1) Wstęp
Sejm uchwalił 19 IX 1999 roku ustawę – „Prawo działalności gospodarczej”. Większość jej elementów wejdzie w życie 1 stycznia 2001 roku. Okres ten jest długi, gdyż ma być wykorzystany na zapoznanie się z postanowieniami ustawy, ale też na zmianę i dostosowanie wielu innych ustaw. Zastępuje ona przede wszystkim ustawę „o działalności gospodarczej” (88)i „o spółkach z udziałem zagranicznym” (91). Ustawa z 1988 byłą w latach 89-99 aż 36 razy nowelowana.
Nowa ustawa zawiera 11 rozdziałów i liczy 100 artykułów. Dotyczą one:
- przepisów ogólnych
- podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej
- koncesjonowania działalności gospodarczej
- zezwoleń na wykonywanie działalności gospodarczej
- oddziałów przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych
- małych i średnich przedsiębiorstw
- samorządu gospodarczego
- zadań organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego w zakresie działalności gospodarczej
- przepisów karnych
W porównaniu z ustawą z 1988 roku mamy regulacje związane z problematyką zezwoleń na wykonywanie działalności gospodarczej, małych i średnich przedsiębiorstw, samorządu terytorialnego oraz administracji gospodarczej w zakresie działalności gospodarczej.
Zmienione natomiast zostały, niektóre zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej, pojęcia działalności gospodarczej oraz przedsiębiorcy, wykonywania działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne i przez przedsiębiorców zagranicznych oraz koncesji, a także przepisy karne.
Art. 1 Ustawa określa zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zadania organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego w zakresie działalności gospodarczej.
Ustawa ta jest zgodna z przepisami Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997, zharmonizowana z przepisami innych ustaw i zgodna z prawem Unii Europejskiej.
2) Zasady prowadzenia działalności gospodarczej.
Art. 2.1. Działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywania w sposób zorganizowany i ciągły.
Definicja ta wskazuje na rodzaj działalności, jak również na jej zarobkowy i zawodowy charakter.
Te dwie cechy nie są jednoznaczne w rozumieniu. Ustawodawca nie chce traktować jako działalności gospodarczej takiej działalności, która ma charakter przypadkowy i nie jest zorganizowana, chociaż przynosi zarobek np.: pomoc sąsiedzka lub koleżeńska lub w ramach grzeczności nawet jeśli wykonanie było płatne. Ciągłość ma świadczyć o względnie stałym zamiarze wykonywania działalności gospodarczej, może także być to sezonowe jej prowadzenie lub do czasu osiągnięcia pewnego założonego celu.
Podstawowe wyznaczniki pojęcia działalności gospodarczej:
1) gospodarczy charakter prowadzonej działalności;
2) zarobkowy charakter tej działalności (ukierunkowanie jej na osiąganie zysku);
3) prowadzenie tej działalności w sposób zorganizowany i ciągły.
W orzecznictwie sądowym ustalił się pogląd, że działalność gospodarcza musi posiadać wyróżniające ją cechy, do których zalicza się:
1) zawodowy (a więc stały) charakter;
2) związaną z nim powtarzalność podejmowania działań;
3) podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania;
4) uczestnictwo w obrocie gospodarczym.
Art. 5. Podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej jest:
- wolne dla każdego,
- na równych prawach,
- z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa.
(zasada wolności, równości, legalności)
Art. 8. Przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów.
Zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej oparte są na zasadach:
a) wolności (art.5.)
b) równości wobec prawa (art.5.)
c) legalności (art.5.)
d) uczciwej konkurencji (art.8.)
e) poszanowania dobrych obyczajów (art.8.)
f) poszanowania słusznych interesów konsumentów (art.8.) (ochrony praw konsumentów)
g) identyfikacji przedsiębiorcy występującego w obrocie
Ad a) O wolności gospodarczej przesądziła Konstytucja RP. Zasadą jest, że podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej jest wolne. W pewnych jednak sytuacjach możliwa jest ona dopiero po uzyskaniu zezwolenia. Natomiast wprowadzenie koncesji na działalność możliwe jest tylko wtedy, gdy działalność ta nie może być wykonywana jako wolna lub po uzyskaniu zezwolenia (Art.14.2).
Ad b) Równość prawa w sferze działalności gospodarczej przyjęła się już na stałe w polskim prawie, ale wątpliwości i nieporozumienia mogą powstawać wokół inicjatyw rządowych, które podczas restrukturyzacji finansowej biorą pod uwagę tylko niektóre branże przemysłu (np. kopalnie węgla kamiennego) lub niektóre tylko banki ( BGŻ i banki społeczne)
W Konstytucji określa się ogólnie, że wszyscy są równi wobec prawa i mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Należy podkreślić, że nowa ustawa poszerza zakres wolności gospodarczej, zmniejszając ingerencję państwa w działalność gospodarczą w porównaniu z dotychczasowym stanem prawnym.
Ad c) Wszyscy przedsiębiorcy mogą podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców, który zacznie funkcjonować po uruchomieniu Krajowego Rejestru Sądowego (01.01.2001)
Art. 9. Przedsiębiorca jest obowiązany spełniać określone przepisami prawa warunki wykonywania działalności gospodarczej, w szczególności dotyczące ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia ludzkiego i moralności publicznej, a także ochrony środowiska.
Art. 10. Jeżeli przepisy szczególne nakładają obowiązek posiadania odpowiednich uprawnień zawodowych przy wykonywaniu określonego rodzaju działalności gospodarczej, przedsiębiorca jest obowiązany zapewnić, aby działalność gospodarcza była wykonywana bezpośrednio przez osobę legitymującą się posiadaniem takich uprawnień zawodowych.
No i jeszcze artykuł 12 i 13 też do tego podpunktu L
Ad d) Do tej pory istniało jedynie pojęcie „czynu nieuczciwej konkurencji (93r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji)” Nowa ustawa zaś mówi, o zasadach uczciwej konkurencji, które to powinny być wzorcem zachowania się dla przedsiębiorców. Niestety ustawa nie wyjaśnia pojęcia uczciwej konkurencji.
Ad e) Czasami nie można wyrazić myśli przewodniej takich idei jak „sprawiedliwość społeczna” czy „ważny interes publiczny”. Jest to ułomność technik legislacyjnych, dlatego zrozumiałe wydaje się użycie pojęcia dobrych obyczajów, które od wieków jest używane w prawie kupieckim.
Ad f) Chodzi tu jedynie o ochronę słusznych interesów konsumentów, a uznanie ich za takie leży w ocenie samego przedsiębiorcy. Zasada ta więc może być mocno ograniczona w praktyce.
Ad g) Na przedsiębiorcy ciążą obowiązki w zakresie oznaczania firmy lub nazwy ze wskazaniem podstawy prawnej, a w przypadku osoby fizycznej – imienia i nazwiska oraz nazwy, pod którą przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą. Przedsiębiorca zobowiązany jest również do oznaczania towarów wprowadzanych do obrotu.
podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej:
Ustawa ta nakłada pewne zadania na organy administracji publicznej w zakresie działalności gospodarczej. Mianowicie organy te, zwłaszcza organy gmin, mają nie tylko pilnować przestrzegania obowiązków wykonywania działalności gosp., ale również stwarzać warunki dla jej podejmowania i wykonywania na danym terenie poprzez:
1) promowanie przedsiębiorczości na terenie gminy, powiatu i województwa;
2) prowadzenie działalności informacyjnej i oświatowej, w tym organizowanie szkoleń w zakresie rozwoju przedsiębiorczości;
3) współdziałanie z samorządem gospodarczym, organizacjami pracodawców oraz innymi organizacjami przedsiębiorców.
Art. 7. 1. Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców. Zasady wpisu do rejestru przedsiębiorców określają przepisy odrębnej ustawy.
Ustawa nie stwierdza jednoznacznie czy przedsiębiorcą staje się po spełnieniu przesłanek ustawowych czy dopiero po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców.
Art. 11. 1. Zakład główny, oddział oraz inne stałe miejsce wykonywania przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej powinny być oznaczone na zewnątrz.
(oznaczenie przedsiębiorcy, zwięzłe określenie przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej)
Art. 12. 1. Jeżeli przedsiębiorca oferuje towary lub usługi w sprzedaży bezpośredniej lub wysyłkowej za pośrednictwem środków masowego przekazu, sieci informatycznych lub druków bezadresowych, jest obowiązany do podania w ofercie co najmniej następujących danych:
1) oznaczenia przedsiębiorcy,
2) numeru, pod którym przedsiębiorca wpisany jest do rejestru przedsiębiorców, wraz z oznaczeniem sądu rejestrowego,
3) siedziby i adresu przedsiębiorcy.
Art. 12.2. Przedsiębiorca jest obowiązany do zamieszczania na towarach lub na ich opakowaniach wprowadzanych do obrotu informacji w języku polskim zawierających:
1) oznaczenie przedsiębiorcy - producenta towaru i jego adres,
2) nazwę towaru,
3) inne oznaczenia i informacje wymagane na podstawie odrębnych przepisów.
Art. 13. 1. Przedsiębiorca jest obowiązany do:
(to jakaś kicha, chyba lepiej nie wspominać)
1) dokonywania lub przyjmowania płatności za pośrednictwem rachunku bankowego tego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy stroną transakcji jest inny przedsiębiorca, a jednorazowa wartość należności lub zobowiązań przekracza równowartość 3000 EURO albo równowartość 1000 EURO, gdy suma wartości tych należności i zobowiązań powstałych w miesiącu poprzednim przekracza równowartość 10000 EURO, przeliczanych na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonywane są operacje finansowe,
2) zawiadomienia urzędu skarbowego, właściwego ze względu na podatek dochodowy, o posiadaniu rachunku bankowego związanego z wykonywaną działalnością gospodarczą, a w razie posiadania więcej niż jednego rachunku - do wskazania jednego z nich jako rachunku podstawowego i zawiadomienia o tym banku, w którym rachunek jest otwarty, oraz właściwego urzędu skarbowego; zawiadamiając urząd skarbowy, należy podać nazwę i adres banku oraz numer rachunku bankowego albo podstawowego rachunku bankowego,
3) zawiadomienia właściwego urzędu skarbowego oraz banku, w którym otwarty jest podstawowy rachunek bankowy związany z wykonywaną działalnością gospodarczą, o posiadaniu rachunków bankowych w innych bankach, informując o nazwach i adresach banków oraz o numerach rachunków bankowych,
4) zawiadomienia banków, w których otwarte są inne rachunki bankowe tego przedsiębiorcy, o nazwie i adresie banku, w którym otwarty jest rachunek podstawowy tego przedsiębiorcy związany z wykonywaną działalnością gospodarczą.
3) Czego nie dotyczy ustawa.
Art. 3. Przepisów ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa sródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi i miejsc na ustawienie namiotów sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych usług związanych z pobytem turystów.
Do działalności gospodarczej ustawa nie zalicza świadczeń pomocy prawnej przez adwokata i radcę prawnego (art. 87) oraz czynności notariusza (art. 76)
Zatem, definicja działalności gospodarczej na gruncie tej ustawy nie obejmuje tzw. ubocznej działalności przede wszystkim dlatego, że tego rodzaju działalność nie jest prowadzona w sposób stały, ciągły.
4) Przedsiębiorca.
a) Kto to?
Art. 2.2. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie mająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1. (zawodowo, we własnym imieniu, podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy)
Czyli przedsiębiorcą jest każda osoba fizyczna oraz prawna (w tym spółki kapitałowe prawa handlowego) oraz każda spółka osobowa prawa handlowego, a więc w obecnym stanie prawnym spółka jawna i komandytowa (bo nie mają osobowości prawnej), która we własnym imieniu podejmuje i wykonuje zarobkową działalność wytwórczą, handlową, budowlaną, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatację zasobów naturalnych, czyniąc to w sposób zorganizowany i ciągły.
Spółka cywilna nie może być nazwana przedsiębiorcą, a jedynie każdy z jej wspólników i to jedynie w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Spółka cywilna będzie traktowana jako umowa prawa cywilnego.
Art. 2.3. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, o której mowa w ust.1.
(zawodowo, we własnym imieniu, podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy)
b) Prowadzenie działalności gospodarczej przez obcokrajowców.
Art. 4. Punkt 3
(wyróżniamy osobę zagraniczną i przedsiębiorcę zagranicznego)
osoba zagraniczna:
a) osoba fizyczna mająca stałe miejsce zamieszkania za granicą,
b) osoba prawna z siedzibą za granicą,
c) nie mająca osobowości prawnej spółkę osób wymienionych w lit. a) lub lit. b), z siedzibą za granicą,
przedsiębiorca zagraniczny - osoba zagraniczna wykonująca działalność gospodarczą za granicą,
Podstawowa więc różnica między osobami zagranicznymi a przedsiębiorcami zagranicznymi polega na tym, że:
1) osoby zagraniczne to osoby prowadzące działalność gospodarczą w Polsce, a mające siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania za granicą;
2) przedsiębiorcy zagraniczni to osoby, które wykonują działalność gospodarczą za granicą.
(a to trzecia możliwość: )
Art. 6. 1. Obywatele państw obcych, którzy otrzymali zezwolenie na osiedlenie się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, korzystają w zakresie podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z takich samych praw jak obywatele polscy.
(mają oni największe uprawnienia spośród obcokrajowców)
Art. 6.2. Na zasadzie wzajemności (dlatego osoby zagraniczne ubiegające się o wpis do rejestru przedsiębiorców, zobowiązane są na podstawie art. 86 przedłożyć sądowi rejestrowemu zaświadczenie właściwego polskiego przedstawicielstwa za granicą stwierdzające, że w myśl zasady wzajemności polscy przedsiębiorcy są w tym kraju dopuszczeni do działalności, i to na tych samych zasadach jak tutejsi przedsiębiorcy – ale UWAGA: od obowiązku przedłożenia zaświadczenia zwalnia zasada wzajemności zawarta w umowie między RP a danym państwem) , o ile umowy międzynarodowe ratyfikowane przez Polskę nie stanowią inaczej, osoby zagraniczne mogą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach, jak przedsiębiorcy mający miejsce pobytu stałego lub siedzibę w Polsce.
Art. 6.3. W przypadku braku zasady wzajemności, osoby zagraniczne dla podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mogą tworzyć wyłącznie spółki komandytowe, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne, a także przystępować do takich spółek oraz obejmować bądź nabywać ich udziały i akcje.
Przepisy wyjaśniające pojęcie osoby zagranicznej i przedsiębiorcy zagranicznego, oddziałów i przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych, małych i średnich przedsiębiorstw, obowiązku ustawowego określenia zakresu i warunków wykonywania działalności gospodarczej oraz udzielania koncesji i zezwoleń wchodzą w życie w okresie 14 dni od ogłoszenia ustawy. Są to przepisy, które rozwiązują problem prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne i przedsiębiorców zagranicznych w zgodzie z prawem UNII EUROPEJSKIEJ. Poza tym dzięki pojęciu małych i średnich przedsiębiorstw , można posługiwać się tymi kategoriami w zakresie pomocy finansowej Unii Europejskiej dla polskich przedsiębiorców.
Rozdział 5
Art. 35. Dla wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorcy zagraniczni mogą, na zasadzie wzajemności, o ile umowy międzynarodowe ratyfikowane przez Polskę nie stanowią inaczej, tworzyć oddziały z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwane dalej "oddziałami".
Art. 36. Przedsiębiorca zagraniczny tworzący oddział może prowadzić działalność gospodarczą wyłącznie w zakresie przedmiotu działalności przedsiębiorcy zagranicznego.
Art. 37. Przedsiębiorca zagraniczny tworzący oddział jest obowiązany ustanowić osobę upoważnioną w oddziale do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego.
Art. 43. Przedsiębiorcy zagraniczni mogą tworzyć przedstawicielstwa z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwane dalej "przedstawicielstwami".
Art. 44. Zakres działania przedstawicielstwa może obejmować wyłącznie prowadzenie działalności w zakresie reklamy i promocji przedsiębiorcy zagranicznego.
c) Mali i średni przedsiębiorcy
(są uprzywilejowani) Szacuje się, że liczba m. i śr. przedsiębiorców w Polsce wynosi 2 mln jednostek gospodarczych, co stanowi 97% ogółu przedsiębiorców. Mali i średni przedsiębiorcy zatrudniają około 60% zatrudnionych w gospodarce i wytwarzają prawie 40% PKB.
Art. 53. Państwo stwarza, z poszanowaniem zasad równości i konkurencji, korzystne warunki dla funkcjonowania i rozwoju małych i średnich przedsiębiorców, w szczególności poprzez:
1) inicjowanie zmian stanu prawnego sprzyjających rozwojowi...
stary_hipis