Ostre częściowe zamknięcie krążenia płucnego przez materiał zatorowy, z następowym skurczem tętnicy i nadciśnieniem płucnym, wiodącym do prawokomorowej niewydolności serca; w ok. 40% przypadków prowadzi to w ciągu następnych 12-72h do zawału płuca
Zwykle (w 90% przypadków) zakrzepica żył miednicy lub głębokich żył kończyn dolnych, rzadziej materiał zatorowy pochodzi z prawego przedsionka (w migotaniu przedsionków) lub z prawej komory (w prawostronnym zapaleniu wsierdzia)
q Podeszły wiek,
q unieruchomienie,
q niedawno przebyta operacja,
q niewydolność serca,
q ciąża,
q doustne środki antykoncepcyjne,
q choroba nowotworowa,
q nadwaga
q Nagła duszność i kołatanie serca, ból w klatce piersiowej, zawroty, niekiedy omdlenie
q Spadek ciśnienia tętniczego, kliniczne cechy wstrząsu
q W zawale płuca: krwioplucie, ból opłucnowy
q Klinicznie:
o Sinica, tachykardia, duszność
o Przepełnienie żył szyjnych
o Nasilenie tętnienia prawej komory
o Nieprawidłowe rozdwojenie II tonu serca z zaakcentowaniem drugiej składowej nad tętnicą płucną; czasami poniżej brzegu mostka po stronie prawej słyszalny trzeci i czwarty ton
o Tarcie opłucnowe (zawał płuca)
q EKG:
o ostre przeciążenie prawego serca (P w II, III i aVF>0,25mV, a w V1 i V2 > 0,15 mV)
o Prawoprzednie odchylenie osi QRS: typ S1-Q3
o Ostre przeciążenie prawej komory: wysokie załamki R z ujemną falą T w V1-V4
q Rtg:
o uwydatnienie t. płucnej, brak cieni naczyniowych na obwodzie; serce może się wydawać powiększone
o w zawale płuca widoczne czasami zacienienie konkretnych obszarów pól płucnych.
q Radioizotopowe badanie perfuzji płuc: ostro odgraniczone ubytki perfuzji
q OCŻ >20 mmHg, PA>25 mmHg, PCWP norma
q Arteriografia płucna: ubytki wypełnienia lub ostre odcięcie segmentu t. Płucnej
q Echo: nadmostkowe poszerzenie t. Płucnej, paradoksalne ruchy przegrody
q Gazometria: pO2<80 mmHg, pCO2 zmienne, zwykle<40 mmHg
Różnicowanie:
q Odma opłucnowa
q Zawał mięśnia sercowego
q Rozwarstwiający tętniak aorty
q Zapalenie osierdzia
q Wysokie ułożenie głowy i klatki piersiowej
q Tlen przez maskę
q Dostęp żylny
q Analgezja: opiaty
q Sedacja
q Heparyna
q Leczenie fibrynolityczne, następnie heparyna i pochodne kumaryny (zatory dużego naczynia)
q Lokalna tromboliza za pomocą podawania streptokinazy przez cewnik wprowadzony do t. płucnej
q Wstrząs kardiogenny (albo przeciwwskazania do fibrynolizy lub jej nieskuteczność): cewnik Greenfielda lub embolektomia przez torakotomię, a następnie heparyna
q Zapobieganie nawrotom
q Pochodne kumaryny przez 6-9 m-cy lub
q Implantacja filtra do żyły głównej
kryswiec