1_patologia.pdf

Patologia

autor: dr n. med. Piotr Siermontowski

OPRACOWANIE KURSU

kierownik projektu: Joanna Opoka

metodycy: Joanna Opoka

graficy: Monika Czarska

informatycy: Michał Goździk

Paweł Jawor

Mariusz Osiński

Wstęp

Przez wiele osób w Polsce, w tym również przez pracowników służby zdrowia,

patomorfologia postrzegana jest poprzez pryzmat sekcji zwłok. Oczywiście, wspólne

z anatomią prawidłową i medycyną sądową, korzenie historyczne, a także pozostawanie

pracy patologa jako jednego z diagnostyków w cieniu lekarzy klinicznych, dawało możliwość

takich skojarzeń. Jednak obecnie tylko do 20% czasu pracy patologa poświęcane jest na

diagnostykę pośmiertną. Reszta to badania o kolosalnym znaczeniu dla lekarzy klinicznych,

a przede wszystkim, dla pacjentów. Szczególnie w onkologii wynik badania

histopatologicznego decyduje o dalszym przebiegu leczenia, a także o rokowaniu.

Kurs patomorfologii ma za zadanie podanie podstawowych danych z zakresu patomorfologii,

ale przede wszystkim ma dać maksimum wiedzy o przygotowaniu materiału do badania.

Zadaniem pielęgniarek nie jest stawianie rozpoznania histopatologicznego, jednak ich roli

w przygotowaniu materiału do badania nie da się przecenić. Patomorfologia nie jest na

studiach pielęgniarskich przedmiotem wiodącym, pozwala jednak na zapoznanie się

z wieloma zagadnieniami, które przydać się mogą w codziennej pracy, ale przede wszystkim

pozwala na uniknięcie wielu istotnych dla pacjentów pomyłek, nieporozumień i konfliktów

w toku współpracy z lekarzami.

W grudniu 2003 roku ukazał się pierwszy podręcznik patomorfologii, napisany z myślą

o medycznych studiach licencjackich. Dlatego stał się on wiodącym podręcznikiem

niniejszego kursu. Zaleca się jednak jak najszersze korzystanie z podanych pozycji

książkowych, w większości przeznaczonych dla studentów medycyny. Pozwolą one na

oswojenie się z tematem i zdobycie wiedzy w ilości wymaganej od pielęgniarek w Unii

Europejskiej.

Moduł ostatni stanowi pewne novum i powstał, między innymi, pod wpływem najnowszego

podręcznika. Znajdują się w nim wiadomości rzadko przekazywane nawet lekarzom; wiedza

o ranach postrzałowych, o oddziaływaniu podwyższonego i obniżonego ciśnienia, a także

innych czynników fizycznych, na jakie człowiek może być narażony. Terroryzm i

przestępczość stawiają przed całym personelem medycznym, nie tylko przed lekarzami,

nowe wyzwania, którym — chcąc, nie chcąc — będą musieli podołać.

Patomorfologia, jak wspominałem wcześniej, nie jest dla średniego personelu medycznego

tematem wiodącym, jednak bez jej znajomości, a szczególnie bez znajomości swojej roli

w powstawaniu diagnozy patomorfologicznej, można narazić pacjenta na groźne dla życia

powikłania, a siebie i swoje miejsce pracy na poważne konsekwencje prawne i zawodowe.

dr n. med. Piotr Siermontowski

Definicja i podział patologii, rola diagnostyki patomorfologicznej w dzisiejszej medycynie, nauka o śmierci

Definicja i podział patologii, rola diagnostyki

patomorfologicznej w dzisiejszej medycynie,

nauka o śmierci

Wstęp

1. Historia i rozwój nauk patologicznych.

2. Współczesna patologia. Gałęzie patomorfologii. Rola diagnostyki patomorfologicznej w medycynie

3. Pojęcia charakterystyczne dla diagnostyki patomorfologicznej. Rodzaje badań histopatologicznych

4. Śmierć: podziały z punktu widzenia medycyny, biologii i prawa

5. Wykładniki morfologiczne śmierci

Literatura podstawowa

Literatura dodatkowa

Wstęp

Zmiany i odchylenia od przyjętej normy w budowie ludzkiego ciała były obserwowane od

zawsze. Osobnicy o bardzo wysokim czy bardzo niskim wzroście, ludzie — o jakichś

cechach anatomicznych zdecydowanie różniących ich od ogółu — byli zauważani już we

wspólnotach pierwotnych. Pierwsze otwarcia zwłok ludzkich pozwoliły na obserwację, że

i w swoich wnętrzach ludzie są różni. Zauważono, że różne choroby powodują zmiany

w wyglądzie człowieka czy organów wewnętrznych. Wynalazek mikroskopu pozwolił na

obserwacje tych samych zmian w skali mikro, na poziomie komórki. Moduł ten ma za

zadanie nauczyć, czym była i jest patomorfologia, oraz przekazać najistotniejsze wiadomości

o procesie, z jakim personel medyczny spotyka się niestety na co dzień — o śmierci.

Definicja i podział patologii, rola diagnostyki patomorfologicznej w dzisiejszej medycynie, nauka o śmierci

1. Historia i rozwój nauk patologicznych

Trzy obecne nauki medyczne, z których jedna to patomorfologia, posiadają wspólne

korzenie. Dwie pozostałe to anatomia prawidłowa i medycyna sądowa. Można uznać, że

powstały one w momencie, gdy po raz pierwszy dokonano otwarcia zwłok człowieka.

Udokumentowane działania tego typu prowadzone były w starożytnym Egipcie. Otwarcia

zwłok nie miały jednak charakteru naukowego, lecz rytualny; były wstępem do procesu

balsamowania, czyli powstrzymywania przemian pośmiertnych. Bezpośrednio dały początek

współczesnej tanatopraksji (od imienia boga snu i śmierci Thanatosa), prężnie

rozwijającej się w USA i Europie praktyce przygotowywania zwłok do transportu, dłuższego

przechowywania czy wystawienia na widok publiczny.

Ten sam źródłosłów ma tanatologia: nauka o śmierci i umieraniu, leżąca na pograniczu

medycyny, biologii, etyki i filozofii.

Z czasów egipskich nie zachowały się (wg obecnej wiedzy) żadne papirusy dotyczące li tylko

stwierdzanych podczas otwierania zwłok zmian w budowie ludzkiego ciała. Jednak do chwili

obecnej w technice sekcyjnej istnieje tzw. „sekcja egipska,” polegająca na cięciu tylko na

jamie brzusznej i wydobyciu tą drogą narządów, w tym narządów klatki piersiowej.

Rzemieślnicy zajmujący się w starożytnym Egipcie balsamowaniem, wydobywali mózgowie

przez nos, bez otwierania czaszki. Obecnie tą techniką neurochirurdzy operują nowotwory

zlokalizowane w podstawie mózgu. Zabalsamowane przed tysiącami lat, a badane obecnie

mumie, są wspaniałym materiałem medyczno-historycznym, pozwalającym na poznanie

chorób, które dokuczały starożytnym Egipcjanom i pozostawiły ślady w zabalsamowanych

narządach, które pozostawiano w zwłokach (najczęściej były to serce i nerki).

W starożytnej Grecji, a konkretnie w imperium Aleksandra Wielkiego ze stolicą Aleksandrią,

rozwijano wiele nauk i sztuk, w tym medycynę. W mieście tym były wykonywane sekcje

zwłok, a w opinii niektórych historyków, dokonywano tam nawet wiwisekcji przestępców.

Imperium Rzymskie, czerpiące z tradycji helleńskiej, przejęło również zainteresowanie

naukami medycznymi. Wykonywaniu sekcji zwłok sprzyjał ustrój społeczny, w którym życie

niewolnika zależało od właściciela, a także brak tradycji szacunku dla zwłok ludzkich;

zdarzało się, że nawet zwłoki cesarzy po śmierci wrzucano do Tybru. Legendy, a za nimi

artyści średniowieczni, przypisują znanym z sadystycznych upodobań cesarzom (Neron,

Kaligula) własnoręczne otwieranie zwłok. Tradycje te kontynuowane były w Bizancjum, choć

często kapłani otwierali zwłoki, aby w ten sposób przewidywać przyszłość z wyglądu

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: