Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl
SOCJOLOG - zajmuje się interpretacją badań, które prowadzi, zajmuje się codziennym światem ludzkim przy czym widzi ich w kategoriach władzy, klasy, statusu, rasy i etniczności, zawsze pamięta, że rzeczy nie są takie jakie się wydają. Socjolog raczej opisuje niż ocenia. SOCJOLOGIA – jest gałęzią nauk humanistycznych, nauk traktujących o człowieku.
W ramach nauk humanistycznych mamy nauki społeczne, które badają naturę ludzkiego zachowania, naturę związków międzyludzkich oraz ich rezultaty.
W ramach tych nauk występuje:
Hpsychologia – zajmuje się podstawami i konsekwencjami zachowania jednostek
H antropologia - fizyczna – zajmuje się biologicznymi podstawami ludzkiego zachowania, kulturowa – zajmuje się naturą i ewolucją społeczeństw nie znających pisma a także strukturą
małych grup
H ekonomia – mamy do czynienia ze sposobami jakimi produkujemy, nabywamy i konsumujemy niezbędne
dobra
nauki polityczne – zajmują się źródłem, rozdziałem i wykorzystaniem władzy w społeczeństwie
H socjologia ▼
NAZWA SOCJOLOGIA została wprowadzona w 1837 r. przez Augusta Comte, Francuza żyjącego w latach 1798 – 1857 .
socjologia
z grec. pojęcie mówiące o myśli, rozprawa, słowo, socjus – z łac. uczestnik, sprzymierzeniec, towarzysz
log –wypowiedź
Comte również stosował zamiennie fizyka społeczna, filozofia społeczna, filozofia polityczna.
Głównym zadaniem socjologii było poznanie rzeczywistości społecznej, stwierdzenie współzależności zjawisk społecznych i stwierdzenie jakie przyczyny i bodźce społeczne mogą wywołać określone skutki.
McIver Robert (1882-1970), filozof i socjolog amerykański jego definicja socjologii to:
Zadaniem socjologii jest odkrycie związków zachodzących w obrębie stosunków społecznych i porządku struktury społecznej, praw rozwoju instytucji społecznych w danym środowisku społecznym, ewolucji samego środowiska społecznego, wykryciem sił, które kierują rozwojem stosunków społecznych, współdziałania i walk społecznych, procesów przystosowania stosunków społecznych do warunków, czasu i miejsca, przystosowania do przemian historycznych.
Socjologia – to nauka o działalności społecznej człowieka, przy czym działalność ta przejawia się w postaci czynności społecznych i powstałych dzięki tym czynnościom instytucji.
Socjologia potoczna – jest oparta na zdrowym rozsądku, na uogólnieniach codziennych doświadczeń w sposób emocjonalny, niesystematyczny i nie zweryfikowany.
Socjologia naukowa – opiera się na systematycznych badaniach, na posługiwaniu się ustalonym aparatem pojęciowym, na sprawdzaniu hipotez i twierdzeń, przy czym badania muszą być prowadzone zgodnie z regułami metodologii nauk i w oparciu o te badania tworzy się logicznie poprawną teorię wyjaśniającą zjawiska i procesy zachodzące w życiu zbiorowym.
Socjologia jako naukowe badanie zachowań i układów społecznych, podstawowe założenia:
▪ świat rzeczywisty istnieje niezależnie od naszej wiedzy i percepcji ▪ w naturze panuje porządek, wydarzenia są potwierdzone przyczynami ▪ założenie, że wiedzę o świecie można uzyskać dzięki systematycznej, zdyscyplinowanej i obiektywnej obserwacji ▪ prawdę naukową można potwierdzić empirycznie przez staranną, obiektywną obserwację i pomiary ▪ uporządkowany świat przyczyn i skutków decyduje o wyborze przedmiotu badań, ale nie decyduje o metodzie zdobywania wiedzy
Teoria naukowa – jest systemem twierdzeń logicznie i rzeczowo uporządkowanych, takim systemem w którym z pewnych naczelnych zdań tego zbioru różnych twierdzeń wynikają pozostałe zdania zbioru, przy czym należycie zbudowana teoria nie zawiera zdań między sobą sprzecznych.
Tworzenie teorii naukowej:
► gromadzenie twierdzeń jednostkowych opartych na spostrzeżeniach, przez indukcję buduje się prawa rejestrujące odnoszące się do przedmiotów określonego rodzaju
► prawa rejestrujące wyjaśnia się przez przyjęcie określonych hipotez wyjaśniających, są to takie zdania a których te prawa rejestrujące miały by wynikać
Hipotezy wyjaśniające stara się wyjaśnić przez przyjęcie hipotezy wyższego rzędu
Teoria naukowa w naukach empirycznych zostaje zbudowana wtedy, kiedy wszystkie zdania spostrzeżeniowe dotyczące danej dziedziny zjawisk można wyjaśnić przez przyjmowanie pewnego niewielkiego zespołu zgodnych między sobą hipotez – wyjaśniających hipotez naczelnych.
Jeżeli wykrywa się nowe fakty, których nie da się wyjaśnić za pomocą hipotez naczelnych, lub okaże się, że hipotezy mają następstwa fałszywe to taką teorię należy zmienić.
Teorie idealizacyjne – narzędziem poznawczym jest konstruowanie typów idealnych dla badanych zjawisk. Jest to konstruowanie myślowe uproszczonego modelu zjawisk danego rodzaju pomijającego swoiste dla poszczególnych przypadków wystąpienia danego zjawiska cechy aby uzyskać bardziej przejrzysty obraz ogólny.
Max Weber charakteryzował strukturę biurokratyczną. Zauważył, że te struktury występują w państwie, przedsiębiorstwie, społeczeństwie, kościele. W czystej formie nie występują.
Współczesna socjologia bada struktury i funkcjonowanie wszelkich zbiorowości społecznych oraz zjawiska w nich zachodzące. Badając te problemy wyróżniamy główne działy socjologii:
II – obejmuje instytucje społeczne – historycznie ukształtowane układy skupiające ludzi w rozmaite organizacje i stowarzyszenia / instytucje gosp., kulturalne, medyczne, naukowe, oświatowe, polit., religijne, socjalne, wychowawcze /
III – procesy i zjawiska masowe tj. ruchliwość społeczna, industrializacja, urbanizacja, alkoholizm, przestępczość, prostytucja, współzawodnictwo, aktywność społeczna
Różnorodne fakty można zaobserwować: działanie innych ludzi, ich poglądy, postawy, aspiracje, przekonania, nastroje.
Rzeczywistość społeczna obejmuje: wytwory działalności jednostek, wytwory zbiorowości, instytucji, jak również interesuje się samymi jednostkami lub samymi zbiorowościami.
SPECJALIZACJE SOCJOLOGII:
¨ SOCJOLOGIA OGÓLNA / teoretyczna / :
· teoria struktur społecznych /ogólne zasady i prawidłowości budowy grup i innych zbiorowości społecznych /,wzajemne powiązania i przyporządkowanie / więzi i spoistość grupowa, pozycja i rola społeczna , hierarchia i władza wewnątrzgrupowa
· teoria zmian i rozwoju społecznego / opis przebiegu procesów / - prawidłowość tworzenia się i rozpadu grup, klas czy warstw, wyjaśnia się budowę i funkcjonowanie grup
· teoria zachowania społecznego zbiorowości
· teoria zachowania społecznego jednostki
¨ SOCJOLOGIA SZCZEGÓŁOWA – bada realnie istniejącą rzeczywistość:
· socjologia pracy i przemysłu / socjologia organizacji /
· socjologia wsi i rolnictwa
· socj. miasta
· socj. oświaty i wychowania
· socj. prawa
· socj. kultury
· socj. medycyny
· socj. morska
Wyróżniamy: eksperyment, obserwacja zewnętrzna i uczestnicząca, wywiady, ankiety, gromadzenie autobiografii i wypowiedzi osobistych / listy, wspomnienia, zeznania /, gromadzenie dokumentów, przeprowadzanie sondaży i spisów.
EKSPERYMENT:
► eksperymenty projektowane w terenie – badany zespół ludzi nie jest wyobcowany ze swego środowiska naturalnego w czasie przeprowadzonych badań, przy czym przy takim eksperymencie musimy mieć 2 zbiory ludzkie: grupa eksperymentalna i gr. kontrolna, którą dobieramy tak, aby obydwie gr. były porównywalne na zasadzie podobieństwa cech społeczno- demograficznych i innych właściwości ważnych dla badającego ► eksperymenty laboratoryjne – jest takim przedsięwzięciem badawczym, w którym badający tworzy wyizolowaną gr., wyizolowaną sytuację w oparciu o jakieś założone zmienne. Może wystąpić efekt Hawthorna. Osoby, które są przedmiotem badań i znają założenie co do natury badań zmieniają swoje zachowanie pod wpływem świadomości uczestnictwa w eksperymencie. Ważne jest uwzględnienie świadomości osób badanych, ich opinii na temat istoty badań ► eksperymenty tzw. ex post facto – eksperymenty przeprowadzane po fakcie ► eksperymenty tzw. projekcyjne ► eksperymenty jednoczesne ► eksperymenty sukcesywne
OBSERWACJA jest to celowe, ukierunkowane, zamierzone i systematyczne postrzeganie badanego przedmiotu, procesu lub zjawiska. Cechy:
● premedytacja / obserwacja przeprowadzona jest w celu rozwiązania ściśle określonego zadania / ● planowość ● celowość ● aktywność polegająca na selekcji nieistotnych elementów ● systematyczność czyli obserwacja ciągłą, spostrzeganie obiektu wielokrotnie i w różnorodnych warunkach istnienia
Obserwacja może być:
* bezpośrednia / gdy wchodzi się w uczestnictwo w grupie /
* pośrednia / gdy badający sam nie uczestniczy w zbieraniu danych /
* kontrolowana / stosujemy kwestionariusz, schematy, normy /
* niekontrolowana / przeprowadzana swobodnie bez ograniczeń kwestionariuszy /
* jawna – obserwowani wiedzą, że są obserwowani
* nie jawna – nie zdają sobie z tego sprawy
♦ ustny i pisemny ♦ skategoryzowany, prowadzi się go wg kwestionariusza, ważne są słowa, które padają, kolejność pytań ♦ częściowo skategoryzowany – możemy stosować pewne listy pyta ♦ nieskategor – nie dążymy do uzyskania danych ilościowych, interesują nas okoliczności, kształtowanie opinii, motywacje, postawy ♦ jawny ♦ ukryty ♦ jawny nieformalny – tzn. wywiad, w którym świadomie ukrywa się przed badanym cel badań ♦ indywidualne ♦ zbiorowe – szybko zbieramy dużo danych, są bardziej niewygodne
♦ panelowy – mamy kilku badanych, jednego albo kilku respondentów, na co najmniej dwóch kolejnych
spotkaniach / badamy co miało wpływ na zmianę postawy w tym odstępie czasu /, są pewne uchybienia,
w organizacji tego wywiadu i w stawianiu pytań: najpierw „co pan sądzi”, a nie „czy...”, taktowne
zachowanie się i pytania
ANKIETA – swoisty typ wywiadu pisemnego, w którym istotną rolę odgrywa ankieta. Odpowiedzi
pisemne daje respondent. Słabe strony:
♥ nie jesteśmy w stanie wychwycić pewnych subtelnych zachowań, wahań ♥ nie wszyscy potrafią wypełniać ankiety, mogą mieć trudności w formułowaniu myśli ♥ może wystąpić rozbieżność w interpretacji pytań
♥ ankieta daje dane głównie o charakterze ilościowym / jednogłośność nie jest jednomyślnością ani jednolitym zaangażowaniem uczuciowym.
Przy budowaniu ankiet trzeba uwzględnić:
° musi być właściwy dobór instytucji firmujących badanie, musi to być instytucja akceptowana i budząca
zaufanie w danym środowisku / krótki list w bardzo uprzejmych słowach / ° staranne zaaranżowanie badań czyli trzeba zadbać o właściwy dobór respondentów, sposób i miejsce rozprowadzania ankiet i zbierania ankiet ° poprawne, metodologiczne opracowanie ankiety / nie może być za długa i musi być łatwa do
wypełnienia /
Ankiety dzielimy na:
* prasowe – które są dołączane do prasy * pocztowe – gdzie najpierw losujemy respondentów, wysyłamy im to
* jawne – wskazuje na osobę pytaną * anonimowe – nie podpisane i bez pytań, które mają ujawnić respondenta
Wymogi metodologiczne badań ankietowych :
¨ struktura ankiety: informacje o instytucji firmującej badanie, info o celu jakiemu ma służyć ankieta
¨ najpierw stawiamy pytania odnoszące się do celu, który chcemy osiągnąć, na koniec pytania dotyczące
respondenta
¨ instrukcje: jak odpowiadać
Forma i treść:
· pytania rzeczowe
· pytania trzeba tak sformułować, aby można było udzielić wiarygodnej odpowiedzi
· trzeba je tak stawiać, żeby otrzymać dane sprawdzalne i porównywalne
· pytania nie mogą być sugestywne, obraźliwe, dwuznaczne
· musimy pamiętać, że znaczenie ma kolejność stawiania pytań i struktura pytań / możemy mieć do czynienia z promieniowaniem pytań /
· pytania zamknięte, zaopatrzone w przewidywane z góry odpowiedzi · półotwarte
· otwarte – całkowicie swobodne wypowiedzi
Wygląd zewnętrzny ankiety :
- czytelna i przejrzysta
- grupę problemową trzeba wyraźnie oznaczyć i dać szansę na szerszą wypowiedź / jedna strona nie zadrukowana /
II Metody opracowania tego materiału - analiza statystyczna, analiza treści wypowiedzi, analiza jakościowa / polega na konstruowaniu i ustalaniu typów zjawisk /, analiza porównawcza
III Metody interpretacji zanalizowanych materiałów / metoda historyczna, metoda porównawcza, metoda łącząca /
Na co dzień nikt nigdy nie myślał o tym czym jest społeczeństwo, myśl ta pojawiała się dopiero w sytuacjach gdy pewne reguły ulegały zakłóceniu.
PLATON – pierwszy myśliciel, który zajmował się społeczeństwem. (427 – 347). Jego dzieło „Państwo” zawiera analizę życia społecznego człowieka, analizę praw rozwoju i analizę warunków stabilności życie społecznego. Już wtedy uważano, że państwo jest chore, Platon mówił, że występuje zróżnicowanie majątkowe. To zróżnicowanie może zostać usunięte przez zlikwidowanie własności prywatnej. Był tez problem ujednostkowienia w społeczeństwie i należy dążyć do zlikwidowania indywidualizacji poprzez uniformizację. Każda sfera życie społecznego jest funkcjonalna w stosunku do całości systemu społecznego – dążenie do kontroli zachowań ekstrawaganckich, które naruszają ład. Platon podkreśla zjawiska ważne dla integracji lub dezintegracji państwa.
ARYSTOTELES – pochodził ze Stagiry, nazywany filozofem (384 – 322) Jemu zawdzięczamy dzieło „Polityka” mowa w nim o tym, że człowiek jest stworzony do życia w państwie, do współżycia z innymi. Arystoteles zostawił nam trójaspektową teorię struktury społecznej, podkreślał wagę:
- aspektu rodzinnego
- aspektu klasowego
- wadę podziału na podstawie zamożności
Twierdził, że człowiek jako jednostka nie może przeżyć, musi żyć w rodzinie. Rodziny łączą się w gminy a gminy tworzą państwo. Dopiero państwo jest samowystarczalne. Arystoteles widział podział klasowy wynikający z więzi które tworzą identyczne funkcje, które wynikają z podziału pracy i świadczonych usług.
Ostatni podział: ▪ bogaci ▪ stan średni ▪ biedni
Arystoteles zajmował się pojęciem polis czyli miasto państwo. W tej strukturze wyróżniał człony:
► obywatele – urodzeni w państwie mieście, mieli prawa polityczne ► niewolnicy – nie mieli żądnych praw ► matojkowie – ludzie napływowi ale nie posiadający uprawnień politycznych
Wprowadził podział na ustroje:
◦ królestwo – zwyrodnieniem była tyrania ◦ arystokracja – zwyrodnieniem była oligarchia
◦ politeja (rządy ludu)–zwyrodnieniem była demokracja
Państwo w ujęciu Arystotelesa było wspólnotą obywateli zaś jednostka ludzka była widoczna jako członek polis.
Słabością Arystotelesa było to, że nie odróżniał państwa od społeczeństwa.
W III wieku przed naszą erą pojawili się STOICY – Marek Aureliusz (Cezar), Seneka. Wprowadzili pojęcie, że zgodnie z naturą ludzie są równi. Różnią się obyczajami i kondycją.
Społeczność powszechna – w tej społeczności partycypują wszyscy ludzie niezależnie od aktualnej pozycji, niezależnie od ich stosunku do władzy, przywilejów i bogactwa.
Starożytna myśl społeczna zapoczątkowała kumulowanie wiedzy o społeczeństwie, państwie, prawie, i moralności oraz innych instytucjach i zjawiskach, które są podstawą i treścią życie społecznego.
Inne wątki w myśli chrześcijańskiej:
ŚW. AUGUSTYN (354 – 430) – wprowadza nową koncepcję społeczeństwa, gdzie teoretyczną podstawą rozumienia społecznego są wartości. Dzieli on państwo na:¨doczesne ¨nadprzyrodzone ¨ziemskie¨niebieskie
Według niego naród, społeczeństwo czy państwo to ludzie zjednoczeni w dążeniu i umiłowaniu pewnego dobra wspólnego. Ludzie żyją w przemijających państwach i dążą do dóbr przemijających z których największe dobro to pokój zrodzony z porządku. Równocześnie w przemijającym państwie żyją ludzie, którzy dążą do państw nieprzemijającego i te państwa przenikają się nawzajem. W dniu ostatecznym rozdzielają się i ukazują dwa łady społeczne i pokazują, że o przynależności państwowej może decydować nie tylko urodzenie, zamożność czy funkcja społeczna ale opowiedzenie się za pewnymi wartościami .
ŚW. TOMASZ z Akwinu – akwinata – (1225 – 1274). Stwierdza on naturalną skłonność i potrzebę człowieka do życia społecznego, które jest wyrazem dążenia człowieka do jedności. Wyróżnia się trzy formy zbiorowości:
* zbiorowość przypadkowa – multitudo
* wspólnota – communitas
* społeczność – societas
Wspólnota a społeczność:
- obydwie maja charakter celowy. Społeczeństwo ma więź wspólnoty duchowej, świadomej o wolnej. We wspólnocie mogą być więzi pokrewieństwa.
Wyróżnia się w procesie uspołecznienia dwie cechy:
Ø celowość – ważna jest rozumna wolność
Ø porządek organizacji
Celem wewnętrznym każdej społeczności jest dobro człowieka. Celem zewnętrznym – dobro całej społeczności ludzkiej i te dobro wskazuje zadania tej społeczności jakie ma do pełnienia w służbie ludzkości.
Celem życia społecznego jest zapewnienie obywatelom życia spokojnego i moralnego, dobrą organizację państwa i dobrych urzędów.
Społeczność nie może osiągnąć dobra wspólnego z pogwałceniem dobra moralnego jednostki.
Dobro państwa nie istnieje bez ochrony i rozwoju jednostki ludzkiej. Św. Tomasz wzbogaca teorię pracy i usług, mówi o powołaniu życiowym człowieka, tworzy własną teorię własności prywatnej a także teorie prawa i obowiązków człowieka, zgodnie z jego powołaniem życiowym. Podkreśla także, że ta funkcja społeczna wyznacza jednostce stanowisko w hierarchii społecznej.
Odrodzeniowa myśl socjologiczna
NICOLO MACHIAVELLI – (XV – XVI w.) wydał dzieło „Książę”, i w nim zapoczątkował świecką teorię państwa. Twierdził, że zasadniczym motywem działań ludzkich jest żądza władzy i posiadania. Wartości, człowiek może osiągnąć przez stosowanie przemocy, podstępu i obłudy.
Całość tych poglądów to machiawelizm . Stał się on twórca teorii w warunkach i metodach efektywnego działania, które prowadzi grupę społeczną lub jednostkę do sukcesu. Teoria ta ma walory socjotechniczne. Niemniej jednak jest bardzo krótkowzroczna jeśli chodzi o skutki. Machiavelli sugeruje działanie bez skrupułów za pomocą siły.
ŚW. TOMASZ MORUS (XV – XVI w.) – Napisał dzieło „Utopia” gdzie zawarł główne cechy nowożytnego socjalizmu i komunizmu utopijnego. Społeczeństwo równe, ta równość osiągnięta miała być przez społeczną własność środków produkcji i komunistyczną organizację pracy. To stało się punktem wyjścia dla francuskich socjalistów utopijnych, a dalej dla marksistów.
...
gotowce.prace