2000_Standardy_dla_budownictwa_z_bali.pdf

2000 Standardy dla budownictwa z bali

Cześć A : Domy mieszkalne z bali

Międzynarodowe Stowarzyszenie Budowniczych z Bali

Stowarzyszenie powstało w 1974 roku, jako organizacja światowa poświęcona

rozszerzaniu rzemiosła konstrukcji balowych. Kanadyjskie Międzynarodowe Stowa-

rzyszenie Budowniczych z Bali jest zarejestrowaną organizacją non-proﬁt w Kanadzie,

a amerykańskie Stowarzyszenie Budowniczych z Bali jest zarejestrowaną organizacją

non-proﬁt w Stanach Zjednoczonych. Stowarzyszenie wydaje i rozprowadza mate-

riały edukacyjne dotyczące budownictwa z bali adresując je do odbiorców indywidu-

alnych, instytucji i do przemysłu. Organizacja ma na celu poszerzanie wiedzy o tym

budownictwie i promocje najwyższych standardów tej branży.

Niniejsze standardy są opracowane na podstawie praktycznych pryncypiów, które to

pozwalają na korzystanie z nowych materiałów i nowych systemów konstrukcyjnych.

Każdy może zaproponować zmiany, poprawki do tych standardów. Standardy te nie

mają na celu uniemożliwić stosowanie jakichkolwiek materiałów czy metod konstruk-

cyjnych, które nie są szczegółowo opisane przez te standardy pod warunkiem, że pro-

ponowane działanie jest satysfakcjonujące i zgodne z intencją zapisów tych standardów

i że materiał, metoda czy praca zaproponowana jest przynajmniej równoważna w za-

stosowalności, wytrzymałości, efektywności, odporności ogniowej, trwałości, bezpie-

czeństwu i warunkom sanitarnym, jakie zalecane są przez te standardy.

Jest obowiązkiem każdego budowniczego, by zrozumieć i przestrzegać najlepszych

praktyk. Oto przedstawiamy minimalne standardy dla domów, konstrukcji ciosanych,

ryglowych i frezowanych. Są one przeglądane przez Komitet Standardów Budowla-

nych. Zmiany do niniejszego wydania zostały dokonane w styczniu 2000 roku.

Standardy niniejsze objęte są prawami autorskimi i nie mogą być przedrukowy-

wane, kopiowane, czy w jakikolwiek inny sposób duplikowane bez pisemnej zgody

Prezesa lub Sekretarza Stowarzyszenia.

W celu uzyskania dalszych informacji, dodatkowych kopii standardów prosimy

o kontakt z:

Stowarzyszenie starało się przygotować tę publikację na bazie wszelkich dostępnych

informacji. Podczas gdy wierzymy, że jest to dokładna praca, informacje poniższe nie po-

winny być stosowane czy też nie powinno się polegać na tych informacjach, przy jakim-

kolwiek konkretnym zastosowaniu bez właściwego profesjonalnego zbadania i weryﬁka-

cji ich dokładności, trwałości i zastosowalności. Nie zamierzamy publikować niniejszych

materiałów, by były reprezentatywne, czy gwarancją ze strony Kanadyjskiego Międzyna-

rodowego Stowarzyszenie Budowniczych z Bali, Amerykańskiego Stowarzyszenia Budow-

niczych z Bali, czy też innych organizacji aﬁliowanych, czy też osób wymienionych w ni-

niejszym opracowaniu. Informacje te są właściwe dla użytku ogólnego lub szczególnego

i nie naruszają żadnych patentów. Ktokolwiek wykorzystujący niniejsze informacje bierze

na siebie całą odpowiedzialność wynikającą z ich wykorzystania.

The International Log Builder’s Association

PO Box 775

Lumby, BC Canada V0E 2G0

tel: (250) 547-8776

fax: (250) 547-8775

(800) 532-2900

Od wydawcy

Centrum Budownictwa Szkieletowego, jako członek Międzynarodowego Stowa-

rzyszenia Budowniczych z Bali, uzyskało zgodę na przetłumaczenie i opublikowanie

powyższych standardów.

Polska wersja standardów jest własnością Wydawcy. Standardy nie mogą być

przedrukowywane, kopiowane, czy powielane w jakikolwiek sposób bez pisemnej

zgody Centrum Budownictwa Szkieletowego.

Centrum Budownictwa Szkieletowego

ul. Chmielna 54/57

80-748 Gdańsk

tel. 0-(58) 301-68-51

fax 0-(58) 305-57-22

2000 STANDARDY DLA BUDOWNICTWA Z BALI

Standardy

Komentarz

Cześć 1. Fundamenty

Część 1. Fundamenty

Fundamenty muszą być zgodne z aktualnym prawem budowlanym i wyma-

ganiami budowlanymi.

Tak jak w przypadku innych technologii fundamenty pod domy z bali muszą być

wystarczająco solidne, by utrzymać obciążenie uwzględniając rodzaj podłoża, na

którym dom jest usytuowany. Oprócz kwestii utrzymania samej konstrukcji, funda-

ment jest ważny dla związania budynku z ziemią tak, by był odporny na wiatr i ruchy

tektoniczne. Dlatego też połączenie budynku z fundamentami musi również być

odporne na obsunięcia, wypiętrzenia i przesunięcia spowodowane lokalnym wiatrem

i warunkami sejsmicznymi.

Część 2. Ściany z bali

2.A. Specyﬁkacja bali

2.A.1. Minimalna średnica bala stosowanego powinna wynosić 20 cm (8 cali)

2.A.2. Do budowy mogą być stosowane bale zielone (mokre) i wysuszone.

2.A.3. Bale muszą być ze zdrowego drewna i mieć usuniętą korę.

2.A. Specyﬁkacja Bali

2.A.1. Bale o średnicy mniejszej niż 20 cm (8 cali) są nie właściwe dla budownictwa

mieszkalnego.

2.A.2. Dla celów tego opracowania wymogów, „suchy” oznacza zawartość wilgoci

równą lub mniejszą od 19%, a „zielony” oznacza zawartość wilgoci większą

niż 19%. Suche i zielone bale mają różne wymagania by uniknąć sinizny, mają

różne właściwości konstrukcyjne i kurczenia się, na które należy zwrócić

uwagę przy projektowaniu i budowie.

2.A.3. Pozostawienie kory na balach zachęca insekty i powoduje, że wpasowanie bali

we frezy jest utrudnione. W końcu kora sama odpadnie, chociaż wówczas

drewno już jest przeważnie zdegradowane przez grzyb lub insekty, bądź przez

jedne i drugie.

2.A.4. Włóknistość skrętna jest warunkiem, w którym uporządkowanie włókien

drewna jest pod kątem nierównym kątowi prostemu w stosunku do długiej

osi bala. By móc ocenić ułożenie włókien należy obejrzeć bal w poszukiwaniu

pęknięć powierzchniowych powstałych w wyniku suszenia – pęknięcia po-

wierzchniowe są równoległe do położenia włókien. Innym sposobem jest

wykorzystanie ostrego narzędzia przystosowanego do stwierdzania włókni-

stości skrętnej.

Tabela 2.A.

Prawa ręka

Lewa ręka

Proste

mniej niż 1:20

mniej niż 1:30

Średnie

do 1:20 to 1:10

od 1:30 do 1:20

Mocne

więcej niż 1:10

więcej niż 1:20

2.A.4. Włóknistość skrętna

Następujące ograniczenia odnoszą się do stosowania bali zielonych (mokrych).

(Odnieś się do Tabeli 2.A. dla zdeﬁniowania kategorii skręcenia włókna).

a. Bale o silnie lewoskrętnych włóknach mogą być stosowane do budowy

ściany z bali tylko jako przecięte w połowie – jako bale podwalinowe. Jednak-

że, bale o silnie lewoskrętnych włóknach mogą być wykorzystane jako pełne

bale podwalinowe, jeżeli wszystkie z czterech wymienionych poniżej warun-

ków są spełnione.

b. Bale o średnio lewoskrętnych włóknach będą wykorzystane jedynie tylko

w najniższej 1/3 wysokości ściany. Jednakże, bale o średnio lewoskrętnych

włóknach mogą być użyte w połowie (1/2) wysokości ściany, jeżeli wszystkie

z czterech wymienionych poniżej warunków są spełnione.

By stwierdzić czy bal ma lewo- czy prawoskrętną włóknistość połóż prawą

dłoń na balu, palcami wzdłuż długości bala. Można stanąć przy dowolnym

końcu bala. Jeśli włókna skręcają wokół pnia, w kierunku kciuka wówczas

drzewo ma włókna lewoskrętne. Jeśli włókna skręcają w kierunku wskazywa-

nym przez twój mały palec, wówczas drzewo ma włókna prawoskrętne.

c. Bale o silnej prawoskrętnych włóknach będą wykorzystywane tylko w naj-

niższej 1/4 części wysokości ściany. Jednakże, bale o silnej prawoskrętnych

włóknach mogą być stosowane do 1/3 wysokości ściany, jeżeli wszystkie

z czterech wymienionych poniżej warunków są spełnione.

Naukowe badania wykazały, że bale o lewoskrętnych włóknach podatne są na

bardziej na wykrzywienia podczas suszenia niż bale z włóknami prawoskręt-

nymi. Dlatego też większe ograniczenie są nałożone na stosowanie bali

z włóknami lewoskrętnymi – patrz tabela 2.A. Również, bale z włóknami le-

woskrętnymi są znacznie słabsze w gięciu i wyginają się bardziej od tych bali

z włóknem prostym czy prawoskrętnym, choć jest to bardziej istotne w zasto-

sowaniu bali jako elementów konstrukcyjnych (belki stropowe, krokwie,

elementy nośne) niż jako bali ściennych.

Warunki:

1) bal ma dwa lub więcej wrębów w węgłach,

2) bal nie jest łączony

3) nie więcej niż 2/3 grubości bala jest wycięta lub usunięta w miejscu otworu

4) jeżeli jakakolwiek część bala wychodzi poza wrąb w ścianie, wówczas

długość tego wypust nie jest dłuższa niż 120 cm (4-0 stopy) mierzone od

środka najbliższego wrębu do końca bala

Część 2.A.4. opisuje sposoby dla wykonawców jak utrzymać spiralne bale na

miejsce w ścianie. Bale, które są bardziej prawdopodobne, że się skręcą winne

być stosowane w dolnej części ściany, tam gdzie nacisk na nie jest większy.

Dla typów skręcenie (a), (b), i (c) wymogi mogą być lżejsze, jeżeli zastosuje

się następujące 4 metody ograniczające skręcanie. Bal, który ma przynajmniej

dwa pełne wręby z większym prawdopodobieństwem utrzyma linię niż bal,

który ma tylko jeden wrąb (warunek #1). Pełen wrąb jest bardziej stabilizu-

d. Bale o średnio prawoskrętnych włóknach mogą być stosowane do budowy ściany

z bali w dowolnym miejscu budynku oprócz ostatniej górnej warstwy z bali.

e. Bale o prostych włóknach mogą być stosowane dowolnie w każdym miejscu.

f. Górna warstwa bali musi być wyłącznie z bali o prostych włóknach; patrz

Część 2.I.4.

2000 STANDARDY DLA BUDOWNICTWA Z BALI

Standardy

Komentarz

linia skręcenia

włókna

jący niż wrąb połączony (warunek #2). Skręcony bal w wyciętym podokienni-

kiem ma większe szanse zachowywać się jak cały bal, jeżeli wycięte zostanie

nie więcej niż 2/3 z grubości bala (warunek #3).

linia podłużna

referencyjna

PRZYKŁAD PRAWOSKRĘTNOŚCI 1:10

Jeśli bal ścienny jest dłuższy powyżej wrębu o więcej niż 120 cm (4 stopy) do

otworu drzwiowego lub okiennego to ta część bala z większym prawdopodo-

bieństwem się skręci (warunek #4).

linia skręcenia włókna

linia podłużna referencyjna

Dane z Tabeli 2A odnoszą się do bali zielonych; skręt włókien będzie się

zmieniał wraz z jego suszeniem.

PRZYKŁAD LEWOSKRĘTNOŚCI 1:20

Rysunek 2.A

2.B. Ściany z bali

Wymagania nie dotyczą ścian zbudowanych z bali pionowych, bali, które nie

są wpasowane jeden w drugi, czy wyprodukowanych jako zestaw bali. Więcej

o wrębach – zobacz część 4.

Ściany z bali będą budowane z bali układanych w warstwach poprzecznie

(poziomo) spasowane jeden z drugim złączone zamkami w węgłach.

2.C. Podwalina z bala

2.C. Bale na podwalinę

Bale podwalinowe są dolnymi balami budynku, leżącymi bezpośrednio na

fundamencie.

2.C.1. Zobacz również specyﬁkację bali w części 2.A.

2.C.2. Ścięcie bala na płasko na całej długości zapewnia dobrą powierzchnię nośną

i stabilność bali podwalinowych.

2.C.3. Drewno nieimpregnowane nie powinno być w bezpośrednim kontakcie

z murem lub betonem, z powodu prawdopodobieństwa destrukcji.

2.C.4. Uszczelniacze czy spoiwa mogą stanowić przegrodę paro- wiatro- i wodosz-

czelną.

2.C.5. By zapobiec gniciu ważnym jest, by deszczówka była odprowadzona spod bali

podwalinowych.

2.C.6. Ilość i sposób zakotwienia zależy od lokalnych warunków i przepisów. W re-

jonach o silnych wiatrach i zagrożeniu sejsmicznym przewiercenie całego bale

i zakotwiczenie go do podłoża fundamentu może być skuteczną techniką.

2.C.7. Bale podwalinowe mogę być narażone na gnicie, jeśli są za blisko wody

deszczowej lub narażone na pokrycie błotem.

2.C.1. Średnica bala nie może być mniejsza niż 20 cm (8 cali)

2.C.2. Bal powinien być ścięty w dolnej części na całej długości powierzchni nośnej,

na szerokości nie mniejszej niż 10.2 cm (4 cale).

2.C.3. Nie powinna być w bezpośrednim kontakcie z płytą betonową.

2.C.4. Powinna być osadzona na izolacji, chroniona przed wodą, czynnikami pogo-

dowymi.

2.C.5. Powinna posiadać odprowadzenie wody – nacięcie lub obróbkę blacharską

– tak by woda nie dostawała się pod podwalinę z bala.

2.C.6. Powinna być zakotwiona do posadowienia, by oprzeć się parciu wiatru i ru-

chom sejsmicznym.

2.C.7. Powinna być usytuowana minimum 30,5 cm (12 cali) powyżej gruntu.

2.D. Frez wzdłużny

2.D.1. Każdy bal w ścianie powinien mieć na całej długości frez wzdłużny do spaso-

wania dolnego bala. Frez wzdłużny jest wymagany wszędzie tam, gdzie

ściana z bali rozdziela przestrzeń ogrzewaną z przestrzenią nie ogrzewaną lub

rozdziela przestrzeń ogrzewaną od zewnętrznej części budynku.

2.D. Frez wzdłużny

Również nazywany długim wrębem lub zamkiem. Frez wzdłużny jest wrębem

wyciętym na długości bala, by spasował dwa bale razem wzdłuż ich długości

pomiędzy przecinającymi narożnymi węgłami.

2.D.1. Frez wzdłużny musi być ciągły między węgłami czy otworami okiennymi czy

drzwiowymi. Niektóre systemy konstrukcji domów z bali nie mają fryzu

wzdłużnego lub mają fryz ale nie ciągły – wówczas szczeliny pomiędzy bala-

mi wypełnione są materiałem wypełniającym. W przeciwieństwie, technolo-

gia na wpasowane bale, posiada ciągły długi frez i nie ma konieczności stoso-

wania materiałów do wypełniania szczelin. Wewnętrzne krawędzie fryzu

wzdłużnego są często uszczelnione spoiną i powszechne są izolowanie od

wnętrza.

2.D.2. Niektóre proﬁle nie są samościekowe i dlatego odpływ wody może być ogra-

niczony, co przyczynić się może do gnicia bali. Tak frezy będą wymagały

uszczelnienia, by zabezpieczyć je przed wodą. Nawet ścisłe połączenie nie jest

wystarczającym zabezpieczeniem przed inﬁltracją wody i powietrza.

2.D.3. Szerokie długie frezy są trudne do uszczelnienia. Frez musi być na tyle wąski,

by zapobiec inﬁltracji wody w rzaz, otwory elektryczne i tym podobne.

2.D.4. Szerokie długie fryzy wymagają usunięcie dużej ilości drewna, co bez wątpie-

Rysunek 2.D

2. D.2. Frez wzdłużny musi być samo-odprowadzający wodę lub być posiadać uszczelnienie,

a w każdym przypadku powinien ograniczyć inﬁltrację wody, powietrza i insektów.

2.D.3. Minimalna szerokość frezu wzdłużnego powinna wynosić 6,3 cm (2.5 cala). Frez

ten winien przebiegać na całej długości bala i kończyć się ok. 30 cm (12 cali)

2000 STANDARDY DLA BUDOWNICTWA Z BALI

Standardy

Komentarz

przed końcem bala. Jednakże, zawsze frez wzdłużny będzie ukrywać i chronić

śruby na wylot, kołki, dyble, rzazy, otwory elektryczne, i tym podobne i będzie

na tyle szeroki, by ograniczyć inﬁltrację czynników pogodowych i insektów.

2.D.4. Maksymalna szerokość frezu wzdłużnego powinna wynosić 3/8 średnicy bala na

całej długości bala. W przypadku bardzo nieregularnych kształtów bala, szerokość

frezu wzdłużnego może być zwiększona do 1/2 średnicy bala, ale to zwiększenie

nie powinno być dłuższe niż 46 cm (18 cali) na całej długości bala.

2.D.5. Frez wzdłużny może mieć różne proﬁle przekroi poprzecznych: prostokątny,

zaokrąglony, w kształcie „w”, podwójnie trasowane, itp.

2.D.6. Głębokość frezu wzdłużnego nie powinna być większa niż 1/4 średnicy bala

– patrz też część 2.J.2.

nia osłabia bal i mogą one pękać w dolnych balach, co nie jest zalecane – zo-

bacz 2.J.

2.D.5 Są różne kształty, czy przekroje poprzeczne proﬁli dla frezów wzdłużnych. Rysunek

2.D. przedstawia niektóre z nich. Pożądanymi cechami są: ostre i mocne brzegi

wzdłuż linii frezu; minimalna ilość drewna usunięta z frezu, tak by frez dotykał bala

poniżej, wzdłuż wyfrezowanych krawędzi, bez żadnych wewnętrznych zadziorów,

występków i gwarantował, że bal będzie pękał na górze (nacięcie kontrolowane),

gdy będzie sechł – zobacz 2.J. – więcej o nacięciu kontrolowanym.

2.D.6. Głębokie długie fryzy nie są konieczne i mogą osłabiać bal. Przynajmniej

jedna połowa średnicy bala musi pozostać nienaruszona po wycięciu obu

frezu i nacięcia kontrolowanego – zobacz część 2.J.2.

2.E. Ostatki

Również znane jako„wypust bala”, są to krótkie części bala, które wystają poza

narożnik – węgieł.

2.E.1. Bardzo długie przedłużenia bali mogą być narażone na gnicie, gdy nie są one

odpowiednio chronione przez okap dachu lub w innym sposób.

2.E.2. Bardzo krótkie ostatki mogą mieć skłonność do rozszczepiania się drewna, co

w znacznym stopniu osłabia wrąb i węgieł. Ostatki wewnętrzne są to te,

które wychodzą w środku budynku, a zewnętrzne wychodzą na zewnątrz

budynku. Stabilność narożnika połączonego na wręby nie zależy od ostatków

i dlatego nie określa się wymagalnej minimalnej długości.

2.E.3. Końce ostatków zewnętrznych mogą okresowo wchłaniać wilgoć; mogą kurczyć

się lub puchnąć bardziej niż pozostałe bale. Jeśli frezy wzdłużne ostatków są

ściśle wpasowane wówczas w okresie wysokiej wilgotności powietrza bale

ściśle dopasowują do frezu wzdłużnego, co może ograniczać dalsze zawilgo-

cenie bali.

Jeżeli ostatki nie są nacięte – zobacz część 2.J.7., jest prawdopodobne, że

ostatki będą pękać na spodzie – od wrębu do środka bala. Gdy bal pęka w tym

miejscu, wewnętrzne zacieki są powszechne. By uniknąć tego, wręby zewnętrz-

nych ostatków powinny mieć usuniętą wystarczającą ilość drewna, by nie dopu-

ścić do zacieków po pęknięciu lub osunięciu się bala – zobacz rys. 3.B.3.

2.E.4. Tam gdzie okapy dachowe, wysuwnice, balkony są wsparte na wypuszczonych

balach może być koniecznym użycie dwóch, a może nawet trzech bali jedno-

czesnie, tak by uzyskać potrzebną wytrzymałość konstrukcyjną dla przenie-

sienia odpowiednio wysokiego obciążenia.

2.E.1. Maksymalna długość ostatków winna być oparta o kryterium pogodowe –

ochrony przed czynnikami atmosferycznymi opisanymi w części 7.D.

2.E.2. Minimalna długość ostatków wynosi 23 cm (9 cali) mierzonych od krawędzi

węgła do końca ostatka. Ten wymóg dotyczy zarówno wewnętrznych jak

i zewnętrznych ostatków. Ostatki w węgłach łączonych na jaskółczy ogon są

wyłączone z tego wymogu.

2.E.3. Zewnętrzne ostatki nie mogą być spasowane na ścisk z ostatkami bali poło-

żonych poniżej -patrz rys. 3.B.3.

2.E.4. Tam gdzie ostatki są również podporą dla elementu konstrukcyjnego to

ostatki te i bale poniżej wspierające konstrukcję są wyłączone z wymogu 2.E.3

– patrz część 7.J.

2.F. Odległości między węgłami

2.F.1. Kiedy stosuje się bale o średnicy mniejszej niż 30,5 cm (12 cali) to odległość

między węgłami narożnymi, a przecinającymi się ścianami (węgłami krzyżo-

wymi) z nie może być większa niż 7,3 m (24 stopy).

Kiedy stosuje się bale o średnicy większej niż 30,5 cm (12 cali) odległość między

węgłami narożnymi, a przecinającymi się ścianami (węgłami krzyżowymi) nie

może być większa niż 9,75 m (32 stopy). Ściany z węgłami krzyżowymi, oprócz

wymogu odległości będą również miały również dodatkowe wzmocnienia jak

zamki, dyble, sworznie, kołki drewniane, pręty stalowe lub ścianki wspierające.

Wszystkie te wzmocnienia nie mogą ograniczać osiadania – patrz część 6.

2.F.2. Ściany z bali z otworami okiennymi, drzwiowymi i przejściami mogą wymagać

dodatkowego usztywnienia. Obciążenia na ścianę z bali z wyciętymi otwora-

mi mogą wpłynąć na statyczność budynki i mogą wymagać dodatkowej

analizy konstrukcyjnej.

2.F. Odległości między węgłami

2.F.1. Ściany z bala uzyskują stabilność poprzeczną dzięki węgłom narożnym i krzy-

żowym, co jest powodem dla ograniczenie odległości między węgłami naroż-

nymi. Bale o większym przekroju są bardziej stabilne poprzecznie niż małe

bale, więc dla większych bali dopuszcza się większą, maksymalną odległość

pomiędzy węgłami.

2.F.2. Otwory wycięte w ścianie z bala zmniejszają stabilność poprzeczną ściany.

Częściowo stabilność można zwiększyć dzięki framudze drzwiowej i okiennej

– patrz część 5, ale w większości przypadków należy stosować inne rozwią-

zania, by ustabilizować ścianę, w szczególności kiedy ściana przenosi obcią-

żenia ze stropu czy dachu.

2000 STANDARDY DLA BUDOWNICTWA Z BALI

Standardy

Komentarz

2.G. Łączenie bali na długości

2.G.1. Bale łączone muszą być złączone kołkami lub łącznikami stalowymi, a warstwy

z bali, pod i nad łączeniami, połączone z nimi sworzniami stalowymi dyblami drew-

nianymi, na wskroś, w taki sposób by zachować strukturę konstrukcyjną ściany.

2.G.2. Kiedy więcej niż połowa bali w narożniku jest łączona, wymagana są oblicze-

nia konstrukcyjne.

2.G.3. Wręby i frezy wzdłużne winne całkowicie zakrywać łączenia oraz mocowania

(kołki, śruby itp.) i ochraniać je przed działaniem czynników atmosferycznych

i insektów.

2.G. Łączenie bali na długości

2.G.1. Rozpiętość niektórych ścian jest zbyt duża, by była ona z zabudowana z jednego

bala, więc bale są łączone końcami. Lepszym rozwiązaniem (projektowym) może

być dostawienie ściany w środku budynku lub na zewnątrz tak, by powstał

węgieł krzyżowy w miejscu łączenia bali, dzięki czemu uniknie się połączeń

koniec-do-końca. Połączenia koniec-do-końca mogą być stosowane, pod wa-

runkiem powzięcia właściwych kroków w celu zapewnienia wytrzymałości

i stabilności ściany i węgłów, a samo połączenie będzie zakryte i niewidoczne.

2.G.3. Cała ściana musi wyglądać jakby była zrobiona z ciągłych, pełnej długości bali. Nie

zezwala się na uwidacznianie jakichkolwiek połączeń. Wszelkie połączenia, prze-

dłużenia muszą być całkowicie zakryte albo umiejscowione w węgle krzyżowym.

2.H. Bale nadprożowe

2.H.1. Bal nadprożowy, w miejscu otworów, nie powinien być wycięty więcej niż

połowa wysokości bala, chyba że jest przykryty przynajmniej jeszcze jednym

balem. We wszystkich przypadkach bal nadprożowy powinien spełniać wy-

mogi konstrukcyjne.

2.H. Bale nadprożowe

Bale nadprożowe to bale zamykające od góry otwory okienne lub drzwiowe

w ścianie wykonanej z bali

2.H.1. Bal nadprożowy może być wycięty od strony otworu. Wycięcia nie powinny

być większe niż połowa pionowej wysokości bala, chyba że wytrzymałość

ściany, w miejscu otworu, jest wystarczająca, by przenieść obciążenie ze

stropu i dachu.

2.H.2. Rysunek 2.H przedstawia jeden ze sposobów montażu desek maskujących

zapewniających uniknięcia ﬁltracji wody podczas osiadania budynku.

bal nadprożowy

mocowanie

uszczelka

listwa wykończeniowa grub.

19 mm (3/4 cala) mocowana

na gwoździe

spoina 19 mm (3/4 cal) by

umożliwić osiadanie listwy

wykończenowej ościeży

gwóźdź 19 mm (3/4/cala)

przestrzeń osiadania

izolacja

2.I. Bale oczepowe

Bale oczepowe są to ostatnie bale na koronie ściany. Konstrukcja dachu spo-

czywa na balach oczepowych.

2.I.1. Bale oczepowe mają skłonność do skręcania się i przemieszczania, z tego powo-

du potrzebują dodatkowych mocowań dla zapewnienia ich stabilności. Kwadra-

towe wręby i zamki wrębowe mogą spełnić wymogi umocowanie, tak jak też

inne metody przy użyciu sworzni, gwintowanych prętów czy kołków. Ilość, rodzaj,

rozmiar i rozstaw mocowań stosowanych dla tego celu muszą być określone przez

projektanta oraz na podstawie doświadczenia zawodowego. Wychodzące poza

szczyt końcowe bali oczepowych są bardzo efektywne w przenoszeniu nacisku

dachu i są zalecane wtedy, gdy konieczne jest przeciwdziałanie tym siłom. Kiedy

te, wychodzące ze szczytu bale oczepowe nie są stosowane lub nie są stosowane

w sposób zapewniający przeniesienie obciążeń z dachu, to ta obciążenia te

winne być ograniczone lub przeniesione w inny sposób.

Zapobieżenie podniesienia się dachu spowodowanego wiatrem, można np.

przeciwdziałać przez połączenie ze sobą bali oczepowych wszystkich ścian.

Gładkie kołki takie jak dybel, gładki trzpień stalowy czy drewniane kołki nie

wystarczają, by zapobiec unoszeniu się dachu i dlatego zaleca się stosować

śruby do drewna i śruby przelotowe.

2.I.2.-3. Niedawne badania domów z bali w Minnesocie pokazały, że na złączeniu

konstrukcji dachu i bala oczepowego występuje znaczna ﬁltracja powietrza.

W celu uszczelnienia tego miejsca wymagane są specjalne działania. Jednym

z nich, w celu redukcji ﬁltracji powietrza i powstrzymaniu migracji pary wodnej

jest stałe połączenie folii paroizolacyjnej do bala oczepowego. Przymocowanie

paroizolacji do bali oczepowych zszywkami jest nie wystarczające.

przedłużenie ramy jeżeli

wymagane

ościeże okna

podwalina ramy okna

obróbka ościeżnicy

ZEWNĄTRZ

WEWNĄTRZ

uszczelnienie

bal parapetu

Rysunek 2.H.

2.H2. Bale nadprożowe winne być docięte tak, by całkowicie przykryć ościeża drzwi lub

okien oraz zewnętrzne listwy wykończeniowe, by ograniczyć inﬁltrację wody.

2.I. Bale oczepowe

2.I.1. Bale oczepowe winne być dokładnie dopasowane, usztywnione, przymocowane

kołkami lub śrubami do bala poniżej, by zapobiec przemieszczaniu się ściany spo-

wodowanego przez naprężenia z wysychania bali i nacisku konstrukcji dachu. Bale

oczepowe winne być mocowane metalową śrubą lub drewnianym kołkiem prze-

lotowym do jednej lub więcej warstw bali poniżej bala oczepowego, tak by prze-

ciwdziałać siłom związanym z lokalnymi wiatrami i warunkami sejsmicznymi.

2.I.2. Miejsce, w którym konstrukcja szkieletowa styka się z balem oczepowym po-

winno być uszczelnione, by w przypadku kurczenia się bala oczepowego

ograniczyć działanie czynników atmosferycznych i insektów.

2.I.3. Opóźniacz pary na stropie, tam gdzie wymagają tego przez obowiązujące

przepisy, powinien być na stałe połączony z balem oczepowym.

2.I.4. Bale oczepowe winne być wykonane z drewna o prostych włóknach – patrz

część 2.A.4.f.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: