Wykład IX.doc

Wykład IX

Zaburzenia afektywne

I.                    ROZWÓJ KONCEPCJI

Ø      Melancholia – Hipokrates, Aretajos z Kapadocji

Ø      1621 - R. Burton „Analiza melancholii”

Ø      1854 – J.P. Falret „folie circulaire”

Ø      E. Kraepelin – przyczyny endogenne

Ø      1957-1965 K. Leonhard - różnice osobowościowe pomiędzy chorymi z dwubiegunowym i jednobiegunowym przebiegiem choroby

Ø      1966 J. Angst i C. Perris – odrębności
w przebiegu obu typów zaburzeń afektywnych, różnice genetyczne

II.                 KLASYFIKACJA ICD-10

Ø      Epizod maniakalny (F30)

Kryteria (ICD-10)

A. Dominacja nastroju wzmożonego, ekspansywnego lub drażliwego i wyraźnie nieprawidłowego dla danej osoby

B. Co najmniej TRZY z następujących przejawów, prowadzących do zaburzenia funkcjonowania w codziennym życiu:

              1. Wzmożona aktywność lub niepokój fizyczny

              2. Wzmożona rozmowność

              3. Gonitwa myśli lub subiektywne odczuwanie ich przyśpieszenia

              4. Utrata normalnych zahamowań społecznych, prowadząca do zachowań niedostosowanych do okoliczności

              5. Zmniejszona potrzeba snu

              6. Wzmożona samoocena lub poczucie wyższości

              7. Łatwa odwracalność lub stałe zmiany aktywności lub planów

              8. Zachowanie bezceremonialne lub lekkomyślne, z niedocenianiem ryzyka
9. Wzmożona energia seksualna lub seksualny nietakt

Ø      Zaburzenia afektywne dwubiegunowe (chad) (F31)

Ø      Epizod depresyjny (F32)

Kryteria (ICD-10)

•         Czas trwania – co najmniej 2 tygodnie

•         Objawy psychopatologiczne (co najmniej dwa):

1. Nastrój obniżony w stopniu wyraźnie nieprawidłowym dla danej osoby, utrzymujący się przez większość dnia i prawie każdego dnia, w zasadzie nie podlegający wpływowi wydarzeń zewnętrznych

2. Utrata zainteresowań lub zadowolenia w zakresie aktywności, które zwykle sprawiają przyjemność

3. Zmniejszona energia lub zwiększona męczliwość

•         Objawy dodatkowe (co najmniej dwa):

              1. Spadek zaufania lub szacunku do siebie

              2. Nieracjonalne poczucie wyrzutów sumienia lub nadmiernej a nieuzasadnionej winy

              3. Nawracające myśli o śmierci lub samobójstwie

              4. Skargi na zmniejszona zdolność myślenia lub skupiania się, albo jej przejawy, takie jak niezdecydowanie

              5. Zmiany w zakresie aktywności psychoruchowej w postaci pobudzenia lub zahamowania

              6. Zaburzenia snu wszelkiego typu

              7. Zmiany łaknienia wraz z odpowiednią zmianą wagi

Ø      Zaburzenia depresyjne nawracające (chaj) (F33)

Ø      Zaburzenia afektywne utrwalone w postaci zaburzeń cyklotymicznych
i dystymicznych (F34)

Ø      Zespół somatyczny

Kryteria (ICD-10):

Co najmniej CZTERY z następujących:

              1. Wyraźna utrata zainteresowań lub zadowolenia w zakresie aktywności zwykle sprawiającej przyjemność

              2. Brak reakcji emocjonalnych wobec wydarzeń i aktywności, które zwykle wyzwalają takie reakcje

              3. Wcześniejsze niż zwykle (o 2 godziny lub więcej) poranne budzenie się

              4. Nastrój silnie obniżony rano

              5. Obiektywne wskaźniki wyraźnego zahamowania lub pobudzenia

              6. Wyraźny spadek łaknienia

              7. Spadek masy ciała (minimum 5%)

              8. Wyraźny spadek libido

III.              ETIOLOGIA I PATOGENEZA

n      Przesłanki genetyczne

n      Układy neuroprzekaźnikowe OUN

n      Zaburzenia hormonalne

n      Przesłanki psychiczne

è    Podejście psychodynamiczne

è    Poznawcza triada depresyjna (Beck)

è    Wyuczona bezradność (Seligman)

n      Stresujące wydarzenia życiowe

IV.             
PRZEBIEG ZABURZEŃ AFEKTYWNYCH

V.                 PRZEBIEG I PROGNOZA

§         70% chorych – pełna remisja i powrót do funkcjonowania przedchorobowego;
5-10% chorych – utrzymywanie się nasilenia depresji na
tym samym poziomie przez około 2 lata pomimo leczenia

§         Czynniki niekorzystne:

è    Starszy wiek

è    Płeć żeńska

è    Współistniejące zaburzenia osobowości

è    Uzależnienie od substancji psychoaktywnych

è    Przebieg jednobiegunowy

è    Późne rozpoczęcie leczenia

è    Nieodpowiednie leczenie

è    Liczne wydarzenia stresowe (utraty)

Samobójstwa:

w 990 (659) - zamachach przyczyną była choroba psychiczna
w 623 (519) - nieporozumienia rodzinne
w 399 (320) - przewlekła choroba
w 422 (350) - warunki ekonomiczne
w 257 (211) - zawód miłosny
w 125 (115) - nagła utrata źródeł utrzymania
w 97 (75) - śmierć bliskiej osoby
w 64 (43) - problemy szkolne
w 32 (27) - trwałe kalectwo
w 4 (4) - chory na AIDS
w 5 (2) - niepożądana ciąża

(Źródłem jednego zamachu może być więcej niż jedna przyczyna

W nawiasach podano liczbę zamachów podejmowanych przez mężczyzn)

Profilaktyka:

1.      Edukacja społeczna tworząca postawy akceptujące życie, ułatwiające rozwiązywanie problemów życiowych oraz adaptację do różnych nowych okoliczności życiowych.

2.      Działania skierowane do populacji zagrożonej potencjalnie samobójstwem (np. osoby z chorobami terminalnymi, osoby uzależnione, przeżywające żałobę itp.) budujące postawy antysuicydalne.

3.      Wpływ instytucjonalny i pozainstytucjonalny na osoby znajdujące się w sytuacji presuicydalnej (zintegrowane działania ośrodka interwencji kryzysowej, ośrodka pomocy społecznej, telefonu zaufania, służby zdrowia i innych).

4.      Pomoc w sytuacji kryzysowej poprzez restytuowanie możliwości i motywacji do zachowania życia.

5.      Oddziaływania postsuicydalne (psychologiczne, socjologiczne i medyczne) powinny uwzględniać fakt, że po odratowaniu życia osoby te nadal mają poważne kłopoty z radzeniem sobie z problemami życiowymi, funkcjonowaniem w społeczeństwie oraz to, że nadal są w nich bardzo silnie działające motywy suicydalne.

Przyczyny samobójstw:

          pora roku: wiosna i jesień

          dni tygodnia: poniedziałek i wtorek

          wiek powyżej 45 r.ż.

          płeć męska

          rozwód lub owdowienie

          osamotnienie

          zła sytuacja materialna

...