1. ZASADY OGÓLNE
ROZDZIAŁ 1.
ZASADY OGÓLNE
POJĘCIA PODSTAWOWE
#P: 1.Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej tworzą: wojska lądowe, wojska lotnicze i obrony powietrznej oraz marynarka wojenna.
2.Wojska lądowe organizacyjnie składają się ze związków operacyjnych (ZO), związków operacyjno-taktycznych (ZO-T), związków taktycznych (ZT), oddziałów i pododdziałów.
3.Ogólnowojskowe związki taktyczne (oddziały, pododdziały) występują jako: zmechanizowane (zmotoryzowane, piechoty), pancerne (czołgów), desantowo-szturmowe, powietrzno-desantowe i piechoty górskiej. Ponadto występują związki taktyczne (oddziały, pododdziały) rakietowe, artylerii, obrony przeciwlotniczej, rozpoznawcze i walki radioelektronicznej, inżynieryjne, obrony przeciwchemicznej, łączności, zaopatrzenia, remontowe, medyczne, komunikacyjne, topogeodezyjne i meteorologiczne. Wchodzą one w skład wojsk operacyjnych lub obrony terytorialnej. W składzie wojsk lądowych występuje również lotnictwo wojsk lądowych.
4.Wojska lądowe mogą prowadzić zbrojne działania wojenne w formie działań operacyjnych i taktycznych.
5.Działania operacyjne to wszelkie działania związków operacyjnych i operacyjno-taktycznych podczas wojny. Obejmują operacje, w tym bitwy, przegrupowania operacyjne oraz pozostawanie w pogotowiu operacyjnym.
Operacja to starcie zbrojne z przeciwnikiem w skali operacyjnej. Stanowi zespół bitew oraz działań operacyjnych i taktycznych /bojowych/ niższego szczebla - wzajemnie powiązanych co do celu, miejsca i czasu. Ze względu na cele operacje mogą być obronne, zaczepne, odwrotowe, rajdowe i specjalne. Ze względu na szczebel operacyjny - armijne, korpuśne lub grupy operacyjnej. Operacja może obejmować jedną lub kilka bitew.
Bitwa jest podstawową częścią operacji i stanowi skupione w czasie i przestrzeni starcie sił głównych przeciwstawnych związków operacyjnych lub operacyjno-taktycznych. Bitwy mogą być obronne lub zaczepne, w tym spotkaniowe.
Przegrupowanie operacyjne to zmiana dotychczasowego ugrupowania lub obszaru rozmieszczenia związku operacyjnego /operacyjno-taktycznego/. Szczególnym rodzajem przegrupowania jest rozwinięcie operacyjne - przyjęcie ugrupowania do pierwszej operacji.
Pogotowie operacyjne to różnorodne działania mające na celu podwyższanie, utrzymywanie i odtwarzanie zdolności oraz gotowości bojowej. W okresie poprzedzającym konflikt zbrojny może obejmować takie stany i działania jak: utrzymywanie gotowości bojowej w miejscu stałej dyslokacji, osiąganie wyższych stanów gotowości bojowej i rozwijanie mobilizacyjne. W czasie działań wojennych może obejmować pobyt w rejonach ześrodkowania /wyjściowych, odtwarzania zdolności bojowej itp./ lub osłonę operacyjną na kierunkach biernych.
6.Działania taktyczne to wszelkie działania związków taktycznych, oddziałów i pododdziałów wojsk operacyjnych i obrony terytorialnej. Obejmują walki (boje),przemieszczanie i rozmieszczanie wojsk.
7.Walka (bój) - to każde starcie z przeciwnikiem w skali taktycznej. Istotą walki jest zorganizowane w czasie i przestrzeni bezpośrednie - fizyczne, psychologiczne, radioelektroniczne lub informacyjne oddziaływanie na przeciwnika. Podstawowymi rodzajami walki są obrona i natarcie. Ze względu na sposób realizacji zadań wyróżnia się także wycofanie, rajd oraz działania desantowe, specjalne i nieregularne.
Obrona to zamierzony lub wymuszony rodzaj walki prowadzonej
w celu udaremniania lub odparcia uderzeń wojsk przeciwnika, zadania im maksymalnych strat oraz utrzymania zajmowanego rejonu /pozycji, obiektów/.
Natarcie to rodzaj walki prowadzonej głównie w formie zwrotów zaczepnych w celu rozbicia wojsk przeciwnika i opanowania zajmowanego przez niego terenu /ważnych rejonów, rubieży i obiektów/.
Wycofanie to rodzaj walki prowadzonej w celu zerwania kontaktu bojowego z przeciwnikiem lub uchylenie się od starcia w niekorzystnej sytuacji.
Rajd to rodzaj walki zaczepnej, obejmującej wtargnięcie w głąb ugrupowania i na tyły przeciwnika oraz wykonanie tam zadań bojowych w celu wsparcia działania sił głównych.
Działania desantowe to przemieszczanie określonego zgrupowania wojsk drogą powietrzną lub morską w celu stworzenia ognisk walki na terenie opanowanym przez przeciwnika.
Działania specjalne to ogół przedsięwzięć realizowanych w ugrupowaniu przeciwnika przez odpowiednio przygotowane zespoły (grupy specjalne), w celu zdobycia bądź potwierdzenia szczególnie ważnych informacji. Działania specjalne obok przedsięwzięć rozpoznawczych, mogą obejmować zadania dywersyjne, psychologiczno propagandowe i inne.
Działania nieregularne to forma działań bojowych prowadzonych zarówno przez przygotowywane w czasie pokoju, jak i doraźnie tworzone w czasie wojny zgrupowania taktyczne, stosujące specyficzne sposoby walki w celu zwalczania i dezorganizacji poczynań przeciwnika na obszarze przez niego opanowanym. Obejmują takie formy walki, jak: napady, zasadzki, działania dywersyjne, dezinformacyjne itp.
8.Przemieszczanie to wszelkie ruchy wojsk w formie marszów lub przewozów w skali taktycznej. Przemieszczanie wojsk dokonuje się z jednego rejonu do drugiego w celu utworzenia zamierzonego ugrupowania bojowego lub dokonania koncentracji sił i środków. Może być przeprowadzone przed rozpoczęciem działań wojennych lub w toku ich trwania. Obejmuje ono marsze wojsk oraz ich przewozy transportem kolejowym, powietrznym i wodnym.
9.Rozmieszczenie to stacjonowanie wojsk w garnizonach oraz pobyt w rejonach ześrodkowania /wyjściowych, odpoczynku/ z zachowaniem odpowiedniego stopnia /poziomu/ gotowości bojowej. Wojska w rejonach ześrodkowania zachowują gotowość do odparcia napadu przeciwnika naziemnego i powietrznego oraz szybkiego i skrytego opuszczenia rejonu.
10.Celem prowadzenia działań taktycznych jest zwycięstwo nad przeciwnikiem. Osiąga się go przez umiejętne łączenie w jeden spójny system elementarnych czynników walki: rażenia, ruchu i informacji.
11.Rażenie to destrukcyjne, fizyczne i psychologiczne oddziaływanie na siły i środki przeciwnika. Podstawowym czynnikiem rażenia jest ogień. Pozwala on niszczyć obiekty przeciwnika, dezorganizować jego poczynania i osiągać założone cele taktyczne. Uzupełniającą rolę w walce spełnia rażenie elektroniczne i psychologiczne, które powinno być ściśle powiązane z rażeniem ogniowym.
Rażenie ogniowe to zorganizowane oddziaływanie na przeciwnika różnymi rodzajami środków ogniowych w celu pozbawienia go zdolności do prowadzenia skutecznych działań bojowych. W walce wyróżnia się: ogień pododdziałów piechoty i czołgów, wsparcie ogniowe wojsk oraz ogień przeciwlotniczy.
Ogień pododdziałów piechoty i czołgów odgrywa główną rolę w walce (boju). Jest podstawowym i najbardziej skutecznym rodzajem ognia wykorzystywanym w bezpośrednim starciu z przeciwnikiem. Powinien być ściśle powiązany z ogniem środków wsparcia bezpośredniego, zaporami inżynieryjnymi oraz właściwościami terenu i manewrem pododdziałów.
Wsparcie ogniowe wojsk jest elementem rażenia ogniowego. Obejmuje ono: ogień artylerii /pośredni i na wprost/, uderzenia rakietowe i lotnicze oraz działalność ogniową środków inżynieryjnych i innych. Uwzględniając cel i zakres zadań, dzieli się je na wsparcie bezpośrednie i ogólne.
Za organizację wsparcia bezpośredniego odpowiedzialni są dowódcy pododdziałów i oddziałów, a wsparcia ogólnego - dowódcy związków taktycznych i operacyjnych.
Ogień przeciwlotniczy jest podstawą skutecznej obrony przeciwlotniczej, która obejmuje rozpoznanie oraz ciągłe informowanie wojsk o zagrożeniu z powietrza, działalność ogniową specjalistycznych oddziałów i pododdziałów przeciwlotniczych a także działania w ramach powszechnej obrony przeciwlotniczej. Celem obrony przeciwlotniczej jest niedopuszczenie środków napadu powietrznego przeciwnika do zadania wojskom i obiektom strat uniemożliwiających wykonanie stojących przed nimi zadań.
Rażenie (obezwładnienie) elektroniczne to działalność prowadzona za pomocą sił i środków zakłóceń radiowych i radiolokacyjnych, mająca na celu paraliżowanie systemów informacyjnych przeciwnika, zwłaszcza: rozpoznania, dowodzenia i sterowania środkami walki, łączności, radionawigacji. W zależności od stosowanych środków, metod i technik rozróżnia się obezwładnianie aktywne i pasywne oraz dywersyjne.
12.Ruch to wszelkie przemieszczenia sił i środków. Formą ruchu na polu walki jest manewr wojsk.
Manewr wojsk jest to zorganizowane ich przemieszczenie na polu walki w celu zajęcia dogodniejszego położenia w stosunku do przeciwnika i uzyskania oraz właściwego wykorzystania przewagi sytuacyjnej. Rozróżnia się następujące rodzaje manewru: podejście, oskrzydlenie /jednostronne i dwustronne/, obejście, przenikanie i odejście.
Szczególnym rodzajem manewru jest luzowanie. Polega ono na zamianie związków taktycznych /oddziałów, pododdziałów/ prowadzonej w styczności z przeciwnikiem. Podczas luzowania wojska przekazują sobie pasy /rejony/ działań wraz z zadaniem, po czym zluzowane związki taktyczne /oddziały, pododdziały/ wychodzą z przekazanych pasów /rejonów/.
13.Informacja jest elementem zespalającym poszczególne czynniki działań taktycznych w zharmonizowaną całość. W tej funkcji przejawia się ona głównie w dowodzeniu. Ponadto w ramach systemu rozpoznania, walki radioelektronicznej i działań psychologicznych jest ona również obszarem bezpośrednich zmagań z przeciwnikiem.
14.Związek taktyczny (oddział), w zależności od sytuacji, może prowadzić działania w ugrupowaniu marszowym, przedbojowym i bojowym. Ugrupowanie powinno stwarzać jak najlepsze warunki do wykonania zadania bojowego, zwłaszcza zapewnić możliwość efektywnego użycia różnych środków walki, skupienie wysiłku na najważniejszych kierunkach (rejonach), wykonywanie swobodnego manewru oraz możliwość wykorzystania w walce właściwości terenu.
Ugrupowanie marszowe jest to uszykowanie związku taktycznego (oddziału) do przemieszczania w formie marszu. Powinno ono zapewnić szybkie i sprawne wykonanie marszu, rozwinięcie w ugrupowanie przedbojowe (bojowe) oraz utrzymanie dowodzenia.
Ugrupowanie przedbojowe jest to uszykowanie oddziałów do przemieszczania w kolumnach, rozczłonkowanych wzdłuż i w głąb frontu. Powinno ono zminimalizować skutki oddziaływania przeciwnika oraz zapewnić szybkie rozwinięcie w ugrupowanie bojowe.
Ugrupowanie bojowe to odpowiadające celowi walki uszykowanie i rozmieszczenie sił i środków w terenie.
Ugrupowanie bojowe może składać się z kilku rzutów i odwodów /zgrupowań taktycznych/. Ponadto w jego składzie występują następujące stałe elementy: oddziały i pododdziały artyleryjskie, przeciwlotnicze, rozpoznania i walki radioelektronicznej oraz działań psychologicznych, stanowiska dowodzenia, oddziały i pododdziały oraz urządzenia logistyczne, a także odwody specjalne rodzajów wojsk. Odpowiednio do zadania bojowego i warunków walki w skład ugrupowania mogą także wchodzić: oddział wydzielony (OW), oddział rajdowy (OR), oddział obejścia (OO), taktyczny desant powietrzny (TDP), grupa desantowo-szturmowa (GDSz), odwód przeciwdesantowy (OPDes), oddziały zaporowe (OZap) oraz oddziały zabezpieczenia ruchu (OZR), oddziały (grupy) torujące (OT) i oddział ratunkowo-ewakuacyjny (ORE).
15.Podstawowym warunkiem skuteczności działań taktycznych jest ich pełne i kompleksowe zabezpieczenie.
Zabezpieczenie działań taktycznych to całokształt przedsięwzięć podejmowanych w celu zapewnienia wojskom własnym warunków do pomyślnego prowadzenia działań w różnych sytuacjach. Obejmuje ono: zabezpieczenie bojowe, zabezpieczenie logistyczne oraz uzupełnianie wojsk.
ZASADY SZTUKI WOJENNEJ
16.Zasady sztuki wojennej to historycznie ukształtowane reguły przygotowania i prowadzenia zbrojnych działań wojennych, stanowiące podstawę racjonalnej działalności dowództw i wojsk w skali taktycznej, operacyjnej i strategicznej. W zależności od skali działań można mówić o taktycznych, operacyjnych lub strategicznych aspektach zasad sztuki wojennej. W każdym jednak wypadku stosowanie ich jest niezbędnym warunkiem uzyskania, utrzymania i wykorzystania przewagi ilościowej i jakościowej /w tym sytuacyjnej/ nad przeciwnikiem , by przy jak najmniejszych stratach własnych osiągnąć cel walki, operacji i wojny w możliwie najkrótszym czasie. Do zasad sztuki wojennej zalicza się: celowość działania, zachowanie zdolności bojowej wojsk, ekonomię sił, zaskoczenie, aktywność /inicjatywę/ i manewrowość.
17.Celowość działania to zasada nakazująca określenie celów i zadań stosownie do potrzeb i możliwości wojsk oraz w zgodzie z celem i zamiarem działań szczebla nadrzędnego.
Celowość oznacza również wydzielanie sił i środków odpowiednich do wykonania zadań oraz umiejętnego dostosowania ich do warunków walki. Zdecydowane dążenie do osiągnięcia zamierzonego celu, przy uwzględnieniu realnej oceny warunków walki i możliwości bojowych wykonawców, wymaga od wojsk bezwzględnego wykonywania zadań bojowych, a od dowódców i oficerów sztabów - silnej woli, stanowczości, wyobraźni i umiejętności prognozowania sytuacji bojowych oraz ich skutków, zdolności i odwagi do podejmowania uzasadnionego ryzyka, uwzględniając jednak realną ocenę warunków walki i możliwości wojsk.
18.Zasada zachowania zdolności bojowej wojsk wymaga takiego postępowania podczas przygotowania i prowadzenia walki oraz po walce, które umożliwiałoby osiągnięcie celu przy jak najmniejszych stratach własnych i zapewniało ciągłą gotowość wojsk do wykonania zadań bojowych. Oznacza to konieczność nie dopuszczania do nadmiernego wyczerpania wojsk, co wymaga takiej organizacji systemu działań, aby sukcesywnie zamieniać walczące oddziały i pododdziały, a po wyprowadzeniu z walki zapewnić szybkie odtworzenie zdolności bojowej. Rozróżnia się pełną zdolność bojową, wyrażającą się w możliwościach natychmiastowego podjęcia walki oraz ograniczoną - umożliwiającą wykonanie tylko niektórych zadań bojowych.
Główne czynniki decydujące o zdolności bojowej to: poziom wyszkolenia bojowego wojsk oraz ich odporność na uderzenia przeciwnika; ilość i jakość środków walki i sprzętu bojowego, ich stan techniczny i gotowość do użycia w walce; stopień przygotowania pododdziałów i oddziałów do walki; możliwości rozpoznawania wojsk i środków walki przeciwnika; stan oraz sprawność środków i systemów elektronicznych do wykorzystania dla celów dowodzenia i kierowania środkami walki; stan i możliwości materiałowego oraz technicznego zaopatrywania wojsk; sprawność wsparcia logistycznego.
O zdolności bojowej wojsk w walce decydują ponadto: umiejętność uchylania się przed uderzeniami oraz sprawne i zorganizowane odtwarzanie potencjału bojowego pododdziałów i oddziałów oraz sprawności bojowej środków walki i dowodzenia.
19.Ekonomia sił to racjonalne dysponowanie siłami i środkami walki, odpowiednio do ważności zadań, gwarantujące osiągnięcie jej celu w możliwie najkrótszym czasie, przy jak najmniejszych stratach własnych. Wyraża się ona w angażowaniu sił i środków do wykonania zadań głównych kosztem innych zadań oraz skupianiu wysiłku w decydującym miejscu i czasie. Uzyskuje się ją przez działania szybkie i zdecydowane, koncentrowanie ognia oraz obezwładniania radioelektronicznego i wysiłków rodzajów wojsk w rejonie głównego wysiłku obrony lub na kierunku głównego uderzenia. Odpowiednie ześrodkowanie wysiłku umożliwia efektywne wykorzystanie potencjału bojowego - uzyskanie przewagi nad przeciwnikiem; zapewnia skuteczne stawianie oporu wojsk w obronie i efektywne wykorzystanie możliwości uderzeniowych wojsk w natarciu. Możliwe jest to dzięki umiejętnemu podziałowi sił i środków bojowych według zadań, rejonów i kierunków walki; przemyślanemu tworzeniu zgrupowań obronnych i uderzeniowych; skoordynowaniu uderzeń ogniowych i radioelektronicznych z walką głównych zgrupowań wojsk; przenoszeniu wysiłku wojsk w miejsce decydujące o wyniku walki; trwałemu dowodzeniu i terminowemu zaopatrywaniu wojsk.
20.Zaskoczenie wyraża się w nieoczekiwanym, nagłym, gwałtownym działaniu wojsk, które pozbawia przeciwnika inicjatywy bojowej oraz możliwości zorganizowanego prowadzenia walki. Celem zaskoczenia jest dezorganizacja systemu walki przeciwnika, pozbawienie go zdolności uderzeniowej lub możliwości stawiania oporu oraz stworzenie warunków do szybkiego osiągnięcia celu walki przez wojska własne.
Zaskoczenie uzyskuje się przez: utrzymywanie w tajemnicy zamiaru walki i przygotowania do niej, rozpoczęcie jej w niespodziewanym czasie, kierunku, rejonie, terenie lub nieoczekiwanymi siłami; zastosowanie nowych sposobów walki lub nowych rodzajów uzbrojenia; nieprzewidziane użycie środków rażenia i walki radioelektronicznej; szybki manewr oraz skuteczne rozwinięcie uzyskanego powodzenia; umiejętne maskowanie, dezinformację, wprowadzenie przeciwnika w błąd; przeciwdziałanie jego rozpoznaniu; bezwzględne przestrzeganie tajności dowodzenia i bezpieczeństwa łączności; maksymalne wykorzystanie naturalnych właściwości terenu oraz ograniczonej widoczności, sprzyjającej wykonaniu skrytego manewru i prowadzeniu walki z minimalnymi stratami. Podstawowym warunkiem uzyskania zaskoczenia jest tajność, nagłość, szybkość działania, prostota i nieszablonowość prowadzenia walki.
21.Aktywność (inicjatywa) oznacza nieustanne dążenie do narzucania przeciwnikowi swojej woli i sterowania jego działaniami w myśl własnych celów i zamierzeń. Wyraża się przede wszystkim w celowym oddziaływaniu informacyjnym na przeciwnika, uprzedzeniu go w działaniach, ciągłym i skutecznym użyciu środków rażenia, wykonywaniu manewru i przenoszeniu głównego wysiłku na najważniejsze kierunki.
22.Manewrowość wyraża zdolność do sprawnego ruchu w działaniach bojowych. Warunkuje ona realizację koncepcji walki opartej na maksymalnym wykorzystaniu zdolności manewrowych wojsk własnych i dezorganizowaniu manewru przeciwnika. Manewrowanie przeprowadza się w celu stworzenia /zrównoważenia/ przewagi w decydującym miejscu i czasie lub uchylenia się od starcia w niekorzystnych warunkach.
Każdy manewr, aby był skuteczny, powinien być prosty w zamiarze oraz przeprowadzony szybko i w miarę możliwości skrycie.
PODSTAWOWE PRZEPISY PRAWA WOJENNEGO
23.Podczas prowadzenia walki należy przestrzegać norm prawa wojennego, zawarowanych w umowach międzynarodowych lub ustalonych zwyczajowo, zawierających nakazy i zakazy, które obowiązują walczące strony. Przestrzeganie ich jest podstawą prowadzenia walki według zasad humanitaryzmu.
24.Normy prawa wojennego głównie dotyczą: zakazu stosowania niektórych rodzajów broni, ochrony ofiar walki /wojny/, tj. chorych, rannych, rozbitków, jeńców i ludności cywilnej; zakazu niszczenia dóbr materialnych bez wyraźnej konieczności wojennej.
Stosownie do postanowień Konwencji międzynarodowych obowiązkiem walczących stron jest także zapewnienie właściwej ochrony specjalnie oznaczonym dobrom, stanowiącym dziedzictwo kulturalne narodu.
W ich skład zalicza się zabytki architektury, sztuki i historii dzieła sztuki i inne przedmioty o znaczeniu artystycznym, historycznym lub archeologicznym, jak również zbiory naukowe, książek i archiwaliów oraz gmachy, który przeciwko własnej ojczyźnie; bombardowania, ostrzeliwania i atakowania miast, osiedli i budynków zajętych przez ludność cywilną; rabunku i grabieży; bezprawnego posługiwania się flagą państwową, flagą parlamentariusz lub znakiem Czerwonego Krzyża (Czerwonego Półksiężyca) i Narodów Zjednoczonych oraz mundurami przeciwnika, armii państw neutralnych i innych państw nie biorących udziału w konflikcie.
27.Niedozwolone są również ataki bez rozróżnienia, to jest takie, które nie są skierowane przeciwko określonemu celowi wojskowemu lub gdy stosowane metody i środki walki nie mogą być ograniczone do celu wojskowego, zagrażając także osobom cywilnym lub dorobku o charakterze cywilnym. Nie wolno stosować metody głodu wobec ludności cywilnej, rabować i celowo niszczyć mienia obcych państw i ich obywateli; osłaniać pozycji osobami cywilnymi i wyłączonymi z walki.
28.Ludność cywilna na obszarze prowadzonej walki podlega ochronie. Kategorycznie zabrania się rabunku jej mienia, a także atakowania, niszczenia, zabierania lub czynienia nieużytecznymi dóbr niezbędnych dla przetrwania ludności cywilnej oraz stosowania środków odwetowych.
29.Zabronione jest wykorzystywanie osób, przedmiotów, budowli i miejsc podlegających ochronie międzynarodowego prawa wojennego do osłony i wsparcia oddziałów i /pododdziałów/. Ponadto zabrania się atakowania mi...
marianpol1973