biologia_PP-1.pdf

Centralna Komisja Egzaminacyjna

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.

WPISUJE ZDAJĄCY

Miejsce

na naklejkę

z kodem

KOD

PESEL

EGZAMIN MATURALNY

Z BIOLOGII

POZIOM PODSTAWOWY

MAJ 2013

Czas pracy:

120 minut

Instrukcja dla zdającego

1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 13 stron

(zadania

1 – 29).

Ewentualny

brak

zgłoś

przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin.

2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy

każdym zadaniu.

3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym

tuszem/atramentem.

4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.

5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie będą oceniane.

6. Podczas egzaminu możesz korzystać z linijki.

7. Na tej stronie oraz na karcie odpowiedzi wpisz swój

numer PESEL i przyklej naklejkę z kodem.

8. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej

dla egzaminatora.

Liczba punktów

do uzyskania: 50

MBI-P1_1P-132

Egzamin maturalny z biologii

Poziom podstawowy

Zadanie 1. (3 pkt)

Mitochondria to centra energetyczne komórki. Ich liczba w komórkach różnych tkanek jest

różna. W pojedynczej komórce organizmu człowieka przeciętnie występuje od kilkuset

do kilku tysięcy mitochondriów, np. w komórkach wątroby jest ich około 1000–2000.

a) Wyjaśnij, dlaczego mitochondria nazywa się „centrami energetycznymi komórki”.

.......................................................................................................................................................

b) Określ, od czego zależy liczba mitochondriów w komórce .

.......................................................................................................................................................

c) Uzasadnij, że brak mitochondriów w erytrocytach jest przystosowaniem budowy

tych komórek do transportu tlenu.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 2. (1 pkt)

Na rysunkach przedstawiono trzy rodzaje nabłonków jednowarstwowych występujących

w różnych narządach organizmu człowieka.

Na podstawie: M. Podbielkowska, Z. Podbielkowski, Biologia z higieną i ochroną środowiska, Warszawa 1995.

Zaznacz rodzaj nabłonka, z którego zbudowane są ściany pęcherzyków płucnych,

i wykaż związek budowy tego nabłonka z jego funkcją w tych pęcherzykach.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 3. (1 pkt)

W organizmie człowieka występują trzy rodzaje tkanki mięśniowej: gładka, poprzecznie

prążkowana szkieletowa oraz poprzecznie prążkowana mięśnia sercowego.

Podkreśl nazwy tych narządów, które są zbudowane głównie z tkanki mięśniowej

gładkiej.

macica, mięsień trójgłowy, pęcherz moczowy, przepona, serce, żołądek

Egzamin maturalny z biologii

Poziom podstawowy

Zadanie 4. (3 pkt)

W budowie kręgosłupa człowieka wyróżnia się pięć odcinków zbudowanych z kręgów, które

są ze sobą połączone za pomocą mięśni i więzadeł .

a) Uporządkuj wymienione w tabeli odcinki kręgosłupa w kolejności ich występowania.

Wpisz odpowiednio numery 2–5.

Nazwa odcinka kręgosłupa

Numer

piersiowy

guziczny

szyjny

krzyżowy

lędźwiowy

b) Wymień dwie funkcje, które pełni kręgosłup w organizmie człowieka.

1. ...................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

Zadanie 5. (2 pkt)

Na rysunku przedstawiającym miednicę człowieka literą X oznaczono połączenie pomiędzy

kośćmi miednicy.

Na podstawie: www.wisarts.com

a) Podkreśl rodzaj połączenia oznaczonego na rysunku literą X .

ruchome, stałe, półruchome

b) Podaj nazwę kości miednicy tworzących połączenie w miejscu oznaczonym literą X.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 6. (1 pkt)

Uporządkuj wymienione rodzaje elementów morfotycznych krwi (krwinek) ze względu

na ich liczbę we krwi zdrowego człowieka, począwszy od najliczniejszych.

trombocyty, erytrocyty, leukocyty

1. ........................................ 2. ....................................... 3. ........................................

Nr zadania

1a)

1b)

1c)

4a)

4b)

5a)

5b)

Wypełnia

egzaminator

Maks. liczba pkt

Uzyskana liczba pkt

Egzamin maturalny z biologii

Poziom podstawowy

Zadanie 7. (3 pkt)

Na rysunku przedstawiono przekrój podłużny serca człowieka w jednej z faz jego pracy.

Na podstawie: www.wikipedia.org

Na podstawie rysunku wykonaj poniższe polecenia.

a) Określ, które struktury przedstawionego serca są w skurczu (wpisz S), a które –

w rozkurczu (wpisz R).

Przedsionki serca ......................... Komory serca .........................

b) Określ, które zastawki w sercu są otwarte (wpisz O), a które – zamknięte (wpisz Z).

Zastawki przedsionkowo-komorowe ............... Zastawki półksiężycowate ...............

c) Zaznacz nazwę naczynia krwionośnego oznaczonego na rysunku literą X.

A. żyła główna

B. żyła płucna

C. tętnica płucna

D. aorta

Zadanie 8. (1 pkt)

W leczeniu chorób serca coraz częściej przeprowadza się zabiegi wprowadzania stentów

do naczyń wieńcowych. Stent to niewielka „sprężynka”, którą umieszcza się wewnątrz

naczynia krwionośnego za pomocą cewnika zakończonego niewielkim balonem. W miejscu

docelowym balon rozpręża się, powodując rozszerzenie zygzakowatych drucików stentu.

Na schemacie, w sposób uproszczony, przedstawiono przekrój tętnicy człowieka, u którego

stwierdzono miażdżycę, oraz przekrój tego naczynia z wprowadzonym stentem.

Na podstawie: www.cts.usc.edu/zglossary-stent.html

Wyjaśnij, dlaczego wprowadzenie stentu do tętnicy wieńcowej sprawia, że ryzyko

martwicy mięśnia serca się zmniejsza.

.......................................................................................................................................................