OCENA I OCENIANIE NA i ETAPIE EDUKACJI
Wg założenia teorii konstruktywistycznej w procesie oceniania biorą udział wszyscy uczestnicy procesu edukacji ( nauczyciel+ uczeń).
U małego dziecka oceniamy wysiłek edukacyjny dziecka w wieku młodszym, jest to bardzo ważne ( sposób uczenia się, zaangażowanie, chęć, otwartość).
Przed ocenianiem stawia się cele:
· Edukacyjne- czy oczekiwanie nie są zbyt wysokie, związane z programem kształcenia, co zostało zrealizowane, na jakim etapie jest dziecko.
· Rozwojowe- ujawniają jak daleko jest dziecko względem swoich możliwości.
Ocena opisowa to model oceniania bez stopni. Wymaga ona od nauczyciela znajomości celów kształcenia, z którymi wiążą się cele oceniania, właściwości psychofizycznych uczniów, uświadomienie sobie , co ocenia , za co, kogo, na jakiej podstawie. Ocena opisowa wymaga dodatkowego wysiłku, dodatkowej pracy. Ocena opisowa pełni funkcje informacyjną, korekcyjną i motywacyjną. Pozwala stworzyć obiektywniejszy obraz dziecka, jego indywidualności, stylu myślenia i działania.
Ocena opisowa może być formułowana w różnorodny sposób:
· Charakterystyki ucznia
· Listu do ucznia
· Listu do rodziców
· Komentarza
· Recenzji.
Ocenianie opisowe
ocenianie tradycyjne
· oceny szkolne etykietują uczniów
· oceny szkolne selekcjonują uczniów
· uczniowie uczą się po to aby uzyskać dobry stopień
· ułatwia porównywanie indywidualnych wyników uzyskanych przez uczniów
· stopnie są wygodne w codziennym ocenianiu
· łatwiejsze do odczytania i zrozumienia
· charakteryzuje dziecko bezrefleksyjnie
· rodzice, nauczyciele, uczniowie dostrzegają w stopniach matematyczną dokładność
· tradycyjne ocenianie jest niekorzystne i szkodliwe dla zdrowia psychicznego dziecka.
Funkcje oceny opisowej
· Informacyjna- inf. co dziecku udało się poznać, zrozumieć, nauczyć, jakie zdobyło umiejętności;
· Korekcyjna- co ma już opanowane, nad czym musi popracować, co zmienić;
· Motywacyjna- zachęca do podejmowania dalszego wysiłku, wzmacnia dziecko.
Obszary oceny opisowej:
1) jak daleko w rozwoju jest dziecko wzgl. Wymagań stawianych mu przez nauczyciela?
2) Jak myśli o dziecku nauczyciel?
3) Jakie jest zaangażowanie, wysiłek dziecka oraz jakość uzyskiwanych przez nie efektów?
4) Jak dziecko ocenia siebie? Uruchomienie samooceny przez dziecko.
Rodzaje oceniania:
A) bieżące- odbywa się każdego dnia w ciągu zajęć, polega na stałym inf. ucznia o jego zachowaniu i postępach, to ocena słowna, motywująca do wysiłku, wyraźnie wskazuje co jeszcze trzeba zrobić i co uczeń już osiągnął, spostrzeżenia zapisywane w dzienniku, na jej podstawie konstruowana ocena semestralna. Ma charakter rozw. Dziecko, kształtujący, stymulujący jego rozwój.
B) Semestralna- ( posumowująco- zalecająca), redagowana pisemnie, zapis w dzienniku, w takiej samej formie przekazana rodzicom, zawiera inf. o osiągnięciach ucznia, wskazuje, nad czym musi intensywniej popracować, w nast. Semestrze, aby wyrównać braki eduk.
C) Końcowa – ( posumowująco-klasyfikacyjna), pisemna na koniec roku w sposób jasny i precyzyjny inf. o osiągnięciach ucznia, w danym roku w danym zakresie. ( osiągnięcia eduk., zachowanie, osiągnięcia szczególne, nie zawiera żadnych wskazań, zaleceń)
Ocena opisowa dostarcza informacji:
1. nauczycielowi- inf. na jakim poziomie rozwoju jest uczeń w danym momencie eduk., czy stosowany system pracy z dzieckiem jest efektywny;
2. uczniowi- dostarcza inf. o efektach jego szkolnej aktywności i wskazuje jak pokonywać napotkane trudności, motywuje do dalszego wysiłku, zachęca do samooceny, wzmacnia wiarę we własne możliwości.
3. rodzicom- dostarcza rzetelnej, dokładnej inf. o ich dziecku, na podstawie której będą mogli podejmować właśc.. działania na rzecz jedo dalszego prawidłowego rozwoju.
Bardzo ważne, aby uczniowie stali się aktywnymi współuczestnikami procesu oceniania własnej pracy, a nie ograniczyli się do biernego udziału. Włączenie uczniów do czynności oceniania sprzyja samokontroli i samoocenie. Wdrożenie uczniów do kontrolowania i oceniania własnych wyników wymaga opracowania przy ich współudziale jasnych i czytelnych kryteriów oceny, które będą niejako schematem samooceny. Samoocena na podstawie ustalonych kryteriów wytwarza nie tylko klimat przyjaznej współpracy między nauczycielem i uczniem, ale przyczynia się do powstania refleksji ucznia nad sobą, nad sposobem swej pracy. Współudział uczniów w ocenianiu jest nie tylko wskazany ale konieczny bo uczy ich właściwego oceniania pracy i własnych postępów w nauce.
Znaczenie samooceny:
· Pobudza ucznia do nauki opartej na autoregulacji, wzmacnia motywację wewn.
· Podnosi poziom zaangażowania, dostarcza bodźców do max wysiłku;
· Pobudza do autoanalizy ( pomaga spostrzegać słabe i mocne strony swej pracy)
· Wyznacza cele i określa sposoby kontrolowania własnych poglądów;
· Pogłębia wiedzę na temat oceniania;
· Umożliwia podjęcie decyzji prowadzących do zwiększenia samoświadomości i niezależności;
· Pozwala przejąć odpowiedzialność za własną naukę;
· Pozwala planować korektę własnych działań;
· Umożliwia dostrzeganie własnych kompetencji, ich poziomu;
· Pogłębia rozumienie oczekiwań i ich wyrażania;
· Zwiększa zaufanie do siebie i innych;
· prowadzi do poczucia dumy z własnych sukcesów;
· pozwala zrozumieć, ze aprobata nauczyciela nie jest jedyną formą oceny;
· buduje, kształtuje poczucie własnej wartości;
· ułatwia prace nauczycielowi pozwalając jednocześnie skutecznie realizować cele eduk.
· Buduje, wzmacnia pozytywne relacje z nauczycielami i rówieśnikami
· Jest zgodna z ideą eduk. Skoncentrowanej na uczniu
Błędy nauczyciela w ocenianiu:
Ø …łączenie oceny z każdą kontrolą
Ø niesystematyczność oceny
Ø jednostronność kontroli
Ø niejasność kryteriów oceny
Ø subiektywizm.
monjab