Transport Kombinowany.pdf

T r a n s p o r t k o m b i n o w a n y

S t r o n a | 1

P o l i t e c h n i k a P o z n a ń s k a

Transport kombinowany

***

Uzasadnienie konieczności rozwoju transportu kombinowanego

(multimodalnego)

Wśród ekspertów w dziedzinie transportu istnieje uzasadnione przekonanie, Ŝe polityka transportowa

państw powinna zapewnić większe współdziałanie pomiędzy transportem a szeroko pojętym

otoczeniem. Stąd aktualnie za najwaŜniejsze zadanie uznaje się promowanie rozwoju takich gałęzi

technologii przewozu które byłyby bardziej ekologiczne, bezpieczniejsze dla ludzi oraz oszczędniej

wykorzystywały zasoby naturalne. Kraje wspólnego rynku są więc zgodne, Ŝe w istocie jedynym

wyjściem z sytuacji jest opracowanie ogólnoeuropejskich strategii zarządzania transportem której

głównym zadaniem byłoby promowanie rozwoju transportu kombinowanego czyli transportu

umoŜliwiającego połączenie co najmniej dwóch systemów transportowych w jeden łańcuch

przewozowy przy czym towar przemieszczany jest w tej samej jednostce ładunkowej pokonując

większą część trasy koleją śródlądową drogą wodną lub morską przy moŜliwie najmniejszym

wykorzystaniu dowozowo-odwozowego transportu samochodowego (do terminalu i z terminalu) . Do

takich decyzji zmuszają fakty wynikające ze szkód generowanych przez transport głównie drogowy.

PoniŜsze zestawienie obrazuje rzeczywiste koszty zewnętrzne powodowane przez transport drogowy

w porównaniu z kolejowym:

Czynniki wywołujące koszty

Transport drogowy Transport kolejowy

SkaŜenie

98,7 %

1,3 %

Hałas

90,9 %

9,1 %

Wypadki

98,5 %

1,5 %

Objętość terenu

85,7 %

14,3 %

W Polsce nieprzystosowanie dróg do obciąŜeń przypadających na ość zgodnych z kryterium krajów

zachodnich wymaga dróg o zwiększonej w stosunku do stanu dzisiejszego obciąŜeniach o ponad 3 t

(do ponad 11,5 t/oś). Dróg przystosowanych do takich nacisków jest w Polsce zaledwie 0,5 %. Dla

realizacji transportu kombinowanego w tym kształtowania międzynarodowej infrastruktury dla

przewozów kombinowanych, unifikacją parametrów technicznych jednostek transportowych,

określenie zasad współpracy w zakresie organizacji przewozów kombinowanych zajmuje się

powołana w 1970 roku w Brukseli Międzynarodowa Unia Towarzystw Transportu Kombinowanego

Kolej-Droga ( UIRR ) . Przedsiębiorstwem mającym pełnić rolę koordynatora i operatora przewozów

kombinowanych w Polsce jest towarzystwo transportu kombinowanego Polkombi S.A . powstałe w

1992 roku. Towarzystwo to dla oŜywienia kontaktów handlowych z narodowymi operatorami

transportu kombinowanego zostało włączone w 1993 roku jako członek do UIRR. Rok ten daruje się

w Polsce jako początek formalnych działań nad zorganizowaniem transportu kombinowanego i

infrastruktury z tym transportem związanej. Do szybkich działań związanych z rozwojem transportu

zobowiązuje nas międzynarodowa umowa AGTC .

T r a n s p o r t k o m b i n o w a n y

S t r o n a | 2

P o l i t e c h n i k a P o z n a ń s k a

Definicje podstawowych pojęć uŜywanych w transporcie multimodalnym

Opracowane przez Grupę Roboczą Europejskiej Konferencji Ministrów Transportu d. s. Transportu

Kombinowanego w 1993 r. (przy aktywnym udziale strony polskiej).

System Huckepack ( piggyback ) – transport kombinowany przy uŜyciu kolei i transportu drogowego.

Ruchoma droga (niem. Rollende Landstrasse ) – transport kompletnych pojazdów drogowych koleją

na wagonach niskopodłogowych.

Jednostka ładunkowa – kontener lub nadwozie wymienne

Wagon kieszeniowy (niem. Taschenwagen ) – wagon wyposaŜony w nisko usytuowaną stałą kieszeń

dla pomieszczenia układu jezdnego i naczepy siodłowej. MoŜe być wykorzystywany do przewozu

wielkich kontenerów i nadwozi wymiennych.

Wagon kołyskowy (niem. Wippenwagen ) – wagon o ruchomej podłodze przechylnej w środkowej

części wagony dla obniŜenia powierzchni oporowej dla kół naczepy siodłowej.

Wagon niskopodłogowy (stosowany w systemie Ro-Lo, RL) – wagon o podłodze obniŜonej na całej

długości wagonu, słuŜący do przewozu samochodów cięŜarowych i zestawów drogowych (samochód

+ przyczepa lub zestawów członowych (ciągnik + naczepa).

Naczepa siodłowa bimodalna – naczepa siodłowa, która po poziomym przeładunku moŜe być

przewoŜona na specjalnych wózkach kolejowych i moŜe tworzyć skład pociągu. Specjalnie

przystosowana do wykorzystania w systemie transportu bimodalnego.

Ro-ro ( roll-on – roll-off ) – technika poziomego przeładunku podczas którego przeładowywany pojazd

drogowy wykorzystuje własne koła do przeładunku z drogi na statek lub kolej i odwrotnie.

Lo-lo (lift-off – lift-on) – przeładunek jednostki transportu multimodalnego przy wykorzystaniu

urządzeń dźwigowych. Jest to przeładunek pionowy.

Pojazd drogowy członowy – ciągnik siodłowy sprzęgnięty z naczepą siodłową

Pociąg drogowy – samochód cięŜarowy sprzęgnięty z co najmniej dwoma przyczepami.

Niedozwolony do eksploatacji w Polsce.

Jednostka transportu multimodalnego – kontener – JTI, nadwozie wymienne – UTI, naczepa

siodłowa – ITU, które nadają się do transportu multimodalnego.

Nadwozie wymienne – pojemnik, najczęściej z nogami podporowymi nieprzystosowany do piętrzenia

przeznaczony do przewozu towarów w transporcie kolejowo-drogowym, moŜe być wykonany

specjalnie jako zdejmowane nadwozie cięŜarowego pojazdu i transportowany jako jednostka

ładunkowa

TEU – statystyczna wielkość pomocnicza, oparta na 20-stopowym kontenerze ISO, słuŜąca do

opisania pojemności terminali i statków kontenerowych. Znormalizowany 40 stopowy kontener serii 1

ISO odpowiada 2 TEU (Twenty feet Equiwalent Unit).

Transport konwojowany – przewóz pojazdu drogowego wraz z towarzyszącym mu kierowcą innym

rodzajem transportu (np. koleją lub promem).

Transport niekonwojowany – jest to przewóz kompletnego pojazdu drogowego lub jego części bez

kierowcy innym rodzajem transportu (np. koleją lub promem).

Proces transportowy – jest to ciąg następujących kolejno i równolegle dokonań, wzajemnie

skoordynowanych, w wyniku których towar jest dostarczony odbiorcy zgodnie z Ŝyczeniem nadawcy.

Traktowanie procesu transportowego jako ściśle powiązanej całości stanowi odejście od tradycyjnego

gałęziowego podejścia do transportu od strony wykonawców jak i klientów. Docelowo jest tu dąŜność

do współpracy tylko z jednym wykonawcą. Wyrazem tych współczesnych tendencji jest transport

intermodalny zwany teŜ multimodalnym lub kombinowanym .

T r a n s p o r t k o m b i n o w a n y

S t r o n a | 3

P o l i t e c h n i k a P o z n a ń s k a

Międzynarodowy transport multimodalny – jest to przewóz ładunków z jednego kraju do drugiego

(lub wewnątrz kraju) za pomocą co najmniej dwóch róŜnych gałęzi transportu, wykonany na

podstawie kontraktu zawartego z jednym operatorem transportu multimodalnego , który bierze na

siebie całą odpowiedzialność za wykonanie kontraktu. Operacje transportu i dostawy ładunku

zrealizowane tylko jednym środkiem transportu nie są uznawane za transport multimodalny.

Transport multimodalny charakteryzują więc następujące elementy:

uŜycie co najmniej dwóch gałęzi transportu

konieczność wystąpienia tylko jednego wykonawcy odpowiedzialnego za przebieg dostawy

towaru

łączna jedna stawka cenowa za przewóz obejmująca całą trasę

towar podlega manipulacjom przeładunkowym wraz z całą jednostką ładunkową (np.

kontenerem, urządzeniem transportowym lub środkiem transportowym)

Przewozy multimodalne są wynikiem rozwoju konteneryzacji. Powstały podstawy do wzajemnego

zbliŜenia się róŜnych gałęzi transportu, zwłaszcza morskiego, kolejowego i samochodowego jako

konieczność upodobnienia sposobu przewozów zunifikowanych jednostek.

Wewnętrzna integracja procesów transportowych następuje na następujących płaszczyznach:

- techniczno-konstrukcyjnej (przystosowanie środków transportu z róŜnych gałęzi oraz urządzeń

ładunkowych do obsługi tej samej jednostki ładunkowej)

- organizacyjnej (jeden operator całego procesu transportowego)

- dokumentacyjnej (jeden dokument umowy)

- cenowej (takie same zasady wyceny dla róŜnych gałęzi transportu)

- prawnej (jeden kontrakt obejmujący cały proces transportowy)

Transport intermodalny – stanowi transport w który występują wszystkie lub zdecydowana

większość płaszczyzn integracyjnych. Jest on więc toŜsamy z transportem multimodalnym. Pojęcie

transportu intermodalnego jest preferowane w USA, natomiast multimodalnego w Europie.

Transport kombinowany – występuje wówczas kiedy korzysta się z kilku (co najmniej dwóch)

róŜnych środków (gałęzi) transportowych. Charakteryzuje się on najczęściej odrębnością

i samodzielnością świadczeń na poszczególnych odcinkach procesu transportowego. Za kaŜdy odcinek

odpowiadają poszczególni przewoźnicy, bez przyjęcia przez jeden podmiot odpowiedzialności za cały

przewóz . Dla zorganizowania całego procesu transportowego klient powinien podjąć działania w

stosunku do wszystkich podmiotów zaangaŜowanych w jego realizację lub zlecić te czynności

spedytorowi.

WyŜej omówiony podział jest umowny, chociaŜ wyraźnie zdefiniowany. W literaturze i praktyce

moŜna spotkać zamiennie stosowanie tych określeń. Pojęcia transportu multimodalnego

i intermodalnego są szersze niŜ transportu kombinowanego.

Zalety transporty multimodalnego jako wynik wykorzystania specyficznych cech róŜnych gałęzi

transportu.

obniŜka globalnego kosztu transportowego

zwiększenie liczby moŜliwych wariantów przewozowych (szczególne znaczenie w handlu

międzynarodowym).

podniesienie jakości usług, w tym:

zwiększona częstotliwość okazji za- i wyładowczych

zmniejszenia ryzyka uszkodzenia towaru

większa dostępność do usług transportowych

moŜliwość jednorazowego przewiezienia większej partii ładunku

moŜliwość zwiększenia zysku przez eksportera i importera

wystąpienie tylko jednej umowy o przewóz

szybkość i terminowość dostawy

T r a n s p o r t k o m b i n o w a n y

S t r o n a | 4

P o l i t e c h n i k a P o z n a ń s k a

Podział transportu multimodalnego:

Ze względu na zasięg – na przewozy:

krajowe

międzynarodowe

międzykontynentalne

Ze względu na rodzaj uŜytych jednostek ładunkowych – na przewozy:

kontenerów

naczep

nadwozi wymiennych

samochodów cięŜarowych

pojemników specjalistycznych

Ze względu na charakter uŜytych środków transportowych – na przewozy:

szynowo-drogowe

szynowo-drogowo-morskie

szynowo-drogowo-lotnicze

szynowo-drogowo-rzeczne

Ze względu na sposób i charakter organizacji – na przewozy:

konwencjonalne

nowoczesne (operatorskie) – z pełnym zastosowaniem obsługi logistycznej

Łańcuch transportowy – skoordynowane z punktu widzenia technicznego, technologicznego

organizacyjnego i handlowego racjonalne następowanie po sobie czynności procesów przewozu,

przeładunku i składowania mające na celu przemieszczenia dóbr materialnych niezbędnych do

funkcjonowania gospodarki narodowej w przestrzeni i w czasie ze szczególnym uwzględnieniem

róŜnego rodzaju jednostek ładunkowych.

Kombinowany system transportowy

Transport kombinowany stanowi system, w skład którego wchodzą cztery elementy strukturalne:

Obiekty – fizyczne jednostki ładunkowe, przemieszczane w czasie i w przestrzeni. NaleŜą do

nich głównie: kontener, nadwozie wymienne, naczepa siodłowa.

Środki transportu – pojazdy drogowe, szynowe i inne wykorzystywane do przewozu

obiektów.

Infrastruktura – obszary i drogi na których operują środki transportu oraz urządzenia

techniczne obsługi transportu.

Systemy informatyczne – których zadaniem jest gromadzenie i przetwarzanie danych

niezbędnych do kierowania systemem transportowym

Środki transportu

Transport

Ruch

Systemy informatyczne

Obiekty

Dystrybucja

Infrastruktura

kontynentalne

T r a n s p o r t k o m b i n o w a n y

S t r o n a | 5

P o l i t e c h n i k a P o z n a ń s k a

4. Kombinowany system transportowy: systemy informatyczne

W skład systemu kierowania przewozami kombinowanymi wchodzą:

systemy centralne

systemy lokalne

Główne zadania systemu centralnego:

kierowanie procesami transportowymi w skali makro (transport krajowy i międzynarodowy)

- śledzenia ruchu jednostek transportowych

Ponadto do zada ń centralnego systemu informatycznego nale Ŝą :

zadania spedycyjne – gromadzenia i zapewnienie dostępu do informacji o przesyłce od

momentu zgłoszenia do przewozu, do momentu odbioru przez adresata. Stanowi to zasadniczą

funkcję usługową dla klienta (dla nadawców i odbiorców oraz spedytorów)

zadania techniczne – organizację i kierowanie transportem kombinowanym obejmujące

organizację przewozów kolejowych, pracy ładunkowej, dowozu i odwozu transportem

samochodowym oraz kontrolę obrotu i stanu technicznego jednostek ładunkowych

zadania statystyczne – dostarczenie informacji o pracy przewozowej (popyt i wykonanie)

kształtowanie się potoków ładunkowych i informacji o wykorzystaniu środków technicznych

System centralny składa się z podsystemów.

Podsystemy centralnego systemu:

Ewidencja przewozów

Operatywne kierowanie przewozami

Statystyka, marketing i planowanie długoterminowe

Ewidencja środków

technicznych

Ewidencja przewozów

- ruch jednostek

- ruch wagonów

- przesyłki

Operatywne kierowanie przewozami

- zamówienia

- przemieszczanie róŜnych jednostek

- rezerwacja miejsc

Statystyka, marketing i

planowanie długoterminowe

Struktura centralnego systemu kierowania transportem kombinowanym.

Zadania podsystemów:

BieŜące gromadzenie informacji o ruchu jednostek ładunkowych i wagonów specjalnych do

ich przewozu oraz danych technicznych o jednostkach ładunkowych

Ewidencja i analiza zamówień klientów na przewóz ładunków, wybór środków transportu

oraz rezerwacja miejsc w pociągach transportu kombinowanego. Planowanie miejsc próŜnych

jednostek ładunkowych oraz wagonów specjalnych

Zadaniem podstawowym ewidencji środków technicznych jest gromadzenie informacji

o liczbie, rodzaju i stanie gotowości do eksploatacji wyposaŜenia technicznego transportu

kombinowanego dla prawidłowej gospodarki sprzętem.

Przejmowanie z podsystemów informacji o wykonanych przewozach i opracowywanie

raportów dla oceny sytuacji w transporcie kombinowanym. Analiza potoków transportowych

w przewozach kombinowanych oraz tworzenie planów pociągów i grup wagonowych.

Planowanie rezerwy kontenerów i wagonów specjalistycznych.

Ewidencja środków technicznych

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: