Ekonomika Przedsiębiorstwa Komunalnego

mgr Monika Stachowicz

Temat: Ciepłownictwo

Agnieszka Piróg

Justyna Płyta

                                                                                                                Małgorzata Pietrzyk

                                                                                                                Jowita Sztandera

                                                                                                                Agnieszka Zacharska

                                                                                                                Anita Ziółkowska

Spis treści

1.Charakterystyka Ciepłownictwa              3

1.2 Charakterystyka odbiorców              5

1.2 Charakterystyka dostawców              6

1.3 Stanowienie cen              6

2. Charakterystyka sektora ciepłowniczego w Polsce              8

3. Kogeneracja              11

4. Odnawialne źródła energii              12

5. Świadczenie usługi na przykładzie gminy Kielce              14

6. Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Spółka z o.o. w Kielcach              15

6.1 Zakres działalności Spółki              16

6.2. Taryfy opłat              17

6.3. Struktura organizacyjna              19

6.4. Sytuacja finansowa przedsiębiorstwa              20

Załączniki              22

Spis tabel i rysunków              25

Bibliografia              26

1.Charakterystyka Ciepłownictwa

Ciepłownictwo – obejmuje centralne wytwarzanie ciepła i przesyłanie go do odbiorców.[1] W rozumieniu ustawy o Prawie Energetycznym ciepło to energia cieplna
w wodzie gorącej, parze lub innych nośnikach.

Ciepło charakteryzuje się równoczesnością produkcji ze zużyciem, a jego właściwości, m.in. szczególne wymagania transportu oraz podatność na utratę jakości, determinują dostawę rurociągami na bliskie odległości. Dostawa ciepła jest realizowana sieciami o zasięgu lokalnym. Ciepło przeznaczone do zaspokojenia potrzeb cieplnych odbiorców jest wytwarzane zarówno w źródłach zlokalizowanych w obiektach należących bezpośrednio do odbiorców ciepła (indywidualne źródła), jak też źródłach scentralizowanych, zasilających wielu odbiorców za pośrednictwem sieci ciepłowniczych. Z uwagi na to, że źródła i sieci ciepłownicze mają zasięg lokalny, w przypadku rynku ciepła można mówić jedynie o rynku lokalnym. Najważniejszymi cechami systemu ciepłowniczego są:

- rodzaj użytego nośnika tj. czynnika przenoszącego energię od źródła do węzłów

- parametry wykorzystywanego czynnika.

W komunalnych sieciach cieplnych najczęściej wykorzystywanym nośnikiem jest woda. W sieciach niskoparametrowych temperatura wody nie przekracza 115oC. Takie parametry są stosowane w lokalnych (np. osiedlowych) systemach ciepłowniczych.
W wysokoparametrowych wodnych sieciach komunalnych obejmujących swym zasięgiem całe miasto temperatury czynnika ciepłowniczego nie przekraczają zwykle 135oC.

              Systemy ciepłownicze mieszane przemysłowo-komunalne bardzo często wykorzystują parę jako nośnik energii. Jeżeli ciśnienie pary w sieci ciepłowniczej przekracza 70 kPa (nadciśnienia) to taki system należy zakwalifikować do wysokoparametrowego (wysokoprężnego).             

Węzły cieplne zwykle zaopatrują w ciepło pojedynczy budynek. Czasem występuje nawet kilka węzłów w jednym budynku, stanowiąc źródło ciepła dla instalacji: ogrzewania, instalacji ciepłej wody użytkowej, wentylacji i klimatyzacji występujących
w powtarzalnych częściach (segmentach) budynku. W takim przypadku węzeł cieplny jest elementem granicznym pomiędzy siecią cieplną oraz instalacją wewnętrzną w budynku. Niekiedy budowane są tzw. węzły grupowe, stanowiące układ pobierający energię zawartą
w czynniku o wysokich parametrach (z sieci wysokoparametrowej) i przetwarzający ją do poziomu czynnika krążącego w sieci o niskoparametrowej. Wówczas grupowy węzeł cieplny separuje dwa rodzaje sieci ciepłowniczych.[2] 

Infrastruktura ciepłownicza (źródła wytwarzania, sieci ciepłownicze) jest bardzo zróżnicowana pod względem technicznym i ekonomicznym (wiek urządzeń, stopień ich zużycia, nowoczesność rozwiązań technologicznych). Potencjał techniczny tego sektora stanowią systemy ciepłownicze składające się ze źródeł wytwarzania, (do których należą m.in.: elektrownie, elektrociepłownie zawodowe i przemysłowe, ciepłownie zawodowe
i przemysłowe, kotłownie lokalne, źródła odnawialne), sieci przesyłowych, przyłączy, węzłów cieplnych i zewnętrznych instalacji odbiorczych. Najbardziej oczywistą cechą tego potencjału jest w przypadku wytwarzania moc cieplna, a w przypadku przesyłu – długość sieci.[3]

              Dostarczenie paliw i energii odbywa się na podstawie umowy. Przedsiębiorstwa energetyczne mają obowiązek zawarcia umowy z podmiotami ubiegającymi się
o przyłączenie do sieci, jeśli są techniczne i ekonomiczne warunki dostarczenia a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru.

              Przedsiębiorstwa energetyczne maja obowiązek zapewnić realizacje i finansowanie
i rozbudowy sieci, w tym przyłączeń odbiorców pod warunkiem, ze sieci te przewidywane są w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.[4]

Obowiązki gminy w zakresie zaspakajania zapotrzebowania w energię elektryczną, ciepło i gaz są określone w ustawie Prawo energetyczne[5]. Gminy są zobowiązane do opracowania odpowiednich założeń. Jeżeli zgadzają się one z planami rozwojowymi przedsiębiorstw działających na ich terenie - a myślę tu o przedsiębiorstwach elektroenergetycznych, gazowniczych i ciepłowniczych - wówczas obowiązki gminy na tym formalnie się kończą. Jeżeli natomiast nie ma takiej zgodności, gmina jest zobowiązana do samodzielnego opracowania projektu zaopatrzenia.                                                                                                  Do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w ciepło należy: planowanie
i organizacja zaopatrzenia w ciepło i energię elektryczną na obszarze gminy (rada gminy uchwala plan zaopatrzenia w ciepło w oparciu o określoną ustawę i procedurę) [6]

Przedmiotem działalności jednostki ciepłowniczej zgodnie z wpisem do Krajowego Rejestru jest:

-          produkcja ciepła,

-          dystrybucja ciepła,

-          wytwarzanie energii elektrycznej,

-          pobór i uzdatnianie wody, z wyjątkiem działalności usługowej,

-          działalność usługowa w zakresie rozprowadzania wody,

-          wykonywanie instalacji centralnego ogrzewania i wentylacyjnych,

-          wynajem sprzętu budowlanego, burzącego z obsługą operatorską,

-          sprzedaż hurtowa artykułów metalowych oraz sprzętu i dodatkowego wyposażenia hydraulicznego i grzejnego,

-          wynajem nieruchomości na własny rachunek,

-          działalność w zakresie projektowania budowlanego, urbanistycznego, technologicznego.

1.2 Charakterystyka odbiorców

Według ustawy odbiorca to każdy, kto otrzymuje lub pobiera paliwa lub energie na podstawie umowy z przedsiębiorstwem energetycznym. Odbiorca końcowy to odbiorca dokonując zakupu paliw lub energii na własny użytek[7]. 

Głównymi odbiorcami energii cieplnej są użytkownicy budynków mieszkalnych, sektor usług i administracji oraz przemysł. Największy odbiorca ciepła tj. mieszkalnictwo
to odbiorca o największym rozdrobnieniu.                                                                                                                Na lokalnym rynku ciepła odbiorca nie ma możliwości wyboru przedsiębiorstwa dostarczającego mu nośnik energii o określonych parametrach za pomocą sieci, a dostawca ma ograniczone możliwości pozyskiwania odbiorców, które wynikają z istniejących uwarunkowań technicznych (zasięg i parametry istniejących sieci) oraz ekonomicznych (budowa i rozwój sieci). Ponadto strony, oprócz umowy, związane są ze sobą trwałym przyłączem. W takim przypadku konkurencja jest uzasadniona na etapie podejmowania decyzji o budowie lub rozbudowie istniejących systemów sieciowych. Wysoka kapitałochłonność budowy nowych odcinków sieci wymaga racjonalnego planowania rozwoju sieci w oparciu o przewidywane zmiany potrzeb energetycznych odbiorców, wynikające m.in. z planów zagospodarowania przestrzennego, a także przewidywanego rozwoju techniki, zmian w poziomie i trybie życia ludności itd.                                                                        Na rynku ciepła odbiorca ma natomiast teoretycznie możliwość wyboru źródła przy zakupie ciepła dostarczanego do sieci. Jednak wybór ten zawsze będzie ograniczony uwarunkowaniami technicznymi, a więc między innymi układem sieci ciepłowniczej
i zdolnością przesyłową poszczególnych jej odcinków. W związku z tym, konkurencja może niewątpliwie rozwijać się pomiędzy przedsiębiorstwami ciepłowniczymi przy wyborze technologii wytwarzania ciepła, która z kolei powinna być czynnikiem wpływającym
na obniżkę kosztów i cen oferowanych przez te przedsiębiorstwa.

1.2 Charakterystyka dostawców

Przedsiębiorstwa działające w obszarze zaopatrywania odbiorców w ciepło można podzielić na trzy zasadnicze grupy. Pierwsza z nich to przedsiębiorstwa produkcyjno-dystrybucyjne zajmujące się dostarczaniem do odbiorców ciepła produkowanego we własnych ciepłowniach i elektrociepłowniach oraz kupowanego od innych producentów. Druga grupa obejmuje przedsiębiorstwa energetyki zawodowej, tj. takie, które zajmują się przede wszystkim wytwarzaniem i dystrybucją energii elektrycznej, a produkcja ciepła jest dla nich działalnością dodatkową. Trzecia, ostatnia grupa przedsiębiorstw obejmuje elektrociepłownie oraz ciepłownie należące do małych, średnich i dużych jednostek przemysłowych oraz usługowych, a więc podmioty, dla których działalność ciepłownicza to zaledwie ułamek, czasem bardzo niewielki, całej wykonywanej przez nie działalności gospodarczej.

1.3 Stanowienie cen

Taryfy dla ciepła powinny zapewniać pokrycie uzasadnionych kosztów działalności przedsiębiorstw energetycznych w zakresie wytwarzania, przesyłania i dystrybucji lub obrotu ciepłem oraz kosztów modernizacji, rozwoju i ochrony środowiska, a także zapewniać ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen. Przedsiębiorstwa energetyczne różnicują taryfy dla ciepła dla różnych grup odbiorców wyłącznie ze względu na uzasadnione koszty spowodowane realizacją świadczenia.                                                                      W rozliczeniach z odbiorcą stosowane są ceny za zamówioną moc cieplną, ceny ciepła, ceny nośnika ciepła, stawki opłat stałych i stawki opłat zmiennych za usługi przesyłowe (w taryfach zatwierdzonych w okresie styczeń – wrzesień również stawki opłat abonamentowych), określone w taryfie dla ciepła przedsiębiorstwa, z którym odbiorca ma zawartą umowę na dostawę ciepła. Poziom cen za zamówioną moc cieplną i cen ciepła zależy od wielu różnych czynników, w szczególności od wielkości i rodzaju źródła ciepła (paliwo, technologia), poziomu stałych i zmiennych kosztów wytwarzania, rodzaju odbiorców
i charakteru ich potrzeb cieplnych (bardzo duże zróżnicowanie współczynnika wykorzystania mocy cieplnej zamówionej przez odbiorców), a także od warunków pogodowych w sezonie grzewczym, mających zasadniczy wpływ na wielkość sprzedaży ciepła w ciągu roku. Wiele
z tych czynników ma również istotny wpływ na poziom stawek opłat za usługi przesyłowe (koszty strat mocy cieplnej, ciepła i nośnika ciepła podczas przesyłania), których zróżnicowanie zależy głównie od zakresu usług świadczonych przez przedsiębiorstwo „przesyłowe” i związanych z tym kosztów. Wynika to stąd, że węzły cieplne i zewnętrzne instalacje odbiorcze mogą należeć do przedsiębiorstw energetycznych lub do odbiorców,
a w taryfach, zatwierdzonych w okresie styczeń – wrzesień, koszty uzasadnione w zakresie przesyłania ciepła obejmują niekiedy opłaty pobierane przez odbiorców za udostępnienie pomieszczeń węzłów cieplnych.[8] Taryfy dla ciepła opracowane przez przedsiębiorstwa energetyczne prowadzące działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania ciepła, niezależnie od terminu ich zatwierdzenia, zawierają ceny za zamówioną moc cieplną (wyrażone
w złotych za MW), ceny ciepła (wyrażone w złotych za GJ) i ceny nośnika ciepła (wyrażone w złotych za metr sześcienny lub za tonę). Ceny te są wzajemnie nieporównywalne
ze względu na różne wielkości odniesienia, a ich poziom zależy od wielu czynników.                            W związku z tym, aby zapewnić porównywalność cen ciepła wytwarzanego
w różnych źródłach, a przede wszystkim, aby umożliwić określenie skutków zmiany tych cen dla odbiorców, przedsiębiorstwa zajmujące się wytwarzaniem ciepła mają obowiązek obliczenia średniej wskaźnikowej ceny ciepła (wyrażonej w złotych za GJ) według zasad określonych omawianymi przepisami.                                                                                                  Zgodnie z tymi przepisami średnia wskaźnikowa cena ciepła stanowi iloraz sumy opłat za zamówioną moc cieplną, za ciepło i za nośnik ciepła oraz:                                                         a)  sumy ilości ciepła sprzedanego odbiorcą w roku kalendarzowym poprzedzającym                    rok stosowania taryfy – dla taryf zatwierdzonych w okresie styczeń – wrzesień              b) planowanej wielkości sprzedaży ciepła w pierwszym roku stosowania taryfy – dla                    taryf zatwierdzonych w okresie październik – grudzień                                                        Podobnie przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem i dystrybucją ciepła mają obowiązek obliczania średnich wskaźnikowych stawek opłat za usługi przesyłowe (wyrażonych w złotych za GJ), przy czym taryfy zatwierdzone w okresie styczeń – wrzesień zawierają stawki opłat stałych (wyrażone w złotych za MW) i stawki opłat zmiennych za usługi przesyłowe (wyrażone w złotych za GJ) oraz stawki opłat abonamentowych (wyrażone w złotych za punkt pomiarowy), zaś taryfy zatwierdzone w okresie październik – grudzień nie zawierają stawek opłat abonamentowych.                                                                                                                W związku z tym średnia wskaźnikowa stawka opłaty za usługi przesyłowe stanowi:              a) dla taryf zatwierdzonych w okresie styczeń – wrzesień: iloraz sumy opłat stałych                   i zmiennych za usługi przesyłowe oraz opłat abonamentowych i sumy ilości ciepła                  sprzedanego odbiorcom (przyłączonym do sieci ciepłowniczych) w roku                                 kalendarzowym poprzedzającym pierwszy rok stosowania taryfy;                                           b) dla taryf zatwierdzonych w okresie październik – grudzień: iloraz sumy opłat                               stałych i zmiennych za usługi przesyłowe oraz planowanej wielkości sprzedaży                 ciepła (z sieci ciepłowniczych) dla pierwszego roku stosowania taryfy.

...