PROTEZY CAŁKOWITE
CELE I FUNKCJE:
¨ Odbudowa funkcji żucia
¨ Estetyka
¨ Poprawa wymowy
¨ Wygoda pacjenta
BUDOWA:
¨ Sztuczne zęby
¨ Płyta podstawowa i trzon – płyta zapewnia umocowanie na podłożu oraz przenosi siły żucia poprzez błonę śluzową na kość. Ma dwie powierzchnie:
-dośrodkową ( nie polerowaną )
-powierzchnię zwróconą do jamy ustnej własciwej ( polerowana )
UMOCOWANIE:
1. Właściwości fizyczne śliny
-adhezja
-kohezja
-napięcie powierzchniowe
2.obniżenie ciśnienia między płytą a tkankami podłoża ( przyssanie )
3.działanie mm. języka,policzków i warg
4.siła ciężkości (proteza dolna )
CECHY:
¨ Stabilzacja
¨ Retencja
¨ Oparcie
Proteza musi być ścisle dopasowana i wkomponowana w układ stomatognatyczny – w tzw.przestrzeń neutralną (miejsce powstałe po utracie zębów )
Stabilizacja - opór w stosunku do sił poziomych i rotacyjnych ,chroniący protezę przed przemieszczeniem przednio-tylnym i bocznym oraz warunkujący czynnościową wygodę. Zapewniana jest przez:
-zrównoważoną okluzję
-dopasowanie do strefy neutralnej
-wykorzystanie sił mocujących
Retencja – opór stawiany podczas zdejmowania protezy z podłoża
Czynnikami zapewniającymi dobrą retencję są :
1) adhezja – fizyczna siła przyciągania między molekułami różnych ciał
np. ślina – proteza
2) kohezja – spójność międzycząsteczkowa danego materiału
3) napięcie międzypowierzchniowe - siły przyciągające dwa ciała między którymi jest cienka warstwa cieczy
4) ciążenie – tylko w protezie dolnej
5) dobre przyleganie do podłoża – czynnik biologiczny – odnosi się do
przylegania do tkanek miękkich podłoża
6) uszczelnienie brzeżne – czynnik biologiczny polegający na ścisłym
kontakcie pobrzeży z tkankami miękkimi podłoża
7) ciśnienie atmosferyczne – czynnik fizyczny ; działa na zewnątrz protezy
przy dokładnym przyleganiu (pod protezą jest ujemne
ciśnienie atmosferyczne , które przyciska protezę )
8) kontrola neuromięśniowa – siły czynnościowe wyzwalane przez pacjen-
-ta ( adaptacja )
9) właściwe ukształtowanie części polerowanych
10) brak zaburzeń okludalnych
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
JAKOŚĆ PODŁOŻA PROTETYCZNEGO :
1) tkanki miękkie – błona śluzowa
2) tkanki twarde – wyrostki zębodołowe i podniebienie
STREFY BŁONY ŚLUZOWEJ WG. LUNDA
v włóknista – wyrostek zębodołówy i brzeg podniebienia
v tłuszczowa – po obu stronach podniebienia ( do +6+ )
v gruczołowa – do tyłu od tłuszczowej ( ma najwięcej podścieliska )
KLASYFIKACJA BEZZĘBNEJ JAMY USTNEJ
A. wg. SUPPLE.
1) j.u. o podłożu idealnym
wyrostki zębodołowe i guzy szczęki dobrze wykształcone ; sklepienie podniebienia wysokie ; wał podniebienny nieuwypuklony ; błona śluzowa sprężysta i nieprzesuwalna ; przyczepy mięśni i wędzidełek umieszczone wysoko od wyrostka
2) j.u o podłożu zanikłym twardym
wyrostki zanikłe ; sklepienie niewysokie ; wał podniebienny uwypuklony ; błona śluzowa cienka i zbita ; przyczepy mięśni blisko grzbietu wyrostka
3) j.u. o podłożu zanikłym miękkim
wyrostki dobrze wykształcone lub zanikłe ; sklepienie podniebienia twardego
mniej lub bardziej zanikłe ; błona śluzowa wykazuje różną podatność na
ucisk i różną spoistość
3) j.u. o podłożu zanikłym rozwięzłym
podłoże kostne zanikłe w różnym stopniu ; błona śluzowa wiotka o dużej
podatności na ucisk i dużej przesuwalności
w szczęce - wyrostki zębodołowe pokryte ruchomą błoną śluzową tzw.
”ruchome dziąsła”
w żuchwie – wyrostki zębodołowe płaskie
B.wg GALASIŃSKIEJ
1 GRUPA – uwzględnia stan kości żuchwy i szczęki
2 GRUPA – uwzględnia stan kości i tkanek miękkich oddzielnie dla szczęki i
żuchwy
3 GRUPA – uwzględnia stan kości i tkanek miękkich łącznie dla szczęki i
C.wg KOHLERA I RUSSOWA
SZCZĘKA
1typ – nie zanikłe wyrostki zębodołowe i wysokie sklepienie podniebienia
2 typ – średni stopień zaniku wyrostka ; średnio wysokie sklepienie podniebienia
3 typ – całkowity zanik wyrostka ; sklepieniepłaskie
ŻUCHWA
1 typ – nieznaczny równomierny zanik wyrostka
2 typ – zanik wyrostków w odcinku bocznym
3 typ – zanik w odcinku bocznym i niesymetryczne wyrostki zębodołowe
4 typ – całkowity zanik wyrostków zębodołowych
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
WYKONAWSTWO
KLINICZNE
LABORATORYJNE
1.wywiad, badanie, wyciski anatomiczne
2.wyciski czynnościowe
3 .ustalenie centralnego zwarciowego
położenia żuchwy , dobór sztucznych
zębów
4 .przymiarka protez próbnych, korekty
5 .dopasowanie protez, oddanie protez,
pouczenie o sposobie korzystania
6 .wizyty kontrolne i korekty
1.odlanie modelu orientacyjnego, wyko –
nanie łyżek indywidualnych
2 .odlanie modeli roboczych, wykonanie
wzorników zwarciowych
3 .oprawienie modeli w artykulator ,
ustawienie zębów we wzornikach ,
wstępne modelowanie płyty protezy
4 .wykończenie protez, puszkowanie,
polimeryzacja, obróbka protez
WYCISKI . MASY WYCISKOWE.
1.Wyciski wstępne, orientacyjne, anatomiczne
-łyżki do bezzębia (płaskie )
-masy alginatowe lub gips wyciskowy (różowy )
Na wycisku należy zaznaczyć zasięg przyszłej protezy.
2.Wyciski czynnościowe
-łyżki indywidualne
-masy oleisto-żywicze np.masa tlenkowo cynkowo eugenolowa (ASHA)
-masy silikonowe (XANTOPREN-w.dwuwarstwowe ; LASTIC-w.jedno-
-warstwowe
ŁYŻKA INDYWIDUALNA
Składa się z płyty podstawowej, pokrywającej dokładnie teren, który będzie potem zasięgiem protezy całkowitej :
Szczęka-łyżka pokrywa błonę śluzową wprzedsionku do granicy ruchomości (linia demarkacyjna) , obejmuje guzy szczęki ;dochodzi do granicy między podniebieniem twardym i miękkim (linia AHA) ; omija wędzidełka i więzadła.
Żuchwa- wvchodzi w trójkąt zatrzonowcowy , w przedsionku i od strony jamy ustnej właściwej- dochodzi do granicy błony śluzowej ruchomej i nieruchomej , omija więzadła i wędzidełka.(strona językowa-do granicy kresy skośnej wewnętrznej)
Łyżki są wykonane z Duracrolu lub szelaku.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
WYCISKI CZYNNOŚCIOWE.
Stanowią one odbicie tkanek miękkich w stanie dynamicznym ; uwzględniają przemieszczanie błony śluzowej w czasie wykonywania ruchów (podczas ruchów warg i policzków mięśnie kształtują pobrzeże protezy )
Uzyskany z wycisku czynnościowego model roboczy stanowi pozytyw podłoża w stanie dynamicznym.
WYMAGANIA STAWIANE WYCISKOM CZYNNOŚCIOWYM
§ równomierne przenoszenie sił żucia z płyty protezy na podłoże śluzówkowo-ozębnowe
§ zapobieganie dalszemu zanikowi bezzębnych szczęk
§ uwzględnienie podczas kształtowania otaczających tkanek
§ zachowanie kontaktu z protezami we wszystkich punktach
§ uzupełnienie utraconych wskutek zaniku kości wyrostków zębodołowych
RODZAJE WYCISKÓW CZYNNOŚCIOWYCH
1) ze wględu na fragment odtwarzanego pola protetycznego
- mukostatyczne (pole pokryte nieruchomą błoną śluzową)
- mukodynamiczne tzw.ekstensyjne (elementy j.u pokryte ruchomą i nieruchomą błoną śluzową)
2) ze względu na ucisk
- bezuciskowe (fizjologiczne – ucisk wywierany przez mięśnie żwaczowe poprzez
wały zwarciowe znajdujące się na płycie łyżki)
- uciskowe (niefizjologiczne-ucisk wywierany przez lekarza)
3) ze względu na równomierność
- równomierne
- selektywne
4) ze względu na liczbę warstw
- jednowarstwowe
- dwuwarstwowe
- wielowarstwowe
5) inne podziały
- wyciski przy ustach otwartych
- wyciski przy ustach zamkniętych
- wyciski dopełniające – wykonywane wcelu poszerzenia płyty protezy
- wyciski podścielające – wykonywane celem modyfikacji i naprawy (podścielenie,rebazacja)
- wyciski specjalne-np.wycisk wybiórczo-odciążający Kozłowskiego.
METODY POBIERANIA WYCISKÓW
A.Wyciski przy ustach otwartych:
I.WYCISK HERBSTA
Wykonywany odzielnie dla szczęki i żuchwy,na łyżkach indywidualnych. Okolicę przedniej kieszonki językowej należy uszczelnić masą termoplastyczną(np.Subrofix)
Podczas pobierania wycisku (masa wstępnie ciekła) pacjent wykonuje ruchy mimiczne i takie jak przy testowaniu łyżki (test Herbsta )
Metoda ta nie zapewnia wykorzystania działania stabilizującego otaczających mięśni , ponieważ lekarz ogranicza swobodną grę mięśniową podczas formowania masy i może wywierać nierównomierny ucisk na podłoże. Ponadto ukształtowane jest tylko obrzeże przyszłych protez , apowierzchnie polerowane wykonuje technik.
II .WYCISK POŁYKOWY HROMATKI
...
Euromaster