Romowa mistrza Polkarpa ze śmiercią.pdf

Rozmowa Mistrza Plikarpa ze Śmiercią

(fragment)

Gospodzinie wszechmogący,

Nade wszytko stworzenie więcszy,

Pomoży mi to działo słożyć,

Bych je mogł pilnie wyłożyć

Ku twej fały rozmnożeniu,

Ku ludzkiemu polepszeniu!

Wszytcy ludzie, posłuchajcie,

Okrutność śmirci poznajcie! -

Wy, co jej nizacz nie macie,

Przy skonaniu ją poznacie.

Bądź to stary albo młody

Żadny nie ujdzie śmiertelnej szkody;

Kogokoli śmierć udusi,

Każdy w jej szkole być musi;

Dziwno się swym żakom stawi,

Każdego żywota zbawi.

Przykład o tem chcę powiedzieć,

Słuchaj tego, kto chce wiedzieć!

Polikarpus, tak wezwany,

Mędrzec wieliki, mistrz wybrany,

Prosił Boga o to prawie,

By uźrzał śmierć w jej postawie.

Gdy się moglił Bogu wiele,

Ostał wszech ludzi w kościele,

Uźrzał człowieka nagiego,

Przyrodzenia niewieściego,

Obraza wielmi skaradego,

Łoktuszą przepasanego.

Chuda, blada, żołte lice

Lści się jako miednica;

Upadł ci jej koniec nosa,

Z oczu płynie krwawa rosa;

Przewiązała głowę chustą,

Jako samojedź krzywousta;

Nie było warg u jej gęby,

Poziewając skrżyta zęby;

Miece oczy zawracając,

Groźną kosę w ręku mając;

Goła głowa, przykra mowa,

Ze wszech stron skarada postawa -

Wypięła żebra i kości,

Groźno siecze przez lutości.

Mistrz widząc obraz skarady,

Żółte oczy, żywot blady,

Groźno się tego przelęknął,

Padł na ziemię, eże stęknął.

Gdy leżał wznak jako wiła,

Śmierć do niego przemowiła:

- Czemu się tako barzo lękasz?

Wrzekomoś zdrow, a [w]żdy stękasz!

Pan Bog tę rzecz tako nosił,

Iżyś go o to barzo prosił,

Abych ci się ukazała,

Wszytkę swą moc wzjawiła;

Otoż ci przed tobą stoję,

Oglądaj postawę moję:

Każdemu się tak ukażę,

Gdy go żywota zbawię.

Nie [lę]kaj się mie tym razem,

Iż mię widzisz przed obrazem;

Gdy przydę, namilejszy, k tobie,

Tedy barzo zeckniesz sobie:

Zableszczysz na strony oczy,

Eż ci z ciała pot poskoczy;

Rzucęć się, jako kot na myszy,

Aż twe sirce ciężko wdyszy.

Otchoceć się z miodem tarnek,

Gdyć przyniosę jadu garnek -

Musisz ji pić przez dzięki;

Gdy pożywiesz wielikiej męki,

Będziesz mieć dosyć tesnice,

Odbędziesz swej miłośnice.

Ostań tego wszech, tobie wielę,

Przez dzięki cię z nią rozdzielę.

Mow ze mną, boć mam działo,

Gdy się ze mną mowić chciało;

Widzisz, iżem ci robotnica -

Czemu cię wzięła taka tesnica?

Ma kosa wisz, trawę siecze,

Przed nią nikt nie uciecze.

Wstań, mistrzu, odpowiedz, jestli umiesz!

Za po polsku nie rozumiesz?

Snać ci Sortes nie pomoże,

Przelęknąłeś się, nieboże!

Już odetchni, nieboraku,

Mow ze mną, ubogi żaku,

Nie boj się dziś mojej szkoły,

Nie dam ci czyść epistoły.

Magister respondit:

Mistrz przemowił wielmi skromnie:

Lęknąłem się, eż nic po mnie.

Ta mi rzecz barzo niemiła,

Iżeś mię tako postraszyła;

By była co przykrego przemowiła,

Zerwałaby się we mnie każda żyła;

Nagle by mię umorzyła

I duszę by wypędziła.

Proszę ciebie, ostąp mało,

Boć nie wiem, coć mi się stało:

Mgleję wszytek i bladzieję.

Straciłem zdrowie i nadzieję;

Racz rzucić od siebie kosę,

Ać swoję głowę podniosę!

Mors dicit:

Darma, mistrzu, twoja mowa,

Tegom ci uczynić nie gotowa;

Dzirżę kosę na reistrze,

Siekę doktory i mistrze,

Zawżdy ją gotową noszę,

Przez dzięki noclegu proszę.

Wstań ku mnie, możesz mi wierzać,

Nie chcęć się dzisia zniewierzać!

Wstał mistrz jedwo lelejąc się,

Drżą mu nogi, przelęknął się.

Magister dicit:

Miła Śmierci, gdzieś się wzięła,

Dawno liś się urodziła?

Rad bych wiedział do ostatka,

Gdzie twoj ociec albo matka.

Mors dicit:

Gdy stworzył Bog człowieka,

Iżby był żyw eż do wieka,

Stworzył Bog Jewę z kości

Adamowi ku radości.

Dał jemu moc nad zwierzęty,

By panował jako święty;

Podał jemu ryby z morza

Chcąc go zbawić wszego gorza;

Polecił mu rajskie sady

Chcąc ji zbawić wszej biady.

To wszytko w jego moc dał,

Jedno mu drzewo zakazał,

By go owszejki nie ruszał

Ani się na nie pokuszał,

Rzeknąc jemu: Jedno ruszysz,

Tedy pewno umrzeć musisz!

Ale zły dusz Jewę zdradził,

Gdy jej owoc ruszyć radził.

Ewa się ułakomiła,

Śmiałość uczyniła;

W ten czas się ja poczęła,

Gdy Ewa jabłko ruszyła;

Adamowi jebłka dała,

A ja w onem jebłk[u] była.

Adam mie w jebłce ukusił,

Przeto przez mię umrzeć musił;

W tem Boga barzo obraził,

Wszytko swe plemię zaraził.

Magister dicit:

Miła Śmirci, racz mi wzjewić,

Przecz chcesz ludzie żywota zbawić,

Czemu twą łaskę stracili.

Zać co złego uczynili?

Chcem do ciebie poczty nosić,

Aby się dała przeprosić;

Dał bych dobry kołacz upiec,

Bych mogł przed tobą uciec.

Mors dicit:

Chowaj sobie poczty swoje,

Rozdraźnisz mię tyle dwoje!

W pocztach ci ja nie korzyszczę,

Wszytki w żywocie zaniszczę.

Chcesz li wiedzieć statecznie,

Powiem tobie przezpiecznie:

Stworzyciel wszego stworzenia

Pożyczył mi takiej mocy,

Bych morzyła we dnie i w nocy.

Morzę na wschod, na południe,

A umiem to działo cudnie;

Od połnocy do zachodu

Chodzę nie pytając brodu.

Toć me nawięcsze wiesiele,

Gdy mam morzyć żywych wiele:

Gdy się jimę z kosą plęsać,

Chcę jich tysiąc pokęsać.

Toć jest mojej mocy znamię -

Morzę wszytko ludzkie plemię:

Morzę mądre i też wiły,

W tym skazuję swoje siły;

I chorego, i zdrowego,

Zbawię żywota każdego;

Lubo stary, lubo młody,

Każdemu ma kosa zgodzi;

Bądź ubodzy i bogaci,

Wszytki ma kosa potraci;

W[o]jewody i czestniki,

Wszytki świeckie miłostniki,

Bądź książęta albo grabie,

Wszytki ja pobierzę k sobie.

Ja z krola koronę zemknę,

Za włosy ji pod kosę wemknę;

Też bywam w cesarskiej sieni,

Zimie, lecie i w jesieni.

Filozofi i gwiazdarze,

Wszytki na swej stawiam sparze -

Rzemieślniki, kupce i oracze,

Każdy przed mą kosą skacze;

Wszytki zdradźce i lifniki

Zostawię je nieboszczyki.

Karczmarze, co źle piwa dają,

Nie często na mię wspominają;

Jako swe miechy natkają,

W ten czas mą kosę poznają;

Kiedy nawiedzą mą szkołę,

Będę jim lać w gardło smołę.

Jedno się poruszę,

Wszytki nagle zdawić muszę:

Naprzod zdawię dziewki, chłopce,

Aż się chłop po sircu zmiekce.

Ja zabiła Goliasza,

Annasza i Kaifasza;

Ja Judasza obiesiła

I dw[u] łotru na krzyż wbiła;

Alem kosy naruszyła,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: