Wiadomości wstępne.
Temat: Geodezja – definicja, zadania, podział
Geodezja jako nauka i dziedzina techniki zajmuje się uzyskiwaniem informacji o elementach środowiska geograficznego, kształcie i wymiarach części lub całości powierzchni Ziemi oraz określeniem na niej położenia wybranych obiektów, zastosowaniem wyników opracowań do rozwiązania różnych zagadnień o charakterze badawczym i projektowym lub gospodarczym w wielu dyscyplinach nauki, planowania inżynierii i gospodarki.
Zadania geodezji:
1. Badania kształtu i rozmiarów Ziemi jako planety oraz stanu i zmian środowiska geograficznego, wynikających z procesów geodynamicznych i działalności człowieka.
2. Dostarczenie danych dla systemów informacji przestrzennej.
3. Wykorzystanie informacji o terenie dostarczonych poprzez pomiary i dokumentację geodezyjną dla potrzeb planowania przestrzennego.
4. Gospodarka nieruchomościami w aspekcie prawnym i finansowym.
5. Przeniesienie planów i projektów w teren, badania budowli i urządzeń technicznych w aspekcie ich funkcjonalności, bezpieczeństwa i zgodności z założeniami projektowymi.
6. Sporządzenie, gromadzenie i udostępnianie dokumentacji geodezyjnej.
Prace geodezyjne:
1. projektowanie i wykonanie pomiarów geodezyjnych.
2. prace obliczeniowe.
3. sporządzenie dokumentacji geodezyjnej.
4. zakładanie i aktualizacja baz danych.
5. sporządzanie zdjęć, pomiarów i opracowań fotogrametrycznych, grawimetrycznych, magnetycznych, astronomicznych związanych z realizacja zadań w dziedzinie geodezji i kartografii oraz krajowego systemu informacji o terenie (SIT).
Podział geodezji:
- Geodezja ogólna zajmuje się pomiarami sytuacyjnymi i wysokościowymi oraz sporządzeniem map wielkoskalowych dla małych obszarów.
- Geodezja wyższa zajmuje się badaniem kształtu i wymiarów Ziemi oraz pomiarami znacznych jej obszarów z uwzględnieniem krzywizny powierzchni mierzonej
- Kartografia zajmuje się techniką wykonania i reprodukcji map oraz podstawami matematycznymi sporządzania map.
- Topografia zajmuje się sporządzeniem map średnioskalowych (1:5 000, 1:10 000 - 1:100 000).
- Fotogrametria zajmuje się wykonaniem i wykorzystaniem zdjęć naziemnych, lotniczych i satelitarnych dla pozyskania geoinformacji.
- Instrumentoznawstwo geodezyjne zajmuje się konstrukcją, badaniem, użytkowaniem i konserwacją przyrządów geodezyjnych.
- Rachunek wyrównawczy zajmuje się metodami obliczeń geodezyjnych, wyrównaniem wyników pomiarów i szukanych wielkości, oceną dokładności pomiarów i wielkości wyrównanych, optymalizacją prac geodezyjnych.
- Geodezja gospodarcza jest geodezją stosowaną w różnych dziedzinach gospodarki (geodezja inżynieryjno-przemysłowa, rolna, leśna, górnicza).
- Astronomia geodezyjna zajmuje się określeniem położenia punktów i orientacją na podstawie obserwacji ciał niebieskich.
- Geodezja dynamiczna (grawimetrja) zajmuje się określeniem kształtu i przebiegu geoidy ziemskiej na podstawie pomiarów grawimetrycznych (badania przyspieszenia i potencjału siły ciężkości)
Temat: Definicja, cechy oraz klasyfikacja map.
I. Pojęcie mapy.
Mapa jest płaskim obrazem powierzchni Ziemi przedstawionym w umownym jednocześnie matematycznie określonym zmniejszeniu na którym za pomocą ustalonych znaków oddaje się wybraną treść.
Matematycznie określony sposób przeniesienia elementów z powierzchni odniesienia (elipsoida) na płaszczyznę rysunku mapy nazywa się odwzorowaniem kartograficznym.
Mapa może być wykonana w formie analogowej (mapa tradycyjna – graficzna) oraz w formie cyfrowej (mapa numeryczna)
II. Cechy mapy.
Według norm PN-87/N-02260:
- szczegółowość mapy – stopień nagromadzenia szczegółów treści mapy (generalizacja)
- dokładność mapy – cecha określająca średni błąd położenia punktu na mapie
- wierność mapy – zespół cech określających zgodność treści mapy ze stanem faktycznym
- kartometryczność mapy – zgodność długości kątów powierzchni z ich wielkościami rzeczywistymi, określona warunkami rodzaju odwzorowania kartograficznego, dokładnością graficzną i skalą mapy
- czytelność mapy – cecha mapy oznaczająca możliwość łatwej i szybkiej percepcji treści zgodnie z przeznaczeniem mapy (poglondowość)
- orientacja mapy – umowny sposób przedstawienia rysunku mapy na arkuszu względem stron świata
III. Klasyfikacja map.
Ze względu na treść:
- ogólnogeograficzne - zawierają wszystkie główne naturalne i sztuczne elementy krajobrazu powierzchni Ziemi: rzeźba terenu, hydrografia, zabudowa, drogi, lasy, użytki rolne itd., przedstawione w jednakowym stopniu szczegółowości
- mapy tematyczne – eksponują jeden lub kilka wybranych elementów treści mapy ogólnogeograficznej, bądź określone zagadnienie , zjawisko przyrodnicze, proces społeczno-gospodarczy itd.
Najszersze zastosowanie mają mapy:
- topograficzne – klasa map ogólnogeograficznych,
- zasadnicze – klasa map tematycznych,
- mapa do celów projektowych – specyficzny rodzaj map tematycznych.
Ze względy na skalę mapy:
- mapy wielkoskalowe (1:250, 1:500, 1:1000, 1: 2 000, 1:5 000)
- mapy średnioskalowe (1:10 000, 1:25 000, 1:50 000)
- mapy małoskalowe (1:100 000, 1:250 000, 1:500 000)
IV. Skala mapy.
1. Analityczne przedstawienie skali mapy
Skala mapy 1:M - jest to liczba wyrażająca stosunek określonego odcinka na mapie do jego długości terenowej zredukowanej na płaszczyznę.
1:M = d/D gdzie: M – mianownik skali mapy
d - długość odcinka na mapie
D – zredukowana do poziomu
długość tego samego odcinka
w terenie
Przeliczenie skali:
D =d x M, d= D/M, M=D/d P = p x M2
Dokładność graficzna jest to najmniejszy odcinek który wyraża zdolność rozdzielczą oka ludzkiego (0,1 mm)
Dokładność mapy jest to iloczyn dokładności graficznej i mianownika skali mapy
d = 0,1mm x M
2. Graficzne przedstawienie skali mapy
Przymiar służący do mierzenia odległości na mapie lub ich nanoszenie na mapę nazywa się podziałką.
Stosowane są podziałki:
- liniowe
- poprzeczne
3. Wielkości które można określić na mapie.
a) współrzędne punktu (X,Y,H)
b) odległość
c) kierunek
d) powierzchnia
V. Mapa numeryczna.
1 Mapy numeryczne:
- są obrazem na monitorze uzyskiwanym przy zastosowaniu odpowiedniego programu komputerowego
- są zbiorem liczb odpowiednio usystematyzowanych i stanowiących matematyczny zapis treści mapy
- są numerycznym modelem rzeczywistości geograficznej przedstawionym w postaci graficznej lub numerycznej
2 Zalety mapy numerycznej:
- opracowanie mapy jest zautomatyzowane
- większa możliwość zachowania wymaganych dokładności pozbawionych błędów pomiaru graficznego
- możliwość szybkiego przeskalowania mapy, sporządzenia mapy o określonej treści (rozwarstwienie)
- możliwość odtwarzania historii sporządzenia mapy
- łatwość zmiany opisów, cech graficznych, rysunku mapy, aktualizacji i generalizacji treści
- brak wpływu deformacji podkładu mapowego
- możliwość edycji mapy w dowolnym układzie odniesień przestrzennych, łatwość powielania mapy
- uproszczenie tworzenia map pochodnych
Mapa zasadnicza służy do celów administracyjnych, prawnych, ewidencyjnych i projektowych, stanowi część składowa państwowego systemu informacji o terenie (SIT)
Mapa zasadnicza – jest to wielkoskalowe opracowanie kartograficzne zawierające aktualne informacje o przestrzennym rozmieszczeniu obiektów ogólnogeograficznych oraz elementów ewidencji gruntów i budynków, a także sieci uzbrojenia terenu: nadziemnych, naziemnych i podziemnych.
Mapa zasadnicza stanowi:
- podstawowy element państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego
- podstawowy materiał kartograficzny, wykorzystywany do zaspokojenia różnych potrzeb gospodarki narodowej
- źródłowe opracowanie kartograficzne do sporządzenia map pochodnych, innych wielkoskalowych map tematycznych, aktualizacji map topograficznych w skalach 1:10 000,1:5 000.
II. Skala mapy i zasady ich doboru.
Skale bazowe mapy zasadniczej:
1: 500, 1:1 000, 1:2 000, 1:5 000
Skale bazowe ustala się na podstawie stopnia zagęszczenia na mapie elementów stanowiących jej treść oraz przewidywanych zamierzeń inwestycyjnych.
Wytyczne ustalenia skal:
- skala 1:500 – o znacznym zainwestowaniu (obecnym i przewidywanym)
- skala 1:1000 – dla terenów małych miast, aglomeracji miejskich, przemysłowych, oraz dla wsi będących siedzibami gmin
- skala 1:2000 – dla pozostałych zwartych terenów osiedlowych, dla terenów rolnych o drobnej szachownicy stanu władania, dla większych zwartych obszarów rolnych i leśnych na terenie miast
- skala 1:5000 – dla terenów o rozproszonej zabudowie wiejskiej oraz dla gruntów rolnych i leśnych na obszarach pozamiejskich.
II. Treść mapy
Treść obligatoryjna:
- punkty osnowy geodezyjnej
- elementy ewidencji gruntów i budynków
- elementy sieci uzbrojenia terenu w szczególności urządzenia
Treść fakultatywną stanowią obiekty nie należące do treści obligatoryjnej i stanowią zbiór otwarty.
Treść mapy może być „rozdzielona” i prowadzona w postaci nakładek tematycznych na osobnych arkuszach folii (mapa klasyczna), lub w zbiorach warstw, obiektów (mapa numeryczna)
Nakładki oznaczone:
O- osnowa geodezyjna
E- ewidencja gruntów i budynków
U- sieci uzbrojenia terenu
S- sytuacja powierzchniowa (inne obiekty trwale związane z terenem)
W- rzeźba terenu
R- realizacyjne uzgodnienia projektowe.
...
wojtek3101993