PRZEWODNIK 10-TYGODNIOWY KURS SZKOLENIA DELTA . DEDYKACJA Serdeczne podzikowania dla wszystkich wspaniaych treserw, od ktrych tak wiele si nauczyymy, a zwaszcza dla Brendy, ktra powicia nam tyle uwagi! Collins jest zastrzeonym znakiem firmowym wydawnictwa HarperCollins Publishers HarperCollins Publishers, Ltd Copyright for the Polish edition by Oficyna Wydawnicza "Delta W-Z", Warszawa, tel./fax 858-24-18 Wszystkie prawa zastrzeone. adna cz tej publikacji nie moe by kopio wana, przechowywana w systemach baz danych bd rozpowszechniana w jakikolwiek sposb, elektronicznie, mechanicznie, poprzez skopiowanie czy te przegranie bez uprzedniej pisemnej zgody wydawcw. Zdjcia: Trcy Morgan fotografik animalista Kolorowe reprodukcje: Colourscan, Singapore Tytut oryginau: Dog. Training Handbook A 10-week training course Z jzyka angielskiego przeoya: Izabella Szmurto Redaktor: Donata uszczewska Redaktor techniczny: Elbieta Kacprzak Korekta: Barbara Zamorska-Wieliczko Sktad i tamanie: Coronei Warszawa Druk i oprawa: "Drogowiec", Kielce ISBN 83-7175-461-2 Uwaga: Psy oczywicie s obu ptci, ale dla uproszczenia przekazywania informacji uywamy oglnego okrelenia "on" zamiast on/ona w stosunku do wszystkich psw. SPIS TRECI Wprowadzenie 6 Rozdzia l Dlaczego szkolimy psa 10 Powody szkolenia 11 Jak pies si uczy 20 Jzyk ciaa 23 Rozdzia II Jak i kiedy zacz nauk 28 Nauka trwa zawsze 29 Sprzt i pomoce szkoleniowe 34 Rozdzia III Metody szkolenia 40 Nagradzanie psa 41 Metoda klikerowa 45 Smakoyki i zabawki 48 Zabawa w aportowanie 51 Rozdzia IV Dziesiciotygodniowy program szkolenia 54 PIERWSZY TYDZIE Stj 56 Siad 58 Waruj lub lee 60 Uwaaj 64 Dugie pozostawanie w pozycji waruj lub siad 68 DRUGI TYDZIE Szybkie waruj 70 Waruj, zosta 72 TRZECI TYDZIE Stj 76 Uwaaj przy nodze 78 Chodzenie przy nodze 80 CZWARTY TYDZIE Siad przy nodze 84 Siad, zosta 88 PITY TYDZIE Szybkie waruj 92 Siad, zosta 96 Pozycja naprzeciwko 98 SZSTY TYDZIE Zwrot przy nodze 104 Waruj w oddaleniu 106 SIDMY TYDZIE Szybkie waruj 108 Zwrot w prawo przy nodze 110 Czekanie na przywoanie 112 SMY TYDZIE Zwrot w lewo przy nodze 118 DZIEWITY l DZIESITY TYDZIE Szlifowanie umiejtnoci 120 Po zakoczeniu szkolenia 124 Skorowidz 126 Wprowadzenie Ksika zostaa napisana po to, by przedstawi kolejne etapy szkolenia psw. Naszym zdaniem to ogromna szkoda, e tak wielu 1 wacicieli zaczyna intereso wa si szkoleniem dopiero wwczas, gdy ich dorosy pies czy jeszcze szczeni zaczynaj sprawia kopoty. Do dzi spora cz wacicieli podziela archaicz ne, cakowicie bdne mniemanie, e dopiero w wieku 6 miesicy ; (a w Polsce dopiero w wieku l roku! ) mona rozpocz szkolenie psa. Postp nauki w dziedzinie zoopsychologii uwia domi nam ogrom znaczenia socja lizacji szczenit i waciwego ukie runkowania ich zachowa ju od pierwszych tygodni ycia. Pochway i nagrody Omwione w przewodniku metody szkolenia oparte s na miym stosunku do psa oraz uywa niu nagrd i pochwa. Ksika jest tak opracowana, by suy pomoc wacicielom psw rnych ras i w rnym wieku. W cigu wielu lat prowadzenia kursw szkolenia mogymy zauway, jak nieumiejtnie postpuj ludzie ze swoimi psami podczas zaj, zwaszcza ci, ktrymi rzdzi pies. Jake czsto psy byy cigle popychane, pocigane, wydawano im mnstwo przeciwstawnych sygnaw, ktre nie miay adnego zwizku z wypowiedzian komend. W konsekwencji waciciel jest zawiedziony, a pies zmieszany. W ksice tej zostay przedstawione metody, wypracowane przez lata dowiadcze, dziki ktrym szkolenie stanie si przyjemne zarwno dla wacicieli, jak i psw. Metody szkoleniowe zilustrowane s zdjciami naszych psw, ktre rwnie dobrze mog bra udzia w zawodach czy by szczliwymi psami rodzinnymi. W cigu 25 lat pracowaymy z rnorod nymi psa mi: od pracuj cych psw paster. skich, po owczarki niemieckie, labradory czy australian cattle dogs. Bawilimy si wspln prac bez wzgldu na wiek psw jedne byy starannie wyselekcjonowane jn jako szczenita, inne trafiy do nas przypadkowo - ale wszystkie kochaymy i wszystkie wspaniale uczyy si opisanymi w tej ksice metodami. Wzrost nie ma znaczenia Wzrost psa czsto ma decydujce znaczenie dla wacicieli przy wyborze rodzajn szkolenia. General nie mae psy (dorose lub szczenita) sprawiaj mniej problemw, a do chwili, gdy przy pierwszych trudnociach waciciele poddaj si. To nie zaatwia adnego problemu, a tylko odsuwa go od nas. Wielu wacicieli psw maych ras toleruje ze zachowania swoich podopiecznych, by moe dlatego, e wci uwaa je za szczenita z racji wzrostu. Przy wychowywaniu szczenit ras duych i olbrzy mich waciciele maj raczej odwrotne problemy. Ju bardzo mode psy osigaj pokane rozmiary i dlatego waciciele oczekuj od nich zbyt wiele, a przecie te olbrzymy myl jeszcze jak dzieci. Odpowiedzialno waciciela Kady waciciel jest odpowiedzialny za swojego psa, jest zobowizany zajmowa si nim najlepiej jak potrafi i chroni przed niebezpieczestwami. Szkolenie jest wic niezbdne. Zdecydowane postpowanie nie znaczy, e pies nie bdzie nas kocha. W rzeczywistoci sprawa przedstawia si tak: brak jasno okrelonych zasad powoduje, e pies staje si potworem. Znaczenie mioci i szacunku, ktre bd rozwijane w trakcie szkolenia, s niezmierzalne. Jeli dziki tej ksice zechcecie w to uwierzy, wwczas speni ona swoje zadanie. ROZDZIA PIERWSZY SZKOLIMY Powody szkolenia Niewychowany pies jest jak niewychowane dziecko - zagraa otoczeniu. Kady chciaby mie psa, ktry wtopi si w nasz styl ycia i z ktrym przebywanie sprawia nam przyjemno. Niestety, szczenita nie rodz si od razu dobrze wychowane, a zatem trzeba woy troch wysiku w uoenie waciwych stosunkw. Czsto zadajemy sobie pytanie: co to jest dopuszczalne zachowanie? Od powied jest prosta takie, jakie akceptuje waciciel. Jedni s zado woleni, gdy ich pies pi z nimi w no gach ka, dla innych bdzie to straszne i niedopuszczalne zachowa nie. Podstawowa zasada brzmi na stpujco: jeli zachowania psa nie akceptuj inni ludzie - waciciel b dzie mia problemy. Tylko nieliczni bd tolerowali u cudzych zwierzt zaatwianie si gdzie popadnie, nie ustanne szczekanie lub niesforne za chowanie. Schroniska dla zwierzt pene s psw szukajcych nowych domw. Tylko niektre s "natural nymi sierotami". Zdecydowana wikszo zostaa tu oddana, ponie wa wzajemne relacje w rodzinie zo stay zaburzone lub nie speniy oczekiwa wacicieli. W wielu przy padkach takiej sytuacji zapobiego by waciwe szkolenie. Nauka kadego dnia Szkolenie czyli wychowywanie psa nie powinno by ograniczone do pgodzinnej pracy dziennie, po czym na pozostae dwadziecia trzy i p godziny pies jest pozostawiony sam sobie. Sowne komendy, ktrych pies powinien si nauczy, s przy datne w wielu sytuacjach w cigu dnia, np. "STJ" podczas czesania czy wizyty lekarza weterynarii, "SIAD" przy zakadaniu obroy i zapinaniu smyczy lub przed przej ciem przez ulic czy te przy wysia daniu z samochodu. Pamitajmy - pies bez kontroli jest zagroeniem dla samego siebie i dla innych. Wsplne korzyci Wsplny wysiek fizyczny i psychicz ny podczas treningu przyniesie ko rzyci nam i psu. Wsplnie spdzony czas pomoe zacieni wzajemne wizi, nauczymy rozumie si i poro zumiewa midzy sob. Systema tyczny trening utrwala zaufanie psa do waciciela, zwaszcza u czworo nogw z natury niemiaych. Okrelenie granic Pies jest zwierzciem stadnym i cho cia dla niektrych psw ma to wiksze znaczenie ni dla innych, wszystkie czuj si lepiej i bezpiecz niej, jeli jasno okrelimy zasady rzdzce naszym stadem. Brzmi to bardzo zasadniczo, ale wcale tak nie jest, poniewa tego samego wymaga my od dobrze wychowanych dzieci. Wielu wacicielom ogromn przy jemno sprawiaj pochway kiero wane pod adresem ich dobrze wy chowanego psa. Szkolenie psa to zabawa Bez wzgldu na to, z jakich przy czyn zdecydowalimy si na psa, na. 12 ROZDZIA PIERWSZY ley stara si uzyska z nim jak najgbszy kontakt, bo tylko ww czas szkolenie bdzie cieszy nas oboje. Niektrym wacicielom szko lenie sprawia tyle radoci, e decy duj si na ndzia z psem w zawo dach posuszestwa. Jest to te wietna okazja do zawizania no wych przyjani. Dla psa musimy sta si najwa niejszymi na wiecie. Wielu waci cieli idzie po prostu z psem do naj bliszego parku, spuszcza go ze smy czy, by wyszala si z innymi psami, po czym zapina mu smycz i wraca do domu. Jako waciciele powinni my zachci psa do przebywania Poniej: Rodzinny pies przygldajcy si za bawie dzieci w parku, gdy razem wracaj ze szkoy - to nierzadki widok. Ale trzeba pamita, e do wielu parkw psy maj wstp wzbroniony. w naszym towarzystwie z nieprzy muszonej woli, uywajc -jeli to konieczne - okrelonej zachty. Cho pies musi socjalizowa si, ba wic si z innymi przedstawicielami swojego gatunku, to jednak nie moe odbywa si to kosztem utraty kon troli nad nim. Swobodne bieganie jest wspaniaym wiczeniem i wielk frajd dla psa, ale biega luzem mo e on dopiero wtedy, gdy zawsze wraca na nasze woanie. Czste przywoywanie Wiele osb popenia zasadniczy bd przywoujc psa tylko wtedy, gdy chce wzi go na smycz lub gdy chce ju wraca do domu. Mdremu psu nie zajmie duo czasu skojarzenie tych faktw i stanie si guchy na nasze woanie. Mdry waciciel po winien czsto przywoywa swojego POWODY SZKOLIMY PSA 13 podopiecznego, za kadym razem chwalc go i nagradzajc w rny sposb. Nagrod moe by smako yk, innym razem ukochana zabaw ka, jeszcze innym poklepanie i przy tulenie przed ponownym wydaniem komendy "BIEGAJ". Nie zaszkodzi od czasu...
wajaju