Policealna Szkoła Centrum Nauki i Biznesu „ŻAK”
w Płocku
kierunek: administracja
„Wpływ stresu na organizm człowieka”
Opracowała:
Paulina Bor
Stres i jego rola w społeczeństwie
Stres - w różnych postaciach - towarzyszy człowiekowi od dawna; być może nawet od poczatku istnienia naszego gatunku. Obecnie żyjemy coraz szybciej i intensywniej, przez co narażamy sie na coraz wiekszy stres spowodowany silniejszym oddziaływaniem otoczenia. Presja swiata, pęd zawodowy, ciągły brak czasu, nieustanny natłok informacji, obowiazki zawodowe i domowe - oto z czym musimy sie zmagać; nic wiec dziwnego, że żyjemy w ciągłym napięciu. Niekiedy przybiera ono zbyt wielkie rozmiary. Każdy, kto odczuwa brak równowagi i napiecie, predzej czy później zada sobie pytanie: co robić? jak mogę uniknać stresu? Odrzucamy radykalne środki - zmianę lub porzucenie pracy - i nie pozostaje nic innego, jak nauczyć sie radzic sobie ze stresem.
Czym jest stres?
1) W psychologii stan ogólnej mobilizacji sił organizmu jako odpowiedź na silny bodziec fizyczny lub psychiczny (stresor).
2) W medycynie stres jest stanem, który przejawia sie swoistym zespołem składajacym sie z nieswoistych zmian wywołanych w całym układzie biologicznym człowieka lub zwierzecia przez czynnik stresujacy.
Stres ma 3 stadia: alarmowe, adaptacji i wyczerpania.
W stadium alarmowym człowiek odczuwa działanie stresora i przeżywa poczucie bezsilnosci i zagrożenia.
Pod wpływem autonomicznego układu nerwowego dochodzi w organiźmie do wielu zmian pozwalajacych na opanowanie zagrożenia, organizm wykazuje tendencje do stabilizacji (adaptacja). W przypadkach, gdy stresor jest bardzo silny lub jego działanie przedłuża się, dochodzi do wyczerpania możliwosci przystosowawczych, wówczas może dojść do rozwijania się różnych chorób wywołanych nieprzystosowaniem, np.: chorób układu krążenia, choroby reumatycznej, zaburzeń trawienia, metabolizmu (przemiana materii ), reakcji alergicznych.
Stres z natury jest naszym sprzymierzeńcem, a nie wrogiem, kłopot w tym, że dzisiaj jest zjawiskiem trwałym, a my nie potrafimy odreagować go własciwie, i dlatego jesteśmy przez niego niszczeni. Stres to reakcja obronna i stan mobilizacji organizmu do walki, lub ucieczki. Pod wpływem stresu, nasz przodek atakowany przez dzikie zwierze był zdolny do ucieczki na drzewo, a wiec natychmiast odreagowywał stres poprzez działanie. My jesteśmy przeciwnością - odreagowujemy stres bezczynnością - leżenie, palenie papierosa. Jeśli stres pojawia sie od czasu do czasu, mobilizuje do działania. Ale jesli istnieje stałe - może doprowadzić do wielu schorzeń. Stresu nie jesteśmy w stanie uniknąć. Starajmy się jednak mieć nad nim kontrole i zaradzić jego skutkom.
Stres pozytywny
Nie każdy stres działa negatywnie. Znamy stres dobry - mobilizujący pozytywnie do działania. W umiarkowanej dawce stres motywuje do pracy, stymuluje do działania i jest siłą napędową. Stres wyzwala w nas siłę do podejmowania trudnych zadań i dzięki niemu bierzemy na siebie nowe wyzwania. Działamy szybciej i dokonujemy tego, czego bez udziału stresu nie udałoby sie przeprowadzić. Niektórzy doskonale funkcjonują w warunkach stresu i poszukują go, by życiu nadać więcej barw. Stres negatywny
Jest jednak zły stres, który jest reakcją organizmu na zagrożenie, utrudnienie lub niemożność realizacji ważnych celów i zadań człowieka.
Stres ten może dotyczyć sytuacji małżeńskiej, rodzinnej, zawodowej i wychowawczej z dziećmi. Może dotyczyć więc naszych relacji z najblizszymi, ale też bywa zwiazany wyłacznie z tym, co dzieje sie w nas i z nami. Od jego rozległości, czasu trwania i odporności organizmu zależy rodzaj dolegliwosci, na które zapadamy z powodu stresu. Jedni częściej przeziębiają się, a inni z byle powodu wybuchają złoscią. Jedni stają się drażliwi, inni apatyczni.
Ten stan pojawia sie w momencie zadziałania bodźca, czyli stresora. Oto oznaki ostrego stresu:
Objawy te są wywołane przez pobudzajace działanie stresorów na wydzielanie hormonów, m.in. adrenaliny, wazopresyny, prolaktyny czy endorfin.Po fazie zaalarmowania całego organizmu nastepuje faza odpoczynku - relaksacji, a wiec okres, w którym dochodzi do regeneracji sił.
Stres długotrwały
Powstaje on pod wpływem nasilonego stresora czy stresorów lub gdy działaja one w długim czasie. Może prowadzic do rozregulowania organizmu.Początkowo człowiek wykonuje czynności dużo wolniej. Potem pojawiają się problemy z przekazywaniem i odbiorem informacji, aż w końcu następuje dezorganizacja życia i utrata kontroli nad sytuacją.
Długotrwały stres może wywołać negatywne skutki zdrowotne, takie jak:
· choroby serca,
· chorobę niedokrwienna,
· zawał,
· zaburzenie rytmu serca,
· nadcisnienie tętnicze,
· chorobe wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
· wysoki poziom cholesterolu we krwi,
· nerwice,
· bezsenność,
· zaburzenia miesiączkowania,
· zaburzenia erekcji.
Naukowcy podejrzewali powiazanie stresu z wystepowaniem chorób. Badania nad subiektywną skalą zdarzeń życiowych (skala stresu wg Holmsa i Rahe) pozwoliły na udokumentowanie zależnosci prawdopodobieństwa zachorowania od nasilenia wydarzeń życiowych. Gdy suma punktów przekroczy 300, prawdopodobienstwo zachorowania wynosi 80%, przy sumie miedzy 150 a 299 jest to 50%, a 30%, gdy suma jest mniejsza od 150.
Skala stresu (w punktach) niektórych wydarzeń życiowych (wg Holmsa i Rahe)
Jak już wcześniej wspomniałam, stan stresu powstaje wtedy, gdy stawiane przed nami wymagania rozmijają się z naszymi możliwościami. Jednak zarówno wymagania jak i możliwości są przez nas interpretowane i oceniane. Od nich zależy czy stres w ogóle się pojawi i jak będziemy sobie z nim radzić. Oznacza to, że nie tyle zewnętrzne okoliczności, ale nasza reakcja na nie jest źródłem stresu.
Literatura:
Zimbardo, „Psychologia i Życie”, Wyd. Naukowe PWN SA, Warszawa 1999
Magdalena Kaczmarek, Polityka nr 45, 25.XI.2006
Cieślak Roman, Stres nasz powszedni - o tym jak stres powstaje i jak sobie z nim radzić. "Perspektywy" 2004 nr 4/5
Internet, http://pl.wikipedia.org/wiki/Stres
maro8914