polityka transportowa Państwa 2006-2025 transport.pdf

Ministerstwo Infrastruktury

Polityka Transportowa Paıstwa

na lata 2006 – 2025

Warszawa, 27 czerwca 2005

Spis tre Ļ ci

Przedmowa.............................................................................................................................3

1. WPROWADZENIE ............................................................................................................ 5

2. DIAGNOZA – TRENDY I PROBLEMY ....................................................................... 5

3. CELE POLITYKI TRANSPORTOWEJ ......................................................................... 9

4. ZASADY POLITYKI TRANSPORTOWEJ ................................................................ 10

5. PRIORYTETY ................................................................................................................... 12

6. KIERUNKI ROZWOJU TRANSPORTU .................................................................... 13

6.1 Transport kolejowy ............................................................................................................... 13

6.2 Transport drogowy................................................................................................................ 16

6.3 Transport lotniczy ................................................................................................................. 20

6.4 Transport morski................................................................................................................... 22

6.5 Transport wodny Ļ ródl Ģ dowy ................................................................................................ 22

6.6 Transport intermodalny......................................................................................................... 23

6.7 Bezpiecze ı stwo w transporcie .............................................................................................. 25

6.8 Transport w miastach ........................................................................................................... 27

6.9 Post ħ p techniczny oraz zaawansowane systemy organizacji i zarz Ģ dzania w transporcie ...... 31

7. POLITYKA TRANSPORTOWA A ĺ RODOWISKO NATURALNE ................... 32

8. INSTRUMENTY WDRA ņ ANIA, MONITORING ................................................... 34

9. ZAKO İ CZENIE ............................................................................................................... 36

ZałĢcznik. Lista autorów, ekspertów i konsultantów

Przedmowa

Jednym z najpilniejszych zada ı w realizacji polityki zrównowa Ň onego rozwoju kraju jest zrównanie

si ħ z krajami Europy Zachodniej pod wzgl ħ dem stopnia rozwoju cywilizacyjnego i poziomu Ň ycia.

Wymaga to jednak stworzenia silnych strukturalnych podstaw wzrostu gospodarczego, w tym

sprawnego systemu transportowego. Z punktu widzenia celów rozwojowych Polski i aspiracji

obywateli jest wi ħ c istotne, by transport nie tylko przestał by ę barier Ģ hamuj Ģ c Ģ rozwój gospodarczy

kraju, lecz by poprzez stworzenie wła Ļ ciwej infrastruktury i zapewnienie wysokiej jako Ļ ci usług na

wolnym, konkurencyjnym i niedyskryminacyjnym rynku, stał si ħ elementem w istotny sposób rozwój

ten współtworz Ģ cym.

Dzi ħ ki dost ħ pno Ļ ci unijnych Ļ rodków finansowych transport w Polsce stoi przed historyczn Ģ szans Ģ ,

której nie wolno zaprzepa Ļ ci ę . Wielko Ļę tych Ļ rodków sprawia, Ň e nadrobienie zasadniczych

zaległo Ļ ci cywilizacyjnych w dziedzinie transportu mo Ň liwe jest ju Ň w perspektywie 2025 roku.

Wymaga to jednak szczególnej mobilizacji i stworzenia w krótkim czasie bardzo sprawnego

i efektywnego systemu absorpcji Ļ rodków unijnych. Nale Ň y te Ň pami ħ ta ę , Ň e z czasem dost ħ pno Ļę

Ļ rodków unijnych b ħ dzie malała, a wi ħ c najwa Ň niejsze zamierzenia inwestycyjne powinny by ę

realizowane bez zwłoki.

Pomoc unijna sprawia, Ň e w tej perspektywie mo Ň na realnie my Ļ le ę o zrealizowaniu planów budowy

sieci autostrad i dróg ekspresowych oraz o modernizacji podstawowej sieci linii kolejowych. Powinny

zosta ę tak Ň e nadrobione zaległo Ļ ci infrastrukturalne w pozostałych gał ħ ziach transportu, by

nast ħ pnie mo Ň na było koncentrowa ę wysiłki na przedsi ħ wzi ħ ciach technologicznie bardziej

zaawansowanych.

Zasadniczym zadaniem do roku 2025 jest wi ħ c unowocze Ļ nienie podstawowej sieci transportowej

i zapewnienie wysokiej jako Ļ ci usług transportowych tak, by transport wnosił wła Ļ ciwy wkład

w rozwój gospodarczy kraju. Sprawny system transportowy przyczyni si ħ tak Ň e do poprawy

warunków Ň ycia, do powi ħ kszenia dost ħ pno Ļ ci obszarów, a tak Ň e do zwi ħ kszenia inwestycji

zagranicznych w Polsce. Nie oznacza to jednak rezygnacji z idei kontrolowania wzrostu

transportochłonno Ļ ci gospodarki, zgodnie z zasad Ģ zrównowa Ň onego rozwoju.

Drugim kluczowym zadaniem jest zako ı czenie restrukturyzacji i prywatyzacji przedsi ħ biorstw

transportowych oraz doko ı czenie procesu liberalizacji poszczególnych rynków transportowych.

Zadanie to powinno by ę wykonane w bie ŇĢ cej dekadzie. Jednak wymaga to przede wszystkim

powstrzymania narastaj Ģ cego ekonomicznego kryzysu sektora kolejowego w Polsce, co jest mo Ň liwe

jedynie w warunkach zgodnego działania rz Ģ du i zwi Ģ zków zawodowych. Dla wła Ļ ciwego

funkcjonowania rynku transportowego niezb ħ dne jest tak Ň e unowocze Ļ nienie innych gał ħ zi

transportu, co wymaga stworzenia przez pa ı stwo korzystnych dla przedsi ħ biorców rozwi Ģ za ı

w zakresie wsparcia Pa ı stwa, mechanizmów fiskalnych i por ħ czeniowych. Za priorytet w tej

dziedzinie nale Ň y uzna ę wsparcie przez Pa ı stwo odnowy niemal całkowicie wyeksploatowanej floty

morskiej i Ļ ródl Ģ dowej, a tak Ň e pomoc w unowocze Ļ nieniu pasa Ň erskiego taboru kolejowego

i transportu miejskiego.

Zadaniem trzecim jest stworzenie systemu efektywnej współpracy pomi ħ dzy rz Ģ dem

i samorz Ģ dami w dziedzinie transportu, dla zapewnienia spójno Ļ ci i komplementarno Ļ ci działa ı

ogólnokrajowych i działa ı regionalnych. Bli Ň sza współpraca pomi ħ dzy rz Ģ dem i samorz Ģ dami

b ħ dzie konieczna w takich obszarach jak: liberalizacja rynku regionalnych, pasa Ň erskich

przewozów kolejowych, zapewnienie wła Ļ ciwych poł Ģ cze ı dróg krajowych z drogami

wojewódzkimi, powiatowymi i gminnymi, rozwój regionalnych portów lotniczych, Ň eglugi

Ļ ródl Ģ dowej i małych portów morskich, przedsi ħ wzi ħ cia w zakresie transportu intermodalnego, czy

bezpiecze ı stwo ruchu drogowego. Wypracowanie wła Ļ ciwych zasad partnerstwa, konsultacji

i sprawnego przepływu informacji pomi ħ dzy rz Ģ dem i samorz Ģ dami województw b ħ dzie miało

zasadnicze znaczenie dla skuteczno Ļ ci wszystkich podejmowanych działa ı . Konieczne jest

równie Ň bezpo Ļ rednie wsparcie rz Ģ du dla wybranych przedsi ħ wzi ħę w dziedzinie transportu

miejskiego, szczególnie w obszarach metropolitalnych, a wi ħ c tam, gdzie koszty nowych inwestycji

infrastrukturalnych i taborowych s Ģ szczególnie wysokie.

Czwartym zadaniem jest zapewnienie bezpiecze ı stwa w transporcie. Odnosi si ħ to do wszystkich

gał ħ zi transportu, jednak ze wzgl ħ du na poziom zagro Ň enia w pierwszej kolejno Ļ ci dotyczy to

bezpiecze ı stwa ruchu drogowego. Zadaniem pa ı stwa jest zagwarantowanie, by transport drogowy

nie wi Ģ zał si ħ z tak du Ň ym jak obecnie zagro Ň eniem zdrowia i Ň ycia obywateli. Dla osi Ģ gni ħ cia tego

celu istotne jest nie tylko wyasygnowanie przez Pa ı stwo odpowiednich Ļ rodków finansowych, ale

i zapewnienie sprawnej koordynacji wszystkich podmiotów zaanga Ň owanych w działania na rzecz

poprawy bezpiecze ı stwa ruchu drogowego.

Celem Polityki Transportowej Pa ı stwa jest zatem spełnienie racjonalnych oczekiwa ı

społecze ı stwa wywołanych wzrostem mobilno Ļ ci, co oznacza wzrost zapotrzebowania na

dost ħ pno Ļę transportow Ģ , uwzgl ħ dniaj Ģ c przy tym wieloletnie niedoinwestowanie systemu

transportu oraz nast ħ puj Ģ ce czynniki:

• tempo wzrostu gospodarczego, przekraczaj Ģ ce obecnie 5% PKB rocznie, które spowoduje

dalszy wzrost zapotrzebowania na transport,

• przekształcenia przestrzenne oraz zmiany stylu Ň ycia, które b ħ d Ģ powodowały wydłu Ň anie

podró Ň y,

• konieczno Ļę zmniejszania negatywnego oddziaływania transportu na Ļ rodowisko przyrodnicze

i warunki Ň ycia.

Ostatni z wymienionych czynników zmusza do równoczesnych działa ı w trzech kierunkach:

(1) ograniczania tempa wzrostu ruchu i przewozów, (2) wpływania na podział zada ı przewozowych

mi ħ dzy Ļ rodki transportu tak, aby w mo Ň liwie du Ň ym stopniu wykorzystywa ę Ļ rodki transportu mniej

szkodliwe dla Ļ rodowiska oraz (3) stosowania rozwi Ģ za ı technicznych i organizacyjnych

zmniejszaj Ģ cych niekorzystne oddziaływanie na Ļ rodowisko.

Jeste Ļ my przekonani, Ň e realizacja proponowanej polityki sprawi, i Ň w 2025 roku system

transportowy Polski b ħ dzie spełniał warunki stawiane systemom transportu krajów wysoko

rozwini ħ tych i b ħ dzie w stanie zapewni ę polskim i obcym u Ň ytkownikom oczekiwany poziom

mobilno Ļ ci oraz usługi transportowe wysokiej jako Ļ ci przy równoczesnym spełnieniu wymogów

ochrony Ļ rodowiska. Realizacja polityki wymaga jednak podj ħ cia dalszych prac w celu

przygotowania dokumentów szczegółowych, w których b ħ d Ģ rozwijane i konkretyzowane

poszczególne cele cz Ģ stkowe.

Dokument przygotowano w celu przedstawienia go Parlamentowi tak, aby zgodnie

z praktyk Ģ wi ħ kszo Ļ ci krajów Unii Europejskiej, polityka transportowa była sformułowana

przez ciało ustawodawcze, wytyczaj Ģ c kierunki działania władz wykonawczych oraz

stwarzaj Ģ c warunki dla działania samorz Ģ dów . Wymaga to modyfikacji prawa w ten sposób, aby

praktyka formułowania dokumentu politycznego przez parlament była cz ħĻ ci Ģ procesu planowania

strategicznego w Pa ı stwie, w tym przyjmowania zało Ň e ı kolejnych Narodowych Planów Rozwoju.

Prof. Ryszard Krystek

Podsekretarz Stanu ds. Polityki Transportowej

1 . WPROWADZENIE

W okresie transformacji ustrojowej od roku 1989 Rada Ministrów dwukrotnie akceptowała zasady

narodowej polityki transportowej. W roku 1995 zawarte one były w dokumencie “Polityka

transportowa – program działania w kierunku przekształcenia transportu w system

dostosowany do wymogów gospodarki rynkowej i nowych warunków współpracy

gospodarczej w Europie ” 1 . W zwiĢzku z przygotowaniami do wstĢpienia do Unii Europejskiej w

latach 2000-2001 przygotowany został nowy dokument pt. „Polityka transportowa Pa ı stwa 2001-

2015 dla zrównowa Ň onego rozwoju kraju” , zaakceptowany przez Radħ Ministrów w paŅdzierniku

2001. Niniejszy dokument jest projektem Polityki Transportowej Paıstwa (PTP), bħdĢcej

kontynuacjĢ poprzednich, w którym uwzglħdniono warunki wynikajĢce z przystĢpienia Polski do

Unii Europejskiej.

Konsekwencjami wstĢpienia Polski do Unii Europejskiej sĢ, miħdzy innymi:

• zmiana uwarunkowaı prawnych, w których działa sektor transportu,

• moŇliwoĻę pozyskiwania znacznych Ļrodków finansowych, wspierajĢcych rozwój sektora

transportu na zasadach pełnej integracji z systemem Unii,

• ułatwienie wymiany osób i towarów pomiħdzy krajami w ramach otwartego, wolnego

i niedyskryminacyjnego rynku.

KoniecznoĻę pewnej modyfikacji celów i kierunków polityki transportowej, wynika takŇe ze

sformułowaı polityki Unii Europejskiej 2 .

OpracowujĢc PTP skoncentrowano uwagħ na sformułowaniu celów rozwojowych

i wskazaniu sposobów ich osiĢgania, zarówno w układzie zintegrowanym, jak i dla poszczególnych

gałħzi transportu. Uwzglħdniono takŇe zwiĢzki transportu z innymi sektorami gospodarki we

wszystkich skalach: miħdzynarodowej, krajowej, regionalnej i lokalnej. Akcent połoŇono na prawne,

organizacyjne, finansowe - w tym fiskalne - mechanizmy osiĢgania celów. Przyjħto, Ňe zadania

szczegółowe ujħte bħdĢ w równolegle opracowywanej „Narodowej Strategii Rozwoju Transportu na

lata 2007-2013”.

2. DIAGNOZA – TRENDY I PROBLEMY

Trendy

Przełom wieków przyniósł w transporcie istotne zjawiska, zwiĢzane z wejĻciem transformacji

ustrojowej, społecznej i gospodarczej w fazħ rozwojowĢ – po fazie przejĻciowej lat

dziewiħędziesiĢtych. Do najwaŇniejszych w tym wzglħdzie naleŇĢ:

• wzrost ruchliwoĻci osób i stabilizacja wielkoĻci przewozów towarowych przy równoczesnej

zmianie ich struktury – spadek przewozu towarów masowych i wzrost przewozów ładunków

wartoĻciowych,

• kontynuacja trendu znacznego wzrostu motoryzacji i udziału transportu drogowego

w przewozach; ten ostatni był jednĢ z konsekwencji wspomnianej wyŇej zmiany struktury

przewozów,

• skokowy wzrost przewozów w transporcie lotniczym,

Dokument przekazany do Sejmu

„Europejska polityka transportowa do 2010 roku – czas na decyzje”. Komisja Europejska. Wrzesieı 2001

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: