metodologia1.pdf

w XX- wiecznej filozofii nauki

ne spojrzenia na naukę

wiecznej filozofii nauki

(za: J. M. Bocheń ski,

ski, Wsp

Współ czesne metody my

czesne metody myś lenia

lenia)

Okres dogmatyczny

indukcja (podstawowy instrument nauki) daje naukom

pewność absolutną

(Carnap):

indukcja nadal głównym instrumentem nauki; nie daje im

jednak pewności, a pewien stopień

prawdopodobieństwa

(Popper):

indukcja nie daje nawet prawdopodobieństwa; nauka

rozwija się przez falsyfikację hipotez

Feyerabend, Toulmin, Hanson):

kryterium akceptacji teorii „smak” albo zgoda uczonych

(„banda czterech”

–

Kuhn,

(Lakatos):

obiektywne kryteria wartości programu naukowego to

spójność logiczna i zdolność wspierania postępu

Róż ne spojrzenia na nauk

w XX

(za: J. M. Boche

Okres indukcjonistyczny

Okres falsyfikacjonistyczny

Okres relatywistyczny

Okres programów

Schemat ewolucji filozofii nauk

przyrodniczych

(na podst.: J. M. Bocheń ski,

ski, Wsp

Wspó ł ł czesne metody my

czesne metody myś lenia

lenia )

Główni

myśliciele

Przedmiot

badań

Metoda i

kryteria

Wartość

Okres

Aspekt badany

logiczna

wniosków

dogma-

Scjentyści

pojedyncze

zdania

wartość

logiczna

indukcja,

weryfikacja

pewność

tyczny

indukcjo-

Koło

Wiedeńskie:

Carnap

pojedyncze

zdania

wartość

logiczna

indukcja,

weryfikacja

prawdopodobi

eństwo

nistyczny

i in.

falsyfika-

Popper

pojedyncze

zdania i

struktury

wartość

logiczna

falsyfikacja

„prawdo-

upodobnie-nie”

cjonizm

relatywis-

Kuhn, („banda

czterech”)

struktury (?)

rozwój historyczny

„zgoda wspólnoty

naukowców”,

„smak”

żadna

tyczny

programy

badawcze

Lakatos

struktury

rozwój historyczny i

wartość

1) spójność

prawdopodobi

logiczna

2) zdolność

eństwo (?)

wspierania

postępu

Schemat ewolucji filozofii nauk

(na podst.: J. M. Boche

Niektó re wnioski z filozoficznych

re wnioski z filozoficznych

rozważań

nad nauką

A propos indukcji:

indukcji:

Indukcja nie prowadzi do wiedzy pewnej (ani nawet do wiedzy

prawdopodobnej , dla której dałoby się

obliczyć

prawdopodobieństwo).

Indukcja nie jest jedyną

ani najważniejszą

metodą

stosowaną

Przy uznawaniu bądź

indukcyjna konfirmacja teorii.

odrzucaniu teorii naukowych ważne są

konfirmacji (a także

falsyfikacji) pojedynczego twierdzenia naukowego.

więc poza problematykę

postać

złożonych struktur ; problemy ich

Niekt

rozwa

nad nauk

A propos

nauce.

inne kryteria, niż

badania wykraczają

T eorie naukowe mają

Niektó re wnioski... c.d.

re wnioski... c.d.

INDUKCJONIZM:

indukcja metodą wykorzystywaną, lecz problematyczną

(na pewno nie jedyną, wątpliwe czy podstawową)

uczyć się trzeba przede wszystkim z doświadczenia —

jednak: obserwacje , jeśli mają być wykorzystane, muszą

spełniać liczne wymogi (które wszakże trudno ściśle

określić)

FALSYFIKACJONIZM POPPERA:

zasadnicza rola krytyki w nauce

znaczenie postawy uczonego (rola decyzji — elementy

konwencji)

Niekt

INDUKCJONIZM:

FALSYFIKACJONIZM POPPERA:

Niektó re wnioski... c.d.

re wnioski... c.d.

T. S. KUHN:

rola elementów “ pozapoznawczych ” – filozoficznych,

psychologicznych, socjologicznych w nauce

rola teoretycznej interpretacji w „doświadczaniu” (zależność

badań od paradygmatów)

nie odrzuca się teorii, dopóki nie ma innej

I. LAKATOS:

nauka to proces złożony, wielowarstwowy i zawierający w

różnych warstwach różne zalecenia metodologiczne — nie da

się oceniać „naukowości” pojedynczych teorii

teorie rodzą się „ obalone ” — znaczna część wysiłku naukowców

polega na uzgadnianiu ich z doświadczaniem

w nauce liczą się nie tylko potwierdzenia, obalenia, ale przede

wszystkim zdolność przewidywania nowych faktów

metodologiczna tolerancja : wszelkie wymogi metodologiczne

winny być stosowane „liberalnie”

Niekt

T. S. KUHN:

I. LAKATOS:

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: