Kolki 10.05.2011
Z fryca o kolkach czytać.
Ostatni o kolkach rzekomych, nie każdy ból z przewodu pokarmowego.
Leczenie operacyjne morzysk
Czynniki anatomiczne predysponujące do morzysk:
a) Żołądek 17 litrów, 8-9% objętości przewodu pokarmowego
Jelito cienkie 64 litry, 30% przewodu
Grube 81, 38%
Ślepe 34, 16%
(objetości podał by pokazać ciężar operacji, tak raczej nie istotne)
b) Liczne zagięcia i krzywizny – głównie okrężnica duża
c) Ukształtowanie jelit – budowa kieszonkowa i gładka
d) Stopień unieruchomienia poszczególnych odcinków przewodu – krezki umożliwiają często ruch, jelito ślepe – wyznacznikiem bo głowa jest ustabilizowana, ujścia tam czuć
e) Specyficzne warunki anatomiczne – foramen epiploicum – wejście do jamy sieci
Od b) – sprzyjające zatrzymaniu pokarmu, ciała obce rzadko u koni, fitobezoary są.
Nie każdy odcinek się wyciąga przy operacji – ale jelita grube można (eksterioryzować?) – wymaga kliku osób.
Kategorie operacji:
a) diagnoza – tylko operacja – np. skręty – diagnozę taką co na podstawie badania klinicznego i reakcji na p/bólowe – szybko reagować i operować
b) brak rozpoznania – podejrzenie – wpierw można laparotomię diagniostycznę i od razu przejść do właściwej operacji. Laparotomia w lini białej najlepsza bo pozwala na przedłużenie cięcia w dowolnym kierunku.
c) okresowe bóle – utrudniony pasaż – zrosty potem, mogą być, duży problem. Stosuje się kortyzony i heparynę na przykład
Etapy badania:
1) wywiad – wiek, rodzaj użytkowania, aktualny stan treningowy, żywienie, odrobaczanie, poprzednie choroby, stosowane leki, data ostatniego porodu u klaczy i krycia, ewentualnie wcześniejsze operacje
2) badanie kliniczne:
a) - badnanie fizykalne – temperatura
b) - tętno
12h – tętno poniżej 60 – przyczyna łagodna
12h – 60 - 80 – prognozowanie wątpliwe
12h – powyżej 80 – prognozowanie bardzo ostrożne
100 – 120 – nieodwracalny wstrząs
Bardzo ważne dla operującego czy jest sens i czy brać odpowiedzialność.
c) ocena stopnia odwodnienia
- 1-2 sek czas wypełnienia kapilar – norma
d) osłuchiwanie
- szmer w okolicy biodrowo – ślepej – 1,2 x na minutę – norma
3. Badanie PR:
60-100ml 2% roztworu xylokainy – gdy ciężko lub koń bardzo mocno reaguje, można to podać wcześniej
4. Sonda nosowo - żołądkowa
25-30 ml 2% xylokainy
Normalna objętość 2-3 l płynu
Niedrożność 4 -20 l płynu w żołądku
5. Punkcja jamy brzusznej – 5 - 10cm za wyrostkiem mieczykowatym, w 2 naczynia, w tym 1 z antykoagulantem ( Trochę w bok od lini białej).
Całość dopiero może świadczyć o diagnozie, nie tylko diagnostyczne podawanie leków przeciwbólowych.
Pierwsze zmiany płynu z jamy brzusznej – 2-3 h choroby, barwa ciemnoczerwona – ostre stany, w przypadku jelit cienkch i okrężnicy – 7-10 h
Krwotok śródotrzewnowy – domieszka krwi
Pęknięcie pęcherza u źrebaków - domieszka zapachu moczu
6. badanie laboratoryjne
Hematokryt – 45-50% - odwodnienie 4-6%
50-60 – 6-8%
Powyżej 60 = odwodnienie 10% i więcej
Wyrównanie kwasicy – masa w kg x 0,3 (objętosć płynu pozakomórkowego) x deficyt zasad w mEq = mEq NaHCO3
(A interna ??)
Leczenie przedoperacyjne:
1. Odwodnienie – schemat – wstrząs
Krew krążąca 5-8% masy – wymaga podania połowy objetości krwi krążacej tj. u konia 450kg – 22 litry
2. Kwasica – 50g NaHCO3/ litr = 596 mEq. Rozpuszczać sodę chyba w letniej by nie szły bąble – można taką ze spożywczaka – 50 gramów nie wywoła alkalozy a pomoże przy kwasicy, można podać bez badań laboratoryjnych
3. Środki przeciwbólowe – najlepiej tylko podać metamizol, nie stosować najlepiej kliku środków
4. Antybiotykoterapia
Niedrożności dzielą się chirurgicznie na:
1. Ostre – skręt, stany zakrzepowo – zatorowe, zatkanie jelita ślepego(!?), zawęźlenie, uwięźnięcie, przemieszczenia ze skrętem.
2. Podostre – zatkanie okrężnicy małej na dłuższym odciku, zatkanie okrężnicy dużej
3. Przewlekłe – zatkanie jelita ślepego
4. Morzyska nawracające (niekoniecznie wymagające operacji) – przyczyny :
a) stenoza jelita ślepego
b) częściowe zatkanie jelita cienkiego
c) nowotwory
d) zarobaczenie – czasami bardzo poważne objawy dają
e) ropnie w jamie brzusznej
f) zrosty w jamie brzusznej
g) wrzody
h) rozszerzenie żołądka
i) zaburzenie układu moczowo – płciowego
j) choroby wątroby – głównie z żywienia, substancji pobudzających trawienie
Bez kopyt nie ma konia” – jak się nudzi (taa) poczytać
Podział nawracających:
A jelitowe
B poza jelitowe
Podział nawracających;
1. przyczyny żołądkowo jelitowe:
a) bolesność – wrzody, stenoza odźwiernika, aerofagia, rak
b) stenoza – przerost ściany, zwężenie ujścia biodrowo ślepego, nowotwory jak adenocarcinoma, kamienie jelitowe, ciała obce, tłuszczaki, wgłobienia, zrosty
c) bolesnośc krezkowo otrzewnowa – ropnie krezki, krwiaki krezki, zapalenie otrzewnej
2 Pozajaelitowe:
a) zaburzenia ukałdu moczowego – zapalenie, kamica pęcherza, nowotwory, wpulacja (?) nowotwory jąder
b) zaburzenia wątrobowe – zapalenie wątroby, kamica przewodów żółciowych, cholangitis – zapalenie przewodów wyprowadzających żółć
c) ze śledziony -
d) z trzustki – zapalenie trzustki
Obajwy w ostrych niedrożnościach jelitowych:
a) silne bóle
b) krótki efekt p/bólowy
c) Skok tętna i oddechów
d) Wydłużenie czasu wypełnienia kapilar
e) Zaczerwienienie błon śluzowych
f) Napięcie krezki i jelit w badaniu PR – wystarczy jedna pętla niefizjologiczna do operacji
g) Zmiana barwy płynu otrzewnowego - różowa do ciemnoczerwonego
h) Wtórne rozszerzenie żołądka
i) Rozwój wstrząsu hypowolemicznego – z pocenia
Fryc – to, szacun dla niego, nie lubił go lublin bo był od niego lepszy, wcześniej auer
Objawy prognostycznie złe:
a) temperatura poniżej 36,5 – norma 37,5 – 38,5
b) ponad 100/ min tętno, do 40/min norma
c) ponad 50/min oddechy, norma
d) błony – ciemnoczerwone do sinoczerwonych, suche, blade we wstrząsie
e) ponad 4 sekundy – czas wypełnienia naczyń włosowatych
f) napięcie skóry ponad 5 sek, norma poniżej 3sek
g) ponad 4 sek wypełnienie żyły, norma – poniżej 3 sek
h) gałka oczna wpadnięta, matowa, a normalnie napięta wilgotna
i) mocz ciemnobrazowy, oliguria lub anuria, norma – bursztyn
j) obwodowe części ciała zimne , norma ciepłe
P/ bólowe:
Dipyrone (novalgin, metamizol)– 10mg/kg działanie słabe lub umiarkowane (przez co dobre diagnostyczne działanie)
Phenylbutazone – 2,2 – 4,4 mg/kg, działanie jw.
Fluniksyna 0,25-1,1 mg/kg dobra lub doskonała
Ketoprofen – 1,1 – 2,2 mg.kg dobra
Xylazine 0,2 - 1,1 mg/kg doskonała
Detomidyna –
Romifidyna u nas teraz nie
Acepromazyna tez nie ? 0,03 – 0,1 mg/kg słaba
Petydyna – 2mg/kg słabe
Butorfanol – 0,05 – 0,075mg/kg dobre
Pentazocine
Nie będzie wymagał tego
Okrężnicę gdy brak przemieszczeń – głównie zachowawczo, gdy są i silne przeładowanie –chirurgicznie
Przepuklina mosznowa – jelita do moszny – można je też zreponować – można spróbować przed operacją
Tętno dla niego diagnostycznie bardzo ważne. Jak ponad 120/niewyczuwalne tętno– uśpić
Czas wypełnienia naczyń 1-2 sekund i obniżenie o 30 tętna po płynach i glikozydach – rokowanie dobre.
Wierzchołek jelita ślepego lata luźno
Jeżeli pod palcem rozsmaruje się czop PR to chyba ok, gdy się nie ugina źle, ale nie jestem pewien czy o to mu chodzilo
PR:
Głowa jelita ślepego, koniec lewej nerki i część zagięcia miedniczego – fizjologicznie wyczuwalne
Patologia – zatkanie jelita ślepego – większość jamy w PR wypełnia jelito ślepe, gładkie i taśmy napięte
Grzbietowe przemieszczenie okrężnicy – w okolicach lewej nerki
Prawostronne przemieszczenie okrężnicy grubej – czuć więcej niż zagięcie i układa się nad ślepym
Proste zatkanie – np. enterolit – część dalsza całkowicie pusta, a przed więcej płynu – tym się kierować w czasie poszukiwań w czasie operacji – ale uwaga przy cięciu bo wypłynie i ostrożnie by nie trafiło do jam brzusznej. („ze dwie taczki’ treści)
Gdy do wierzchołka ślepego się chyba chce dojść można fragment jelita biodrowego wyciąć??
Po każdej resekcji ważne by podszyć krezkę.
Praktyka kliniczna – dobrze przepukliny zrobione.
Wgłobienia częściej u krów, na skutek nadmiernych ruchów jelit, dość często u psów - często po biegunkach, dość delikatne mogą nawet 1x dni chodzić
Ketgut – wycofany bo przenosi choroby wirusowe?
Przepukliny często leczone razem z kastracją. Przepukliny pachwinowe szybko leczyć. Przepuklina urazowa nie spieszy się, ale musi być przegłodzone bo silne tam napięcia są.
Leczenie pooperacyjne:
a) płyny – minimum 25 litrów
b) kontrola bólu
c) sondowanie aż ustąpi porażnie jelit
d) antybiotyki
e) DMSO – 0,1 -1 g/kg w 10% roztworze przez 3-4 dni
f) Heparyna 40 jednostek/kg sc koniecznie 2x dziennie 2 dni
g) Oprowadzenie koniecznie
h)...
anex78