Rozwój lokalny- proces, w którym władze lok. oraz org. sąsiedzkie angażują się w celu stymulowania utrzymania działalności gosp. i poziomu zatrudniania na istniejącym poziomie(E. Blakely). Ma on msce , gdy zharmonizowanie i systematyczne działanie społ. lokalnej, władzy lok. oraz pozostałych podmiotów funkcjonujących w gminie zmierza do nowych i poprawy istniejących.
Rozwój regionalny:(pomiędzy aspektami zachodzą wzajemne relacje);aspekt ekonomiczny/aspekt społeczny( rozwój zrównoważony i trwały)/aspekt postępu technicznego/aspekt ekologiczny
Czynniki rozwoju regionalnego i lokalnego:+potrzeby mieszkańców, jednostek gospodarczych
+zasoby i walory lokalnego śr. naturalnego np. czystość obszaru itp.+zagospodarowanie instytucjonalne+potencjał gospodarczy, techniczny, kadrowy, naukowy+poziom edukacji społeczeństwa+tradycje kulturowe i produkcyjne+aktywność społeczeństwa+sprzyjające rozwojowi i inicjatywom lokalne przepisy prawa oraz nastawienie władz lokalnych do podejmowania inicjatyw.+Zasoby instytucjonalne w tym instytucje otoczenia lokalnego
infrastruktura: 1)techniczna:drogi, wodociągi itd.2)społeczna: placówki szkolnictwa,zdrowia,kulturalne
Bariery rozwoju regionalnego:
bariery ekonomiczne:m. in. związane z niedostatecznym poziomem produkcji, wysokim bezrobociem, niedostatkiem kapitału, niedoinwestowaniem, złą struktura gałęziową gospodarki.
Bariery społeczne: m. in. błędne unormowania prawno administracyjne, nieprawidłowości organizacyjne, bariery demograficzne( np. negatywne tendencje w ruchu naturalnym ludności, niedostateczny poziom kultury społecznej, akceptacja dla niewłaściwych norm postępowania, bariery konsumpcji)
bariery techniczne i technologiczne: m. in. niedorozwój infrastruktury tech., wysoki poziom zużycia aparatu wytwórczego, przestarzałe metody prod., słabe zaplecze badawczo rozwojowe.
Bariery ekologiczne: m. in. brak, niedostateczna jakość zasobów nat., bariera rozwoju ekologicznego( ryzyko katastrofy ekologicznej)
barier techniczne i ekonomiczne są łatwiejsze do złagodzenia/barier społeczne- związane są bowiem z mentalnością ludzi.
Wskaźniki rozwoju lokalnego i regionalnego:wys. dochodów samorządów lokalnych+wys. Doch. gospodarstw dom. i przecietnej płacy+stopa bezrobocia+wielkość bezrobocia w stopach bezwzgl.+poziom wykształcenia +przeciętna długość życia+stan komponentów środowiska+infrastruktura tech.+dostępność urządzeń oraz usług z zakresu infras.społecznej+mieszkania oddawane do użytku
Typy rozwoju lokalnego:1)endogeniczny- bazuje na wykorz. przez lok. instytucje zasobów lokal., gospodarka zamknięta.2)Egzogeniczny- wykorzystanie zasobów zew. przez uczestników zew. np. na terenie miasta powstaje nowa sieć handlowa.3)Pobudzający- zaangażowanie podmiotów zewnętrznych wykorzystujących zasoby lokalne4)przyciągający- przyciąganie przez podmioty lokalne(miejscowe) zasobów zew. np. dofinansowywanie gmin.
konkurencyjność- „ zdolność do osiągania sukcesu w gosp. rywalizacji, zdolność do ekspansji lokowania na rynku między. dóbr usług przy jednoczesnym zapewnieniu realnego wzrostu dochodów ludn.w długim okresie.”
konkurencyjność regionów- zdolność regionów do przystosowywania się do zmieniających się warunków, pod kątem utrzymania lub poprawy pozycji w toczącym się również między regionami współzawodnictwie.
Czynniki konkurencyjności regionu obejmują: +zmniejszenie luki technologicznej mierzone wzrostem ilości i wykorzystania patentów mających bezpoś.wpływ na poziom innowacyjności.+Wspieranie małej i średniej przedsięb. odgrywającej główną rolę w tworzeniu nowych msc pracy i przeciwdziałaniu bezrobociu.+Wzrost bezpoś. inwestycji zagranicznych wprow. nowe produkty, technologie, i pośrednio wymuszające podnoszenie kwalifikacji siły rob.+rozbudowa inf.. transportu podnosząca dostępność i możliwość rozszerzenia rynków zbytu+ułatwienie dostępu do źródeł energii, co przyczynia się do zmn. dysproporcji między obszarami cent. i peryferyjnymi.+Zmniejsz.dysproporcji w kapitale ludzkim obejmującym poziom wyksz., stan zdrowia i opieki społ., poprawa stanu w tym zakresie podnosi aktywność i zaangażowanie ludności w polepszaniu warunków życia.+Rozbudowa instytucji w otoczeniu biznesu, tworząc aktywną sieć firm wspierających przedsięb. i transfer technologii+wspieranie działań adm.i publicznej poprzez korzystne zamiany zasad ..?+umiejętność korzystania z funduszy UE traktowanych jako bodziec i szansa dla wszystkich uczestników zaangażowanych w rozwój regionu.
Wzrost konkurencyjności regionu- oddziaływanie na zamiany struktury gosp. i poprawę sytuacji wszystkich wojew. w Polsce pod względem regionów europ. w zakresie:(czynniki te decydują o sile gospodarek państw i reginów):1)produktywności gospodarki.2)wydajności pracy.3)tworzenia i absorpcji innowacji.4)wykształcenia mieszkańców
5)dochodów ludności.6)ilości i jakości infrastruktury technicznej.
Tempo wzrostu PKB->(na mieszkańca poszczególnych woj. w Polsce w stosunku do średniej wspólnotowej)miernik konkurencyjności regionów
NUTS- obejmuje wszystkie kraje członkowskie od 2003r., funkcjonuje stabilnie./zbieranie, harmonizacja, udostępnienia danych, umożliwia porównywania efektów działalności gospodarczej.
To jednolita, pięciostopniowa kategoryzacja jednostek terytorialnych państw:
NUTS: 0) terytorium kraju, 1)region(makroregiony)- 6;2)województwa 16;3)podregiony 66;4) powiaty i miasta na prawach powiatu-379;5) gminy 1478 w tym gminy miejskie na pr. Pow.-65
Makroregiony::północny/ płn-zach/ centralny/ płd- zach./ wsch./ płd./
państwa unitarne- państwo jako całość, wewn. jednolitość, poszczególne elementy skład. są podporz. jednostkom centralnym, wszystkie jednostki są takie same pod względem org.
państwa federalne-
Podstawy prawne funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce:+konstytucja RP z 2. 04. 1997+europejska karta samorządu terytorialnego ratyfikowana przez Polskę w 1994r.+Ustawa z 8 marca 1990r. O samorządzie gminnym+ustawa z 5 czerwca 1998r. O samorządzie powiatowym +ustawa z 5 czerwca 1998r. O samorządzie województwa
podział terytorialny- względnie trwałe rozczłonowanie podziału państwa dla pewnej grupy lub tylko określonych pańs.jednostek org. a nawet jednostek nie państwowych./Zasadniczy podział terytorialny- trójstopniowy/podział pomocniczy- gminy na sołectwa i miasta na dzielnice/podział specjalny- np. pododdziały dla potrzeb administracji skarbowej czy wojskowej.
Samorząd terytorialny- (regionalna) wspólnota samorządowa utworzona z mocy prawa przez mieszkańców danego obszaru oraz odpowiednie terytorium. Samorządy wykonują zadania publ. o znaczeniu terytorialnym mające na celu zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty.
Konstytucyjne zasady funkcjonowania samorządów:1)zasada pomocniczości- zadania, które mogą być realizowane przez jedn. nie powinny być realizowane przez państwo.2)Zasada samodzielności- jednostki sam. Ter. Są samodzielne, samodzielność podlega ochronie sądowej;jednostki są niezależne od wojewody; nie są zhierarchizowane3)zasada domniemania właściwości sam. Ter.- w przypadku, gdy przepis ustawy nie zastrzega wyraźnie właściwości co do załatwiania danej sprawy dla adm. Państ., to sprawa ta należy do właściwości sam. Ter., natomiast w razie wątpliwości co do właściwości wewnętrznej systemu sam. ter. Istnieje zasada domniemania właściwości gminy.
Cechy samorządu:+korporacyjny charakter- polega na zapewnieniu grupom społ. prawa do zarządzania ich sprawami+obligatoryjny udział w wykonywaniu sam.- członkiem korporacji samoż. staje się z mocy ustawy, a nie na podstawie aktu własnej woli.+sam. Ter wykonuje zad. z zakresu adm. Publ.-charakter rodzajowy, wykonuje zadania własne i ma własną odpowiedzialność+jest struktura zdecentralizowaną- nadzór nad jego działal. jest dozwolony pod hasłem legalizmu.+Żaden sam. nie jest organizacją autonomiczną;musi liczyć się z przepisami prawa; nie może prowadzić samodzielnej polityki zagranicznej.
GMINA- pod.jednostka najniższego szczebla zasadniczego 3- stopniowego podziału terytorialnego państwa.; wspólnota samoż. oraz odpowiednie terytorium tj. obszar możliwie jednolity ze względu na więzi społeczne i gospodarcze zapewniające zdolność wykonywania zadań pub.. Nie można zakładać, że granicy gminy są niezmienne.
Gmina:+wiejska- nie zawiera miasta w swoim terytorium+miejsko- wiejska- miasto + kilka(naście) wsi+miejska- administracyjne granice miasta ; gmina o statusie miasta
Organy gminy:+rada gminy: władza uchwałodawcza i kontrolna+wójt(wiejska), burmistrz(miasto do 100tys.), prezydent miasta(>100tys.): władza wykonawcza+urząd gminy: system administracji
Do wyłącznej właściwości rady gminy należą:+uchwalanie statutu gminy+ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego dział.; przyjmowanie sprawozda. z jego działal.+powoływanie i odw. skarbnika gminy; który jest głównym księgowym budżetu- na wniosek wójta+uchw. budżety gminy, rozpatrywanie sprawozda. z jego wyk. oraz podejm.uchwały w sprawie udzielenia/nie udzielenia absolutorium z tego tytułu.+Uchw. studium uwarunkowań i kierunków zagosp. Przest.o gminy oraz mscowych planów zagosp.przest..+Uchw. programów gospod.+uchw. zakresu działania jedno. pomocniczych; zasad przekazywania im składników mienia do korzystania oraz przekazywania środków budżetowych na realizację zadań przez te jednostki+podej. uchwał w sprawie podatków i opłat+podejm. uchwał w sprawach majątkowych gminy przekraczających zakres zwykłego zarządu dotyczącego: gospodarowania nierucho.,emitowania obligacji, polityki pożyczkowo- kredytowej, zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów, organizacji spółek, udziałów i akcji wójta, tworzeniu,likwidacji i reorganizacji przedsiębiorstw, pożyczek udzielanych przez wójta.+Określanie wysokości sumy, do której wójt może samodzielnie zaciągać zobowiązania+podejm. uchwał w sprawie przyjęcia zadań+podejm. uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielania na ten cel majątku+podejm. uchwał w sprawach współpracy ze społ.lokalnymi i regionalnymi innych państw+podejm. uchwał w sprawach nazw ulic, placów będących drogami publicznymi+nadawanie honorowego obywatelstwa gminy+podejm. uchwał w sprawach przydzielania stypendium
zadania wójta:(zastępce wyznacza premier):+przygotowywanie projektów uchwał rady gminy+określanie sposobu wykonywania uchwał+gospodarowanie mieniem komunalnym+wykonywanie budżetu+zatrudnianie i zwalnianie prac. Gmn. jednostek org.
Samorządowy interwencjonizm lokalny- kompleks oddziaływań władz gminy, które realizowane są poprzez różnorodne instrumenty, jakie wpływają na decyzję wew. i zew. podmiotów gosp.oraz innych jednostek i osób zw. z działalnością gosp. zmierzającą do wprowadzenia i utrzymania gminy na długookresowej ścieżce rozwoju lok..
Samorządowy interwencjonizm państwowy- to samo tylko inny układ odniesienia.
Narzędzia oddziaływania- „prawnie określone i dostępne władzom pub. możliwości sterowania procesami, w wyniku których następuje osiąganie pożądanych efektów, bądź też wielkości za pomocą, których można wpływać na procesy, w celu osiągnięcia pożądanej sytuacji”Patrzałek
Instrumenty oddziaływania bezpośredniego:(nakazowe)+akty administracyjno prawne+narzędzia związane z finans. zachętami do tworzenia przedsięb.+inkubatory przedsiębiorczości+narzędzia zw. z zarządzaniem przez sam. lokalnymi usługami publ.+przedsięwzięcia podejm. bezpośrednio przez organy sam. Ter., występującego w roli dysponenta nakładów kapitałowych lub uczestnika inwestycji wspólnych z kapitałem prywatnym- inwestycje publ. w dziedzinie infrastruktury społ. i tech.+roboty publicznej
Instrumenty oddziaływania pośredniego:+podatki i opłaty lokalne+obligacje lokalne+doradztwo w spr. badań i studiów rynku, wyboru lokalizacji, możliwości i warunków uzyskania zezwoleń i licencji na prow. działalności oraz obsługa innowacyjna przedsiębiorstw i inwestorów
podstawowa struktura zadań gminy
zasada domniemania właściwości samorządu--> w przypadku, gdy przepis ustawy nie zastrzega do załatwiania spraw adm.i państ.j, to sprawa ta należy do organu sam. Ter.. Co do wątpliwości wewnątrz sam. istnieje zasada domniemania właściwości dla gminy o ile nie mamy do czynienia z przepisem dokładnie określonym.
Zadania własne gminy- zadania przynależne jednostkom sam. ter. i wykonywane przez jednostki tego sam., ich celem jest bieżące i nieprzerywalne zaspakajanie potrzeb zbiorowości.:
zadania obowiązkowe: gmina musi zapewnić środki na ich realizację; nie może zrezygnować z ich realizacji/zadania dobrowolne: gmina realizuje je w takim zakresie, w jakim jest to możliwe ze względu na posiadane środki oraz lokalne potrzeby.
Zadania własne gminy obejmują sprawy:+ładu przestrz., gosp. nieruchomościami, ochrony śr.+gminnych dróg, ulic, mostów+wodociągów, zaopatrzenia w wodę, kanalizacji+lok. transportu zbiorowego+ochrony zdrowia+pomocy społ.+edukacji publ.+gm budownictwa mieszkan.+kultury+zieleni Gm.+cmentarzy Gm.+porządku publ. i bezpieczeństwa obywateli+polityki prorodzinnej+promocji gminy+współpraca ze społ. Lokalnymi innych państw.+Wspierania i upowszechniania idei samorządowej, pobudzanie aktywności obyw.+utrzymania gminnych obiektów, urządzeń użyteczności publ. oraz obiektów adm.+targowisk, hal targowych
Zadania zlecone- zadania publiczne wynikające z uzasadnionych potrzeb państwa, zlecane do wykonania jednostkom sam. Ter..
Są to zadania :+z zakresu administracji rządowej przekazywane na mocy regulacji ustawowej(obowiązkowe)+z zakresu administracji państwowej przekazywane w drodze porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego a administracją rządową(dobrowolne)+zadania samorządowe pozyskiwane w drodze porozumień między jednostkami sam. Ter. (dobrowolne)
Różnice między zadaniami własnym a zleconymi:+za wykonywanie zad. własnych odpowiedzialność ponosi gmina, za zlecone adm. rządowa.+Wyk. zadań własnych finansowane jest ze środków Gm., zadań zleconych- środków adm. Państ.+co do zadań własnych obowiązuje klauzula domniemania właściwości, a do zadań zleconych – nie(??-nie było napisane,ale skoro różnice to nie)
Związki międzygminne- instytucje celowe, które łączą się, aby pokonywac wspólne problemy, stanowią przewidzianą przez ustawę 28. 03. 90r. O sam. gminnym formę współdziałania jednostek ST. w celu wspólnego wykorzystywania zadań publ., przekraczających możliwości finansowe bądź org. pojedynczej gminy. Posiadają osobowość prawną, wykonują swoje statutowe zadania w imieniu własnym i na własną odpow.. Organem stanowiącym, kontrolnym jest zgromadzenie związku. Składa się ono z wójtów poszcz. gmin. np. Związek międzygminny ds. Ekologii w Żywcu.
Stowarzyszenia gminne- tworzone są w celu wspierania idei S. T. oraz obrony wspólnych interesów gmin. Do stowarz. gmin, powiatów oraz powiatów z gminami stosuje się odpowiednie przepisy prawa o stowarzyszeniach. Nie są powoływane do wykonania adm. Pub., nie mogą stanowić aktów prawnych; np. Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu Pameria.
Cele stowarzyszenia:+wspierania i rozwijanie samorządności gmin+reprezentowanie interesów gmin+wspomaganie współpracy między gminami+pomaganie gminom w ich codziennej działalnością+inf. Społ. Lok. o idei integracji europejskiej.
Mienie komunalne- własności i inne prawa majątkowe należące do poszczeg. gmin i ich zw.oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw. Obejmuje nieruchomości, wierzytelności, środki finansowe oraz wszelkie inne prawa majątkowe.
Art. 43 o samorządzie gminnym
W skład gminnego zasobu nieruchomości wchodzą:+nieruchomości stanowiące własność gminy z wyjątkiem oddanych w użytkowanie wieczyste+trwały zarząd lub obciążających prawem użytkowania gminnym zasobem nieruchmości należy do kompetencji wójta, z uwzględnieniem wyłącznej kompetencji rad gminy do określania zasad nabycia, zbycia i obciążania nieruchomości gruntowy
USTROJ I ZADANIA POWIATU I WOJEWODZTWA
POWIAT- jedn. zasadnicz. 3-st. podzialu teryt. panstwa, lokalna wspolnota samoż. tworzona z mocy prawa przez mieszk. in odpow. teryt.; jedn. prawna, okreslana przez statut
2 TYPY: P. ZIEMSKI (gminy wiejskie i miejskie;starosta) P. GRODZKI (miasta na prawach powiatu, stolice byłych woj.; prezydent,burmistrz)
Rada Ministrów-navzelny organ admin. panst.;tworzy, laczy powiaty
ZADANIA POWIATU W ZAKRESIE: +edukacji publ, +promocji i ochr. zdrowia; +pomocy spol; +Polit.prorodzinnej; +wspierania osob niepełnosprawnych; +transportu zbior.i drog publ; +kultury, ochr.zabytkow; +kultury fiz.i turystyki; +geodezji, kartografii, katastru; +gosp.nieruchomosciami +administr.architekt-budowlanej + gosp.wodnej + ochr.środow. i przyr. +rolnictwa, leśn. i rybactwa sródl. +porządku publ. i bezp.obywateli + ochr.przeciwpowodziowej + przeciwdz.bezrobociu + ochr. praw konsumenta + utrzymania powiat. obiektów i urz.uzyteczno. publ i ob.administr. + obronności + promocji powiatu +współpr. z organizacj.pozarzad.
Rada Powiatu- wł. uchwałodawcza i kontrolna (radni wybier. w wyb. bezpośr. na 4 lata; przewodn. + 1lub2 zastepcow)
Zarząd Powiatu – wł.wykonawcza(starosta,jego zastępcy,skarbnik, sekretarz,obsl.administr)
Starosta-obywatel Polski,wybrany przez Rade Pow.w glos.tajnym(w ciagu 3 mies.od oglosz.wyborow),organizuje prace zarzadu,reprezentuje powiat na zewnatrz, kontroluje dział.operacyjne zarządu.
WYŁĄCZNE wŁAŚCIW.RADY POWIATU: +stanowienie aktów prawa miejsc. w tym statutu +wybor/odwolanie zarządu i ustal. wynagrodzenia dla przewodn. + powolyw/odwolyw. skarbnika powiatu + stanowienie o kir. dzialania zarzadu pow +uchw.budzetu pow + rozpatrz. sprawozdan z budżetu +wysokości podatkow +sprawy majatkowe-pod.uchwal + uchwały w spr. przyj. zadan z zakr. administr.rzadowej +określ.wys.sumy, do której zarząd może samodz. zaciągać zobowiązania + pod.uchwal w spr. wspolpr. ze spoleczn. lokal.innych panstw i przystep. do ich miedzynar.zrzeszen + uchwal. powiat.progr.zapobiegania przestępczości i ochr.bezp.obyw. i porządku publ. + uchw.powiat.progr.przeciwdz.bezrobociu i aktywizacji lokal.rynku pracy +ocena stanu bezpiecz.przeciwpozar. i przeciwpowodz. + uchwaly w spr. herbu i flagi +uchwl. w spr.zasad udziel.stypendiow dla ucz.i stud.
ZADANIA ZARZADU POWIATU- przyg.projektow uchwal rady +wykon.uchwal rady + gospodar.mieniem powiatu +wykon.budzetu powiatu +zatrudnianie/zwaln. kierownikow jedn.organ.powiatu
WOJEWÓDZTWO-jedn.podz.teryt.wyzszego st. utworzona w celu wykonyw. administr. publ.; jedn. sam.teryt.; regionalna wspolnota samoż. tworzona z mocy prawa przez mieszk.woj oraz odpowiednie teryt.
Samorząd Województwa 1.wykonuje okresl.ustawami zadania publ.w imieniu wlasnym i na wlasna odpowiedzialn. 2. dysponuje mieniem woj. oraz prowadzi samodzielnie gospod. finanse. na podst.budzetu
Sam.woj. okresla strategie rozwoju woj.uwzgledn.w szczeg. nast. cele:+ pielegn.polskosci i rozwoj i kształt.swiadomosci obywat. i kultur. mieszkan., oraz rozwijanie i pielegn. tożsamości narod. + pobudzanie aktywn.gosp + podnosz.poziomu konkurencyjności i innowacyj. gospod. woj. + zachowa.wart. srodowis.kulturowego i przyr. przy uwzgled. potrzeb przyszłych pokoleń + kształt.i utrzymyw. ładu przestrzenn.
PLAN PRZESTRZ. ZAGOSPODAR. WOJ.: komponent systemu planow. przestrz. w danym kraju;plan regionalny musi być spojny z celami sredniookres. strategii rozwoju kraju (NPR-Narod.Plan Rozwoju2007-2013)
Samorz. woj. prowadzi polityke rozwoju woj. na która składa się: +wspieranie i prowadz. działań na rzeczpodnosz. oziomu wykształc. obywateli + racjon. korzystanie z zasobow przyr. i kształt. srodow. natur. + wspier. rozwoju nauki i wspolpr. miedzy strefa nauki i gospod., popieranie postepu techno. innowacji + wspier. rozwoju kultury i opieka nas dziedzictwem kultur. i jego racjon. wykorzysta. +promocja walorow i możliwości rozw. woj. + wspier. i prow. działań na rzecz integracji polecz. i przeciwdz. wykluczeniu spol. +pozyskiw. i laczenie srodkow finans. publ. i prywat. w celu realizacji zadan z zakresu użyteczności publ. + utrzym. i rozbudowa infrastr. techn. o znaczeniu woj. + tworzenie warunkow rozwoju gosp.
Samorząd woj. spelnia zadania o charakterze woj. – określone ustawami, w zakresie: +ochr. srodow. ...
annaa371