Filozofia - nauka zajmująca się ogólnymi rozważaniami na temat istoty i struktury bytu, ludzkiego poznania, zasad wartościowania, miejsca człowieka w świecie i jego poglądu na świat, obejmująca tradycyjnie historię filozofii, teorię poznania, ontologię, logikę, psychologię, etykę, estetykę i metodologię nauk.
FILOZOFIA
Wiedza graniczy z obszarem niewiedzy; tego, co nieznane. Gdy ktoś dociera do tej granicy lub ją przekracza, zapuszcza się w dziedzinę spekulacji. I właśnie owa spekulatywna aktywność stanowi jeden z wyróżników dociekań, którym oddają się filozofowie, (…) Jeśli jakaś dyscyplina osiąga solidne podstawy, rozwija się dalej samodzielnie, pozostawiając filozofii kwestię metody oraz niektóre problemy ze swego pogranicza.
Bertrand Russell
Nauki wyzwolone - średniowiecze
- gramatyka,
- dialektyka,
- retoryka,
- muzyka,
- arytmetyka,
- geometria,
- astronomia.
Nauka - «ogół wiedzy ludzkiej ułożonej w system zagadnień, wyrażonej w sądach prawdziwych i przypuszczeniach;
- dyscyplina badawcza odnosząca się do pewnej dziedziny rzeczywistości»
Nauki humanistyczne «nauki, których przedmiotem badań jest człowiek jako istota społeczna i jego wytwory, np. język, literatura, sztuka, historia»
Nauki ścisłe «nauki matematyczne i przyrodnicze w odróżnieniu od humanistycznych.»
Karl Popper (1902-1994)
Postęp nie ma charakteru nieuchronnego, jakiejś historycznej konieczności; nic nie gwarantuje nam lepszego jutra.
- Uniwersytety w sposób zupełnie głupi pokawałkowały wiedzę na różne wyspecjalizowane dziedziny; każda, bez żadnej konieczności, zamknięta została w swym rytuale i w swym słownictwie. Trzeba przeciwstawiać się tej fragmentacji nauki.
Dwa układy sygnałów
Pierwszy – bezpośrednie doznania zmysłowe,
Drugi – symboliczne znaczenia bodźców zmysłowych.
Na początku było Słowo…
św. Jan
Język pełni dwie funkcje:
- komunikacyjną,
- reprezentacyjną.
Rola nauki
Budowanie modeli rzeczywistości
model - «układ względnie odosobniony, możliwie mało skomplikowany, działający analogicznie do oryginału, którym może być istota żywa, maszyna, zakład przemysłowy, organizacja społeczna itp.»
David Hilbert (1862-1943
W 1900 roku w Paryżu przedstawił listę 23 problemów, których rozwiązanie miało uczynić z matematyki naukę zupełną.
Alfred Whitehead (1861-1947)Bertrand Russell (1872-1970)
¡ Principia Mathematica (1910, 1912, 1913)
Kurt Gödel (1906-1978
¡ Twierdzenie o niezupełności bogatszych systemów matematyki:
¡ Logika nie jest w pełni niezawodnym narzędziem badania rzeczywistości.
Przestroga przed matematyzacją
Panie, ofiaruj każdemu z nas, czego mu w życiu brak.
Bułat Okudżawa
Nie wystarczy czegoś opisać matematycznie, żeby to się samoczynnie uporządkowało.
Pedagogika
1. nauka o wychowaniu i nauczaniu;
2. świadoma i celowa działalność wychowawcza
Jan Ámos Komenský (1592-1670)
Po klęsce pod Białą Górą (1620) – na Węgrzech, od 1628 – w Lesznie.
Zwolennik powszechnego kształcenia „pansoficznego”; tolerancja, humanizm, ekumenizm.
Organizacja szkolnictwa – szkoła macierzyńska, elementarna (jęz. ojczysty), średnia (łacina) i akademia.
„Wielka Dydaktyka” (Opera Didactica Omnia) – 1657,
„Świat w obrazach (Orbis sensualium pictus) – 1658; nauczanie poglądowe, nie tylko mechaniczne pamięciowe przyswajanie wiadomości.
Jean Jacques Rousseau (1712-1778
Encyklopedysta (Wielka encyklopedia francuska)
Prześladowany za poglądy demokratyczne – niebezpieczne dla absolutyzmu
Emil czyli o wychowaniu (1762) – wychowanie swobodne.
Johannes Bernhard Basedow (1724-1790)
- filantropiści – krzewienie oświaty, wychowanie naturalne; atmosfera miłości, dobro dziecka, również rozwój fizyczny, elementy zabawy; nauczanie poglądowe, zajęcia praktyczne
- Philantropinum, 1774, Dessau
Komisja Edukacji Narodowej (1773-1794)
¡ Pierwsza w Europie Środkowej świecka władza oświatowa.
¡ 1775 – Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych,
¡ 1780-83 – Ustawy dla stanu akademickiego i na szkoły w krajach Rzeczypospolitej przepisane
Poważną przeto część należytej organizacji szkoły stanowić będzie odpowiednie rozłożenie prac i odpoczynku, względnie zajęć i wakacji oraz przerwy w pracy (recreationes).
Tissot
Choroby literatów pochodzą z (...) ustawicznej pracy rozumu i (...) ciągłego bezruchu (...) Siedzenie uciska trzewia – stąd złe trawienie i bezsenność. Szkodliwy jest wpływ dymu z lamp i świec. Niezdrowe jest zatrzymywanie uryny. Szczególnie na to są narażeni kaznodzieje i uczeni. Szkodzi też kawa i tytoń.
Czas wolny – Toczek-Werner
lei-sure
rzecz.
1. wolność od obciążeń pracą lub obowiązkami,
2. czas wolny od pracy lub obowiązków,
3. niespieszna łatwość,
przym.
4. wolny lub niezajęty,
5. mający czas wolny; nie konieczny do pracy na życie,
6. zaprojektowany do użytku rekreacyjnego.
loisir – zespół zajęć, którym jednostka oddawać się może z własnej woli dla odpoczynku, rozrywki bądź dla rozwoju swojej wiedzy i bezinteresownego kształcenia się, dobrowolnego uczestnictwa w życiu społecznym i swobodnego rozwoju swych zdolności twórczych, po uwolnieniu od obowiązków zawodowych, rodzinnych i społecznych. [Kiełbasiewicz-Drozdowska, 2001]
Dzieje czasu wolnego
W czasach prehistorycznych,
W średniowieczu,
W epoce przemysłowej,
Obecnie.
Kulturotwórcza funkcja czasu wolnego
¡ Czas wolny – niezbędny czynnik tworzenia kultury.
rekreacja - odpoczynek, wytchnienie, rozrywka.
- działanie i zachowanie człowieka w czasie wolnym,
- wypoczynek po pracy,
- zjawisko społeczne wynikające ze skrócenia czasu pracy i wydłużenia czasu wolnego, który należy odpowiednio wykorzystać.
rekreacja - odpoczynek, wytchnienie, rozrywka
[SJP]
rekreacja - bardziej szczegółowo słowem tym określa się działania i zachowania człowieka w czasie wolnym, wypoczynek po pracy oraz zjawisko społeczne wynikające ze skracania ogólnego czasu pracy i tym samym wydłużania czasu wolnego, który należy odpowiednio wykorzystać
[R. Winiarski
rekreacja - zespół korzystnych procesów fizycznych i/lub psychicznych zachodzących w ustroju człowieka wskutek dobrowolnego podejmowania przez niego w czasie wolnym działalności umysłowej lub ruchowej, przynoszącej mu przyjemność i zadowolenie
[W. Petryński
rekreacja - działalność umysłowa i/lub ruchowa, podejmowana dobrowolnie przez człowieka w czasie wolnym, przynosząca mu przyjemność i wywołująca w jego ustroju korzystne procesy fizyczne lub psychiczne.
Rekreacja wg Joffre Dumazediera
L – leczenie
W – widowiska
RU – rozrywki umysłowe
rekreacja czynna - rekreacja polegająca na podjęciu wysiłku intelektualnego (rozwiązywanie krzyżówek, gra w szachy, gra w bridża itp.) lub fizycznego.
rekreacja ruchowa - rekreacja czynna, w której głównym składnikiem jest ruch.
rekreacja bierna - rekreacja polegająca na powstrzymaniu się od wszelkiej aktywności, umysłowej i fizycznej, np. opalanie się, oglądanie telewizji itp.
Cechy rekreacji:
1. Musi być źródłem przyjemności.
2. Musi być dobrowolna.
3. Musi być bezinteresowna.
4. Musi cechować się spontanicznością i brakiem przymusu.
5. Musi być odmienna od zajęć związanych z pracą czy codziennymi obowiązkami.
Golec (U)orkiestra
Kto się ceni, ten się leni,co dzień byczy się za trzech,to nieprawda, że w człowieku
robotnicza płynie krew!
My Fair Lady
Pan Bozia dał nam ręce jak z żelaza,by każdy z nas mógł nimi robić coś,Pan Bozia dał nam ręce jak z żelaza – lecz starczy jeden szczęścia łut,jeden mały szczęścia łut,by pracował za nas inny ktoś! (Doolittle)
kultura - całokształt materialnego i duchowego dorobku ludzkości gromadzony, utrwalany i wzbogacany w ciągu jej dziejów, przekazywany z pokolenia na pokolenie.
kultura fizyczna - część składowa kultury społeczeństwa obejmująca dziedzinę kształtowania fizycznych uzdolnień człowieka, naukę o wychowaniu fizycznym, sportowym społeczeństwa i osobistą higienę oraz racjonalną organizację czynnego wypoczynku.
wychowanie – całokształt zabiegów mających na celu ukształtowanie człowieka pod względem fizycznym, moralnym i umysłowym oraz przygotowanie go do życia w społeczeństwie; wykształcenie w określonym kierunku.
wychowanie fizyczne - ujęty w system pedagogiczny proces uczestnictwa w kulturze fizycznej młodych pokoleń, którego celem jest wspomaganie rozwoju fizycznego, ruchowego i zdrowia oraz przygotowanie do podtrzymywania i pomnażania tych właściwości w życiu późniejszym.
cywilizacja - stan rozwoju społeczeństwa w danym okresie historycznym, uwarunkowany stopniem opanowania przyrody przez człowieka; ogół dóbr materialnych, środków i umiejętności produkcyjnych oraz instytucji społecznych.
praca - świadoma, celowa działalność człowieka zmierzająca do wytworzenia określonych dóbr materialnych lub kulturalnych, będąca podstawą i warunkiem istnienia i rozwoju społeczeństwa.
pedagogika –
2. świadoma i celowa działalność wychowawcza.
[Słownik języka polskiego, 1989],
pedagogika – nauka o wychowaniu, której przedmiotem jest działalność wychowawcza, mająca na celu wyposażenie całego społeczeństwa – a przede wszystkim młodego pokolenia – w wiedzę, sprawności ogólne i zawodowe, zainteresowania, system wartości, postawy i przekonania oraz przysposobienie do oddziaływania na własny rozwój.[Okoń, 2001]
andragogika - dział pedagogiki zajmujący się zagadnieniami pobudzania, ukierunkowywania lub wspomagania procesów wychowania, kształcenia i samokształcenia ludzi dorosłych; pedagogika dorosłych.
oligofrenopedagogika - to nauka o wychowaniu osób upośledzonych umysłowo,
logopedia – szeroka dziedzina zajmująca się m.in. usuwaniem zaburzeń i wad wymowy, zapobieganiem opóźnieniom w rozwoju mowy i wyrównywaniem tych opóźnień oraz nauczaniem mowy dzieci głuchych,
pedagogika resocjalizacyjna -zajmująca się osobami nieprzystosowanymi społecznie,
surdopedagogika – nauka o wychowaniu i kształceniu dzieci głuchych i niedosłyszących,
tyflopedagogika - zajmująca się kształceniem i wychowaniem dzieci niewidomych i niedowidzących.
Podział pedagogiki
- teoria wychowania,
- dydaktyka.
teoria wychowania obejmuje wiedzę umożliwiającą jak najpełniejszą odpowiedź na pytanie, co należy zrobić, aby osiągnąć pożądany wychowawczo cel.
Dydaktyka zajmuje się kształceniem, czyli harmonijnym połączeniem procesów uczenia się i nauczania. Dzieli się na dydaktykę ogólną i dydaktyki szczegółowe (metodyki) poszczególnych przedmiotów.
Nurty pedagogiki:
- Naturalizm pedagogiczny, zgodnie z którym dobre jest to, co dzieje się w trakcie naturalnego, spontanicznego rozwoju jednostki. Wychowawca nie powinien więc wpływać na tok tego procesu, a jedynie ostrożnie go wspomagać.
- Socjologizm pedagogiczny, zgodnie z którym w wychowaniu ważne jest oddziaływanie na jednostki i grupy ludzkie. W takim ujęciu zadaniem wychowawcy jest przekazywanie młodym pokoleniom norm, wartości i wzorców zachowania.
- Pedagogika kultury, zgodnie z którą człowiek jest istotą uczestniczącą w procesie przeżywania i tworzenia wartości. W modelu tym wychowanie polega na przygotowaniu człowieka do życia w świecie kultury i tworzenia jej wartości.
Typy szkół :
- Szkoła tradycyjna, której zadaniem jest przekazanie określonej ilości wiedzy i ukształtowanie pożądanych społecznie cnót – porządku i karności.
- Szkoła postępowa, której zadaniem jest przede wszystkim nauczenie rozwiązywania problemów, ukształtowanie umiejętności twórczego stosowania wiedzy i przygotowanie do samokształcenia
- Szkoła skupiona na rozwoju psychicznym, której zadaniem pomaganie ludziom w poznawaniu samych siebie, ułatwianie rozpoznawania dyspozycji psychicznych, znajdowanie spokoju wewnętrznego oraz uczenie porozumiewania się z innymi.
dydaktyka - dział pedagogiki: nauka o metodach nauczania i uczenia się.
[Słownik języka polskiego, 1989
metodyka - dydaktyka szczegółowa jakiegoś przedmiotu szkolnego, omawiająca cele i sposoby nauczania tego przedmiotu.
Słownik języka polskiego, 1989
uczenie się – proces, w którego toku na podstawie doświadczenia, poznania i ćwiczenia powstają nowe formy zachowania się i działania lub ulegają zmianie formy wcześniej nabyte.
[Okoń, 2001
uczenie się ruchów - uwarunkowana doświadczeniem, stosunkowo trwała zmiana kompetencji do osiągania określonych celów w określonych sytuacjach przez określone zachowanie ruchowe.
[Hossner, Künzell, 2003
nauczanie – planowa i systematyczna praca nauczyciela z uczniami mająca na celu wywołanie pożądanych, trwałych zmian w ich postępowaniu, dyspozycjach i całej osobowości pod wpływem uczenia się i opanowywania wiedzy, przekazywania wartości i działań praktycznych
wychowanie – świadomie organizowana działalność społeczna, oparta na współdziałaniu wychowanka i wychowawcy, której celem jest wywołanie zamierzonych zmian w osobowości wychowanka.
[Janowski, 2002, zmodyfikowane
motywy - czynniki wewnętrzne natury psychicznej i fizjologicznej, świadome lub nieświadome, skłaniające do określonego działania; pobudki, powody; uzasadnienie postępowania lub rozumowania.
[Słownik Języka Polskiego
Prawo Yerkesa-Dodsona
uwaga – skupienie świadomości, mimowolne lub celowe, na określonym przedmiocie, czynności, sytuacji lub zjawisku, od którego zależy jakość, trafność i skuteczność postrzegania, decyzji i działania
Jedną z najbardziej znamiennych właściwości uwagi jest wybiórczość, czyli umiejętność kierowania jej na dany przedmiot, zdarzenie czy działanie.
Inną ważną właściwości jest skupienie uwagi, które ściśle wiąże się z wybiórczością.
- Skupienie uwagi i jej wybiórczość polegają nie tylko na wyłączeniu z pola uwagi przedmiotów i zdarzeń w danej chwili dla nas nieistotnych, ale również na pomijaniu, niedostrzeganiu, wyłączaniu niepotrzebnych bodźców. Dzięki tej właściwości odzwierciedlenie przedmiotów, działań, zdarzeń ważnych dla nas w danej działalności staje się bardziej jasne i wyraźne.
Z. Czajkowski
Cechy uwagi :
- natężenie, dzięki któremu obserwator postrzega drobne szczegóły, z których część może mieć znaczenie dla oceny sytuacji i wpływać na podejmowane decyzje.
- pojemność uwagi oznacza liczbę informacji, którą obserwator może przyjąć i przetwarzać równocześnie
- podzielność uwagi polega na możliwości jednoczesnego skupienia jej na kilku przedmiotach,
- przerzutność uwagi – na szybkim i dokładnym kierowaniu jej na różne przedmioty
Style uwagi :
- szeroka wewnętrzna, analizująca znaczny obszar „wnętrza” obserwatora; korzystna przy planowaniu, rozważaniach o przeszłych wydarzeniach, formułowaniu wniosków itp.
- szeroka zewnętrzna, zwrócona ku licznym zjawiskom poza obserwatorem, pozwalająca na szybkie podejmowanie decyzji wymagających uwzględnienia wielu różnych czynników,
- wąska zewnętrzna, umożliwiająca na szybką reakcję na kilka wybranych bodźców pochodzących spoza obserwatora,
- wąska wewnętrzna, umożliwiająca intensywne skupienie się na wewnętrznych procesach obserwatora i przygotowanie decyzji i działań wymagających krótkotrwałego wysiłku o znacznym natężeniu.
[Słownik Języka Polskiego]
pamięć - zdolność, predyspozycja umysłu do przyswajania, utrwalania i przypominania doznanych wrażeń, przeżyć, wiadomości (Słownik języka polskiego)
memory - the mental capacity or faculty of retaining or recalling facts, events, impressions, or previous experiences,
pojemność umysłu lub zdolność przechowywania lub przypominania faktów, zdarzeń, wrażeń lub dawnych doświadczeń [Webster’s Dictionary]
memory - relatively stable record of experience, which underlies the learning process.
stosunkowo stały zapis doświadczeń, stanowiący podstawę procesu uczenia się [John Anderson]
Pamięć – podzia...
shelby_lane