Sztuka Ludowa powiatu Ełckiego.doc

(16 KB) Pobierz

Na skutek wzmożonej akcji osadniczej na terenie powiatu ełckiego doszło do „zderzenia kultur”. Ludność mazurska z własna tradycyjną kulturą, zetknęła się z bagażem kulturowym, który przyniosła każda z fal osadniczych napływająca na ziemie odzyskane po drugiej wojnie światowej. Obok repatriantów ze Związku Radzieckiego, wśród których pokaźną grupę stanowili osadnicy z Wileńszczyzny, ziemie Ełcką zasiedliła ludność pochodząca z różnych części Polski, przede wszystkim z sąsiednich powiatów:  augustowskiego, suwalskiego i grajewskiego. Osiedlili sie tu również byli mieszkańcy Rzeszowszczyzny i Lubelszczyzny. Każda z tych grup osadniczych reprezentowała odmienne treści kulturowe, które starała sie  zaszczepić  na nowych terenach. Dlatego też, początkowy okres był okresem ścierania się różnic regionalnych, w  wyniku starć na miejsce dawnej, tradycyjnej kultury, właściwej poszczególnym grupom, tworzy sie nowa kultura, specyficzna dla tego regionu.

Na terenie powiatu przeważa budownictwo murowane. Zachowały sie tylko nie liczne relikty XIX w. Drewnianej architektury mazurskiej.

Do ciekawych domów należą:  chałupy w Krzyzewie, w Klusach, Sajzach, Zaniach, Dorszach itp..

 

Osiedlająca sie po II wojnie światowej ludność otrzymała nowe budynki mieszkalne niejednokrotnie z całkowicie urządzonym wnętrzem. Obok sprzętów gospodarstwa domowego zastała meble  w większości fabrycznie lub wykonane przez rzemieślnicze warsztaty zmechanizowane.

Jedynie w starych wnętrzach można było spotkać wytwory rękodzieła ludowego w postaci stołów, krzeseł, szaf, skrzyń, szlabanków o interesujących kształtach i zdobieniu. Nie zawsze stare meble mazurskie znajdowały uznanie i zastosowanie wśród osadników, którzy przyjechali z własnym sprzętem. Jedynie część z nich powiększyła inwentarz ludności napływowej zmieniając nieraz przeznaczenie.

Często osadnicy niszczyli stare meble mazurskie jako nieprzydatne, stad znikoma jest ich ilość w terenie..

Tkactwo.

 

Już w XVIII w. Okolice Ełku słynęły  z mazurskich dywanów dwuosnowowych wykonanych przez miejscowe tkaczki, z nieznanych powodów technika ta całkowicie  zanika w XIX w.

Dopiero po II wojnie światowej odradzają sie umiejętności w zakresie tkania dywanów podwójnych przywiezione przez tkaczki z augustowskiego i grajewskiego..

Oprócz dywanów wyrabia sie płachty z ciekawym ornamentem kostkowym, wielobarwne tkaniny przetykane, tkaniny wielonicielnicowe itp..

Wykonują je tylko niektóre tkaczki, większość tka chodniki z resztek materiałów, na które znajdują dość duży popyt lub cieszące sie zainteresowaniem miejscowej ludności tkaniny workowe, tkane ściegiem rządkowym ozdabiane kolorowym psem, posiadające duże zastosowanie w gospodarstwie. Notuje sie na terenie powiatu ełckiego całkowity zanik wytworów  w postaci płócienek odzieżowych, pościelowych i innych. Znaczna część tkaczek w ogóle nie zajmuje się  wyrobem tkanin z wielu przyczyn,między inny6mi z powodu braku surówca, warsztatów pracy lub dlatego, „ że moda inna nastała”

 

Z plecionek wykonuje się wyroby bezpośrednio związane z wiejskim gospodarstwem. Do najpopularniejszych należą różnej wielkości kosze do ziemniaków wykonane z korzeni jałowca oraz koszyki  z wikliny robione specjalnie dla gospodyń „ na wyjazd do miasta”. > Niektórzy twórcy potrafili wyplatać przedmioty ze słomy. Plecionki były wykonywane przeważnie na potrzeby własne, czasami zaopatrywano w nie najbliższych sąsiadów.

 

KOWALSTWO ARTYSTYCZNE  rozwinięte na terenie powiatu przed drugą wojna światowa zanikło. Nieliczni kowale po wojnie wykonywali okucia do wozów krzyże lub ogrodzenia cmentarne, czasami klamki ozdobne lub zawiasy drzwiowe.

Żywe na wsi Ełciej  były tradycje roku obrzedowego. Powszechne było chodzenie „z gwiazdą”, :herodami”, „po wykupie” lub obnoszenie  plonu. Splatały sie tu zwyczaje i nawyki pezywiezione przez osadników z rożnych stron Polski, doskonale się uzupełniały, stanowiły barwny wycinek wioskowego życia.

...
Zgłoś jeśli naruszono regulamin