Srebrna moneta.pdf

Ewa wzywa 07

SREBRNA MONETA

'N.

Ewa wzywa 07... Ewa wzywa 07...

Helena Sekuła

S R E B R N A M O N E T A

I S K R Y • W A R S Z A W A • 1975 ________________

— ...Nie wiem, dlaczego, ale zanim to zrobię,

chcę jeszcze usłyszeć ludzki głos... Swoją drogę

muszę ukończyć sama, nikł mi w tym nie pomoże,

więc nic wiem, dlaczego mówię właśnie do was...

Widocznie dopóki człowiek oddycha, wciąż jesz-

cze czegoś pragnie, a to jest moje ostatnie

pragnienie, które się spełniło, bo nie odkłada pan

słuchawki, nic przerywa mi, milczy i słucha...

Czuję to, słucha mnie pan bardzo uważnie...

Człowiek odchodzący na tamten mroczny brzeg,

skąd nikt nigdy jeszcze nie wrócił, taki człowiek

jest godny uwagi bardziej aniżeli ktoś szukający u

was chwilowej pomocy. I może nawet wstyd panu

za tę ciekawość, może jej pan nawet nigdy w sobie

nie przeczuwał... Siedzi pan teraz pewnie w jakimś

fotelu, niewątpliwie za biurkiem, z pudełkiem

telefonu w zasięgu reki i... bardzo możliwe, że

kiedyś, zanim pan przy tym biurku usiadł, wierzył

pan w swoje posłannictwo i to skłoniło pana do

ukończenia wymaganych, nie mogę powiedzieć

przydatnych, przy tym zajęciu studiów... A więc

panie...

— Majewski, nazywam się Łukasz Majewski...

— psycholog Telefonu Zaufania skinieniem ręki

przywołuje koleżankę, zajętą przy sąsiednim

biurku, pisze na kartce: Kandydat na samobójcę.

Sprawdź, jaki numer na linii!

Dziewczyna momentalnie wychodzi z pokoju.

— ...święty Łukaszu ewangelisto, magistrze

spraw ostatecznych, niech pan powie szczerze, ale

tak szczerze, jak to powinno powiedzieć się

człowiekowi przed śmiercią, dlaczego tkwi pan

tam. w jakimś świeckim konfesjonale i spowiada

laickich desperatów, niedoszłych samobójców.

rozchwianych nadwrażliwców i histeryków,

dlaczego pan tam siedzi? Naprawdę pan wierzy, że

pomaga pan światu... no, może nie całemu światu,

ale temu miastu, tej ludzkiej termitierze, gdzje

przeszło milion jadowitych i bezwzględnych

mrówek walczy ze sobą nieustannie, zjada się,

okalecza, wariuje, unicestwia? A pan chce temu

zapobiec za pomocą dobrej woli i telefonicznego

kabla?

— Dziewczyno...

— Iza, proszę pana, Izabela Białoń.

Przedstawiam się, chociaż to już i tak jest bez

znaczenia... Niech się pan przyzna, niby się pan

przejmuje zagrożonym tworem natury, tą trzciną

myślącą, to chyba Pascal, prawda? Więc niby

obchodzi pana, co mam do powiedzenia, a to tylko

dlatego, aby ktoś inny zdążył zbadać, skąd

dzwonię, tak ? ,

— Chcę pani pomóc i jestem wdzięczny za ten

łut zaufania, be jednak zadzwoniła pani do nas.

— Nie

mam

nikogo

bliskiego,

dlatego

zadzwoniłam do was.

— Czasami łatwiej zwierzyć się nie-

znajomemu.

— Tak, ma się mniej oporów, to jak rozmowa

w pociągu z przygodnym towarzyszem podróży,

tylko że ja zaraz wysiadam... I nie mam się

właściwie z czego zwierzać. Miałam szare,

nieudane życie, nie było w nim szczęścia. Ani

jedno z moich pragnień nie ziściło się. Może były

zbyt ambitne? I dlatego. Nie wyszło, nic mi nic

wyszło, rozumie pan? Tylko niech mi pan nic

mówi. że każdy jest kowalem swego losu...

— Nie mówię.

— Każdy jest więźniem swego losu... Pomyślał

pan: tania filozofia, tak? Proszę

nie kłamać, nie godzi się okłamywać umierającego,

niech więc pan powie, co pan pomyślał!

— Pomyślałem, że nic wszystko jeszcze stracone,

jeśli człowiek szuka innego człowieka, chociażby tylko

za pośrednictwem telefonu... Więc nie utracił jeszcze

zupełnie nadziei.

— Atawizm, resztka instynktu.

— Wola życia. Posłuchaj mnie, być może to tylko

chwilowa depresja, nie poddawaj się jej biernie,

musisz się bronić, pomogę ci! To nie są tylko słowa,

masz tu przyjaciół... Słyszysz mnie? Iza! Izabela... Iza.

odezwij .się... mów ze mną, to także obrona!

— Wypiłam kieliszek koniaku. Nie. jeszcze nie z

tym... Jeszcze mam trochę czasu, ale nie

odpowiedziałeś mi na pytanie.

— Jakie?

— Chcesz mi przeszkodzić?

— Tak.

— To przecież niemożliwe, wystarczy, abym

odłożyła słuchawkę.

— Iza, obraziłaś się na życie? Chcesz zniszczyć je,

raz dane, niepowtarzalne, zniszczyć pod wpływem

niepowodzeń, może rozpaczy, a może tylko nastroju

zrodzonego z samotności...

— Każdy ma swoją miarę, moja jest już

wypełniona po brzegi. Możliwe, że w twojej to byłaby

tylko kropla, mała kropla podkreślająca smak życia jak

ostra przyprawa. Nic nie wiesz o samotności, o

m o j e j samotności, bo każda samotność jest inna, tak

jak ja nic nic wiem o twojej... Może ty zabijasz swoją

samotność za pomocą telefonu stojącego tam na twoim

biurku? Wypełniasz ją nieudanymi losami ludzi, co

szukają u was ratunku. oparcia i przez to czujesz się

mniej samotny i mniej nieszczęśliwy... Przygnębiająca

jest jesień, deszcz i ten okropny wicher... Czy to

prawda, że najwięcej samobójstw ludzie popełniają w

listopadzie?

— Prawda.

— Dręczy mnie wycie wiatru, od wielu dni odbiera

sen... Targa drzewa w ogrodzie. Bezlistne gałęzie

wyglądają jak szubienice...

— Masz pod oknem drzewa?

— Tak. Dom stoi w dużym ogrodzie, bo to dom z

czasów, gdy działki, parcele, jak je wtedy nazywano,

nie były jeszcze wielkości łaty na dżinsach. Należy co

ludzi, którym się wszystko w życiu udało, nawet nie

domyślasz się. jak bardzo. Teraz będą mieli kłopot, bo

stracą dobrą służącą, czyli pomoc domową, jak się

obecnie mówi, ale wiadomo, nazwa nie zmienia istoty

rzeczy.

— Zawód jak każdy inny.

— Nie żartuj, cóż to za zawód? Kuchta! Kiedyś tak

się o nich mówiło, truły się esencją octową, gdy je

porzucali strażacy. I ja jestem kuchtą, i także sic truję,

tyle że nie esencją octową i nie przez strażaka... Oto jak

się zmieniają obyczaje...

— Posłuchaj mnie, Iza...

— Jeszcze słucham! Czy wszyscy kandydaci na

samobójców są tak gadatliwi? 1 naprawdę bierzesz

mnie poważnie? Może jestem ^wykłą histeryczką albo

udaję? Nikt wam nigdy nie zrobił kawału?... — głos się

łamie. Łukasz słyszy stłumiony szloch i coś jakby

dźwięk szkła. Trwa przykuty do słuchawki, łowił słabe

odgłosy życia docierające z tamtej strony przewodu i

myśli, że jeśli tamten człowiek odezwał się sam, to on,

Łukasz, ma szansę, aby go powstrzymać i odwieść od.

samounicestwienia.

Czy znalazł właściwy ton i jakich słów potrzeba, aby

dotarły do tej dziewczyny? Ma wrażenie, jakby ona

była odgrodzona od niego niewidzialną ścianą, a gdyby

nie pytania i odpowiedzi można by sądzić, że ten co

chwila zmieniający barwę głos nagrany został na płytę;

głęboki alt pełen dramatycznego napięcia.

Po chwili rwący się szept w słuchawce:

— ...nie uratujesz mnie, Don Kichocie... — jeszcze

jakiś nieartykułowany dźwięk, jak gdyby

spazmatyczne westchnienie, i cisza; z tamtej strony

słuchawka została położona albo wypadła z ręki.

— Rozłączyła się? — zagląda koleżanka. —• Na

adres chwilę trzeba zaczekać...

Gdy psycholog, wyprzedzając lekarza pogotowia

ratunkowego, przeskakuje stopnie dzielące go od willi

na Saskiej

Kępie, dopiero przychodzi mu na myśl, że przecież te

drzwi — masywne, z czarnego dębu, z metalową

rozetą zamiast klamki — mogą być zamknięte. Ale

przekręcona do oporu rozeta zwalnia zatrzask i drzwi

ustępują.

Mrok obszernego hallu rozrzedzają plamy nikłego

światła sączącego się z chińskiego lampionu; obok

wejścia szara- gi z lśniącego i bardzo ciemnego

drzewa, w głębi skrzynia, wielka chińska szkatułka

połyskująca laką i masą perłową, nad nią lustro w

wąskiej ramie, także z lakierowanego drzewa, w

lustrze odbicie rozwartych dwuskrzydłowych drzwi

i... wyprostowanej sylwetki mężczyzny.

Wszystko to Łukasz rejestruje w czasie krótszym

niż mgnienie i uczucie ulgi, że ktoś nadszedł z

pomocą, zanim oni zdążyli przyjechać, także trwa

krócej niż mgnienie.

' — Co tu się stało, na miłość boską, kim panowie są?!

— krzyczy na ich widok mężczyzna łamiącym się

głosem.

Olbrzymi pokój; całą ścianę na wprost drzwi

zajmują łukowato sklepione okna sięgające podłogi,

udrapowane firankami z białego tiulu. Nieliczne

stylowe sprzęty na wygiętych pajęczych nóżkach —

po- .lysk szlachetnej politury, ftiatowe złoto obić i

biel; w rogu pokoju kominek z marmurowym fryzem,

przy nim stolik, fotel; obok na dywanie konwulsyjnie

skręcone ciało.

Lekarz odsuwa z drogi szpakowatego mężczyznę,

przyklęka przy leżącej kobiecie. Bada puls, wywija

powieki, potem ogląda napoczętą butelkę szkockiej

whisky, stojącą na stoliku. Na tym samym stoliku

telefon, słuchawka, zwieszona na sznurze, opiera się o

biało-złoty dywan wyściełający podłogę, obok

słuchawki leży przewrócony kryształowy kieliszek.

Lekarz jeszcze raz pochyla się nad kobietą —

zrezygnowany gest dłoni.

— Nie żyje? — upewnia się Łukasz, chociaż

zachowanie lekarza jest dostatecznie wymowne.

— Nie żyje — potwierdza tamten. — Chyba jakaś

trucizna. Trzeba zawiadomić milicję — sięga do

telefonu i cofa

rękę... — Może poszuka pan automatu? — proponuje

Łukaszowi. — Oni nie lubią, gdy się czegoś dotyka

przed ich przybyciem.

— Kim pan jest dla zmarłej?

— Obcym! Zupełnie obcym — gwałtownie

odżegnuje się Piotr Paweł.

— Mnie powiedziała, że jest służącą — włącza się

Łukasz; przygląda się rękom dziewczyny. Technik

właśnie daktylosko- puje zmarłą; mocne, szerokie

dłonie ze zbyt krótkimi palcami, lecz starannie

utrzymane, z paznokciami przyciętymi w kształt

migdału, pokrytymi połyskliwą emalią o barwie

koralu.

Prawdę powiedziała — skwapliwie przyznaje

Piotr Paweł. — To Iza, Izabela Białoń, pomoc

domowa moich przyjaciół, a właściwie przyjaźń łączy

mnie z panią starszą, matką pani domu — uzupełnia i

po chwili: — ...a ten medalion to nie jej, tylko

pamiątkowy pani Celiny. Proszę, niech pan kapitan

sam sprawdzi. Na odwrocie jest monogram... Nie

rozumiem, skąd u Izy ten naszyjnik...

Technik odpina zameczek i ostrożnie zdejmuje z

szyi dziewczyny staromodną ozdobę — umieszcza ją

w przezroczystej torebce. Na awersie wypukłego

owalu widać inicjały z niebieskiej emalii: C. W.

— Dlaczego ona... — nie może darować Piotr

Paweł.

— Pasował do całości stroju — zauważa milczący

dotychczas lekarz.

— Owszem, pasował — godzi się Łapiński — ale

pani Celina na ogół nie rozstaje się z tym medalionem,

to pamia.tka jeszcze po jej babce.

— Tym razem widocznie się rozstała — zamyka

kwestię Czyżewicz; fotograf strzela fleszem, kilka

ogólnych zdjęć sytuacyjnych, potem poszczególne

fragmenty, następnie ciało zmarłej, twarz, stolik z

butelką, kieliszek na podłodze.

Technik zbiera ze stolika żyletki.

— Chciała przeciąć sobie żyły? — głośno rozważa

kapitan: jeden nożyk jest wysunięty z papierka,

pozostałe dwa w

Milicja — inspektor, fotograf i technik

kryminalistyki z komendy dzielnicowej — jest po

kwadransie.

— Kapitan Andrzej Czyżewicz, inspektor służby

kryminalnej — przedstawia się młody mężczyzna,

ubrany w ociekający wodą nieprzemakalny sztormiak i

gruby golf w norweski wzór.

Jest chyba w moim wieku — ocenia psycholog —

najwyżej trzy, cztery lata po studiach.

— Majewski — Łukasz wyciąga do niego rękę. —

To ja do pana dzwoniłem.

— Magister Piotr Paweł Łapiński — anonsuje się

ceremonialnie starszy pan — kierownik działu

planowania w centrali handlu zagranicznego.

— Dlaczego twierdzi pan, że to samobójstwo? —

Czyżewicz z zainteresowaniem przygląda się

Łukaszowi; psycholog szczegółowo opowiada

przebieg rozmowy z Tzą Białoń.

— Zadzwoniła kilka minut przed ósmą, kiedy

przyjechaliśmy tutaj, było piętnaście po dziewiątej, ale

miałem nadzieję, że ją uratujemy... — milknie

przygnębiony; czuje się jak chirurg, który popełnił

błąd w sztuce. Nie zapobiegł śmierci dziewczyny, bo

nie potrafił nawiązać z nią kontaktu, nie umiał

uruchomić psychicznych rezerw istniejących w

najbardziej nawet załamanym człowieku.

Technik zawija rękawy swetra, naciąga na dłonie

cienkie gumowe rękawiczki; Łukasza nie opuszcza

uczucie dojmującej klęski i żalu, paradoksalnego żalu

do zmarłej. Wbrew woli wciąż wraca spojrzeniem do

martwej dziewczyny. M u s i patrzeć.

Na jej twarzy rozmazany makijaż, niebieską pastelę

nałożoną na powieki pogłębia teraz cień śmierci.

Ubrana jak na bal, w wieczorową suknię z ciężkiej sza-

firowej mory. Głęboko dekoltowana góra i szeroka

spódnica, omotana wokół nóg, obutych w płytkie

czółenka z tej samej tkaniny, co suknia.

Ramię oplątane szalem z beżowej gi-

piury. Długie rękawiczki z tej samej koronki, wiotkie,

jakby z nich także uciekło życie, zwisają z poręczy

fotela, jedna zsunęła się i palcami dotyka dywanu.

Dziewczyna leży blisko kominka, gdzie niedawno

musiał płonąć ogień, bo żarzą się jeszcze grube,

spopielale głownie; twarz ma zwróconą w stronę

łukowato sklepionych werandowych okien, wycho-

dzących wprost na ogród. Przez drapcrię firanek

majaczą za szybami nagie konary drzew targanych

wiatrem.

Łukasz znów powraca spojrzeniem do postaci pod

kominkiem; na przegubie ręki złota bransoletka, a

właściwie kilkakrotnie okręcony łańcuszek, spięty

brelokiem z koralu. Na piersiach owalny staroświecki

medalion ze złotego filigranu.

— Przecież to nie jej! — wola nagle Piotr Paweł,

wskazując klejnot na szyi dziewczyny.

— A

nie tkniętych firmowych

opakowaniach.

Technik pęsetą wkłada żyletki do koperty, zbiera

ślady z napoczętej butelki szkota i kryształowego

kieliszka. Poza telefonem nic więcej na stoliku nie ma,

blat jest idealnie czysty.

— Gdzie są domownicy? —

pyta

kapitan

Czyżewicz Piotra Pawła Łapińskiego.

— Celina, to znaczy pani Wójcikowa wyjechała do

sanatorium. Marysia, jej córka, gdzieś z Jackiem poza

Warszawą, ale nie wiem, gdzie, natomiast Olansky,

mąż Marysi, chyba w podróży handlowej.

— O l a n s k y ? — unosi brwi oficer.

— N^-bert Olansky — skanduje starszy part. —

Ach tak! — pojmuje zdziwienie kapitana — to

Kanadyjczyk polskiego pochodzenia, urodzony i

wychowany

Kanadzie, stąd takie

brzmienie

nazwiska.

— Reemigrant?

— Niezupełnie. Jest obywatelem kanadyjskim, ale

odkąd ożenił się z Marysią, mieszka w Warszawie.

— Czym się zajmuje?

kim pan właściwie jest? —

kapitan

Czyżewicz jak

gdyby

dopiero

teraz zauważył

Łapińskiego.

— Przecież przedstawiłem się panu.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: