Zaburzenia narządu żucia
Przyczyny dysfunkcji narządu żucia Długotrwałe zmiany czynnościowe prowadzą do zmian organicznych
w poszczególnych elementach układu ruchowego narządu żucia. Klinicznie prowadzi to do tzw. dysfunkcji.
Zaburzenia czynnościowe mogą być spowodowane:
- przez czynniki miejscowe zlokalizowane w poszczególnych stawach;
- przez czynniki ogólne.
- Zaburzenie zwarcia w stawie zębowo-zębowym, są one następujące:
- przemieszczenie zębów (utrata punktów stycznych, wyrzynanie zębów mądrości, częściowa
utrata uzębienia), przemieszczenie zębów w stronę luki, wydłużenie się zębów;
- nieprawidłowości zgryzowe i zębowe (zęby ustawione poza łukiem, zgryz przemieszany);
- błędne leczenie protetyczne czy ortodontyczne, nieprawidłowe wypełnienia;
- urazy stawu skroniowo - żuchwowego;
- złamania żuchwy czy szczęki (główna miejscowa przyczyna parafunkcji zwarciowych).
- Zmiany w stawie skroniowo - żuchwowym, zaburzenia w ułożeniu głów żuchwy, zaburzenia
czynności krążków stawowych.
- Czynniki miejscowe sprzyjające powstawaniu parafunkcji niezwarciowych (nawyki ruchowe w
obrębie narządu żucia przy których nie dochodzi do kontaktu zębów przeciwstawnych).
- Zaburzenia w stawie zębowo-zębodołowym
- stany zapalne;
- rozchwianie zębów;
- obrzęk brodawki (błądzenie języka w tej okolicy);
- ostre brzegi ubytków, wypełnień, prac protetycznych - parafunkcje języka;
- zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej.
- Długotrwałe nawykowe żucie po jednej stronie
- asymetryczna czynność mięśni;
- obciążenie stawu skroniowo - żuchwowego po tej stronie.
- Utrwalona, nieprawidłowa pozycje mięśni z przemieszczeniem żuchwy do boku lub do przodu.
Czynnik psychiczny jest głównym czynnikiem ogólnym wpływającym na funkcje narządu żucia. Napięcie
psychiczne powoduje zwiększenie intensywności uprawiania określonych nawyków.
Ze zdenerwowania:
- zaciskamy, zgrzytamy zębami;
- ogryzamy paznokcie;
- nagryzamy obce przedmioty. Mięśnie narządu żucia podobnie jak mięśnie mimiczne biorą żywy
udział w procesach emocjonalnych. Objawy dysfunkcji mogą być bólowe lub bezbólowe. Występują często
u maturzystów, studentów przed sesją, mogą te być wynikiem stresu cywilizacyjnego; tego typu
stresu nie możemy wyeliminować dlatego konieczne jest stosowanie profilaktyki zaburzeń
czynnościowych narządu żucia. Objawy zaburzeń czynnościowych narządu żucia.
- W obrębie stawu zębowo-zębowego:
- patologiczne starcie zębów;
- dodatnie testy zwarciowe, zaciskania i/lub zgrzytania zębami.
- W obrębie stawu zębowo-zębodołowego:
- rozchwianie pojedynczych zębów;
- rozchwianie grupy zębów;
- przemieszczenie zębów;
- odsłonięcie pojedynczych szyjek zębów lub grup zębowych;
- przerost kości zębodołu.
- W obrębie stawu skroniowo - żuchwowego:
- zaburzenia ruchomości głów żuchwy (bez objawów akustycznych), tzw. "przeskakiwanie głów
żuchwy";
- patologiczne objawy akustyczne np.: trzaski lub trzeszczenia;
- bolesność uciskowa stawu skroniowo - żuchwowego;
- zbaczanie żuchwy w czasie jej odwodzenia i/lub przywodzenia;
- nadmierne wysunięcie żuchwy w czasie jej opuszczania;
- zbaczanie przy wysuwaniu;
- niejednakowy zakres ruchów bocznych żuchwy;
- nadmierne ruchy żuchwy;
- ograniczone ruchy żuchwy.
- Ze strony mięśni:
- zmęczenie i poranna sztywność mięśni;
- zwiększone napięcie mięśni;
- bolesność uciskowa, dotykowa;
- przerost (twarz kwadratowa przy przeroście żuchwy);
- promieniowanie bólu z przeciążonych mięśni;
- ból głowy z napięcia mięśni narządu żucia.
- Inne obiektywne i subiektywne objawy kliniczne dysfunkcji narządu żucia:
- drętwienie, mrowienie zębów i wyrostków, ubytki przyszyjkowe, złamanie korzeni żywych
zębów;
- objawy o charakterze otolaryngologicznym: pieczenie gardła, krtani, "ból ucha", zaleganie
woskowiny, zawroty głowy;
- objawy oczne np.: ucisk, uczucie wysadzania gałki ocznej, ból oka;
- objawy bólowe o charakterze neuralgii nerwu trójdzielnego;
- ból głowy. Ogólne zasady leczenia zaburzeń narządu żucia. W leczeniu zaburzeń
czynnościowych narządu żucia stosujemy:
- leczenie farmakologiczne, które jest leczeniem wspomagającym;
- fizykoterapię;
- ćwiczenia mięśni narządu żucia wykonywane przez pacjenta w domu i w gabinecie lekarskim pod
kierunkiem lekarza;
- stosowanie akrylanowych szyn zgryzowych wykonywanych w gabinecie stomatologicznym.
Korekta zwarcia: szlifowanie wypełnień, guzków artykulacyjnych to metody wykonywane w ostateczności
i po innych rodzajach metod leczniczych, które nie przyniosły efektu. Jednym z objawów dysfunkcji
narządu żucia jest zaburzenie czynności żuchwy będące wynikiem nieskoordynowanej czynności mięśni
i/lub daleko posuniętych zmian w stawie skroniowo - żuchwowym. Celem stosowania ćwiczeń jest
przywrócenie prawidłowego modelu ruchomości żuchwy a przez to prawidłowego obciążenia w stawie.
Ogólnym wskazaniem do stosowania ćwiczeń mięśni narządu żucia jest każde odchylenie od normy
dotyczące zarówno kierunku jak i rozpiętości ruchów żuchwy. Ćwiczenia dostosowane powinny być
indywidualnie dla każdego chorego. Przy wykonywaniu ćwiczeń obowiązują następujące zasady ogólne:
- zakres i dynamika ćwiczeń powinna być ustalona z lekarzem specjalistą w leczeniu dysfunkcji
narządu żucia;
- ćwiczenia muszą być tak wykonywane, aby w czasie ich wykonywania nie występowały trzaski w
stawie skroniowo - żuchwowym;
- ćwiczenia nie mogą powodować występowania bólu, zakres ruchów podczas ćwiczeń musi być
ograniczony do granicy bólu;
- wskazane jest stosowanie ćwiczeń bezpośrednio po jedzeniu, po masażu, czy te po zastosowaniu
fizycznych sposobów leczenia, np. oziębienia bolesnej okolicy;
- ćwiczenia powinny być wykonywane rytmicznie, trzy razy dziennie przez parę minut (ok. 15
ćwiczeń jednorazowo-dawkowanie ćwiczeń musi być ostrożne, aby nie spowodowały one przemęczenia
mięśni;
- kady ruch powinien być wykonywany powoli;
- przy napinaniu mięśni stosuje się skurcz mięśni przez 5 sekund, po czym przez kilka sekund
rozluźnia się mięśnie;
- w pierwszych dniach po wprowadzeniu ćwiczeń konieczna jest kontrola poprawności wykonywania
ćwiczeń przez lekarza. Bruksizm
Według niektórych statystyk a 7 z 10 osób cierpi na dolegliwości związane z bruksizmem. Bruksizm
jest to podświadome zaciskanie i zgrzytanie zębami. Siły wyzwalane na powierzchniach żujących u
pacjentów z bruksizmem mogą być nawet dziesięć razy większe od tych działających podczas normalnych
procesów gryzienia i żucia, co może prowadzić do poważnych uszkodzeń zgryzu oraz w ostateczności do
zniszczenia otaczającej ząb kości i tkanki dziąseł. Inną poważną konsekwencją bruksizmu są uszkodzenia
stawów skroniowo - żuchwowych. Przyczyny bruksizmu mogą być różne, zarówno miejscowe, jak i
ogólnoustrojowe.
Dominującym czynnikiem wśród wszystkich jest stres. Z czynników miejscowych bruksizm
niejednokrotnie wywołuje nawykowe, długotrwałe żucie gumy lub żucie jednostronne.
Innymi przyczynami mogą być nieprawidłowe kontakty na zębach własnych lub na źle wyprofilowanych
wypełnieniach, a także wadliwie ukształtowanych powierzchniach koron, mostów lub protez. Przyczyną
...
klaudussska