Mosty na Sole - konstrukcja i wyposażenie.pdf - Stare referaty - MsTwigy

Sławomir CHRAPEK 1

MOSTY NA SOLE – KONSTRUKCJA I WYPOSAŻENIE

W referacie przedstawiono przegląd mostów znajdujących się nad rzeką Sołą. Przegląd obejmuje

charakterystykę konstrukcji obiektów ich wyposażenie oraz stan obecny. Ma on na celu pokazanie tendencji

stosowanych rozwiązań konstrukcyjnych, przyjmowanych schematów statycznych, zastosowań materiałowych

i wyposażeniowych.

Wstęp

Rzeka Soła, której obszar źródłowy jest bardzo rozległy, swój początek ma w miejscu ujścia potoku

Nickulina w miejscowości Rajcza. Po wypłynięciu z Beskidu Żywieckiego i przepłynięciu Kotliny

Żywieckiej, Beskidu Małego, Pogórza Śląskiego i Wilamowickiego, a także Kotliny Oświęcimskiej

wpada do Wisły po przebyciu 90-cio kilometrowej drogi.

Dolinę Soły stanowią dość gęsto zamieszkałe tereny. Osadnictwo znajdujące się po obu stronach

rzeki wymusiło powstanie sieci mostów łączących oba brzegi ze sobą. Są to często niewielkie obiekty

w postaci kładek dla pieszych czy też kładek pieszo-jezdnych. Nie oznacza to, iż obiekty te, są mało

atrakcyjne architektonicznie, czy też mają typowe schematyczne rozwiązania konstrukcyjne

i wyposażeniowe. Oprócz tych mniejszych, powstały i powstają także duże obiekty. Przykładem są

mosty w Żywcu bądź Oświęcimiu, a także budowane mosty w ciągu drogi ekspresowej S69 do

przejścia granicznego w Zwardoniu. Budowę nowych obiektów mostowych wymuszają także częste

powodzie, czyniące poważne zniszczenia głównie w górnym biegu rzeki. Przyczyną powstawania

nowych bądź modernizacją starych obiektów jest też ich wiek oraz rosnące natężenie ruchu

wymuszające zwiększenie nośności obiektów.

Usytuowanie obiektów i ich przeznaczenie

Na dzień dzisiejszy nad rzeką zlokalizowane są 34 obiekty. Oprócz dwóch mostów, wszystkie

pozostałe są usytuowane prostopadle w stosunku do rzeki. Świadczy to o tym, że dążenie do uniknięcia

stosowania skośnych obiektów był ważniejszy niż utrzymania prostego kierunku i stosowania łuków

o dużym promieniu nawet w przypadku linii kolejowych czy drogowych o większym znaczeniu. Co do

geograficznego położenia, większość z nich zlokalizowana jest w górnym biegu rzeki, umożliwiając

w ten sposób połączenie z domostwami „za wodą” (Rajcza, Milówka, Cisiec) oraz w miastach Żywcu

i Oświęcimiu.

Obiekty nad Sołą to w przeważającej większości obiekty o charakterze drogowym (29 mostów),

wśród których rozróżnić można te o znaczeniu lokalnym (15 obiektów) oraz te będące w ciągu dróg

krajowych, lub wojewódzkich (6), a także kładki dla pieszych (4) i kładki pieszo-jezdne (4). Mosty

kolejowe, których nad Sołą jest 5, to dwa obiekty w ciągu lin kolejowej Żywiec – Zwardoń, a kolejne

znajdują się na liniach Żywiec – Sucha Beskidzka, Kęty – Bielsko Biała i Oświęcim – Zator (Wyk. 1).

1 Mgr inż., Zakład Mostów Politechniki Śląskiej

Wyk. 1. Przeznaczenie obiektów mostowych na Sole

Konstrukcja

Większość obiektów stanowią mosty o schematach belkowych wieloprzęsłowych, swobodnie

podpartych lub ciągłych (25 obiektów), kolejne dwa obiekty jako belkowe posiadają przęsła dojazdowe,

pozostałe mosty to obiekty o schemacie kratowym (4) i łukowym (4) oraz jeden obiekt wiszący

(Tab. 1).

Mosty o przęsłach belkowych wykonane są w formie wielodźwigarowych rusztów w przeważającej

większości stalowych. Belki główne w przęsłach o mniejszych rozpiętości to kształtowniki dwuteowe,

w większych natomiast są to dźwigary blachownicowe spawane, bądź nitowane w przęsłach mostów

kolejowych. W przypadku rusztów z kształtowników dwuteowych zauważyć można tendencję

w stosowaniu pomostu, w formie prefabrykowanych płyt betonowych. Na jednym z takich obiektów

ruch przebiega bezpośrednio po ułożonych płytach (Tab. 1, poz. 4), a w pozostałych przypadkach takie

rozwiązanie jest przyczyną spękań nawierzchni asfaltowej (Fot. 1).

Fot. 1. Pomost z prefabrykowanych płyt betonowych: bez nawierzchni i z asfaltową nawierzchnią z widocznymi

naprawami spękań w miejscu styku płyt (Fot. autor)

Jeden z mostów posiada ciekawe rozwiązanie konstrukcyjne belek głównych w formie ażurowych

blachownic, które w miejscu wycięć mają dodatkowe pasy (Tab. 1, poz. 14), (Fot. 2).

Tylko dwa obiekty i to te nowsze mają konstrukcję zespoloną. Pierwszy z nich o belkach

dwuteowych blachownicowych (Tab. 1, poz. 7) i drugi o dźwigarze skrzynkowym, dwukomorowym

(Tab. 1, poz. 21) [1].

W przypadku mostów o dźwigarach głównych betonowych częstsze zastosowanie znalazło

rozwiązanie belek monolitycznych niż prefabrykowanych (tylko cztery tego typu rozwiązania).

Technologia budowy przęseł monolitycznych opierała się w większości na tradycyjnym sposobie

wznoszenia z wykorzystaniem rusztowań stacjonarnych. Wyjątek stanowi tu most Jagielloński

w Oświęcimiu (Tab. 1, poz. 30), który był pierwszym w Polsce betonowym mostem wykonanym

metodą nasuwania podłużnego (1987r.), (Fot. 3) [2], [3].

Fot. 2. Dźwigar stalowy o konstrukcji ażurowej

(Fot. autor)

Fot. 3. Most Jagielloński w Oświęcimiu

(Fot. autor)

Mosty kratowe, to wyłącznie mosty kolejowe. We wszystkich trzech tego typu obiektach mamy do

czynienia z przęsłami o schemacie swobodnie podpartym, w których kraty występują w układzie

trójkątnym (Fot. 4). Jeden z obiektów skonstruowany jest w formie półramy, bez stężeń w płaszczyźnie

górnych pasów krat (Tab. 1, poz. 16).

Fot. 4. Konstrukcją przęseł kratowych (Fot. autor)

Mosty łukowe to odpowiednio stalowy kolejowy i betonowe drogowe. Most kolejowy o jeździe

dołem to łuk typu Langera (Tab. 1, poz. 6), (Fot. 5) [4], [5]. Również jeden z mostów drogowych ma

schemat łuku Langera z tym, że podwieszenie zrealizowano za pomocą ukośnych wieszaków

(tab.1, poz.25), (Fot. 5). Pozostałe dwa obiekty to mosty z jazdą górą. Pierwszy z nich to obiekt

o pomoście monolitycznie powiązanym z dwoma łukami w kluczu i oparty w pozostałej części na

łącznikach w formie tarczowych filarów (Tab.1, poz.8). Z kolei ostatni z mostów łukowych posiada

pięć przęseł o zróżnicowanej konstrukcji (Tab. 1, poz. 32). Przęsło nurtowe podobnie jak wcześniej

opisany obiekt to przęsło o pomoście połączonym monolitycznie w kluczu z łukiem, który ma formę

płyty. Zaś pozostałe przęsła tworzą łuki tarczowe oraz jedno przęsło w formie łuku sklepionego

z ściankami czołowymi i wnęką wypełnioną nadsypką.

Fot.5. Łuki Langera (fot. autor)

Tablica 1. Zestawienie mostów na Sole

Lp.

Lokalizacja.

Schemat.

Ilość

przęseł

Konstrukcja przęseł.

Most drogowy w Rajczy

prowadzący do stacji PKP.

Belkowy

Betonowe szerokie dwa dźwigary, poprzecznie, płyta pomostowa.

Kładka I dla pieszych w Dolnej

Rajczy

Kratowy

Dwa dźwigary kratowe, pomost drewniany.

Kładka II pieszo-jezdna w Dolnej

Rajczy

Belkowy

Stalowy ruszt z dwuteowych, blachownic pomost z płyt betonowych.

Most drogowy w Dolnej Rajczy

prowadzący do koloni Zabawa

Belkowy

Stalowy ruszt z kształtowników dwuteowych, pomost betonowy.

Kładka III dla pieszych w Dolnej

Rajczy

Belkowy

Stalowy ruszt z kształtowników dwuteowych, pomost z płyt

betonowych.

Stalowy, łuki skrzynkowe, dźwigary blachownicowe, pomost

ortotropowy.

Most kolejowy w Milówce

Łukowy

Most drogowy w Milówce

kierunek Nieledwia

Belkowy

Zespolony, stalowe dźwigary blachownicowe, stężenie kratowe,

pomost betonowy.

Most drogowy w Milówce

kierunek Kamesznica

Łukowy

Betonowy, dwa łuki pomost jazdą górą oparty w kluczu na łukach

i filarach tarczowych

Most drogowy w Ciścu w ciągu

ul. Cisowej

Belkowy

Prefabrykowane belki typu Kujan.

10.

Kładka pieszo-jezdna w Ciścu w

ciągu ul. Brzozowej

Belkowy

Prefabrykowane belki typu Płońsk.

11.

Kładka pieszo-jezdna w Ciścu w

ciągu ul. Sportowej

Belkowy

Pojedynczy monolityczny dźwigar betonowy o dwuteowym

kształcie.

12.

Most drogowy w Węgierskiej

Górce w ciągu ul. mjr.

Kazimierza Czarkowskiego

Belkowy

Betonowe cztery dźwigary o przekroju trapezowym, płyta pomostu

betonowa.

13.

Most drogowy w Węgierskiej

Górce w ciągu ul. Zielonej

Belkowy

Betonowe ruszt + płyta pomostowa. Dźwigary o zmiennej wysokości

na długości.

14. Most drogowy I w Cięcinie

Belkowy

Ruszt stalowy w formie ażurowych dźwigarów, kratowych

poprzecznic, płyta pomostowa betonowa.

15. Most drogowy II w Cięcinie

Belkowy

Stalowy ruszt z kształtowników dwuteowych, pomost płytowy

betonowy.

Kratownice nitowane o układzie skratowania typu „W”, dodatkowe

dwa dźwigary blachownicowe pod konstrukcją torowiska.

16. Most kolejowy w Cięcinie

Kratowy

17. Most drogowy w Wieprzu

Belkowy

Belki prefabrykowane typu Płońsk.

18.

Kładka pieszo-jezdna w Żywcu w

ciągu ul. Niwy

Belkowy

Stalowy ruszt z kształtowników dwuteowych, pomost z płyt

betonowych.

19. Most kolejowy w Żywcu

Belkowy

Most typu otwartego, dźwigary blachownicowe.

20.

Most drogowy w Żywcu w ciągu

ul. Dworcowej

Belkowy

Wielodźwigarowy most prefabrykowany.

21.

Most drogowy w Żywcu między

ul. Wesołą a Al. Wolności

Belkowy

Zespolona konstrukcja o dźwigarze skrzynkowym dwukomorowym

i betonowej płycie pomostowej.

22.

Kładka dla pieszych w

Czernichowie

Wiszący

Przęsło konstrukcji kratowej wiszące na dwóch parach lin za pomocą

prętów dywidag’a, pomost drewniany.

Most drogowy w Międzybrodziu

Żywieckim

23.

Belkowy

Betonowy ruszt + płyta pomostowa. Belki o schemacie ciągłym.

Stalowy ruszt z kształtowników dwuteowych, pomost z płyt

betonowych.

24. Most drogowy w Porąbce

Belkowy

25. Most drogowy w Kobiernicach

Belkowy

łukowy

Dwa szerokie dźwigary betonowe o zmiennej wysokości nad

podporami pośrednimi. Przęsło środkowe z Łukiem typu Nilsena.

26. Most kolejowy w Kętach

Belkowy

kratowy

Przęsła dojazdowe o konstrukcji otwartej w formie

blachownicowych dźwigarów. Środkowe przęsło kratowe,

o schemacie skratowań typu „W”.

27.

Most drogowy w Kętach w ciągu

ul. Partyzantów

Belkowy

Stalowy ruszt z kształtowników dwuteowych, pomost z płyt

betonowych.

28. Most drogowy w Bielanach

Belkowy

Dwa dźwigary o stałej wysokości i schemacie belki ciągłej. Most

betonowy.

29. Most drogowy w Łęki-Zasole

Belkowy

Stalowy ruszt z kształtowników dwuteowych + betonowa płyta

pomostowa. Obiekt podzielny na trzy ciągłe układy ze względu na

zmienną wysokość belek głównych.

30. Most Jagielloński w Oświęcimiu

Belkowy

Sprężony, betonowy dźwigar o przekroju skrzynkowym i schemacie

belki ciągłej.

31.

Kładka I dla pieszych w

Oświęcimiu

Belkowy

Dźwigary blachownicowe, płyta pomostowa betonowa. Schemat

belki ciągłej.

32. Most Piastowski w Oświęcimiu

Łukowy

Przęsło nurtowe to łuk płytowy, przęsła zachodnie (3przęsła) łukowe

w formie czterech tarcz łukowych, przęsło zachodnie w postaci łuku

sklepionego.

33.

Kładka II pieszo-jezdna w

Oświęcimiu

Belkowy

Dźwigary blachownicowe o zmiennej wysokości, pomost betonowy.

34. Most kolejowy w Oświęcimiu

Kratowy

Kratownice nitowane o układzie skratowania typu „W”, dodatkowe

dwa dźwigary blachownicowe pod konstrukcją torowiska.

Niezależne konstrukcje pod obie nitki linii.

Jedynym obiektem wiszącym nad Sołą na całej jej długości jest kładka dla pieszych

w Czernichowie (Tab. 1, poz. 22). Kratowy ustrój nośny z drewnianym pomostem wisi na dwóch

parach lin zamocowanych na stalowych pylonach (Fot. 6) [6].

Fot. 6. Wisząca kładka dla pieszych (Fot. autor)

3.1.

Podpory

Kształt i formę podpór nurtowych zdominowały dwa rozwiązania konstrukcyjne. Pierwsze

w formie filarów słupowych dotyczyło obiektów mniejszych, głównie w górnym biegu rzeki oraz

takich, których konstrukcję przęsła stanowił stalowy ruszt. Słupy o przekroju okrągłym stalowym,

rzadziej betonowym, oparte były na palach i zwieńczone stalowymi dwuteowymi bądź betonowymi

oczepami (Fot. 7). Z kolei drugie rozwiązanie stosowane w mostach o nieco większych przęsłach

polegało na wykonaniu podpór nurtowych w formie filarów tarczowych betonowych o opływowych

przekrojach. Filary te prawie w większości na wyostrzonych krawędziach miały zabezpieczenia

w formie profili stalowych. W przypadku mostów kolejowych podpory te charakteryzowały się

fundamentami o znacznej powierzchni zabezpieczone wokół ściankami z grodzic stalowych (Fot. 7)

[7]. W jednym z obiektów zauważyć można wolnostojące izbice usytuowane tuż przed podporami

(Tab. 1, poz. 18), (Fot. 8), w drugim z kolei rolę izbic stanowią stalowe rury wychodzące ukośnie

z oczepów w kierunku napływającej wody (Tab. 1, poz. 24), (Fot. 8).

Fot. 7. Konstrukcja podpór (Fot. autor)

Fot. 8. Konstrukcje izbic (Fot. autor)

Mosty na Sole - konstrukcja i wyposażenie.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: