1.Rysunek wykonawczy- rysunek na ogół opracowany na podstawie danych projektowych, zawierających wszystkie informacje potrzebne do wykonania rysunku.
Rysunek złożeniowy- przedstawia wszystkie zespoły i części wyrobu. Jest on z reguły podstawą do sporządzania odrębnych rysunków części składowych urządzenia. Zawiera on informacje o sposobie funkcjonowania urządzenia i jego zespołów.
Rysunek zestawieniowy- przedstawia wszystkie zespoły i części wytworu w złożeniu wraz z wymiarami i innymi danymi potrzebnymi do wykonania poszczególnych części i ich zmontowania. Rysunek zestawieniowy zastępuje odrębne rysunki: złożeniowy lub zespołowy i odrębne rysunki wykonawcze części, a także rysunki montażowe.
Szkic- odręczne przedstawienie przedmiotu będące podstawą do wykonania rysunku.
Rysunek-przedstawienie przedmiotu przy pomocy przyborów rysunkowych w określanej podziałce.
2. Podziałki rysunkowe
Rodzaje podziałek:
Zwiększające ( 50:1, 20:1, 10:1, 5:1, 2:1)
Naturalna (1:1)
Zmniejszające (1: (5,10,20,50,100,150,200,500,1000,2000,5000,10000)
Podziałka- stosunek liczbowy wymiarów liniowych przedstawionych na rysunku do odpowiednich rzeczywistych wymiarów liniowych rysowanego przedmiotu.
3. Format arkusza rysunku jest to format kopii rysunku po obcięciu.
Dzielimy na formaty zasadnicze, A0-A4,
formaty pochodne powstałe przez zwielokrotnienie krótszych boków zasadniczych
4. Linie rysunkowe
5. Odwzorowanie przedmiotu na płaszczyźnie rysunku
Rysunek perspektywiczny
6. Rzutowanie prostokątne
Kryteria wyboru rzutu głównego
1. Rysowany przedmiot powinien być tak ustawiony względem rzutni, aby jego maksymalna liczba charakterystycznych elementów, takich jak płaszczyzny, krawędzie, osie itp., była prostopadła lub równoległa do rzutni. Takie ustawienie umożliwia narysowanie go bez zniekształceń (skróceń), które są charakterystyczne dla perspektywy.
2. Rzut główny powinien być wykonany z tego kierunku, który ukazuje najbardziej charakterystyczny kształt przedmiotu, a jednocześnie linia obrysu jest najbardziej złożona.]
3. W rzucie głównym przedmiot powinien być przedstawiony w takim położeniu jakie zajmuje w rzeczywistych warunkach pracy, obróbki. W przypadku gdy przeznaczenie przedmiotu nie jest znane lub gdy przyjmuje on różne położenia podczas użytkowania, jako rzut główny przyjmuje się z reguły obraz prostopadły do podstawy przedmiotu, za którą można uważać największą jego płaszczyznę.
4. W obranym kierunku (zasada 2) rzutem głównym powinien być obraz z tej strony, która zapewni, że brakujące informacje lub większa ich ilość - z nie pokazanych jeszcze na tym rzucie - będą przedstawione na pozostałych rzutach podstawowych, tj. na rzucie od lewej strony lub na rzucie z góry, lub na obu jednocześnie. Zasada ta oznacza, że przy stosowaniu europejskiej metody rzutowania, rzut od prawej strony lub z dołu można narysować dopiero wówczas, gdy już wykonano odpowiednio rzut od lewej strony lub rzut z góry.
5. Układ rzutów powinien być tak dobrany, aby zapewnił optymalne wykorzystanie arkusza rysunkowego. Rzut główny długich przedmiotów powinien być równoległy do dłuższego boku arkusza. Podczas rysowania tych przedmiotów w poziomie dolną ich czyść umieszcza się z prawej strony arkusza. Odwrócenie tej zasady pozwala na wybranie formatu arkusza rysunku do przewidywanej liczby i układu rzutów. Dla pionowego układu rzutów (rzut główny i rzut z góry) podstawą rysunku może być krótszy bok arkusza, a dla innego układu rzutów podstawą rysunku musi być zawsze dłuższy bok. Podstawę rysunku określa położenie tabliczki rysunkowej.
6. Ustawienie przedmiotu w rzucie głównym powinno ułatwić wymiarowanie. W przypadku przedmiotów symetrycznych oznacza to między innymi, że podczas ustalania położenia przedmiotu względem rzutni, według zasady 1, należy brać pod uwagę głównie symetrię przedmiotu.
Nazwy i rozmieszczenie rzutów wg metody europejskiej
Rzutowanie wg metody trzeciego kąta:
7. Widoki
Całkowite- gdy widzimy cały obraz rysunku.
Cząstkowe:
-części przedmiotu- obrazuje tylko fragment przedmiotu. Urwanie należy ograniczać linią cienką zygzakowatą, lub falistą
Widoki cząstkowe przedmiotów symetrycznych (półwidok) – jest rzutem obrazującym tylko połowę przedmiotu symetrycznego względem jednej płaszczyzny przedmiotu.
Widoki cząstkowe- służy do odzwierciedlenia szczegółów przedmiotu, ale tylko wówczas, gdy nie zachodzi obawa, że spowoduje to złą interpretację rysunku. Widok cząstkowy należy wykonać metodą trzeciego kąta, linią ciągłą grubą i połączonym z widokiem podstawowym linią osiową.
Widoki cząstkowe w zwiększonej podziałce – jest rzutem obrazującym drobne szczegóły przedmiotu, których nie można dokładnie przedstawić i zwymiarować w przyjętej podziałce rysunku. Widok taki należy specjalnie oznaczyć ( jak na rys. poniżej), a na rysunku w zwiększonej podziałce – wpisać wartość tej podziałki
Widoki rozwinięte – jest rzutem przedmiotu wygiętego przedstawionego przed zagięciem, lub rzutem rozwiniętego przedmiotu walcowego, albo stożkowego. Nad widokiem rozwiniętym należy umieścić oznaczenie graficzne rozwinięcia, a ewentualne linie gięcia należy rysować linią dwupunktową cienką.
Widoki specjalnie położone(ukośne, pomocnicze):
Widok pomocniczy- służy do odzwierciedlenia tych płaszczyzn przedmiotów, które są położone nierównolegle do rzutni. Widok ten należy rzutować zgodnie z oznaczonym strzałką kierunkiem rzutowania, który musi być prostopadły do ukośnej płaszczyzny przedmiotu. Widok pomocniczy można przesunąć, lub przesunąć i obrócić. W pierwszym przypadku otrzymamy widok pomocniczy przesunięty, a w drugim obrócony. Widoki pomocnicze, obrócone należy oznaczać oznaczeniem graficznym obrotu, a w przypadkach koniecznych-podawać również kąt obrotu.
Przekroje:
Podziałka kreskowania (odległość między sąsiednimi kreskami)- zależy od wielkości kreskowanego pola i może wynosić od 0,5 mm(dla bardzo małych pól) do 5mm (dla dużych pól). Jeśli pola tego samego przekroju lub kilku przekrojów tego samego przedmiotu, to podziałka kreskowania jednakowa dla wszystkich pól dobierać wg największego pola.
Kreskowanie dwóch, lub wiecej pól na jednym rzucie powinno przebiegać wzdłuż tych samych linii prostych. Natomiast kreskowanie dwóch stykających się półprzekrojów powinno być przesunięte o pół podziałki.
Kreskowanie przekrojów tego samego przedmiotu w różnych rzutach powinno mieć jednakowy kierunek i podziałkę.
Pole kreskowane jest bardzo duże, to można je zakreskować tylko w pobliżu zarysu.
Kąt kreskowania- linie kreskowania powinny być nachylone pod kątem 45 stopni do linii zarysu przedmiotu do jego osi, lub do poziomu. Przekroje zagięte można kreskować pod kątem 30 stopni.
Gdy przekrój znajduje się na tym samym arkuszu, co rzut, to można pominąć oznaczenia literowe przekroju, oraz strzałki, a gdy z rysunku widać wyraźnie w którym miejscu przekrój został wykonany można w ogóle nie zaznaczać płaszczyzny przekroju.
9. Rodzaje przekrojów:
Przekroje cząstkowe:
Części przedmiotu (urwane) – przedmioty długie można na rysunkach skracać usuwając ich część środkową, jeśli nie wywoła to wątpliwości do ich kształtów. Obie części przerwanego widoku przedmiotu linią falistą, lub zygzakowatą (rzadziej). Przy czym dopuszcza się ukośne położenie linii przerywania. Można również zamiast części środkowej pominąć na rysunku końcową część przedmiotu długiego o niezmiennym zarysie w przekroju poprzecznym ograniczając miejsce urwania przedmiotu i widoku z przekrojem linią falistą, lub zygzakową, a przekroju tylko liniami kreskowania.
Przekroje cząstkowe przekrojów symetrycznych.
Przedmioty symetryczne można przedstawić
a) Półwidoku
b) Półprzekroju
c) Półwidoku, półprzekroju
d) Ćwierćwidoku
e) Ćwierćprzekroju.
Przekrojem powinna być dolna, lub prawa część rzutu.
Na rysunkach a,b,(d,e) symetrię przedmiotu należy dodatkowo zaznaczyć przez przekreślenie z każdego z końców osi dwoma prostopadłymi do niej kreskami. W widoku przedstawiamy część górną, (lewą-górną)
Przekroje o zwiększonej podziałce
Gdy trzeba przedstawić w powiększeniu jakiś szczegół, to szczegół ten ujmuje się na rysunku w kółko, owal lub tp. I oznacza wielką literą. Literę tę powtarza się nad powiększonym szczegółem podając przy tym podziałkę.
Przekroje specjalnie położone
Służą do odzwierciedlenia tych płaszczyzn przedmiotów, które są położone nierównolegle do rzutni. Przekrój ten należy rzutować zgodnie z oznaczonym strzałką kierunkiem rzutowania, który musi być prostopadły do ukośnej płaszczyzny przedmiotu. Przekrój można przesunąć, lub przesunąć i obrócić. W pierwszym przypadku otrzymamy widok pomocniczy przesunięty, a w drugim obrócony. Przekroje pomocnicze, obrócone należy oznaczać oznaczeniem graficznym obrotu, a w przypadkach koniecznych-podawać również kąt obrotu.
Przekroje rozwinięte:
Przekrój wzdłużny przedmiotu zaokrąglonego można rozłożyć na płaszczyźnie rysunku. Nazywa się go przekrojem rozwiniętym.
Przekrój stopniowy- jest rzutem utworzonym przez kilka równoległych płaszczyzn przekroju, co w sposób poglądowy przedstawiono na rysunku poniżej. Rzut prostokątny należy sprowadzić do jednej płaszczyzny rzutów.
Przekrój łamany- przekrój, który jest stworzony przez dwie płaszczyzny przecinające się
10. Kłady
Kład- jest to zarys figury płaskiej leżącej w płaszczyźnie poprzecznego przekroju przedmiotu. Obrócony wraz z tą płaszczyzną o 90 stopni
Położony na widoku przedmiotu (miejscowy)
Poza zarysem przedmiotu (przesunięty)
11. Ograniczenie w stosowaniu przekrojów (jakie elementy maszyn nie kreskujemy)
a) przedmioty o kształtach obrotowych (kołki, w których oś leży w płaszczyźnie przekroju, a także inne części maszyn, których kształty nie budzą wątpliwości, jak kliny, śruby, nakrętki, wpusty)
b) żebra i ramiona kół
12. Zaznaczenie miejsc płaskich na rysunkach
Płaskie powierzchnie na przedmiotach o kształtach obrotowych można w celu zwiększenia czytelności rysunku zaznaczać cienkimi przekątnymi.
13. Uwagi techniczne
14. Wymiarowanie
Wymiar rysunkowy – cienka linia prosta, lub łukowa zakończona grotami dotykającymi ostrzem linii rysunkowych w punktach, których odległość ma być na rysunku podana.
Wymiar pomocniczy – linie cienkie, ciągłe będące albo przedłużeniami linii rysunku, albo stycznymi do nich. Linie pomocnicze przeciąga się o 2-3 mm za punkt ich zetknięcia się z linią wymiarową. Pomocnicze linie wymiarowe mogą się przecinać i można je przerywać, gdy przecinają napis.
Elementy wymiaru rysunkowego:
-Linia wymiarowa (patrz wymiar rysunkowy)
- pomocnicza linia wymiarowa – (patrz wymiar pomocniczy)
-liczby wymiarowe określające wymiary nominalne pisze się pismem o wysokości co najmniej 3,5 mm, a ułamki zwyczajne i odchyłki graniczne pismem o jeden stopień mniej, lecz nie mnie niż 2,5 mm. Na dużych rysunkach poglądowych wysokość cyfr przyjmuje się odpowiednio do grubości linii rysunkowych
Znaki wymiarowe
Elementy zakończenia linii wymiarowej:
Linia wskazująca
… dokończyć wymiarowanie
19. Geometryczna struktura powierzchni – GSP
Profil nierówności powierzchni:
Chropowatość
Oznaczenia
a)powierzchnia rozważana – używany głównie w zbiorczych oznaczeniach
b)powierzchnia obrobiona przez skrawanie
c)usunięcie warstwy materiału w procesie obróbkowym jest niedopuszczalne (powierzchnia ma pozostać taka sama, jaką uzyskano w poprzednim procesie technologicznym.
d)dodatkowo dorysowuje się linię do poprzednich oznaczeń w przypadku, gdy podajemy szczególne cechy charakterystyczne struktury
e)dorysowujemy okrąg, gdy struktura geometryczna wymagana jest na wszystkich powierzchniach całego obwodu.
Falistość
Falistością powierzchni nazywa się nierówności będące składową powierzchni rzeczywistej o charakterze przypadkowym, lub zbliżonym do postaci okresowej, których odstępy znacznie przewyższają odstępy chropowatości powierzchni. Dopuszczalną falistość powierzchni określa się na rysunku – jeśli jest to konieczne – przez dopisanie po prawej stronie symbolu, pod linią poziomą parametru falistości wraz z wartością, zgodnie z normą.
Błąd kształtu
20. Symbole graficzne GSP
21. Zapis parametrów obróbki cieplnej
22. Tolerancje wymiarów liniowych
Wymiar nominalny – geometrycznie idealny, którego kształt i wymiary określono w dokumentacji technicznej. Różnice między obrazem nominalnym, a rzeczywistym nie mogą być dobrowolnie duże. Muszą być określone (szczególnie na rysunkach wykonawczych.
Tolerowanie swobodne- jest to tolerowanie wymiarów przez dobranie wartości odchyłek wg uznania konstruktora ( lub technologa w przypadku określenia tzw. Wymiarów międzyoperacyjnych). Jest zawsze tolerowaniem liczbowym, przy tolerowaniu swobodnym wymiary zewnętrzne i wewnętrzne, oraz mieszane i pośrednie typu wewnętrznego, lub zewnętrznego należy tolerować w głąb materiału.
Tolerowane normalne – jest to tolerowanie wymiarów przez wybranie odpowiednich odchyłek z norm. Przy tolerowaniu normalnym pisze się na rysunku tuż za wymiarem nominalnym.
23.Pasowanie w budowie maszyn
Pasowaniem nazywa się charakter współpracy połączonych części : obejmującej i obejmowanej, określony różnicą ich wymiarów przed połączeniem .
-Pasowania luźne w których występuje zawsze luz( w granicznym przypadku równy zeru)
-Pasowania mieszane w których może występować zarówno luz jak i wcisk
-Pasowania ciasne w których występuje zawsze wcisk
Oznaczenia pasowania
a)Tolerowanie symbolowe- za wspólnym wymiarem nominalnym umieszcza się symbol pasowania składający się z symbolu tolerancji wymiaru wewnętrznego i symbolu tolerancji wymiaru zewnętrznego napisanych w postaci ułamka.
b) w przypadku tolerowania liczbowego tolerowany wymiar wewnętrzny piszę się nad linią wymiarową ,a wymiar zewnętrzny pod nią ,poprzedzając je wskazówkami ,który wymiar której z połączonych części dotyczy.
24. Przedstawienie i wymiarowanie gwintów
...
LaSylka