FIZYCZNE I CHEMICZNE WŁAŚCIWOŚCI WODY
Wody różnego rodzaju pokrywają prawie ¾ powierzchni naszego globu, z czego 97% stanowią morza i oceany, około 2% wody lodowcowe, a resztę wody głębinowe, jeziora i rzeki oraz woda w atmosferze. Woda znajduje się w stałym obiegu: ziemia – atmosfera – ziemia.
Wody naturalne występujące w przyrodzie dzielimy na 3 rodzaje:
1) opadowe (tworzą się z wody odparowanej w górnych warstwach atmosfery i spadają z powrotem na ziemię w postaci deszczu, śniegu, gradu; zawierają liczne substancje rozpuszczone (np. tlen, azot, dwutlenek węgla) i nierozpuszczone (m.in. pyły, sadze, mikroorganizmy, pyłki roślinne),
2) powierzchniowe (występujące na powierzchni ziemi w postaci wód słodkich lub słonych),
3) podziemne (zaskórne, gruntowe, wgłębne).
W przyrodzie woda nigdy nie występuje w stanie czystym. Zawsze jest w większym lub mniejszym stopniu zanieczyszczona, co wynika ze znacznej rozpuszczalności w wodzie różnych substancji stałych, ciekłych i gazowych. Często stopień zanieczyszczenia wód naturalnych powoduje, że nie nadają się one do użytku w stanie surowym, w związku z czym wymagają odpowiedniego uzdatniania. Polega ono na usuwaniu z wody niepożądanych składników (szkodliwych i występujących w nadmiernych ilościach) oraz na dodawaniu do wody pewnych substancji poprawiających jej jakość. Tym celom służą różne zabiegi mechaniczne, fizyczne i chemiczne (m.in. stosowanie krat, sit, osadników czy filtrów oraz procesy koagulacji, odżelazianie, odmanganianie, odkrzemianie, odolejanie, zmiękczanie i odsalanie wody, odgazowanie wody, dezynfekcja wody).
Zanieczyszczenia wód naturalnych można podzielić ogólnie na:
- fizyczne,
- chemiczne,
- bakteriologiczne.
- Osobny rodzaj stanowią zanieczyszczenia substancjami radioaktywnymi.
Klasy czystości wód: I (najwyższa), II i III. Wody pozaklasowe.
Przeznaczenie wody:
A – woda przeznaczona do picia i potrzeb gospodarczych
B – woda przemysłowa (woda stosowana dla celów energetycznych, woda technologiczna, woda chłodnicza)
Za dobrą wodę do picia uważa się taką wodę, która odpowiada podstawowym wymaganiom sanitarno-epidemiologicznym:
- woda powinna być klarowna, bezbarwna, bezwonna i orzeźwiająca w smaku,
- nie powinna zawierać bakterii chorobotwórczych, pasożytów zwierzęcych oraz ich larw i jaj ani związków trujących, nadmiernych ilości związków wapnia, magnez, żelaza i manganu,
- nie może zawierać składników lub domieszek szkodliwych dla zdrowia i ujemnie wpływających na jej walory smakowe,
- musi być stale chroniona i zabezpieczana przed zanieczyszczeniem,
- woda przeznaczona do picia powinna zawierać w odpowiedniej ilości te składniki, które są dla organizmu ludzkiego potrzebne, a których woda jest głównym źródłem (np. jod, fluor).
Szczegółowe warunki organoleptyczne i fizyczno-chemiczne, którym powinna odpowiadać woda do picia i potrzeb gospodarczych określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 listopada 2002 r.
O przydatności wody do danego celu sądzi się na podstawie oceny rodzaju i stężenia zawartych w niej substancji. Badania wody mają charakter fizyczno-chemiczno oraz biologiczny. Zakres badań natomiast zależy od przeznaczenia wody. Ponadto, badając wodę zupełnie nieznaną określa się wszystkie jej składniki, mogące mieć wpływ na jej jakość, natomiast w badaniach kontrolnych w znanej wodzie oznacza się tylko te składniki, które mogą ulec zmianom.
W praktyce sanitarno-higienicznej rozróżnia się następujące zakresy badania fizyko-chemicznego:
BADANIE SANITARNE SKRÓCONE – ma na celu ustalenie czy woda nie wykazuje cech zanieczyszczenia pod względem fizycznym (temperatura, mętność, barwa, zapach) i chemicznym (pH, amoniak, azotany (V), azotany (III), chlorki, mangan, żelazo ogólne, zasadowość, utlenialność, twardość ogólną i niewęglanową).
BADANIE SANITARNE ROZSZERZONE – ma na celu ustalenie przydatności wody do picia i potrzeb niektórych przemysłów, obejmuje wszystkie analizy wykonywane w badaniu sanitarnym skróconym plus oznaczenie suchej pozostałości, pozostałości po prażeniu oraz siarczanów (VI).
BADANIE SANITARNE PEŁNE – ma na celu określenie ogólnego składu fizyczno-chemicznego wody i ustalenie jej przydatności do celów wodociągowych. Obejmują badanie rozszerzone oraz dodatkowe oznaczenia (fluor, siarkowodór, wolny i agresywny dwutlenek węgla, sód, potas, cynk, miedź, glin, arsen, selen, chrom, kadm, ołów, cyjanki, fosforany, rozpuszczony tlen, ChZT, BZT, azot albuminowy, substancje powierzchniowo czynne, substancje z wyciągu chloroformowego, fenol, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, poziom radioaktywności).
WSKAŹNIKI JAKOŚCI WODY
Barwa - jest właściwością optyczną wody, polegającą na pochłanianiu części widma promieniowania widzialnego przez substancje rozpuszczone, koloidalne oraz cząstki zawiesin obecne w wodzie lub ściekach.
może być spowodowana przez wiele czynników, takich jak:
- rodzaj roślinności i produkty jej rozkładu,
- związki humusowe,
- plankton,
- jony metali (np. żelaza, manganu),
- dopływ ścieków z zakładów przemysłowych (np. farbiarni, galwanizerni, zakładów papierniczo-celulozowych itp.).
Wody naturalne mają barwę żółtozieloną (barwa naturalna). Barwa wód wypływających z terenów bagnistych, leśnych czy torfowisk, bogatych w związki humusowe, jest żółtobrązowa.
Barwa rzeczywista wody to barwa wody klarownej po usunięciu mętności.
Barwa pozorna wody jest wywołana przez zawiesiny i substancje rozpuszczone w wodzie.
Barwa specyficzna to barwa niektórych wód odbiegająca id naturalnej i wywołana zanieczyszczeniem przez niektóre ścieki przemysłowe.
Jednostka barwy - zabarwi...
clivie