Historia sztuki nowoczesnej powszechnej
11.11.2010
W XIX w. wyłoniła się Ecole de Beaux Arts
Morcau de recepction i Moreau d’agreement- dwie prace składane na Akademii w celu uzyskania tytułu akademika
Płaszczka i Bufet, Chardin- jednego dnia za te dwie prace uzyskał tytuł akademika; oba obrazy odwołują się do martwej natury północnej, np. Petera Klaesha czy Ardena
Oba obrazy wg legendy były wystawiane w przedsionku Akademii, Nicolas de Largillierre miał powiedzieć, że to obrazy jakiegoś dobrego falamda z XVII w. (mało prawdopodobne, de la Ginier był kształcony we Flandrii)
W XIX w. Rafael, po wielkim docenieniu przez Akademików jako ideał, był obarczany winą za całość twardości Akademii
Andre Felidien- sekretarz Akademii, autor konferencji i wstępu do niej (malarstwo historyczne na szczycie)
XVIII w.- martwa natura, krajobraz i portret, mimo że były gatunkami pomniejszymi, stały się według krytyków największą chlubą Francji; wielu badaczy upatruje sukcesu malarstwa rodzajowego w odpływie pieniędzy z dworu w związku z wojną siedmioletnią
Jean Battiste Grasie- malarstwo dydaktyczne
Napływ dzieł z północy- holandyzm w XVIII w. we Francji, XVIII w. realizm
Rubens- Cykl Medycejski- dla malarzy już w XVIII w. był wyjściem do malarstwa kolorystycznego
XVII w. spór w Akademii zwolenników rysunku (Rubensiści) i zwolenników koloru (Pousseniści)
Kolonia artystów holenderskich we Francji w XVII w.- popularyzacja realizmu i pomniejszych tematów
Wg Akademii malarstwo historyczne mają wartość dydaktyczną, malarz martwych natur maluje tylko dla oczu (tylko rzemiosło, bez erudycji akademickiego humanisty)
W 1774 r. nadintendentem budowlanym dworu hrabia d’Angivilier- powrót malarstwa historycznego, powrót klasycyzującego gustu, wielka restytucja malarstwa historycznego z czasów Ludwika Wielkiego, nostalgia za wielkim wiekiem króla słońce
Nicolas de Largillierre- dyrektor Akademii, wykształcony w Antwerpii w kręgu wpływu van Dycka i Rubensa, wiele portretów alegoryzowanych
Portret damy (MNW)- siedzi na ziemi, co nie zostało wymyślone przez Anglików, dama z wyższych sfer- piesek jako pupil i małpka z dworskiego zwierzyńca, symbolizująca także rozwiązłość
Francois Lenoyne Wenus i Adonis – kierunek włoski (Wenecja), mitologiczny
Tradycja kolorystyczna już od przełomu XVII i XVIII w., Chardin nie był rewolucjonistą, choć był nowatorski
Uczniowie Charlesa le Bruna
Roger de Pigny- krytyk, bronił tradycji kolorystycznej
Sztuka alegoryczna- zamiast wielkich cnót malarstwa historycznego operowała nastrojowością i poetyckością; badacze doszukują się w tym malarstwie odzwierciedlenia poezji erotycznej, Pielgrzymka na Cyterę, Watteau (o niego chodzi?)
Subtelne nakładanie farby w punktach, ale nie wyraźne i widoczne, a bardzo delikatne
Dla późniejszych artystów idealny przykład sztuki dla sztuki
Wokół Watteau wykształcił się krąg uczonych przyjaciół i kolekcjonerów, określany jako sociabilite, mała nowa społeczna grupa, która nie ograniczała się do jednego stanu (burżuazja, mieszczanie, arystokracja)
Watteau nie miał uczniów, ale miał naśladowców, m. in. Lancret Śniadanie
Watteau, Pierrot – nieruchomy, choć Watteau był mistrzem rysunku i to zafascynowanym ruchem, wiele ujęć trzy czwarte czy z tyłu; w tym obrazie dopatrywano się nawet nawiązań do Ecce homo Rembrandta
Francois Boucher- kwintesencja rokoka francuskiegoJ, po wstąpieniu na tron Ludwika XV, przeniesieniu dworu z Wersalu do Paryża i rozwiązłości obyczajów oraz wzroście wpływów burżuazji; mitologia pozostała, ale raczej jako miłostki bogów
W salonach Diderota (90. XVIII) wielki atak na Bouchera jako na przykład sztuki niemoralnej, wulgarnej, fałszywej i przykładem marnowania talentu malarskiego; dalej krytyka od lat 70. XVIII w.
W rokoku więcej przestrzeni ściany poświęcone oknom i lustrom, stąd zmiana formatu malarstwa na mniejsze, ale za to zunifikowane z wnętrzem dzięki rokokowym ramom łączonym z takim detalem architektonicznym
Voucher- twórczość bardzo zróżnicowana, odniósł wszelkie możliwe sukcesy, w dużej mierze dzięki mme de Pompadour (oficjalna maitresse Ludwika XV)
Boucher 1732 r., Wenus w kuźni Wulkana
Sielanka, 1749 r.
Odaliska- Boucher potrafiła także malować śmiało i z dużym zróżnicowaniem przedstawianych faktur
1740, Las- nie wzniosły jak Poussin i nie zalany światłem jak Lorrain, którzy to malarze ukonstytuowali sposoby malarstwa w drugiej połowie XVIII w. (pejzaż historyczny i pejzaż sielankowy)- ciężki, ciemny koloryt, tajemniczy las- raczej odniesienia do Jacoba van Ruysdaela, tradycji północnej
W pejzażach Ruysdaela można odróżnić gatunki drzew i pory roku, a jednak nie było to malarstwo realistyczne, tylko modus niderlandzki; podróżował i odwoływał się także do wzorów sztuki skandynawskiej
Jean Honore Fragonard, 1765- Korezus i Kerinoe morceau d’agreement’ Diderot w tym roku w czasie salony zachwycał się tym obrazem
Huśtawka 1767- otoczenie bardzo bujnej, wszechogarniającej natury- niektórzy badacze dopatrują się w tym odniesienia do żywo dyskutowanej kategorii estetycznej- wzniosłości
Mme du Barry zamawia u Fragonarda cykl do posiadłości Bleu de Viencennes, do pawilonu przyjemności- cztery płótna Podstępy miłości, 1770 np. Pościg, Schadzka
Brawurowe prowadzenie pędzla, przekroczenie granic akademickiej sztuki, śmiałe kolory
Du Barry się nie podobało; zmienił się smak w związku z d’Angivillier i klasycyzmem, nowe zamówienie u Josepha Marii Vienne’a (nauczyciel Davida i dyrektor Akademii Francuskiej w Rzymie)
Fragonard, Kąpiące się- mógłby to być też przykład malarstwa XIX w.; duża ilość farby związana z podziwem dla Rembrandta
Zasuwka- próbował dostosować się do nowego smaku, koniec lat 90.; próba ugładzenia sposobu malowania, ale nie udało się obronić- umarł na początku XIX w. w ubóstwie i zapomnieniu
25.10.2010
Duch obrazów północnych
Subleyras
Rembrandt
Dzieła piętnowane ze względu na rodzajowość
Fragonard
Merkury i Argus
Czytająca- temat powtarzany już z wcześniejszych obrazów, ale tutaj odważny żółcień, potem powtarzane przez impresjonistów i dalej
Gerhard …
Ojcowskie napomnienie lub Moralne Napomnienie
Scena z luksusową kurtyzaną, żołnierzem i rajfurką (długo nie dostrzegano monety w ręku żołnierza i nie rozpoznawano sceny jako zapłaty za usługę)
Jean Battiste Oudry
Martwe natury myśliwskie
1750 Farma
Trompe d’oeil- Martwa natura z kaczką- ćwiczenia ze światłocienia, bo nie ma kontrastów kolorystycznych- niemal cały obraz w brudnej bieli- beżu
Kupowane jako dekoracyjne obrazy gabinetowe do domów arystokratycznych
1708 Kurs malarstwa – kto?
Wprowadzenie dwóch kategorii pejzażu- pejzaż moralizowany (Chardin?) oraz idylliczny (Lorrain)
Krajobraz rozumiany jako realistyczny; niezależnie od teorii akademickiej takie obrazy cieszyły się dużym wzięciem wśród kolekcjonerów
Grimou, obraz z MNW
Portet orientalny silnie odwołujący się do techniki Rembrandta
Hiacynt Rigaud, początek XVIII w.
Portrecista dworski
Prezentacja Chrystusa w świątynii, odwołujący się także do Rembrandta i czy Herdta Dau (wczesnego ucznia Rembrandta, który był później bardzo popularny, emaliersko wykonane portrety i scenki rodzajowe)
Hubert Robert
Kuchnia włoska, 1760, wystawiona w salonie 1767 r., entuzjastycznie komentowana przez Diderota, połączenie współczesnego motywu z redakcją północną (zamknięte wnętrze z dokładnie oddanymi przedmiotami, a jednocześnie malowniczo- nowa kategoria w sztuce europejskiej drugiej połowy XVIII w., wypierająca tradycyjnie rozumiane piękno)
Obraz MNW z kolekcji Stanisława Augusta
Bambociady- od nazwiska Petera van Laara
Nazywany Bambocio (kukiełka, ze względu na upośledzenie), malował scenki rodzajowe z biedakami i żebrakami
Wysokie ceny nawet poza Italią
Chardin
Chłopiec z bańkami mydlanymi
Pastisz ze sztuki północnej, tradycja iluzjonistycznej sceny z parapetem lub niszą
Grafiki rozpowszechniały ten temat, były wystawiane w salonach i opatrywane komentarzem moralizatorskim w celu wyjaśnienia interpretacji
Autorami grafik byli wybitni XVIII-wieczni graficy
Portret malarza Jacquesa Aveta
Także motyw trompe d’oeil- żupan, kotara (Rembrandt), gama kolorystyczna także z Rebrandta 30. i 40.
Twórczość Jeana Battiste Graise’a i Chardina
Na tle Akademii
Graise (zm. Na początku XIX w.)
Ulubieniec Diderota, który go także mocno krytykował, ale był jego przyjacielem
W Paryżu w 1750 r. z prowincji, bez wykształcenia akademickiego i przeszłości wysokiej sztuki, a w bardzo krótkim czasie odniósł ogromny sukces i zyskał przychylność Akademii
Wg. Thomasa Growa dzięki koniunkturze lat 50. i wielkim wydatkom na wojnę siedmioletnią; mit sukcesy Graise’a był podtrzymywany przez samą Akademię jako gwarancja jej bezstronnego oceniania talentu
Lektura Biblii, 1755
Malarstwo łatwe, proste w odbiorze i dobrze osadzające się w myśli moralizatorskiej pisarzy oświeceniowych (malarstwo moralizatorskie było często demoralizujące), także wpisywało się w dynamicznie rozwijający się dramat mieszczański; pouczenia na temat dobrze ukształtowanej rodziny, odczytywane jako odpowiedź na grafiki Hogarta ukazujące złe rodziny; Graise przedstawiał w sposób sentymentalny rodziny zubożałej szlachty lub chłopów; czasem także odczytywane jako prezentacja etosu protestanckiego, ale nie musi być to jedyna interpretacja
Graise układał swoje sceny na wzór historycznego malarstwa akademickiego- sceny wielopostaciowe, o starannie oddanej ekspresji
Za Pieńkosem: początek sztuki masowej, bo były to kilkuodcinkowe historie, głównie w formie dyptyku
Po wojnie siedmioletniej narzucenie nowych tematów przez nadintendentów architektonicznych dworu: hrabiego de Marigny (od połowy stulecia) i potem hrabiego d’Angivillier (od lat 70.)- powrót do sztuki Ludwika XIV
Sentymentalne portrety- wielce krytykowane w kolejnym pokoleniu malarzy, przeciwstawiany męskiej sile
1865, Dziewczynka opłakująca martwego ptaszka
Podteksty erotyczne (tak naprawdę dziewczynka płacze nad utratą miłości albo utratą cnoty- według narracji Diderota z Salonu 1865)
Wiele portertów śpiących lub zamyślonych dzieci; jako portrecista cieszył się popularnością nawet po Rewolucji, potretował np. Benjamina Franklina; naśladowany przez wiele malarek
1761 Wiejska narzeczona
W tym dziele widziano odpowiedź na grafiki Hogarta Modne małżeństwo; tu przykład prostoty i wzajemnego szacunku
1763 Paralityk lub Synowska opieka nad schorowanym ojcem
Trójkąt kompozycji z wyraźną ekspresją postaci- jak malarstwo historyczne
Obrazy z podróży włoskiej 1755:
Tematyka włoska w redakcji niderlandzkiej
Scena z rozbitymi jajkami
MNW Ptasznik lub Strojący gitarę (gitara także ma konotacje erotyczne)
Para do tego brazu Leniwa Włoszka
Staranne opracowanie tła, ale dodatkowo figura ptasznika odwołuje się do malarstwa Michała Anioła z Sykstyny
Graise marzył o tytule malarza historycznego
Dopiero w 1769 wystosowany został list do Graise o oddanie Moreau de reception po 12 latach od wyznaczonego terminu
Septymiusz Sewer i Karakalla- Moreau de reception
Graise został przyjety do Akademii nie jako malarz historyczny, a rodzajowy; postanowiono przymknąć oko na ten obraz, który zawierał wiele błędów anatomicznych
Graise się obraził, ale ani publiczność, ani Diderot go nie poparł
Zarzuty akademików: źle wybrany moment historii, scena nie przedstawia dramatycznej sytuacji- rozmowa między ojcem a synem, brak narzędzi zbrodni, źle anatomicznie namalowane ramię, Septymiusz Sewer wygląda jak galernik (za Diderotem), a Karakalla jak zwykły przestępca; Graise złamał zasadę dekorum- postaci historyczne przedstawił wulgarnie, błędnie anatomicznie, dodatkowo w szarej kolorystyce
Graise wykorzystał tę porażkę jako swój atut- dalej bujna kariera- kreacja na ofiarę krytyki Akademii; zapraszał publiczność do prywatnego atelier w Luwrze, które otwierał w momencie otwarcia Salonu (dzięki temu jego atelier odwiedziło wielu arystokratów i władców); publikował też swoje prace w gazetach i domagał się od publiczności zrozumienia i uznania
1777-1778, dyptyk Przekleństwo ojcowskie i Syn ukarany
Monumentalne obrazy z dramatycznym momentem w historii rodziny oparte na motywie syna marnotrawnego
1728 przyjęty do Akademii jednego dnia za Płaszczkę
Skarbnik i tapissier Akademii (aranżacja Salonu, od niego zależała pozycja obrazów)
1775 pastelowy autoportret (ha, podoba mi się); w późnym okresie przerzucił się na pastel ze względu na szybkość techniki i jej łatwość, bo miał problemy ze wzrokiem
Zacienione oczy- odwołanie do autoportretów Rembrandta
Specjalizacja w martwych naturach
W połowie stulecia zaczęto publicznie pokazywać jego prace
Sukcesy realizmu
*bracia de Goncourt Sztuka XVIII w.
Nie stosował podrysowania, wszystko osiągał za pomocą koloru- dzięki temu wrażenie migotliwości farby
Ulubiony malarz Prousta
1730 Martwa natura z królikiem
Prostota motywów, idealnie oddane np. garnki
1740, dla Ludwika XV:
Błogosławieństwo lub Modlitwa przed posiłkiem
Pracowita matka
Cała grupa przedstawień praczek, kobiet przy zbiornikach, obierające warzywa
Ten rodzaj kadrowania powtarzany w przedstawianiu osób pracujących
Chłopiec ustawiający domek z kart
Kobiera zabierająca wodę ze zbiornika
William Hogart
Północny przykład podejmowania codziennej tematyki, żywo dyskutowanej w prasie angielskiej, obrazowanej w mieszczańskich dramatach
Także miał ambicje malarza historycznego i teoretyka
1753 Historia piękna traktat
Sięgał do wzorów niderlandzkich
Z serii Modne małżeństwo
W celu upowszechnienia swojego malarstwa wydawał graficzne cykle swoich prac, które właśnie przyniosły mu sławę.
Przykład zaangażowania społecznego zaangażowania malarza.
21.11.2010
Antonio Canova
W środowisku archeologów znalazł się pod silnym wpływem Davida Hamiltona, ale też był przyjacielem Davida. Razem byli wrogami wywożenia dzieł antycznych z Italii do Francji, z tego powodu miał opory co do przyjęcia zamówienia na wykonanie portretów Napoleona i jego rodziny.
Głosił, że naśladowanie antyku jest niepotrzebne i bezowocne- naśladowanie kopisty. U Canovy widać naleciałości rokokowe, delikatność tej linii.
Wg Stendhala miał być nowym romantykiem, miał pokazywać sentymentalne wartości związane w tym czasie z tężyzną fizyczną.
Krytykowany za to, że rzeźba Canovy może być oglądana z każdej strony. Przeciwstawiny Thorvaldsenowi, którego rzeźba była dużo masywniejsza, statyczna i nie operująca wieloma punktami widzenia. Przez romantyków Canova stał się synonimem zimnego klasycyzmu. Do połowy XX w. Canova wpisywał się w postrzeganie zimnego klasycyzmu, aż do swojej retrospektywy jego prac w latach 50.
Katarzyna Mikocka-Rachubowa Canova i canovanie (także szczegółowy opis funkcjonowania jego warsztatu)
Tomses- sława i zapomnienie, ta sama autorka
Krótko po przybyciu do Rzymu Canova dostał się do mecenatu papierskiego
1783-87 grobowiec Klemensa XIV
1783-92 Klemensa XII, św. Piotr
W obu pomnikach zrezygnował z motywów barokowych, odwołują się one w subtelny sposób do Berniniego. Zrezygnował z poruszonych draperii, ornamentów i kolorowego marmuru. Akcent na strukturę pomnika.
Pomniki Canovy są przykładem formalnego uspokojenia, ale także innowacji przeróżnych, także ikonograficznych.
Np. spokojny namysł nad śmiercią- grobowiec arcyksiężnej Marii Krystyny, 1798-1805, kościół Augustynów w Wiedniu- odwołanie do piramidy- albo do egipskich piramid, albo cytat z rzymskiego grobowca Gaiusa Cessiusa- tak czy inaczej czytelne nawiązanie do symbolu wieczności
Całkowicie oryginalna struktura wymyślona przez autora- pogrzebowa procesja z geniuszem śmierci, zmarła symbolizowana tylko przez medalion.
Projekt przypomnieniem wcześniejszego niezrealizowanego projektu pomnika Tycjana 1790-1795 do kościoła Santa Maria Della Glora i Wenecji?
Jedynym elementem wzbogacającym w rzeźbie Canovy jest złoto. Także zwyczaj nacierania partii ciała w rzeźbach specjalnymi miksturami, które odróżniały partię karnacji od szat. Także to było przedmiotem krytyki, jako że dobiegał od Winckelmannowskiego ideału białego marmuru.
Warsztat Canovy był wielkim studiem zatrudniającym kilkudziesięciu pracowników (nie uczniów) odpowiedzialnych za ociosanie kamienia, jedynie z l’ultimo mano Canovy (pieczęć autentyczności). Pomiędzy modello a rzeźbą był jeszcze etap gipsowego odlewu, na podstawie którego robotnicy ciosali całą rzeźbę.
W pracowni oprócz pracy miała miejsce także galeria, gdzie Canova podejmował elity europejskie, których członkowie mogli oglądać gipsowe modele wystawiane na obracanych platformach.
Venus Italica
Nieskazitelność, niezwykła gładkość marmuru, elegancka i poruszona poza
Hrabia Henryczek Lubomirski
1786-1788, ideał urody męskiej jako Efeba
Amor i Psyche albo Kupidyn budzący
1783-1790 egzemplarz z Luwru
Lata 90- nieznacznie zmieniony egzemplarz z Ermitażu
Powszechną praktyką było zamawianie tych samych rzeźb z jednego modelu gipsowego
1815-1817 Trzy Gracje
Mówi się o Canovie jako o wynalazcy nowego stylu mitologiczno-erotycznego, odwołującego się do okresu hellenistycznego, a nie tak jak Thorvaldsen- klasycznego V w.
Ok. 1800 Hebes
Elementy złocenia, wtedy krytykowane
Maria Magdalena Pokutująca
...
a.bunia