Polskie spółki węgla kamiennego
Kompania Węglowa, Katowicki Holding Węglowy, Jastrzębska Spółka Węglowa, Lubelski Węgiel Bogdanka, Południowy Koncern Węglowy i Siltech
1. Kompania Węglowa
To największa firma górnicza w Europie. Skupia 15 kopalń i pięć specjalistycznych zakładów, w których zatrudnia łącznie ponad 62 tys. ludzi. Jej zdolność wydobywcza wynosi ok. 44 mln ton węgla rocznie
Prezesem firmy jest Mirosław Kugiel. Spółka powstała w 2003 r. W jej skład weszły kopalnie likwidowanych firm, m.in. Rybnickiej czy Nadwiślańskiej Spółki Węglowej. Jednocześnie KW przejęła ich wszystkie długi i zobowiązania – a było to ponad 6 mld zł.
Obecnie jest podzielona na cztery centra wydobywcze: Północ (kopalnie Bielszowice, Bobrek-Centrum, Halemba-Wirek, Pokój, Piekary), Południe (Chwałowice, Jankowice, Marcel, Rydułtowy-Anna), Wschód (Bolesław Śmiały, Brzeszcze-Silesia, Piast, Ziemowit) i Zachód (Knurów-Szczygłowice, Sośnica-Makoszowy).
Zakłady należące do KW to: remontowo-produkcyjny, zagospodarowania mienia, górniczych robót inwestycyjnych, informatyki i telekomunikacji oraz elektrociepłownia w Rybniku.
2. Katowicki Holding Węglowy
Druga co do wielkości w Polsce spółka węglowa powstała w 1993 r. Skupiała 11 kopalń. Dziś jest ich cztery: Murcki-Staszic, Wieczorek, Wujek oraz Mysłowice-Wesoła. KHW wraz z kopalnią Kazimierz Juliusz tworzy Katowicką Grupę Kapitałową.
Spółka zatrudnia ponad 20 tys. ludzi, produkuje ok. 13 mln ton węgla rocznie. Prezesem KHW jest Stanisław Gajos.
3. Jastrzębska Spółka Węglowa
Największy w Unii Europejskiej producent węgla koksującego służącego do wytwarzania koksu, będącego bazą do produkcji stali.
JSW powstała w 1993 r. na bazie Rybnicko-Jastrzębskiego Gwarectwa Węglowego. Skupiała wówczas siedem kopalń. Dziś jest ich sześć (jedną zamknięto, jedną przejęto, dwie połączono w jedną) – Borynia, Krupiński, Jas-Mos (połączenie Jastrzębia i Moszczenicy), Pniówek, Zofiówka i włączony w 2008 r. po 46-dniowym strajku, najdłuższym w historii górnictwa Budryk.
Oprócz kopalń do JSW należą m.in. Zakład Logistyki Materiałowej, Spółka Energetyczna Jastrzębie, Polski Koks. Ma też prawie 100 proc. udziałów w koksowni Przyjaźń.
Spółka ma również – na mocy strategii dla górnictwa – przejąć 85-proc. pakiet akcji koksowni zabrzańskich (początkowo w planach było przejęcie wałbrzyskiej koksowni Victoria, by stworzyć przeciwwagę dla koksowni Zdzieszowice Mittala kontrolującej połowę rynku, jednak ta koncepcja upadła).
Prezesem JSW jest Jarosław Zagórowski.
4. Lubelski Węgiel Bogdanka
Jedyna nieśląska kopalnia węgla kamiennego w Polsce. Pionierka prywatyzacji, na GPW od 25 czerwca 2009. Całkowicie sprywatyzowana w marcu 2010 roku.
Najbardziej rentowna i efektywna kopalnia w Polsce. Należy też do najbezpieczniejszych – nie ma w niej zagrożeń tąpaniami, bardzo niskie jest ryzyko wybuchu metanu. W 100 proc. produkuje węgiel energetyczny do produkcji energii elektrycznej (pozostałe spółki przynajmniej w części wytwarzają też węgiel koksujący).
Bogdanka ma ok. 7 proc. udziału w polskim rynku węgla. Ma się on zwiększyć o kilka proc. w 2014 r. Wtedy spółka podwoi do 11 mln ton roczne wydobycie dzięki uruchomieniu pola Stefanów. To na nie przeznacza środki z debiutu giełdowego (oferta – 528 mln zł, akcje wyceniono maksymalnie, jak było to możliwe – po 48 zł za sztukę).
Prezesem lubelskiego zakładu jest Mirosław Taras.
5. Południowy Koncern Węglowy
Skupiająca kopalnie Janina i Sobieski spółka należąca obecnie do grupy Tauron rozpoczęła działalność w 2005 r. Udziałowcami spółki są Kompania Węglowa i Południowy Koncern Energetyczny – to jego elektrownie zaopatruje w paliwo PKW.
Prezesem PKW jest Grzegorz Pawłaszek.
6. Siltech
Pierwsza w Polsce prywatna kopalnia węgla kamiennego. Wcześniej znana jako Jadwiga, od 1948 r. nosiła imię Wincentego Pstrowskiego
Jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością. Szefuje jej Jan Chojnacki, były poseł SLD, który w Pstrowskim pracował jako dyrektor, a potem kopalnię kupił.
Siltech koncesję wydobywczą otrzymała w 2001 r. Zaczynała od straty 2 mln zł, dziś jest 5 mln zł na plusie. Zakład ma dobrą wydajność – 936 ton na jednego zatrudnionego (tych jest 235).
Spółka chce zacząć zagospodarowywanie nowego pola Biskupice, na eksploatację dostała już koncesję. Obecnie działająca część kopalni połączona zostanie z Biskupicami upadową (patrzsłowniczek). Zamontowana zostanie też podwieszana kolejka.
7. Węglokoks
Firma działa od 1951 r. Na początku działalności eksportowała nawet ponad 25 mln ton węgla. Dziś sprzedaje za granicę 6 mln ton – tak zmienił się rynek i możliwości wydobywcze polskich kopalń.
Okres prosperity Węglokoks przeżywał po 1973 r., kiedy w wyniku światowego kryzysu naftowego nastąpił szybki wzrost zapotrzebowania na węgiel. W 1979 r. wysyłka surowca przez Węglokoks po raz pierwszy przekroczyła ...40 mln ton! Dziś byłoby to nierealne – to połowa krajowej produkcji. Rekord wysyłki nastąpił w 1984 r., było to 43 mln ton.
1 września 1993 r. firma została przekształcona w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa.
Prezesem Węglokoksu jest Jerzy Podsiadło.
Klasyfikacja węgli
Węgiel jest skałą osadową pochodzenia organicznego powstałą głównie z roślin żyjących przed milionami lat.Pod względem chemicznym każdy węgiel kopalny jest mieszaniną: - właściwej substancji węglowej – palnej (organicznej);- substancji mineralnej;- wody;O jakości węgla decyduje przede wszystkim zawartość tzw. balastu w węglu to znaczy:- zawartość wody;- zawartość popiołu;- zawartość siarki; oraz jakość właściwej substancji (masy) węglowej, której najważniejszym wykładnikiem jest stopień uwęglenia
• Stopień uwęglenia wyraża się zazwyczaj zawartością pierwiastka C w substancji węglowej bezpopiołowej i bezwodnej.
• Im więcej pierwiastka C w substancji węglowej, tym wyższy stopień uwęglenia.
Wiele własności fizycznych i chemicznych związane jest ze stopniem uwęglenia:
• Prawie wprost proporcjonalnie – np. ilość koksu czystego, temperatura zapłonu
• Prawie odwrotnie proporcjonalnie – zawartość tlenu, części lotnych, utlenialność, skłonność do samozapalenia,
• Bądź też w jakiś inny sposób wykazujący jednak pewną prawidłowość:
- gęstość czystej masy węglowej;
- własności koksownicze;
- zawartość wilgoci, wodoru;
- ciepło spalania, wartość opałowa.
Jednym z najlepszych wskaźników określających stopień uwęglenia jest zdolność odbicia światła witrynitów.
Jest on określany mikroskopowo na wybranych fragmentach powierzchni wytrynitowych danego węgla.
Stopień uwęglenia jest niezależny od zawartości substancji mineralnej (popiołu) w węglu.
Węgiel można klasyfikować na podstawie np.:
• Zawartości popiołu;
• Wartości opałowej;
• Wielkości ziarn.
Wszystkie klasyfikacje węgla opierające się na jego wskaźnikach chemicznych dzielą węgiel według stopnia uwęglenia.
Powstałe w kolejnych stadiach uwęglania paliwa stałe można uszeregować według stopnia uwęglenia.
Poszczególnym grupom paliw przypisane są wskaźniki liczbowe.
• drewno 01-09 (około 50% C)
• torf 11-19 (około 55-60% C)
• węgiel brunatny 21-29 (około 65-78% C)
• węgiel kamienny 31-39 (około 78-94% C)
• węgiel antracytowy 41-49 (około 94-98% C)
• grafit 51
Racjonalne wykorzystanie węgla zależne jest przede wszystkim od właściwego doboru węgla w zależności od celu i sposobu zużycia.
Dla określenia jakości węgla podawane są najczęściej następujące parametry:
• typ węgla
• sortyment (wielkość uziarnienia)
• zawartość popiołu
• wartość opałowa,
• zawartość wilgoci
• zawartość siarki
• spiekalność
KLASYFIKACJA PRZEMYSŁOWA WĘGLI
Typy węgla określane na podstawie stopnia uwęglenia
Typ węgla: Węgiel płomienny 31.1; 31.2
Charakterystyka
• duża zawartość części lotnych;
• brak lub słaba zdolność spiekania;
• długi, silnie świecący płomień
Główne zastosowanie
• piece przemysłowe i domowe,
• generatory
Typ węgla: Węgiel gazowo-płomienny 32.1; 32.2
• duża zawartość części lotnych; średnia zdolność spiekania
• wytlewanie
• uwodarnianie
Typ węgla: Węgiel gazowy 33
• duża wydajność gazu i smoły;
znaczna spiekalność
• gazownictwo
• koksownictwo
Typ węgla: Węgiel gazowo-koksowy 34
• dobra spiekalność;
• średnie ciśnienie rozprężania;
• gazownictwo,
Typ węgla: Węgiel ortokoksowy 35.1; 35.2
• typowy węgiel koksowy;
• średnia zawartość części lotnych;
• wysokie ciśnienie rozprężania
• produkcja koksu metalurgicznego
Typ węgla: Węgiel metakoksowy 36
• węgiel koksowy;
• duże ciśnienie rozprężania
...
M_rycha