HOLI (rany nawet nie wiedzia�am �� w Indiach maj� �wi�to Wiosny :P XD) Holi nazywa si� inaczej �wi�tem wiosny, gdy� obchodzone jest wtedy, gdy ca�a przyroda jest w pe�nym rozkwicie. Jest to chyba najbardziej �ywio�owy ze wszystkich indyjskich festiwali. Istot� tego �wi�ta jest szalona, szampa�ska zabawa, a spo�ecznym przyzwoleniem i aprobat� ciesz� si� zachowania, kt�re w ka�dy inny dzie� uznane by by�y za niestosowne. Wszyscy bawi� si� na ulicach ta�cz�c w rytm tradycyjnej muzyki oraz filmowych przeboj�w (zw�aszcza tych zwi�zanych z Holi), �piewaj� na ca�e gard�o i p�ataj� sobie nawzajem figle. Do panuj�cego klimatu dzikiej zabawy przyczyniaj� si� r�wnie� powszechnie akceptowane tego dnia u�ywki, konopi� indyjsk� dodaje si� praktycznie do wszystkich przysmak�w i napoi tradycyjnie serwowanych w Holi. Holi jest chyba jedynym hinduskim �wi�tem, z kt�rym nie jest zwi�zana �adna tradycyjna modlitwa lub nabo�e�stwo. Mo�e w�a�nie to pomaga utrzyma� jego silnie integracyjny charakter. Wszelkie bariery i podzia�y nie maj� w�wczas wielkiego znaczenia, wszyscy bawi� si� razem. Entuzjazm starszych os�b cz�sto jest znacznie wi�kszy ni� m�odych, gdy zapominaj� o r�nicach wieku i pod��aj� w zabawie za g�osem serca. R�wnie� muzu�manie i wyznawcy innych religii przy��czaj� si� do upojonego t�umu bawi�cego si� na ulicach. HOLIKA DAHAN Dzie� poprzedzaj�cy Holi nosi nazw� Holika Dahan. Najwa�niejszym elementem obchod�w tego dnia jest palenie wielkich ognisk, zwanych Holika. Zwyczaj ten podkre�la zwyci�stwo prawdziwej pobo�no�ci i oddania nad wyst�pkiem i zwi�zany jest z popularn� legend�: Zarozumia�y kr�l demon�w, Hiranyakashyapa, podbi� ca�� ziemi�. Uwa�a� si� za boga i za��da� by wszyscy mieszka�cy jego kr�lestwa oddawali cze�� tylko jemu. Jednak syn kr�la, Prahlad, zosta� wyznawc� Wisznu i do niego wznosi� pe�ne uwielbienia mod�y. Hiranyakashyapa pr�bowa� zabi� syna na kilka r�nych sposob�w, lecz Wisznu zawsze przychodzi� Prahladowi z pomoc�. W ko�cu w�ciek�y Hiranyakashyapa postanowi� zg�adzi� syna z pomoc� swojej siostry, Holiki. Holika otrzyma�a swego czasu b�ogos�awie�stwo, kt�re czyni�o j� odporn� na dzia�anie ognia. Podst�pem nam�wi�a Prahlada, by usiad� jej na kolanach, wzi�a go na r�ce i wraz z nim wesz�a na p�on�cy stos. Nie wiedzia�a jednak, �e dar dzia�a tylko wtedy, gdy wchodzi w p�omienie sama, jej pod�y zamiar zamordowania bratanka sprawi�, �e spali�a si� na popi�, podczas gdy Prahlad, kt�ry odda� si� w opiek� Wisznu i intonowa� hymny na jego cze��, zosta� ocalony. Ogniska rozpalane s� na najwa�niejszych skrzy�owaniach. Drewno zaczyna si� zbiera� wiele dni przed obchodami, tak �e w dzie� Holika Dahan na ka�dym wi�kszym skrzy�owaniu usypany jest poka�ny stos. Cz�sto te� w ognisku umieszcza si� podobizn� Holiki. Dzieci obrzucaj� p�on�c� kuk�� wyzwiskami. W niekt�rych stanach powszechnym zwyczajem jest ciskanie w ognisko krowim �ajnem i wymy�lanie pod�ej Holice od najgorszych. Wiele os�b zabiera �ar z tych ognisk, by od niego odpali� domowe paleniska. W Gujeracie i Orisie by pozyska� �aski boga ognia, Agni, sk�ada si� w ogniskach ofiary z m�ki grochowej. Ludzie uwa�aj� popio�y z ognisk za �wi�te i nak�adaj� je sobie na czo�o. W niekt�rych miejscach istnieje tradycja robienie w przeddzie� Holi generalnych porz�dk�w i palenie wszelkich starych i brudnych sprz�t�w. FIGLE I PSOTY Z dniem Holika Dahan zwi�zana jest jeszcze inna legenda. W kr�lestwie Prithu (w niekt�rych wersjach nazwa kr�lestwa to �Raghu�) dzieci by�y bardzo prze�ladowane przez ogrzyc� imieniem Dhundhi. Dhundhi otrzyma�a od bog�w b�ogos�awie�stwo, dzi�ki kt�remu nie mog�a zgin�� z r�k ludzi, nie mog�a te� jej wyrz�dzi� krzywdy �adna bro�, zimno, deszcz i upa�. Wszystko to czyni�o j� praktycznie niepokonan�, mia�a jednak r�wnie� s�aby punkt. Wisznu rzuci� na ni� swego czasu kl�tw�, �e spotka j� nieszcz�cie z powodu rozbestwionych ch�opc�w. Kr�l Prithu poprosi� o rad� kap�ana. Ten powiedzia�, aby w ostatni dzie� zimy m�odzi ch�opcy usypali stos drewna i suchej trawy, podpalili go z pomoc� odpowiednich mantr i okr��yli trzykrotnie klaszcz�c w d�onie, �piewaj�c i wznosz�c okrzyki. Ich radosna wrzawa doprowadzi�a do �mierci Dundhi. Na pami�tk� tego wydarzenia dzieci mog� sobie pozwoli� podczas Holi na u�ywanie znacznie bardziej obel�ywego j�zyka ni� zazwyczaj. Jest te� powszechnie przyj�tym zwyczajem, �e p�ataj� wtedy rozmaite figle. LEGENDA O POOTANIE Kolejna opowie�� zwi�zana z Holi opowiada o wczesnym dzieci�stwie Kryszny. Posta� Kryszny jest do�� wa�na dla Holi i �wi�to jest szczeg�lnie hucznie obchodzone w rejonach, gdzie Kryszna mia� sp�dzi� dzieci�stwo i m�odo��. Ogrzyca Pootana mia�a pr�bowa� zabi� male�kiego Kryszn� na polecenie jego niegodziwego wuja, Kansy. Pootana przebrana za prost� kobiet�, chcia�a nakarmi� niemowl� zatrutym mlekiem z w�asnej piersi, jednak ma�y Kryszna wyssa� ca�� jej krew. Nie tylko prze�y� zamach, ale te� doprowadzi� do �mierci ogrzycy. Jednak jego sk�ra przybra�a od spo�ytej trucizny ciemnoniebieski kolor. Ludzie dopatruj�cy si� g��wnego znaczenia Holi w jego symbolice zwi�zanej ze zmian� p�r roku, uto�samiaj� Pootan� z przemijaj�c� zim�. R�wnie� podobizna Pootany p�onie na stosie w Holika Dahan. �WI�TO KOLOR�W �Festiwal kolor�w� to kolejne okre�lenie Holi. Zwyczaj obrzucania si� barwnikami jest chyba najbardziej charakterystycznym i najlepiej kojarzonym ze �wi�tem Holi. Ludzie obsypuj� si� kolorowym proszkiem, lub mieszaj� barwniki z wod�, kt�r� potem oblewaj� swoje ofiary. Dzieci u�ywaj� nape�nionych kolorow� wod� balon�w, kt�rymi obrzucaj� przechodni�w. Nieod��cznym rekwizytem Holi jest te� prosta polewaczka miotaj�ca strumie� barwionej wody na du�� odleg�o��. Kilka dni przed nastaniem Holi sklepy i uliczne stragany wype�niaj� si� kolorowymi barwnikami, co jeszcze bardziej wzmaga podniecene zwi�zane z oczekiwaniem na �wi�to. Oczywi�cie wyjatkowo niecierpliwie czekaj� na ten dzie� dzieci, robi� wielkie zapasy barwnik�w, kt�re b�d� nak�ada� na rodzic�w, rodze�stwo i wszystkich przyjaci�. Cho� barwniki dosta� jest wsz�dzie bardzo �atwo, niekt�rzy ludzie zadaj� sobie trud, by zrobi� je samemu. Uzywa si� do tego przewa�nie kwiat�w tesu i palash. Taki barwnik domowej roboty ma nie tylko pi�kny kolor, ale i zapach. Inna mo�liwo�� to kupi� barwnik zwany �gulal�, dost�pny w mocnych odcieniach r�u, ��tego, czerwonego i zielonego. Do barwnika dodawany jest �abeer�, czyli malutkie p�atki miki, nadaj�ce farbie dodatkowego blasku. Zabawa z kolorami wywodzi si� z historii o Krysznie, kt�ry na�o�y� na twarz ukochanej Radhy kolorowy proszek. W m�odo�ci Kryszna by� wyj�tkowo skory do psot i figl�w. M�wi si�, �e jako dziecko by� bardzo zazdrosny o jasna cer� Radhy, jako �e sam by� bardzo ciemny (z powodu trucizny, z pomoc� kt�rej pr�bowa�a go zabi� ogrzyca Pootana). Gdy poskar�y� si� swojej matce, Yashodzie, jakie to niesprawiedliwe, ze sk�ra Radhy jest taka jasna, a jego taka ciemna, ta, �eby go uspokoi�, poradzi�a, �eby pomalowa� twarz Radhy na kolor, na jaki tylko ma ochot�. Kryszna us�ucha� matki i nak�adaj�c podst�pem barwnik na twarz ukochanej Radhy upodobni� j� do siebie. Sceny, jak Kryszna nak�ada kolorowy proszek na Radh� i inne pasterki s� bardzo cz�sto przedstawiane na malowid�ach. Kobiety oraz starsi ludzie poruszaj� si� w grupach zwanych �toli�, nak�adaj� kolory na innych i sk�adaj� im �yczenia. Zabawa kolorami z najwi�kszym rozmachem obchodzona jest w miejscach takich jak Mathura, Vrindavan i Barsana, uwa�anych za miejsce dzieci�stwa Radhy i Kryszny. Jest to te� wa�ny dzie� dla zakochanych, na�o�enie kolorowego proszku na twarz ukochanej osoby jest bardzo popularnym wyrazem uczucia. HOLI NA PO�UDNIU INDII W po�udniowych stanach w Holi wspomina si� po�wi�cenie Kamadevy, kt�ry odda� swoje �ycie, by ocali� r�wnowag� wszech�wiata wytr�caj�c �iw� z medytacji. Po tym jak jego �ona, Sati, odebra�a sobie �ycie wchodz�c na p�on�cy stos, �iwa straci� zainteresowanie wszelkimi ziemskimi sprawami i odda� si� medytacji. Si�a jego skupienia by�a tak wielka, ze wkr�tce zacz�o to stanowi� zagro�enie dla �wiata i wywo�a�o wielki niepok�j innych bog�w. Zwr�cili si� oni z pro�b� o pomoc do boga mi�o�ci Kamadevy, kt�ry zgodzi� si� wystrzeli� jedn� ze swych strza� w kierunku �iwy. Kamadeva wiedzia� doskonale, �e b�dzie musia� zap�aci� za to wysoka cen�, jednak i tak podj�� si� zadania dla dobra �wiata. Ra�ony strza�� �iwa otworzy� swoje trzecie oko i spali� Kamadev� na popi�. Jednak strza�a wywo�a�a zamierzony skutek, serce �iwy zwr�ci�o si� ku c�rce g�r, Parvati, kt�ra od pewnego czasu oddawa�a si� surowym pokutom, by pozyska� �iw� na m�a. Nied�ugo po �lubie �iwy i Parvati, Rati, �ona Kamadevy poprosi�a �iw�, by zwr�ci� �ycie jej m�owi, kt�ry dzia�a� na pro�b� innych bog�w i dla dobra �wiata. �iwa bardzo ch�tnie spe�ni� t� pro�b�. Kamadevie ofiarowuje si� kwiaty mango, nale��ce do jego ulubionych, oraz past� sanda�ow�, by u�mierzy� cierpienie wywo�ane poparzeniami. �piewane s� r�wnie� pie�ni, kt�rych cz�stym tematem jest rozpacz Rati po stracie ukochanego ma��onka. INNE ZWYCZAJE W niekt�rych regionach istnieje tradycja rozbijania glinianego garnka z ma�lank�, zawieszonego wysoko nad ulic�. M�odzi ch�opcy i m�czy�ni tworz� �yw� piramid� i jeden z nich zbija naczynie. Przez ca�y czas kobiety oblewaj� ich kolorow� wod� i �piewaj� ludowe piosenki. Zwyczaj ten najbardziej popularny jest w stanach Maharashtra i Gujerat i pochodzi od opowie�ci o jednym z wielu wybryk�w m�odego Kryszny. Kryszna tak bardzo lubi� ma�lank�, �e wykrada� j� z ka�dego domu. Aby temu zapobiec, kobiety wiesza�y naczynie wysoko, oczywi�cie bez wi�kszego rezultatu. W stanach Mathura i Barsana Holi trwa ca�y tydzie�. W ka�dy kolejny dzie� maj� miejsce obchody organizowane przez jedn� z g��wnych �wi�ty�. W niekt�rych cz�ciach kraju (np. w Bengalu) organizowane s� procesje na cze�� Radhy i Kryszny). W Bharsanie szczeg�lnie dobrze bawi� si� kobiety. W Holi grupami poluj� na m�czyzn, a gdy uda i...
azalea40