Wszystkie wykady.rtf

FIZJOTERAPIA W ORTOPEDII, REUMATOLOGII I TRAUMATOLOGII.

TEMAT: Fizjoterapia po złamaniach kości.

1)              usprawnianie w okresie unieruchomienia

2)              mobilizacja po zdjęciu unieruchomienia

3)              sposoby usprawniania w zależności od miejsca i rodzaju złamania oraz przyjętej metody leczenia

Złamania kości mogą być:

–              zamknięte -> bez kontaktu odłamów z otoczeniem

–              otwarte -> z kontaktem odłamów z otoczeniem

•              bezpośrednie

•              pośrednie

–              zielona gałązka ( u dzieci)-> silna istota korowa trzyma kość

•              z przemieszczeniem

•              bez przemieszczenia

–              kompresyjne (zgnieceniowe) np. trzonu kręgu, szyjki kości udowej->zwykle przy odwiedzeniu kości z rozejściem się odłamów

Klasyfikacja złamań:

1) przebieg szczeliny złamania:

–              poprzeczne;

–              skośne;

–              spiralne;

–              z odłamań pośrednich;

–              wieloodłamowe;

2) lokalizacja złamania:

–              trzonu

–              przynasady (nadkłykciowe, podkrętarzowe)

–              nasady

–              występów kostnych

–              śródstawowe, powierzchni stawowych (olbrzymie ograniczenie ruchomości w stawie)

3) przemieszczenie odłamów kostnych:

–              do boku;

–              z rozciągnięciem;

–              ze skręceniem;

–              kątowe;

–              rotacyjne;

a) obecność i rodzaj przemieszczeń odłamów kostnych:

–              pierwotne-> powstające w chwili działania urazu;

–              wtórne-> wynikające z działania mięśni, ścięgien, wiązadeł;

b) czynniki powodujące przemieszczenie:

–              siła i kierunek działania urazu;

–              ciężar ciała lub części kończyny położonej obwodowo w stosunku do szczeliny działania;

–              siła mięśni;

–              nieprawidłowe unieruchomienie;

4) mechanizm urazu:

–              bezpośredni -> bezpośrednie działanie siły;

–              pośredni -> zadziałanie siły w bardzo odległym miejscu, a uraz jest w innym miejscu:

•              pociąganie -> dochodzi do nich w skutek nagłego skurczu mięśnia

                        ->dotyczy:

                                          *rzepki

                                          *wyrostki łokciowe;

                                          *kolec biodrowy przedni;

                                          *guz kulszowy

•              zginanie i skręcanie -> mechanizm tych złamań jest najczęściej mieszany z przewagą                                                                 komponentu zgięciowego lub skrętnego;

   -> przy mechaniźmie zgięciowym powstają złamania skośne lub   

       poprzeczne

   -> przy złamaniu skrętnym- spiralne;

                                             -> złamania skośne mają znacznie mniejszą powierzchnię niż złamania                                                                spiralne;

•              zgniatanie;

•              zazwyczaj występuje kombinacja tych sił;

5) ilość odłamów

–              dwuodłamowe

–              dwuodłamowe z odłamem pośrednim

–              trójodłamowe

–              wieloodłamowe aż do rozkawałkowania kości

Leczenie:

1)              zachowawcze

–              złamanie z przemieszczeniem -> repozycja, następnie unieruchomienie przez opatrunek gipsowy

–              złamanie bez przemieszczenia -> tylko unieruchomienie

2)              operacyjne

–              zespolenie za pomocą odpowiednich zespoleń, odpowiednimi łącznikami, wtedy bez opatrunku gipsowego np.zespolenie trzonu kości udowej

Szczególną metodą leczenia złamań kości długich jest system osteosyntezy zewnętrznej:

–              jest to wprowadzenie odpowiednich śrub, drutów w odłam bliższy i dalszy złamanej kości, na zewnątrz jest odpowiednie rusztowanie, którym się wszystko reguluje, aby nie kontaktować tkanki pacjent ze światem zewnętrznym

–              przy złamaniach otwartych stosuje się osteozy wewnętrzne

–              metoda z wyboru:

* zastosowanie leczenia czynnościowego złamań

W celu zespolenia wewnętrznie złamanej kości stosuje się różnego rodzaju łączniki metalowe:

–              pętle drutowe (np.złamanie rzepki)

–              śruby

–              płytki typu Eggersa (rynnowe i płaskie o kształtach I, L, T, Y)

–              płytki kątowe według Neufelda (służy tylko do zespolenia złamanej szyjki kości udowej)

–              płytki samodociskające typu Osteo (A-T) mogą wcisnąć nawet 8mm kość w kość (np. do zespoleń kości udowej -> do członu bliższego odłamu przyciska się 3 śrubami, następnie szczelina i do odłamu dalszego płytka, którą przykręca się najpierw pierwszą śrubę-prowadzącą, następnie ostatnią-dociskową i środkową też dociskową, maksymalnie zbliżamy odłam do odłamu)

–              druty Kirschnera (są wykorzystywane w stabilizacji zewnętrznej)

–              gwoździe Kuntschera (kształt przeciętej litery O, w środku pustej, duża wytrzymałoś na złamania, czasem wkłada się kinczer w kinczer aby jeszcze zwiększyć wytrzymałość, gdy są silne mięśnie lub pacjent nie słucha naszych poleceń, ten typ łącznika jest dobry do zespoleń od krętarza do połowy kości udowej)

–              wiele innych

I.              Usprawnianie w okresie unieruchomienia na przkładzie złamania szyjki kości udowej unieruchomione (immobilizacja), leczenie zachowawcze

Płeć: kobieta

Wiek: 78 lat

Rozpoznanie: złamanie szyjki kości udowej

Rodzaj złamania: złamanie odwiedzeniowe, wklinowane, częściowo stabilne z niewielkim                                               przemieszczeniem odłamów (to złamanie jest lepsze do gojenia niż                                                             przwiedzeniowe)

Leczenie: zachowawcze z założeniem opatrunku gipsowego biodrowo-udowego z nogawką na udo                   kończyny przeciwnej i dogipsowaną rozpórką powyżej kolana (strona grzbietowa stopy                   wolna, gips musi być na stopę aby nie dochodziło do rotacji)

Zalecenia: kinezyterapia

•              po 6 tygodniach odjęcie nogawki z kończyny przeciwnej i rozpórki

•              nauka chodzenia z odciążenime kończyny złamanej

•              po 12 tygodniach zdjęcie unieruchomienia i kontrola rentgenowska

Postępowanie usprawniające musi być bezpośrednie i wczesne. Rozpoczyna się od pierwszego dnia po założeniu opatrunku gipsowego.

Obejmuje w kolejności chronologicznej następujące rodzaje ćwiczeń:

1)              ćwiczenia oddechowe

2)              gimnastyka poranna

3)              ćwiczenia zapobiegające odleżynom (oparcie łokci o materac i uniesienie bioder do góry)

4)              ćwieczenia wolnych stawów nie objetych unieruchomieniem

5)              ćwiczenia synergistyczne kontralateralne

6)              ćwiczenia synergistyczne ipsilateralne

•              pierwze 6 ćwiczeń wykonujemy już od 1-2 dnia

7)              ćwiczenia izometryczne (dopiero po upływie 2 tygodni w leczeniu zachowawczym/ nie każemy wykonać pacjentowi ruchu np.zgięcia-jest to bardzo zła rzecz, ale napięcie uzyskujemy siłą woli!!!)

8)              pionizacja (w pierwszych 6 tygodniach zwykle się tego nie robi)

•              ćwiczenie 7 i 8 po zdjęciu nogawki z kończyny zdrowej

9)              gimnastyka ogólnousprawniająca

10)              ćwiczenia mobilizujące zdrowy staw biodrowy (ruchy we wszystkich płaszczyznach, uruchamiamy ten staw)

11)              nauka chodzenia z odciążeniem kończyny złamanej (o kulach przez 6 tygodni aż do całkowitego zdięcia unieruchomienia-2kule i jedna noga)

Schemat dawkowania ćwiczeń izometrycznych po złamaniu kości: