Ćwiczenia z Juszczykiem
POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE
Literatura: Eugeniusz Ochendowski- „Postępowanie Administracyjne-Ogólne Zagadnienia” Kodeks Postępowania Administracyjnego-stan prawny na dzień jak najświeższy Wzory pism wszystkich w Postępowaniu Administracyjnym
Postępowanie Administracyjne pojęcia i zasady ogólne
Normy prawa dzielimy na:- normy prawa materialnego - i normy prawa formalnego które tworzą przepisy o postępowaniu prawnym czyli o procedurze. Procedura odpowiada każdemu działowi prawa materialnego co oznacza że wykonanie norm prawa materialnego musi być zorganizowane. Stosowanie norm prawnych wymaga wydawania aktów administracyjnych w których po ustaleniu stanu faktycznego zastosuje się odpowiednią normę prawną w wymaganym układzie czyli procedurze. Normy proceduralnego prawa administracyjnego tryb i zasady stosowania prawa materialnego jego celem jest określenie sytuacji prawnej adresata w postaci udzielenia bądź odmowy udzielenia uprawnienia albo w postaci obciążenia obowiązkiem. Normy prawa proceduralnego pozostają w relacjach z normami prawa materialnego tzn. służą jego realizacji. Podstawy prawne aktów administracyjnych stanowią normy prawa materialnego. Natomiast sposób postępowania organów administracyjnych w celu wydania tych aktów określają normy proceduralne. Ich swoistość polega na tym że różnią się konsekwencjami prawnymi. Ich naruszenia i tak normy prawa materialnego obwarowane są sankcjami w postaci ( kara lub egzekucja ). Natomiast przy normach proceduralnych których nacisk kładziony jest na gwarancje prawne wynikające głównie z nadzoru. Normy proceduralne są zawarte w różnych aktach prawnych wyznaczają zróżnicowane procedury administracyjne. Zbiór tych norm jest uporządkowany gdyż pozostają one ze sobą w relacjach określonych przepisami prawnymi. Dzielimy je na dwie grupy: - normy proceduralne zawarte KPA - i normy proceduralne zawarte w innych aktach prawnych przy czym ich stosunek do KPA jest określone albo przepisami KPA albo przez nie same.
KPA Normuje postępowanie:
1. Przed organami Administracji Publicznej w należących do właściwości tych organizacji w sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej (postępowanie jurysdykcyjne)
2. Przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwienia spraw określonym w punkcie pierwszym.
3. W sprawach rozstrzygania sporów o właściwości między organami jednostek samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między organami i podmiotami o których mowa w punkcie drugim.
4. W sprawach wydawania zaświadczeń.
Administracja publiczna
Rządowa Samorządowa
Premier + Rada Ministrów Marszałek Województwa + Zarząd Województwa
Minister Starosta Powiatu + Zarząd Powiatu
Wojewoda Wójt, Burmistrz, i Prezydent Miasta
Kraj-podlegają nie podlegają nikomu-Województwo
SKO- Samorządowe kolegium odwoławcze
może odwołać daną osobę ze stanowiska.
KPA-Kodeks Postępowania Administracyjnego
KPA normuje również postępowanie w sprawach skarg i wniosków przed organami państwowymi organami jednostek samorządu terytorialnego oraz przed organami organizacji społecznych.
Zasady ogólne KPA
Zasady ogólne KPA znajdują się w artykułach od 6 do 16 KPA i określają one normy prawne obowiązujące przez cały tok postępowania tj. zarówno przed organami I jak i II instancji a także przed organami nadzorczymi i odpowiednio w postępowaniu skarbowym. Przepisy KPA muszą być interpretowane zgodnie z zasadami ogólnymi z uwagi na fakt że są one normami prawnymi ich naruszenie stanowi naruszenie prawa i samorządności.
1. Zasada praworządności zwana również zasadą praworządności i legalności wynika z art. 6 i 7 a nadto jest zasadą konstytucyjną zawartą w art.7 konstytucji R.P. stanowi ona że: podstawą prawną decyzji administracyjnych mogą być jedynie akty normatywne zaliczane do źródeł powszechnie obowiązującego prawa i z tych też organy rozstrzygające sprawę wydają decyzję jedynie na podstawie przepisów konstytucji ustaw umów międzynarodowych ratyfikowanych przez R.P. Rozporządzeń i akty prawa miejscowego.
2. Zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli wynika z artykułu 7 i ustanawia oraz nakazuje organom administracji aby w toku postępowania miały na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Jest ona ściśle związana z zasadą praworządności a interes społeczny i słuszny interes obywateli mogą i powinny być uwzględniane przy wykładni stosowanych norm prawnych w tych przypadkach gdy organ administracji stosuje pojęcia oceniające lub gdy decyzja zależy od jego uznania.
3. Zasada prawdy obiektywnej wynika również z artykułu 7 i zobowiązuje organ administracji do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy. Organ jest zobowiązany do działania nie tylko w zakresie wniosku stron ale również z urzędu powinien badać stan faktyczny okoliczności sprawy oraz dowody realizacji tej zasady służą instytucje procesowe jak np. wyłączenie pracownika organu lub organu administracyjnego od załatwienia spraw a także przepisy o dowodach i postępowaniu dowodowym.
4. Zasada udzielania informacji prawnej stroną wynika z artykułu 9 KPA i zobowiązuje organ do wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych mogących wpłynąć na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego organy muszą czuwać nad tym aby strony nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa tzn. muszą udzielać im wskazówek oraz wyjaśnień. Realizacja tej zasady następuje przez obligatoryjne pouczenia np. o skutkach prawnych nie zastosowanie się do wezwania konieczności przestrzegania terminów czy prawnie wniesienia odwołania. Naruszenie obowiązku pouczenie nie może przynieść stronie szkody a w razie jej zaistnienia musi być naprawione w dalszym toku postępowania np. przez przywrócenie terminu do wniesienia odwołania.
5. Zasada czynnego udziału strony w Postępowaniu Administracyjnym wynika z artykułu 10 KPA i dotyczy umożliwienia czynnego udziału strony w każdym stadium postępowania tj.
a) Poprzez zawiadomienie wszystkich stron o wszczęciu postępowania czy to z urzędu czy to na wniosek stron.
b) Poprzez zawiadomienie o terminie rozprawy przeprowadzeniu dowodu z zeznań świadków czy przedstawienie opinii biegłego.
c) Poprzez zawiadomienie o terminie i wniesieniu oględzin wizji lokalnej itp.
Zawiadomienie strony jest obowiązkiem organu natomiast strona może z tego skorzystać lub nie czyniąc to na własne ryzyko. Natomiast uniemożliwienie stronie udziału w postępowaniu pociąga kwalifikowaną wadliwość postępowania i na żądanie strony która bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu. Postępowanie będzie wznowione nawet gdy zostało zakończone decyzją ostateczną.
6. Zasada przekonywania czynnika wynika z artykułu 11 KPA i stanowi, że organ administracji ma wyjaśniać stroną zgodność przesłanek jakimi kierował się przy załatwianiu sprawy i ma doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu. Konkretnym przejawem tej zasady jest uzasadnienie decyzji na podstawie którego strona ma zrozumieć i zaakceptować dokonane czynności prawne i faktyczne stosowane przez organ przy wydaniu decyzji nie pozbawia ona jednak organu możliwości zastosowania przymusu dla wykonania decyzji jeżeli strona nie chce wykonać go dobrowolnie.
7. Zasada szybkości i prostoty wynika z artykułu 12 i stanowi że organ administracji ma działać wnikliwie i szybko posługując się przy tym najprostszymi środkami do załatwienia sprawy. Jest ona związana z przepisami dotyczącymi terminów załatwiania spraw w postępowaniu (jurysdykcyjnym art. 35÷38 KPA)
8. Zasada ugodowego załatwiania spraw wynika z artykułu 13 KPA i stanowi że organ prowadzący postępowanie powinien dążyć do ugodowego załatwienia spraw oraz że stanowi ona takie same skutki prawne jak decyzja.
9. Zasada pisemności wynika z artykułu 14 KPA i obliguje organ prowadzony postępowanie do załatwiania spraw w formie pisemnej a także nakłada obowiązek sporządzania protokołu z każdej czynności prawnej dokonanej w toku postępowania a mającej istotne znaczenie do rozstrzygnięcia sprawy. Inne działania a przede wszystkim i treść i istota motywu winny być zawarte w adnotacji lub notatce służbowej.
10. Zasada dwuinstancyjności postępowania wynika z artykułu 15 KPA i jest typowym przejawem praworządności dającym stronie szanse wniesienia odwołania do drugiej instancji a nadto jest to również środek kontroli prawidłowości rozstrzygnięć organu administracyjnego.
11. Zasada trwałości decyzji ostatecznych wynika z artykułu 16 KPA i stanowi ochronę praw nabytych przez strony na mocy decyzji ostatecznej. Decyzje ostateczne mogą być uchylane lub zmieniane jedynie w trybie i na podstawie przepisów rozdziału 12 i 13 działu II KPA.
12. Zasada sądowej kontroli decyzji administracyjnych wynika z artykułu 16 KPA i stanowi że w przypadku wyczerpania instancyjnej drogi odwoławczej można zaskarżyć decyzję do sądu administracyjnego z powodu jej niezgodności z prawem na zasadach i w trybie określonym w odrębnych przepisach. Kontrola sądowa przyczynia się także do podniesienia jakości pracy organu administracji publicznej a nadto ujednolica wykładnię prawa administracji i wzmacnia przestrzeganie prawa przez organy.
13. Zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa stanowi, że organy administracji publicznej zobowiązane są tak prowadzić postępowanie aby obywatele byli tak przekonani, że organ zna prawo oraz że je potrafi stosować nadto, że prowadzi postępowanie w taki sposób, że wpływa na świadomość i kulturę prawną obywateli.
Organami prowadzącymi postępowanie jurysdykcyjne są organy administracji rządowej zarówno centralnej jak i terenowej oraz organy jednostek samorządu terytorialnego. KPA określa również jakie organy są organami wyższego stopnia oraz organami naczelnymi.
Organami wyższego stopnia są:
1. W stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego samorządowe kolegia odwoławcze chyba, że ustawy szczególne stanowią inaczej.
2. W stosunku do wojewodów właściwi w sprawie ministrowie.
3. W stosunku do organów administracji publicznych innych niż określone w/w przypadkach odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie a w razie ich braku organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością.
4. W stosunku do organizacji społecznych odpowiednie organy wyższego stopnia tych organizacji a w razie ich braku organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością.
Organy naczelne zgodnie z artykułem 18 KPA organami naczelnymi są:
1. W stosunku do administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorialnego( z wyjątkiem SKO) oraz organów państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych prezes rady ministrów lub właściwi ministrowie.
2. W stosunku do administracji państwowych innych niż określone w pkt. Pierwszym odpowiednie organy o ogólnokrajowym zasięgu działania.
3. W stosunku do organów organizacji społecznej naczelne organy tych organizacji a w razie braku takiego organu prezes rady ministrów lub właściwi ministrowie sprawujący zwierzchni nadzór nad ich działalnością.
Właściwość organów
Właściwość organu- jest to zdolność organu do rozpatrywania i rozstrzygania określonego rodzaju spraw. Właściwość może być nabywana na podstawie przepisów ustawowych lub na podstawie przeniesienia bądź delegacji. W większości przypadków mamy do czynienia z właściwością ustawową chociaż niekiedy przepisy ustawowe upoważniają do przenoszenia właściwości w sprawach z zakresu administracji rządowej w drodze porozumienia na rzecz samorządu terytorialnego i w takim przypadku mamy do czynienia z właściwością do załatwienia określonych w porozumieniu spraw na zasadach przeniesienia.
Właściwość z delegacji- powstaje w przypadku wyłączenia organu administracji publicznej od załatwienia sprawy i w takim przypadku właściwym będzie organ wyższego stopnia który może wyznaczyć inny podległy sobie organ do załatwienia sprawy (art. 26 KP). Z artykułu 19 KPA wynika obowiązek przestrzegania z urzędu właściwości rzeczowej i miejscowej co oznacza, że organ, który otrzymał sprawę do załatwienia będąc organem niewłaściwym ma obowiązek przekazania sprawy organowi właściwemu oraz zawiadomienia o tym fakcie zainteresowanego składającego wniosek.
Właściwość rzeczowa- ustalana jest według przepisów o zakresie działania organów administracji publicznej i jest ona wyznaczana przepisami ustrojowymi np. ustawa o samorządzie gminnym. Właściwość rzeczowa organu jest to zdolność do rozstrzygania spraw określonego rodzaju. Prawo materialne np. prawo budowlane, czy wodne określa organy administracyjne właściwe rzeczowo do rozstrzygania spraw.
Właściwość miejscowa- natomiast jest to zdolność organu do realizacji swojej właściwości rzeczowej na określonym obszarze np. gminy czy powiatu.
Artykuł 21 KPA określa sposób ustalania właściwości według kryteriów:
1. W sprawach dotyczących nieruchomości- według miejsca położenia nieruchomości, a jeżeli nieruchomość położona jest na obszarze dwóch lub więcej organów to orzeczenie należy do tego organu na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości.
2. W sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy- według miejsca w którym zakład pracy był jest lub ma być prowadzony.
3. W innych sprawach- według miejsca zamieszkania lub siedziby w kraju a w braku zamieszkania w kraju według miejsca pobytu strony lub jednej ze stron a jeżeli żadna ze stron nie ma w kraju zamieszkania siedziby lub pobytu to według miejsca ostatniego ich zamieszkania siedziby lub pobytu w kraju. Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany powyżej to sprawa należy do organu właściwego dla miejsca w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania albo w razie braku ustalenia takiego miejsca sprawa należy do organu właściwego dla obszaru dzielnicy śródmieście w mieście stołecznym Warszawa.
Zgodnie z przepisami artykułu 22 KPA spory o właściwość rozstrzygają:
1. Między organami jednostek samorządu terytorialnego- z wyjątkiem przypadków określonym w punktach 2 do 4 wspólny dla nich organ wyższego stopnia a w razie braku takiego organu sąd administracyjny.
2. Między kierownikami służb inspekcji i straży administracji zespolonej tego samego powiatu działających w imieniu własnym lub w imieniu starosty- starosta.
3. Między organami administracji zespolonej w jednym województwie a nie wymienionymi w punkcie 2- wojewoda.
4. Między organami jednostek samorządu terytorialnego w różnych województwach w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej- minister właściwy do spraw administracji publicznej.
5. Między wojewodami oraz organami administracji zespolonej w różnych województwach- minister właściwy do spraw administracji publicznej.
6. Spór między wojewodą a organami administracji niezespolonej- minister właściwy do spraw administracji publicznej po porozumieniu z organem sprawującym nadzór nad organem pozostającym w sporze z wojewodą.
7. Między organami administracji publicznej innymi niż wymienione dotychczas- wspólny dla nich organ wyższego stopnia a w razie braku takiego organu minister właściwy do spraw administracji publicznej.
8. Między organami administracji publicznej gdy jednym z nich jest minister- Prezes Rady Ministrów.
Spory kompetencyjne między organami jednostek samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej rozstrzyga sąd administracyjny.
Zgodnie z artykułem 24 KPA pracownik organu Administracji Publicznej podlega wyłączeniu od udziału postępowania w sprawie:
1. W której jest stroną albo pozostaje jedną ze stron w takim stosunku prawnym że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki.
2. Swego małżonka lub krewnych i powinowatych do drugiego stopnia.
3. Osoby związane z nimi z tytułu przysposobienia opieki lub kurateli.
4. W której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednego ze stron albo w której przedstawicielem jest jedna z osób wymienionych w punktach 2 i 3.
5. W której brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji.
6. Z powodu której wszczęto przeciw nim dochodzenie służbowe postępowanie dyscyplinarne lub karne.
7. W której jedna ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej.
Powody wyłączenia pracownika od udziału w postępowaniu trwają także po ustaniu małżeństwa przysposobienia opieki i kurateli.
Bezpośredni przełożony pracownika jest zobowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności nie wymienionych w paragrafie 1 które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika.
Organ administracji państwowej podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczących interesów majątkowych:
1. Jego ki...
martitta_25