Zasady projektowania, wprowadzania oraz realizacji programów i kodeksów etycznych w organizacjach (przedsiębiorstwach, firmach, instytucjach)
Wykład został opracowany na podstawie propozycji zgłoszonych przez prof. dr hab. Wojciecha Gasparskiego, dyrektora Centrum Etyki Biznesu, Instytutu Filozofii i Socjologii PAN oraz Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im L. Koźmińskiego w Warszawie, podczas wystąpienia na ostatniej konferencji na temat: Kodeks etyczny, jako narzędzie w procesie budowania i utrwalania reputacji firmy. [Zob. Globalna Sieć Informatyczna – „Internet”: www.cebi.pl/texty/matdydaktyczne.doc].
* Wstęp.
Określenie: organizacja ma zakres szerszy i obejmuje organizacje rządowe i pozarządowe, w tym różnego rodzaju przedsiębiorstwa oraz przedsiębiorców i ich firmy, zgodnie z art. 43 1-10 i 55 1 znowelizowanego (w 2009 roku) Kodeksu cywilnego. W takim też znaczeniu określenie to będzie w niniejszym opracowaniu używane.
1. Po co wprowadza się programy etyczne w organizacjach?
2. Kto jest ich interesariuszem?
3. Co składa się na program etyczny organizacji?
4. Co to jest wizja i misja organizacji?
5. Od czego zależą standardy etyczne i zawodowe?
6. Jak konstruować kodeksy, aby były uważane za najlepsze?
7. Co składa się na treść kodeksu poszczególnych organizacji?
8. Główne treści prezentowane w kodeksach wybranych przedsiębiorstw?
9. Jak projektować programy i kodeksy etyczne?
10. Dlaczego programy i kodeksy świadczą o aktywach organizacji (przedsiębiorstwa, firmy, instytucji, itp.)?
* Konkluzja
1. PO CO WPROWADZA SIĘ PROGRAMY ETYCZNE W ORGANIZACJACH?
· Z dwu jednakowo efektywnych organizacji (przedsiębiorstw, firm, instytucji, itp.), lepszą jest ta, która prowadzi statutową działalność rzetelnie i uczciwie.
· Daje jej to w dłuższym okresie konkurencyjną przewagę, jakiej w inny sposób nie mogłaby osiągnąć.
· W związku z tym coraz większa liczba organizacji (przedsiębiorstw, firm, instytucji, itp.) na świecie, dąży do ujęcia elementów kultury organizacyjnej w postaci strategicznych programów etycznych.
· Dzieje się tak dlatego, że programy i kodeksy etyczne stały się dziś niekwestionowanym narzędziem w procesie budowania i utrwalania reputacji każdej organizacji (przedsiębiorstwa, firmy, instytucji).
· Programy etyczne skierowane są na uczynienie z etyki w zarządzaniu, biznesie, administracji, itp., najwyższego standardu zachowań:
Þ pracowników w organizacji;
Þ organizacji na rynku;
Þ organizacji w otoczeniu społecznym w jakim działa.
· Jest tak dlatego, że etyczne postępowanie stanowi aktywa firmy.
· Takie postępowanie świadczy o odpowiedzialności firmy wobec jej interesariuszy czyli wszystkich, którzy firmę tworzą i z którymi firma współdziała.
· 2. KTO JEST INTERESARIUSZEM ORGANIZACJI (PRZEDSIĘBIORSTWA, FIRMY, INSTYTUCJI, ITP.)?
Akcjonariusze (właściciele) Klienci
Menedżerowie Dostawcy
Pracownicy Banki
Wielu innych
ORGANIZACJA
Stow. zawodowe
Wspólnicy Kooperanci
Partnerzy
Środowisko naturalne Społeczność lokalna
3. CO SKŁADA SIĘ NA PROGRAM ETYCZNY ORGANIZACJI?
· wskazanie wartości wspólnych
· sformułowanie wizji i misji firmy
· określenie standardów etycznych i zawodowych
· opracowanie kodeksu etycznego
· opracowanie podręcznika standardów zawodowych
· opracowanie programu kształcenia etycznego
· utworzenie stanowiska (komórki) ds. etyki
· promowanie zachowania etycznego
· monitorowanie przestrzegania norm etycznych oraz standardów zawodowych
· utworzenie etycznej infolinii
· okresowe przeprowadzanie audytu etycznego
4. CO TO JEST WIZJA I MISJA ORGANIZACJI (PRZEDSIĘBIORSTWA, FIRMY)?
· Każdy człowiek, każdy zespół współdziałających ludzi, kieruje się w swym działaniu tym, w co wierzy, że jest cenniejsze od wszystkiego innego - są to wartości.
· Firma (korporacja) jako zespół ludzi współdziałających powinna określić to, do czego dąży, czyli nadrzędny cel firmy, oraz sposób w jaki zamierza go osiągnąć, czyli wartości, jakimi na dłuższą metę kieruje się w działaniu.
· Określenie nadrzędnego celu firmy i sposobu jego osiągania zgodnie z wartościami firmy jest sformułowaniem określają-cym wizję (Nasz Horyzont) oraz misję firmy (Nasze Credo).
5. OD CZEGO ZALEŻĄ STANDARDY ETYCZNE I ZAWODOWE?
· Normy etyczne są to reguły określające, jakie działania są poprawne (moralne), a jakie niewłaściwe (niemoralne) z etycznego punktu widzenia.
· Normy etyczne odniesione do charakterystycznych dla działalności organizacji zachowań są standardami etycznymi obowiązującymi pracowników tej firmy.
· Techniczne sposoby postępowania dotyczące sytuacji typowych występujących w organizacji są standardami zawodowymi obowiązującymi jej pracowników.
· Standardy zawodowe powinny wspomagać postępowanie zgodne ze standardami etycznymi.
6. JAKIE KODEKSY ORGANIZACJI?
· Decyzje podejmowane w organizacji na wszystkich stanowiskach powinny odwoływać się do tego samego zespołu wartości podstawowych podzielanego przez wszystkich pracowników od JEJ szefa poczynając.
· Zespół wartości podstawowych i opartych na nich standardów postępowania tworzy kodeks organizacji.
· W zależności od tego, czego kodeks dotyczy może to być kodeks etyczny, kodeks dobrej praktyki, kodeks postępowania lub tp.
· Kodeksy niektórych organizacji opatrywane są tytułami mającymi charakter haseł będących przesłaniem ich wizerunku (np. It’s Good Business - jak nazwany został kodeks zachowań National Westminster Bank).
· Za najlepsze kodeksy etyczne uważa się kodeksy będące połączeniem kodeksu wartości, kodeksu postępowania oraz kodeksu norm, jakich należy przestrzegać (np. norm dotyczących uczciwej konkurencji).
· Kodeksy zazwyczaj poprzedzane są pismem prezesa organizacji nadającym ton treści kodeksu. List taki powinien być napisany językiem prostym, zrozumiałym i apelującym do adresatów.
7. CO SKŁADA SIĘ NA TREŚĆ KODEKSU ORGANIZACJI?
Þ Bezpieczeństwo wyrobów i usług.
Þ Bezpieczeństwo w miejscu pracy.
Þ Informowanie o nieprzestrzeganiu norm.
Þ Inwestycje negatywne i międzynarodowy bojkot.
Þ Jakość.
...
wsaib_msu