REANIMACJA I RESUSCYTACJA

REANIMACJA – czynności ratownicze mające na celu przywrócenie czynności układu krążenia, oddychania i świadomości jako najwyższej funkcji OUN

RESUSCYTACJA – czynności ratownicze mające na celu przywrócenie czynności układu krążenia, oddychania lub samego układu krążenia

ŚMIERĆ KLINICZNA, cardiac arest – gwałtowne przemiany czynności organizmu, spowodowane przez NZK i oddychania; stan ten jest możliwy do odwrócenia, dopóki nie nastąpią trwałe zmiany w funkcjach ustroju prowadzące do śmierci biologicznej.

Najbardziej wrażliwy na niedotlenienie jest OUN, po upływie 3 – 5 min nie udaje się przywrócić czynności kory mózgowej. Dane te dotyczą normotermii (t.j. temp ciała ok. 37°), hipotermia (niższa temp) hamuje powstawanie zmian destrukcyjnych w komórkach.

Główne oznaki śmierci klinicznej:

·         Utrata świadomości

·         Brak oddechu

·         Brak czynności serca

·         Szerokie, sztywne źrenice; nie reagują na światło

·         Skóra blada, szara bądź sina

·         Zniesienie napięcia mięśniowego

Tętno mierzymy opuszkami palców, kciuk schowany; na tętnicach szyjnych lub udowych.

           powyżej 120 u/min          tachycardia

           + zaburzenie rytmu        tachyarytmia

          poniżej 60 u/ min             bradycardia

           + zaburzenia rytmu       bradyarytmia

CZYNNOŚCI REANIMACYJNE:

a)      udrożnienie dróg oddechowych

b)      zapewnienie dobrej wentylacji płuc – sztuczny oddech

c)       zastępcze krążenie – masaż pośredni serca

d)      zastosowanie środków farmakologicznych

Nie podejmujemy reanimacji gdy:

1)      przy chorobie nowotworowej, gdy wiemy że NZK jest ostatnim epizodem chorego, że nic już nie pomoże

2)      gdy czas jest zbyt długi, powyżej 5 min

3)      gdy taka jest wola umierającego wyrażona dokumentem pisemnym, przekazana przez bliskich, bądź też na łańcuszku czy bransoletce

                                                         ŚMIERĆ

                                                          PROCES UMIERANIA

                                      życie                       umieranie                          śmierć

                                             okres zaniku                     okres śmierci

                                               czynności                             klinicznej

Okres zaniku czynności to postępujące upośledzenie i zanik podstawowych funkcji życiowych: oddychania, krążenia i funkcji OUN; jeśli uwarunkowania fizjologiczne są odpowiednie stan ten jest odwracalny 3 – 5 min

ŚMIERĆ nie jest stanem a kompleksem objawów cechujących zamianę stanu życia w stan martwoty.

Śmierć nie obejmuje ustroju w całości, jednocześnie; jest zjawiskiem zdysocjowanym w czasie. Najpierw umierają te układy, narządy i tkanki w których stopień czynnościowego wyspecjalizowania i metabolizmu jest najwyższy, a wiek w rozwoju filogenetycznym najmłodszy.

Narządy i tkanki w aspekcie metabolizmu tlenowego dzielimy na dwie grupy:

1)      o niskim metaboliźmie tlenowym – w ciągu jednej minuty zużywają mało tlenu:

-          kość

-          chrząstka

-          rogówka

-          powięź

-          skóra

2)      o wysokim metaboliźmie tlenowym – w ciągu jednej minuty zużywają dużo tlenu:

-          wątroba

-          nerki

-          serce

-          OUN

Tolerancja braku perfuzji:

-          wątroba i nerki do ok. 1 godz

-          serce do ok. 45 min

-          rdzeń przedłużony z ośrodkami, w tym z oddechowym do 20 – 30 min

EFEKTY PO WKROCZENIU CZYNNOŚCI RATOWNICZYCH:

1. W drugiej minucie trwania objawów uzyskamy pełny efekt reanimacji w postaci powrotu świadomości

2. W 6 – 7 min niemożliwe jest uzyskanie reanimacji, ponieważ kora mózgowa zdążyła ulec martwicy i wykształcił się nieodwracalny zespół apalityczny. W tym wypadku uzyskujemy wyższą resuscytację i człowiek będzie wykazywał wiele prawidłowych odruchów, samodzielny oddech, samoczynne krążenie krwi i funkcje wszystkich układów i narządów.

3.Po 20-30 min uzyskuje się resuscytację niskiego stopnia, osoba nie uzyska własnego oddechu, będzie wymagać sztucznej wentylacji. Po tym czasie powstał stan odmóżdzenia ze zniszczeniem opuszki (struktura mózgu), z bezdechem i wydolnym krążeniem, co będzie wymagało coraz większej ilości leków; człowiek ten jest ciepły, wytwarza mocz, lecz nie ma odruchów połykania, kaszlenia i wielu innych – jest to preparat sercowo – płucny; czas odłączenia od respiratora to czas zgonu.

Zabiegi reanimacyjne stosuje się u człowieka umierającego w okresie zaniku czynności jak i w czasie śmierci klinicznej!

                          CELE REANIMACJI:

-          zahamowanie procesu umierania

-          odwrócenie procesu umierania

-          tymczasowe wytworzenie zastępczych funkcji układów podstawowych

-          przywrócenie ich czynności spontanicznej i samoczynnej

-          takie zaktywowanie, aby OUN był w stanie wytworzyć świadomość

MECHANIZMY ŚMIERCI:

1. Pierwotne zatrzymanie oddychania

proces umierania rozpoczyna się od zatrzymania oddychania, pierwotnym wydarzeniem jest bezdech, konsekwencją jest wydarzenie drugie – zatrzymanie krążenia; czas miedzy tymi wydarzeniami to 6 – 8 min; z chwilą zatrzymania krążenia następuje w ciągu kilkudziesięciu sekund następuje trzecie wydarzenie, zatrzymanie funkcji OUN

2.Pierwotne zatrzymanie krążenia

pierwotne wydarzenie to NZK, rezultatem tego jest następujące w ciągu kilkudziesięciu sekund wzniesienie wszystkich funkcji OUN łącznie z ustaniem oddechu

3.Pierwotne zatrzymanie funkcji OUN

rozpoczyna się od ustania OUN, szybko ustaje ruch krwi

Mechanizm 1 jest najbardziej rokowniczy, najkorzystniejszy, 2 rokuje gorzej, natomiast 3 jest najbardziej niekorzystny, tu efekt reanimacji jest praktycznie zerowy.

Efektywność metod odżywiania zależy od:

1. Potencjalna zdolność ustroju do życia

Oznacza stan zdrowia pacjenta, który pozwoliłby na kontynuowanie życia, gdyby nie wystąpił epizod patologiczny stanowiący śmiertelne zagrożenie.

2. Uwarunkowania fizjologiczne

Oznaczają przydatność układu oddychania i serca do stymulacji funkcji oraz zachowania w dostatecznym stopniu drożności krążenia mózgowego, wieńcowego, płucnego. Niedrożność krążenia powoduje zator.

ZATOR-zaczopowanie naczyń przez płynące wraz z prądem krwi nienormalne dla niej składniki: cząstki skrzepliny, kuleczki tłuszczu i bakterie.

Gdy krążenie płucne zostanie zatrzymane przez zator, niemożliwa jest sztuczna wentylacja płuc, w razie całkowitego zablokowania krążenia płucnego brak jest fizjologicznych uwarunkowań.

Całkowita niedrożność naczyń wieńcowych wyklucza możliwość podjęcia samodzielnych skurczów przez serce, tak samo jest w krążeniu mózgowym – zator powoduje zablokowanie krążenia

3.Upływ czasu (powyżej)

4.Wyszkolenie ratownika

Ratownik powinien prawidłowo przeprowadzić reanimację, przy masażu serca dłonie na 1/3 długości mostka, musi być odpowiednie wychylenie, unieruchomienie, zatrzymanie krwotoku( by nie doszło do wstrząsu)

Złym objawem jest przedłużająca się reanimacja, konieczność przedłużenia masażu serca wskazuje zwykle na poważne zmiany w mięśniu sercowym, układzie przewodzącym lub naczyniach wieńcowych.

Długotrwały masaż serca jako zabieg bardzo brutalny wywołuje uszkodzenia serca w postaci:

·         przerwania włókien mięśniowych

·         wybroczyn krwawych

·         przerwania nitek ścięgnistych

·         oderwania mięśni brodawkowatych

Zmiany narastają z wydłużeniem czasu trwania masażu, same mogą być przyczyną, że serce wskutek obrażeń nie będzie w stanie podjąć samodzielnych, skutecznych skurczów.

ŚMIERĆ BIOLOGICZNA – polega na nieodwracalnym ustaniu procesów przemiany materii we wszystkich komórkach ustroju, na ogólnej martwicy

Śmierć może być:

-          naturalna: z przyczyn chorobowych, może być nagła np.: udar mózgu, zawał

-          nienaturalna=gwałtowna: w wyniku działania czynników zewnętrznych, mechanicznych

AGONIA – okres przedśmiertny, w którym stopniowo narasta upośledzenie czynności UK, oddychania, zamroczenie; słabną odruchy i sprawność zmysłów; trwa od kilku godzin do kilku dni

Przyczyny śmierci: sercowe, płucne, pierwotnie mózgowe.

Kryteria śmierci biologicznej:

-          bladość powłok

-          stężenie pośmiertne (sztywność)

-          oziębienie zwłok

-          plamy opadowe

-          zmętnienie rogówki

-          wysychanie zwłok

najpóźniejsze objawy to:

-          gnicie powłok

-          przemiana tłuszczowo – woskowa

-          strupieszenie

sekcja zwłok stwierdza przyczynę zgonu, jest wykonywana w celach naukowo – poznawczych; można od niej odstąpić na życzenie rodziny, ale gdy jest podejrzenie o zbrodnię to nie można.

ŚMIERĆ MÓZGOWA – w przypadku nieskutecznej lub zbyt późno przeprowadzonej resuscytacji dochodzi do nieodwracalnego uszkodzenia mózgu i obumarcia; gdy w tym przypadku utrzymuje się sztucznie funkcję oddychania i utrzymuje się krążenie mówimy o izolowanej przyżyciowej funkcji mózgu – jest to stan nieodwracalny, dalsze życie jest niemożliwe, pobiera się narządy lub stwierdza stan śmierci.

Kryteria rozpoznania śmierci pnia mózgu:

1)      dokonanie stwierdzeń i wykluczeń, że:

-          chory jest w śpiączce

-          jest sztucznie wentylowany

-          przyczyna śpiączki jest rozpoznana

-          wykazano strukturalne uszkodzenie mózgu

-          uszkodzenie mózgu jest nieodwracalne

2)      wykluczenie

-          chorych zatrutych, pod wpływem środków farmakologicznych

-          w stanie hipotermii wywołanej z przyczyn zewnętrznych

-          z zaburzeniami metabolicznymi i endokrynologicznymi

-          z drgawkami i prążeniami

-          dzieci do 7 dni

Dokonanie powyższych upoważnia do stwierdzenia nieobecności odruchów pniowych i bezdechu. Badania te wykonuje się dwukrotnie w ciągu 3 godzin.

Stwierdzenie nieobecności odruchów pniowych:

·         brak reakcji źrenic na światło

·         brak odruchu rogówkowego

·         brak ruchów gałek ocznych przy próbie kalorycznej

·         brak reakcji ruchowych na bodziec bólowy

·         brak odruchów wymiotnych i kaszlowych

·         brak odruchów oczno mózgowych

·         bezdech

Powyższe kryteria i wcześniejsze leczenie, które nie dało efektów upoważniają do zebrania komisji w składzie: neurolog lub neurochirurg, anestezjolog i lekarz sądowy. Ta komisja uznaje pacjenta za zmarłego....