Beardsley Tim - Mniej suchych dziur.pdf - świat nauki - joliet_

teý je modyfikowa. Jak ocenia Joseph Ber-

thold, kierujcy w Bellcore projektem bu-

dowy instalacji doæwiadczalnej o krypto-

nimie MONET, w cigu najbliýszych lat

ãsystem WDM mg¸by zaoszcz«dzi [to-

warzystwom telekomunikacyjnym] 35%

wydatkw, czyli oko¸o 100 mln dolarw

na obszarach, gdzie zapotrzebowanie na

ich us¸ugi jest duýeÓ.

Przemys¸ telekomunikacyjny zacho-

wuje sceptycyzm w kwestii sieci czysto

optycznych, poniewaý prze¸czniki

optyczne s nadal drogie, dzia¸aj nie-

stabilnie ani nie daj moýliwoæci ¸atwe-

go kontrolowania i usuwania awarii.

Ale sytuacja powoli si« zmienia. W IBM

opracowano prototyp prze¸cznika

optycznego, pos¸ugujc si« fotolitogra-

fi. Umoýliwi¸oby to znaczne obniýenie

kosztw produkcji uk¸adw scalonych.

Dzi«ki skonstruowanemu w NTT urz-

dzeniu inýynierowie b«d mogli zbu-

dowa 32-kana¸owy system, w ktrym

32 lasery strojone zostan zastpione

pojedynczym stabilnym laserem o duýej

mocy i 32 filtrami. Rodney C. Alferness

z Lucent Technologies przewiduje, ýe

najpniej w lutym w ramach projektu

MONET rozpoczn si« badania niewiel-

kiej, ca¸kowicie optycznej lokalnej sieci

telefonicznej po¸czonej z sieci dale-

kiego zasi«gu AT&T.

Gdy instalacja doæwiadczalna wyka-

ýe, ýe sieci WDM s niezawodne, zarz-

dy towarzystw telekomunikacyjnych

b«d musia¸y zdecydowa, co robi da-

lej. Jeæli si« okaýe, ýe pojedyncze w¸k-

no szklane moýe s¸uýy do przesy¸ania

rozmw, faksw, sygna¸u wideo i da-

nych komputerowych na potrzeby du-

ýej korporacji przy kosztach niewiele

wyýszych niý obecne szybkie po¸cze-

nia w Internecie, to ile wyniesie op¸ata

za po¸czenie telefoniczne? Peter Co-

chrane z BT Laboratories w Ipswich

w Wielkiej Brytanii przewiduje, ýe ãroz-

wj fotoniki spowoduje transformacj«

branýy telekomunikacyjnej i praktycz-

nie wyeliminuje ograniczenia zwiza-

ne z przepustowoæci i odleg¸oæciÓ. Jo-

el Birnbaum, dyrektor Hewlett-Packard

Laboratories, spodziewa si«, ýe rola firm

telekomunikacyjnych zostanie sprowa-

dzona do dystrybucji us¸ug teleinfor-

matycznych. ãDost«p do sieci oblicze-

niowej b«dzie sprzedawany tak jak

obecnie woda lub energia elektryczna.Ó

Inni, jak analityk Francis McInerney,

uwaýaj, ýe w wyniku szybkiego rozwo-

ju technologii sprawa jest juý i tak prze-

sdzona. AT&T itp. firmy branýy teleko-

munikacyjnej ãs juý martwe. Gdy indy-

widualni odbiorcy b«d dysponowa

[megabitami na sekund« w ca¸ym pa-

smie], cena us¸ug telekomunikacyjnych

powinna spaæ do oko¸o 3 centw mie-

si«cznie.Ó Po znalezieniu sposobu na za-

pewnienie szerokiego pasma dost«pu do

sieci, firmy telekomunikacyjne b«d mu-

sia¸y si« zastanowi, czym to pasmo wy-

pe¸ni, aby utrzyma si« na rynku.

W. Wayt Gibbs

CHEMIA

Wydaje si«, ýe dwa zwizki chemicz-

ne znalezione w ropie okreælaj d¸ugoæ

drogi, jak przeby¸a ona od pierwotne-

go rd¸a. Ropa rozprzestrzenia si« hory-

zontalnie z szybkoæci oko¸o 2 cm na rok,

podczas gdy si¸y wyporu pchaj j z g¸«-

bin ku grze przez warstwy porowatych

ska¸. Dost«pne (czyli p¸ytkie) z¸oýa spo-

tyka si« niekiedy setki kilometrw od

wyjæciowego zbiornika. Ekipy poszuki-

wawcze posi¸kuj si« analiz chemicz-

n, aby dociec, jakiego rodzaju ska¸y mo-

g¸y niegdyæ skrywa dan prbk« ropy.

W po¸czeniu z informacjami na temat

szybkoæci przep¸ywu pozwala to wyeli-

minowa niektre spoærd rozwaýanych

lokalizacji g¸wnego z¸oýa.

Nowe znaczniki migracji ropy zosta¸y

opisane w jednym z jesiennych nume-

rw Nature . Steven R. Larter z Universi-

ty of Newcastle w Anglii oraz

jego wsp¸pracownicy z nor-

weskich firm Norsk Hydro

i Saga Petroleum oraz z Shell

i Imperial Oil Resources bada-

li dwie odmiany benzokarba-

zolu Ð organicznego zwizku

w«gla zawierajcego azot.

W ropie naftowej znajduj si«

æladowe iloæci tej substancji.

W¸aæciwoæci chemiczne obu

odmian s bardzo podobne,

jednak laboratoryjne prby

przesczania ropy przez mo-

kr glin« dowiod¸y, ýe ben-

zo[a]karbazol absorbowany jest

nieco ch«tniej niý benzo[c]kar-

bazol. Tak wi«c stosunek ich

zawartoæci moýe by miar od-

leg¸oæci, jak przeby¸a ropa. Dobrze si«

sk¸ada, ýe stosunek ten nie zaleýy od cza-

su migracji.

Okreælono zawartoæci dwch form

benzokarbazolu w ropie z trzech dobrze

zbadanych europejskich i p¸nocnoame-

rykaÄskich pl naftowych. Uzyskane

liczby, jak wynika z artyku¸u w Nature ,

pasuj do zaproponowanego modelu.

Stosuje si« on takýe do innych z¸ý Ð

twierdzi Larter. Nafciarze musz jednak

wiedzie, jaki by¸ stosunek st«ýeÄ obu

substancji, gdy ropa zaczyna¸a sw pod-

ziemn w«drwk«. W miar« gromadze-

nia kolejnych obserwacji wartoæ owe-

go stosunku powinna by coraz lepiej

znana. ãTo waýne narz«dzieÓ Ð zapew-

nia Gary H. Isaksen z Exxon Production

Research i dodaje, ýe dalsze badania po-

zwol wyeliminowa niedocigni«cia

obiecujcej techniki. Problemem jest na

przyk¸ad zafa¸szowanie wynikw wsku-

tek pionowej migracji ropy.

Nowy sposb wed¸ug Isaksena oka-

za¸by si« szczeglnie przydatny pod-

czas poszukiwaÄ z¸ý ropy w dnie mor-

skim, wiercenia bowiem s wwczas

horrendalnie kosztowne. Benzokar-

bazol mg¸by teý by pomocny w eks-

ploatacji bogatych zasobw ropy u brze-

gw zachodniej Afryki, w Morzu Kas-

pijskim lub w pobliýu wyspy Sacha-

lin. Isakson twierdzi, ýe kilka firm (w

tym jego w¸asna) wyrazi¸o juý zaintere-

sowanie t technik. Nic dziwnego:

wielkie koncerny d¸ugo jeszcze nie b«-

d mia¸y k¸opotw ze sprzedaý ãczar-

nego z¸otaÓ.

Mniej suchych dziur

Analiza chemiczna

u¸atwia poszukiwania ropy

dza¸y si« niegdyæ do zlokalizowa-

nia miejsca, w ktrym cenna ciecz

wyp¸ywa na powierzchni«. W jego po-

bliýu naleýa¸o wykona odwiert i trzy-

ma kciuki. Dzisiejsze metody s bardziej

naukowe. Koncerny naftowe przezna-

czaj miliony dolarw na okreælenie, ja-

kiego typu formacje skalne mog kry

op¸acalne z¸oýa ropy. Ostatnio pojawi¸a

si« metoda, ktra powinna zmniejszy

liczb« kosztownych suchych dziur.

POSZUKIWANIA ROPY NAFTOWEJ stan si«

¸atwiejsze dzi«ki nowej metodzie

æledzenia jej podziemnych w«drwek.

Tim Beardsley

24 å WIAT N AUKI Marzec 1997

P oszukiwania ropy i gazu sprowa-

Beardsley Tim - Mniej suchych dziur.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: