Ab alio exspectes, alteri quod feceris-co zrobisz drugiemu, oczekuj od niego
Ab uno disce omnes- po tym jednym sądź ich wszystkich
Abiit, non obiit - odszedł, ale nie został zapomniany
Absit dicto invidia!- niech słowo nie budzi nienawiści!
Abusus non tollit usum- nadużycie nie wyklucza prawa legalnego używania
Accipere praestat quam inferre iniuriam- Lepiej jest doznawać krzywd, niż je wyrządzać
Accusare nemo se debet- nikt nie ma obowiązku oskarżać samego siebie
Aequam memento rebus in arduis servare mentem - pamiętaj o zachowaniu równowagi w trudnych chwilach
Alea iacta est- kości są rzuconeAliena nobis, nostra plus aliis placent - cudze podoba się bardziej nam, nasze innym
Aliena vitia in oculis habemus, a tergo nostra sunt- cudze błędy mamy na oku, nasze poza nami
Aliter cum tyranno, aliter cum amico vivitur- inaczej żyje się z tyranem, inaczej z przyjacielem
Aliud est facere, aliud est dicere- co innego dotrzymać słowa, co innego obiecać
Alterius non sit, qui suus esse potest- niechaj nie należy do innego ten, kóry może należeć do siebie
Alteri vivas oportet, si tibi vis vívere- trzeba, żebyś żył dla innych, jeśli chcesz żyć dla siebie
Amat victoria curam- nie ma zwycięstwa bez trudu
Amici fures temporum- przyjaciele to złodzieje czasu
Amici mores noveris, non oderis- poznaj obyczaje przyjaciela, a nie będzie nienawiści
Amico pectus, hosti frontem- dla przyjaciela pierś, dla wroga czoło
Amicus certus in re incerta cernitur- prawdziwego przyjaciela poznaje się w biedzie
Annus superior semper melior- rok ubiegły zawsze lepszy
Amor vincit omnia - miłość wszystko zwycięża
Attendite a falsis prophetis- strzeżcie się fałszywych proroków
Audi, vide, tace, si vis vivere in pace- słuchaj, patrz, milcz, jeśli chcesz żyć w spokoju
Aut bibat aut abeat!- niech pije albo się wynosi!
Aut inveniam viam aut faciam- znajdę drogę albo ją sobie utoruję
Aut mors aut victoria- śmierć albo zwycięstwo
Aut ne tentaris aut perfice- albo nie próbuj, albo dokonaj
Aut odit, aut amat mulier, nihil est tertium- kobieta albo kocha, albo nienawidzi, trzeciej ewentualności nie ma
Beate vivere est honeste vivere- żyć szczęśliwie znaczy żyć uczciwie
Bene mori praestat, quam turpiter vivere- lepiej dobrze umrzeć niż haniebnie żyć
Bonum ex malo non fit- dobro nie rodzi się ze zła
Carpe diem, quam minimum credula postero- używaj życia, jak najmniej ufając przyszłości
Cave, quid dicas, quando et cui- pilnuj się, co mówisz, komu i kiedy
Cavere decet, timere non decet- przystoi być ostrożnym, nie przystoi lękać się
Cessante causa cessat effectus- gdy znika przyczyna, znika jej skutek
Cogito ergo sum- myślę, więc jestem
Cornix cornici oculum non effodit- kruk krukowi oka nie wykole
Damnat quod non intelligunt- potępiają to, czego nie rozumieją
De mortuis aut bene aut nihil- o zmarłych należy mówić dobrze albo nic
Deum sequere- Idź za wezwaniem Boga
Difficilis in otio quies- bezczynność nie daje odpoczynku
Docendo discimus- ucząc innych, sami się uczymy
Dum spiro, spero- dopóki oddycham, nie tracę nadziei
Errare humanum est- błądzić jest rzeczą ludzką
Ego sum qui sum - jestem, który jestem
Fama crescit eundo- plotka rośnie rozchodząc się
Fas est et ab hoste doceri- wolno się uczyć nawet od wroga
Feci, quod potui, faciant meliora potentes - zrobiłem, co mogłem, kto potrafi, niech zrobi lepiej
Festina lente- spiesz się powoli
Homo sum humani nihil a me alienum esse puto- Człowiekiem jestem; nic, co ludzkie, nie jest mi obce
Imperare sibi maximum est imperium- panować nad sobą to najwyższa władza
Invitum qui servat, idem facit occidenti - kto ocala kogoś wbrew jego woli, to tak jakby go zabijał
Malum est in necessitate vivere, sed in necessitate vivere necessitas nulla est- źle jest żyć w okowach konieczności, żadna jednak konieczność nie zmusza nas do życia
Manus manum lavat- ręka rękę myje
Memento mori- pamiętaj o śmierci
Nosce te ipsum- poznaj samego siebie
Oculum pro oculo, dentem pro dente- oko za oko, ząb za ząb
Potius sero quam numquam - lepiej późno niż wcale
Scio me nihil scire - Weim, że nic nie wiem
Si vis amari, ama- jeśli chcesz być kochanym, kochaj
Tempus fugit- czas ucieka
Signum Sanctae Crucis - Znak Krzyża Świętego
In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. – W imię ojca I syna I ducha świętego
Minorum gentium- człowiek niższego rzędu
Persona non grata- osoba niepożądana
Persona grata- osoba ceniona, ważna, mile widziana
Vis à vis- twarzą w twarz
Capo di tutti capi- naczelny szef mafii, głowa wszystkich głów
Non tibi spiro-, żyję nie dla ciebie, tj. nie dla twojej przyjemności.
Qui tacet, consentire videtur - kto milczy, ten zdaje się zezwalać (ten uchodzi za wyrażającego zgodę)
Dulce et decorum est pro patria mori - słodko i zaszczytnie jest umrzeć za ojczyznę
Piritus flat ubi vult - duch, kędy chce, tchnie, tj. objawia się tam, gdzie chce; natchnienie od woli nie zależy, nie wiadomo skąd i jak przychodzi.
Veni, vidi, vici - przyszedłem, zobaczyłem, zwyciężyłem
Vae soli - biada samotnemu
Vae misero mihi! (Quanta de spe decidi)! - biada mi nieszczęsnemu! (z jakichże wyżyn nadziei upadłem)
Sic transit gloria mundi - tak przemija chwała (tego) świata
Gloria in excelsis Deo - Chwała Panu na wysokości
Noli me tangere - nie dotykaj mnie!, tłumaczone także jako nie zatrzymuj mnie!
Absentem in criminibus damnari non oportet – nie należy skazywać za przestępstwo nieobecnegoAgere non volenti non currit praescriptio – przedawnienie nie biegnie względem tego, kto nie jest w stanie zaskarżyćBis de eadem re agere non licent – nie wolno procesować się dwa razy w tej samej sprawieConfessio est regina probationum – przyznanie się jest królową dowodów
Confessus pro iudicato est – ten, kto się przyznał, uważany jest za zasądzonegoConsuetudinis ususquelongacvi non vilis auctoritas est, verum non usque adeo sui valitura momento, ut aut rationem vincat aut legem – powaga zwyczaju i długotrwałej praktyki nie jest mała, jednakże nie aż tak duża, by mogła uchylić rozsądek lub ustawęContra legem facit, qui id facid quod lex prohibet, in fraudem vero, qui salvis verbis legis sententiam eius circumvenit – postępuje wbrew ustawie ten, kto czyni to, czego ustawa zabrania; omija zaś ustawę ten, kto nienaruszając słów ustawy obchodzi jej treśćCrimina morte extinguntur – przestępstwa ulegają wymazaniu przez śmierćCulpa caret qui scit, sed prohibere non potest – nie można przypisać winy temu, kto wprawdzie wie, lecz nie może zapobiecCulpa lata dolo aequiparatur – gruba wina równa się podstepowi, a rażące niedbalstwo róna się winie umyślnejCulpam autem esse, quod cum a diligente provideri potuerit, non esset provisum – niedbalstwo jest wtedy, gdy nie przedsięwzięto tego, co (człowiek) zapobiegliwy mógł przedsięwziąć
Da mihi factum, dabo tibi ius – daj mi okoliczności faktyczne, a ja wskażę ci prawoDolus omnimodo punitur – za podstęp (zły zamiar) ponosi się zawsze odpowiedzialnośćDura lex, sed lex – prawo surowe, lecz prawoError (ignorantia) iuris nocet, error (ignorantia) facti non nocet – nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktu nie szkodziEius est non nolle, qui potest velle – ten tylko może nie chcieć, kto może chciećErrantis voluntas nulla est – działajacy pod wpływem błędu nie ma woliEt non facere facere est – i powstrzymanie się od działania jest działaniemExceptiones non sunt extentendae – zarzutów procesowych nie należy interpretować rozszerzającoFere in omnibus poenalibus iudiciis et aetati et imprudentiae succuritur – niemal we wszystkich procesach karnych uwzględnia się tak wiek, jak i brak doświadczeniaFraus est fraudem celare – oszustem jest ukrywać oszustwoFraus sine poena esse potest, poena sine fraude esse non potest – występek może być bez kary, kara nie może być bez występkuFur est qui dolo malo rem alienam contrectat – złodziejem jest ten, kto w złym zamiarze zagarnia cudzą rzeczFur semper in mora – złodziej zawsze jest w zwłoceFuriosi voluntas nulla est – chory umysłowo nie ma woliFuriosus nullum negotium gerere potest, quia non intellegit quid agat – chory umysłowo nie może dokonywać żadnej czynności prawnej, gdyż nie rozumie, co czyniFurtum est contrectatio rei fraudilosa, lucri faciendi gratia, vel ipsius rei, vel etiam usus eius possessionisve – kradzież to bezprawne zagarnięcie rzeczy dla osiągnięcia korzyści i to bądź z samej rzeczy, bądź jej używania, bądź posiadaniaFurtum ex affectu cosistit – kradzież zalezy od zamiaruFurtum sine affectu furandi non committitur – kradzieży nie popełnia się bez zamiaru jej dokonaniaIgnorantia iuris nocet, facti non nocet – nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość zaś faktu nie szkodziImpunitus est, qui sine culpa et dolo malo casu quodam damnum committit – nie podlega karze ten, kto bez niedbalstwa i winy umyślnej wyrządza szkodę przez jakiś przypadekIn cruminalibus probationes debent esse luce clariores – dowody w sprawach karnych powinny być jaśniejsze od światłaIn dubio mitius – w razie wątpliwości należy postępować łagodniejIn dubio pro reo – w razie wątpliwości należy orzec na korzyść oskarżonegoIn poenam heres non succedit – spadkobierca nie dziedziczy karyIn teste et vitae qualitas spectari debet et dignitas – u świadka powinno się oceniać i sposób życia i godnośćIus est ars boni et aequi – prawo jest sztuką tego, co dobre i słuszneLex posterior derogat (legi) priori – ustawa poźniejsza uchyla wcześniejsząLex specialis derogat legi generali – ustawa szczególna uchyla ustawę ogólnąLex retro non agit – ustawa (prawo) nie działa wsteczMagna neglegentia culpa est; magna culpa dolus est – wszelkie niedbalstwo to jest culpa, wszelka culpa to jest dolus – wina umyślnaMale iure nostro uti non debemus – nie można czynić ze swego prawa złego użytkuNec vox omnis iudicis iudicati continent auctoritatem – nie każde zdanie sędziego ma powagę wyrokuNemo punitur pro alieno delicto – nikt nie jest karany za cudzy czyn bezprawnyNemo tenetur seipsum accusare – nikt nie jest zmuszony do oskarżenia samego siebieNihil probant, qui nimium probat – niczego nie dowodzi ten, kto dowodzi zbyt wieleNon facim fraudem, qui facit, quod debet – nie popełnia bezprawia ten, kto spełnia swoją powinnośćNon omne, quod licet, honestum est – nie wszystko, co jest dozwolone, jest uczciweNotoria non egent probatione – okoliczności powszechnie znane nie wymagają dowoduNulla poena sine lege – nie ma kary bez ustawyNullum crimen sine lege – nie ma przestępstwa bez ustawyNullum crimen sine poena – żadne przestępstwo nie powinno zostać bez karyNullum crimen sine periculo sociali – nie ma przestępstwa bez społecznego niebezpieczeństwa (szkodliwości) czynuOmnes homines aequales sunt – wszyscy ludzie są równiProhibenda est ira in puniendo – przy wymiarze kary nie wolno kierować się gniewemQuastio fi de legibus, non de personis – rzecz w tym, jakie są przepisy, a nie w tym kim są osobyQui tacet, consentire videtur – kto milczy, ten się zgadzaReformatio in peius iudisi appellato non licet – sędziemu nie wolno zmieniać wyroku na niekorzyść odwołującego sięReplicatio est conyraria exceptio, quasi exceptionis exceptio – replika jest przeciwnym zarzutem procesowym, jakby zarzutem w stosunku do zarzutuRes iudicata pro veritate accipitur – rzecz osądzoną przyjmuje się za prawdęSanctiones vocamus legem eas partes, quibus poenae constituuntur – sankcjami nazywamy te części ustaw, w których ustanawiane są karyScire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem – znawstwo ustaw nie polega na przyswojeniu słów, ale ich treści i mocy prawnejSed nec de suspicionibus debere aliquem damnari: satius enim esse inpunitum relinqui nus nocentis quam innocentem damnari – nie należy nikogo skazywać na podstawie podejrzeń, lepiej bowiem pozostawić winnego nie ukaranym, niż ukarać niewinnegoSensum, non verba spectamus – patrzymy na sens przepisów a nie ich dosłowne brzmienieTempus regit actum – czas rządzi czynnością prawną – do czynności stosuje się przepisy prawa obowiązujące w czasie jej dokonaniaUbi ius, ibi remedium – tam gdzie prawo, tam i środek do jego realizacjiVim vi repellere licet – siłą wolno odeprzeć siłę (podstawa obrony koniecznej)Volenti non fit iniuria – chcącemu nie dzieje się krzywda
Alea iacta est- kości zostały rzucone!
6
danio-87-87