Wykłady 1
choroby zakaźne = infekcyjne, bardzo szybko mogą się rozprzestrzeniać powodując epidemie, pandemie
L. Pasteur –ojciec współczesnej nauki o chorobach zakaźnych:
- płynne podłoża
- pasteryzacja, sterylizacja
- badania nad wścieklizną- pierwsza szczepionka
- hodowla laseczek wąglika
R. Koch
- odkrycie prątka gruźlicy
- odkrycie przecinkowca cholery
- pojęcie nosicielstwa
- techniki barwienia i mikroskopowania
1980r. deklaracja o eradykacji ospy prawdziwej na świecie
Centrum Chorób Zakaźnych w Atlancie , Instytut Chorób Wirusowych w Moskwie- przechowują wirusa.
Choroba Heinego- Medina została wyeliminowana w 140 krajach świata.
W latach 80tych odnotowano pierwsze zachorowania na AIDS. Obecnie jest to pandemia.
W latach 90tych pojawiło się 3 nowych chorób zakaźnych oraz udowodniono związek między chorobami zakaźnymi a nowotworami (wirus Ebsterin- Barr). Pojawiły się też w różnych rejonach świata choroby o wysokiej zaraźliwości takich jak SARS, grypa ptasia, gorączki krwotoczne.
Choroby zakaźne występujące epidemicznie:
- zachorowania utrzymują sie przez wiele lat na podobnym poziomie zapadalności, a wiąże się to z warunkami środowiskowymi i rozprzestrzenieniem nosicieli. Np. Salmonellozy w Polsce, malaria w Afryce
epidemia- nadmierna zapadalność na określoną chorobę w określonej czasowo i terytorialnie populacji ludzkiej
pandemia- obejmuje wiele państw i kontynentów
szerzenie chorób zakaźnych ma miejsce kiedy istnieją następujące elementy:
1. aktywne źródło zakażenia
2. drogi szerzenia się choroby
3. osoby wrażliwe- podatne na zakażenie
choroba zakaźna jest ot swoisty proces patologiczny wywołany przez drobnoustrój chorobotwórczy lub biologicznie czynne substancje przez niego produkowane.
Toksyny bakteryjne:
- egzotoksyny
- endotoksny LPS
egzotoksyny działają wybiórczo na komórki określonego narządu:
I typ- cząsteczka A aktywność enzymatyczna, cząsteczka B właściwości receptorowe
II typ- struktura jednorodna- uszkodzenie i dysfunkcja błony cytoplazmatycznej komórek gospodarza (np. Hemoliza)
III typ- działanie aktywujące bezpośrednio limfocyty T do syntezy cytokin
Choroby zakaźne można podzielić na:
- niezaraźliwe- choroby jadzicowe: tężec, botulizm, płonica
- zaraźliwe
choroby kwarantannowa – przymusowa hospitalizacja, izolacja osób z kontaktu
cechy czynnika chorobotwórczego:
- patogenność- zdolność wywołania choroby
- wirulencja- zjadliwość- zdolność do wniknięcia, namnażania się i uszkodzenia organizmu gospodarza
· enzymy
- zakaźność- zdolność omijania lub przełamywania mechanizmów obronnych i wywoływania zakażenia u nowego gospodarza
- zaraźliwość- przeniesienie patogenu z rezerwuaru lub innego organizmu do nowego gospodarza
Łańcuch epidemiologiczny:
1. źródło zakażenia:
· chory człowiek
· chore zwierzę
· nosiciele zdrowi lub ozdrowieńcy, stali lub okresowi
· zwłoki ludzi lub zwierząt
· sztuczne warunki laboratoryjne
2. nosicielstwo- stan specyficznej równowagi immunologicznej, który wytwarza się pomiędzy drobnoustrojem, a organizmem; drobnoustrój namnaża się i jest wydalany poza ustrój, ale nie działa na gospodarza patogennie, taki nosiciel zwierzę lub człowiek nie ma objawów choroby ale jest źródłem zakażenia
podział na nosicielstwo właściwe ze stanem tolerancji immunologicznej i na nosicielstwo pochorobowe.
3. drogi szerzenia się :
- bezpośrednie
· wertykalny, okołoporodowy
· kontakty bezpośrednie
· kontakty przy zabiegach lekarsko- pielęgniarskich
- pośrednie
· powietrzno- kropelkowa
· wodno- pokarmowa
· przedmioty codziennego użytku
· jatrogenna
· gleba
· owady
4. organizm podatny i wrażliwy- rola układu immunologicznego
- odporność wrodzona- natychmiastowa odpowiedź, nieswoista
- odporność nabyta – wymaga czasu
- możliwe drogi aktywacji odpowiedzi immunologicznej w przebiegu zakażenia:
· limfocyty cytotoksyczne ograniczone w swojej reaktywności, odgrywają główną rolę w usuwaniu patogenów znajdujących się wewnątrzkomórkowo, jednocześnie dzięki swojej aktywności supresyjnej zapobiegają powstawaniu zjawisk autoimmunologicznych
· odpowiedź humoralna jest niezbędna dla zobojętnienia wirusów przez agregację i eliminację wolnych cząsteczek, zapobieganiu ich wniknięcia do komórki docelowej po zablokowaniu receptora, bądź uniemożliwianiu uwalniania wirusowego kwasu nukleinowego.
· Po stymulacji przez antygeny w zależności od produkowanych cytokin limfocyty Th dzielimy na:
Ø Th1 - Il-2, IL-12, TNF, INFalfa
Ø Th2 – odowiedź humoralna, IL-4, IL- 5, IL- 6, IL- 9, IL- 10
Zapobiegnie i zwalczanie chorób zakaźnych polega na eliminacji przynajmniej 1 elementu łańcuch epidemiologicznego:
1. unieszkodliwienie źródła zakażenia:
- izolacja, hospitalizacja i leczenie chorych
- eliminacja chorych zwierząt
- bezpieczeństwo pracy z materiałami zakaźnymi
2. przecięcie dróg szerzenia
- higiena osobista i otoczenia
- stan sanitarny wody i żywności
- eliminacja wektorów
- odpowiednia sterylizacja
3. uodpornienie bierne i czynne osób wrażliwych
UODPORNIENIE
Naturalne sztuczne
- bierne np.p/ciała od matki do płodu - bierne- podanie gotowych
- czynne- przechorowanie choroby p/ciał
- czynne- szczepionki
dobra szczepionka immunogennie i bezpieczna to taka, która zawiera odpowiednie miano p/ ciał i nie wywołuje odczynów poszczepiennych.
kasiula264