ogrod_2005-02-08.pdf

Ogrd Ð sama radoæ

Ð sama radoæ!

æliny, zapada w spoczynek zimowy. To prawda, ýe pracy o tej po-

rze roku jest znacznie mniej, niemniej cho na zmniejszonych ob-

rotach, od pewnych czynnoæci nie da si« uciec. Mimo ýe mamy dopiero

schy¸ek zimy, warto juý wybiec myæl w przd, planowa, przygotowywa si«

do nowego sezonu.

Waýn pozycj« na liæcie zakupw b«d stanowi¸y nawozy. Bez nich nie ma co

marzy o dobrych plonach. O ile nawozy organiczne s ãbezpieczneÒ w uýy-

ciu (trudniej je przedawkowa lub doprowadzi np. do skaýenia gleby), o ty-

le decydujc si« na zastosowanie mineralnych, musimy uæwiadomi sobie

pewne zasady nawoýenia i priorytety. O tym mwi m.in. prawa nawozowe.

Juý nied¸ugo przystpimy do porzdkw wærd roælin pokojowych. Ich ce-

lem b«dzie przywrcenie im ¸adnego wygldu po spoczynku zimowym.

W wielu przypadkach nie obejdzie si« bez przesadzania, niezb«dnego ci«-

cia i czyszczenia roælin. Niektre gatunki warto b«dzie rozmnoýy, choby

po to, by podzieli si« z innym mi¸oænikiem roælin. Poznajmy wi«c metod«

rozmnaýania z sadzonek liæciowych begonii ozdobnej z liæci. To wcale nie

jest trudne, a obserwacja, jak na kawa¸kach liæci lub w miejscu ich przeci«-

cia pojawiaj si« malutkie roælinki, dostarczy nam wielu radoæci.

Przyjrzyjmy si« takýe warzywom kapustnym oraz ich cennym walorom od-

ýywczym. Rzeczywiæcie zas¸uguj na to, by znale naleýne im miejsce w na-

szym warzywniku, a nast«pnie na talerzu. åwieýe i zdrowe warzywa czy

owoce s przecieý najlepszym dla organizmu cz¸owieka rd¸em witamin

i soli mineralnych, bez porwnania lepszym od syntetykw.

Nim nakarmisz roæliny

Nadejæcie lutego, ostatniego z zimowych miesi«cy, oznacza dla nas rych¸ wiosn«. A to

wiýe si« ze wzmoýon prac w ogrodzie. Nim to zastpi, mamy jeszcze troch« czasu

na dobre przygotowanie si« do sezonu.

substancji i w nast«pstwie powoduje obniýk« plo-

nuÒ. Jednak to nie plon powinien by najwaýniej-

szym motywem nawoýenia. ãStosowanie nawo-

zw musi mie na celu przede wszystkim popraw«

wartoæci biologicznej plonu, ktra ma wi«ksze zna-

czenie aniýeli jego wysokoæÒ (prawo pierwszeÄ-

stwa wartoæci biologicznej sformu¸owane przez Vo-

isina). Zarwno roæliny niedoýywione (np. ze

zmniejszon zawartoæci witamin czy soli mineral-

nych), jak i przenawoýone (z niebezpiecznie pod-

niesionym poziomem azotanw lub azotynw) nie

dadz nam plonu pe¸nowartoæciowego, o wysokiej

wartoæci biologicznej. Warto pami«ta, ýe zanie-

chanie nawoýenia skutkuje uboýeniem gleby.

Nadmierne nawoýenie roælin wywo¸uje rwnieý

skutki niekorzystne dla ærodowiska: zanieczyszcze-

nie gleby zb«dnymi sk¸adnikami, wzrost st«ýenia

soli w pod¸oýu powyýej poziomu tolerowanego

przez roæliny, skaýenie wd gruntowych i zbiorni-

kw otwartych.

Jak w kaýdej dziedzinie ýycia, tak i w nawoýe-

niu roælin najbardziej korzystne jest zachowanie

harmonii, a wi«c stosowanie takich nawozw oraz

dawek, ktre s optymalne dla ich wzrostu i roz-

woju, a w konsekwencji plonw i naszego zdro-

wia. W okreæleniu potrzeb nawozowych przydatna

moýe si« okaza analiza gleby. Dokonuj jej Sta-

cje Chemiczno-Rolnicze na podstawie dostarczo-

nych przez nas prbek.

Prbki gleby przygotowujemy 4-6 tygodni

przed pocztkiem uprawy. Aby materia¸ by¸ jak

najbardziej reprezentatywny i oddawa¸ istniejce

w ogrodzie warunki glebowe, prbk« pobieramy

w kilku miejscach. Do tego celu uýywamy rurki

PCV o ærednicy 2-3 cm, ktr w wyznaczonym

miejscu wbijamy w gleb« na g¸«bokoæ 20-25 cm.

Za pomoc patyka oprýniamy nast«pnie rurk«

do czystego wiadra i czynnoæ powtarzamy 8-10-

-krotnie. Po dok¸adnym wymieszaniu wszystkich

prbek oko¸o 0,5 dm szeæc. materia¸u przek¸ada-

my do czystego woreczka foliowego, po czym

przekazujemy do analizy. Po uzyskaniu jej wyni-

kw mamy jeszcze czas, by przed rozpocz«ciem

uprawy zastosowa odpowiednie nawoýenie.

Nawozy mineralne wprowadzamy do gleby

w jednym terminie lub cz«æciej. Jako pierwsze

w sezonie wegetacyjnym ma miejsce nawoýenie

przedsiewne, ktre ma na celu zaopatrzenie ro-

ælin w sk¸adniki pokarmowe na d¸uýszy lub ca¸y

okres ich wegetacji (odmiany wczesne, o krt-

kim okresie wegetacji). Nawoýenie przedsiewne

fosforem i potasem z regu¸y wystarcza na ca¸y

okres wegetacji roælin. W uprawie roælin o d¸u-

gim okresie wegetacji powtarza si« zasilanie,

zw¸aszcza azotem Ð ruchliwym i ¸atwo ulegaj-

cym wymywaniu. Nawoýenie podczas wegetacji

roælin, zwane pog¸wnym, praktykuje si«, gdy

celowo w ramach nawoýenia przedsiewnego

nie uýyliæmy ca¸ej dawki koniecznej do zaspoko-

jenia potrzeb pokarmowych roælin. Drugi powd

to zauwaýenie objaww niedoboru sk¸adnikw

pokarmowych, ktry skutkuje zaburzeniem

w odýywianiu roælin.

Planujemy uprawy, robimy przegld posiada-

nych nasion i innych potrzebnych artyku¸w,

wreszcie sporzdzamy list« zakupw. Na pewno

znajd si« na niej nawozy, bo do uzyskania sa-

tysfakcjonujcych plonw s niezb«dne. Pozo-

staje jednak pytanie, ile b«dziemy potrzebowali

nawozw oraz jakich.

Do wzrostu i rozwoju oraz wydania plonw Ð

np. kwiatw, owocw Ð roælina potrzebuje æwiat¸a,

wody i sk¸adnikw pokarmowych. Te ostatnie

czerpie korzeniami z pod¸oýa, a w niewielkich ilo-

æciach takýe poprzez liæcie oraz p«dy. S to ma-

krosk¸adniki (zapotrzebowanie na nie jest u roælin

duýe i pe¸ni one waýn funkcj« fizjologiczn

w ich ýyciu) oraz mikroelementy, ktrych znacze-

nie jest co prawda mniejsze, niemniej i tak s po-

trzebne, tyle ýe zwykle w mniejszych iloæciach. Ro-

æliny czerpi sk¸adniki pokarmowe z pod¸oýa

i wbudowuj je w swj organizm. Te dziko rosn-

ce po obumarciu ulegaj rozk¸adowi, wskutek

czego pobrane zwizki mineralne wracaj do gle-

by. Mamy wi«c tu do czynienia z obiegiem za-

mkni«tym. W przypadku gatunkw uprawnych,

z ktrych cz«æ lub nawet ca¸oæ masy roælinnej

zbieramy z pola jako plon, zwizki te tracimy

i w¸aænie z tego powodu konieczne jest uzupe¸nia-

nie ubytkw poprzez nawoýenie.

Iloæ sk¸adnikw, ktre musz pobra roæliny,

aby mog¸y prawid¸owo rosn i da duýy plon do-

brej jakoæci, okreæla wymagania pokarmowe ro-

ælin. Mog one by wysokie, ærednie bd ma¸e,

zaleýnie od danej roæliny lub grupy roælin. Czym

innym s potrzeby nawozowe roælin. Tak nazywa-

my iloæ sk¸adnikw pokarmowych, jak w formie

nawozw musimy dostarczy do gleby, by zaspo-

koi wymagania pokarmowe konkretnej roæliny.

Punktem wyjæcia do okreælenia potrzeb nawozo-

wych roæliny s jej wymagania pokarmowe, przy

czym dawki stosowanych nawozw przewyýszaj

zwykle iloæci wynikajce z wymagaÄ pokarmo-

wych. Dzieje si« tak, dlatego ýe nie wszystkie

wniesione do gleby sk¸adniki zostaj pobrane

przez roæliny. Niektre ulegaj wymyciu do g¸«b-

szych, niedost«pnych dla korzeni warstw gleby. In-

ne wskutek niekorzystnej kwasowoæci pod¸oýa

przekszta¸caj si« w zwizki niedost«pne dla roælin

(tzw. uwstecznienie), ulatniaj si« do atmosfery

bd s pobierane przez drobnoustroje glebowe

(tzw. sorpcja biologiczna), czyli na pewien czas za-

trzymywane.

Nie naleýy mimo to przesadza w iloæci stoso-

wanych nawozw mineralnych, gdyý Ð jak mwi

prawo nawozowe maksimum opracowane przez

Andr Voisina Ð ãNadmiar substancji przyswajalnej

w glebie ogranicza skutecznoæ dzia¸ania innych

Ogrd

M oýna ýartobliwie powiedzie, ýe ogrodnik, podobnie jak jego ro-

8 Nasz Dziennik Wtorek, 8 lutego 2005 OGRîD Ð SAMA RADOå!

Rozmnaýamy begonie

Nadchodzce przedwioænie i wczesna wiosna stoj pod znakiem porzdkw wærd roælin doniczkowych.

Czeka nas wi«c ich przesadzanie, czyszczenie, ci«cie, a pniej rozmnaýanie niektrych gatunkw.

ni« boweri, rozmnaýamy w

kwietniu lub na pocztku maja z

sadzonek liæciowych. Potrzebna b«dzie

do tego szeroka, p¸aska skrzynka, ktrej

spd wype¸niamy drenaýem, na to sy-

piemy ziemi«, a wierzch pokrywamy

centymetrow warstw ostrego piasku.

Jako pod¸oýa moýemy takýe uýy mie-

szaniny torfu z piaskiem. Sadzonki spo-

rzdzamy ze zdrowych, ca¸ych, wyro-

æni«tych liæci, ktre æcinamy ostrym no-

ýem lub ýyletk u nasady, po czym obci-

namy wok¸ brzegi. Do wyboru mamy

dwie metody. Tniemy liæ w poprzek na

mniej wi«cej 5-centymetrowej szeroko-

æci kawa¸ki, tak by kaýdy zawiera¸ frag-

ment nerwu g¸wnego (zdj«cie 3.). Sa-

dzonki zag¸«biamy pod ktem ostrym w

wilgotnym piasku na g¸«bokoæ 1 cm

(inni radz do po¸owy), doln cz«æci

blaszki liæciowej (zdj«cie 4.).

Druga metoda polega na wykorzysta-

niu ca¸ych, niepodzielonych liæci, ktre

æcinamy z kawa¸kiem ogonka liæciowego.

Nast«pnie nacinamy na wylot grube ner-

wy tuý poniýej rozga¸«zieÄ (zdj«cie 1.).

Miejsca naci« i koÄcwk« ogonka liæcio-

wego posypujemy lekko preparatem do

ukorzeniania. Teraz k¸adziemy liæ dol-

n powierzchni blaszki liæciowej na

wilgotnym piasku. Ogonek liæciowy za-

g¸«biamy w pod¸oýu, a ca¸y liæ za po-

moc ma¸ych kamykw (lub wygi«tych

w haczyki drucikw) przymocowujemy

w taki sposb do pod¸oýa, by nerwy do-

Grube nerwy liæciowe nacinamy poniýej ich rozga¸«zieÄ

Liæcie begonii tniemy na paski o szerokoæci ok. 5 centymetrw

Kamykami lub haczykami z drucikw tak przymocowujemy liæcie,

by nerwy dobrze styka¸y si« z pod¸oýem

Sadzonki sporzdzone z liæci begonii zag¸«biamy cz«æciowo

w wilgotnym pod¸oýu

brze przylega¸y do piasku (zdj«cie 2.).

Podlewamy doæ obficie pod¸oýe i

przykrywamy skrzynk« szybk szklan

lub pokryw z przezroczystej folii, ktr

codziennie na kilka minut zdejmujemy,

by przewietrzy. Nie dopuszczamy do

przeschni«cia pod¸oýa, ale teý unikamy

zalania. Pod¸oýe powinno by stale

umiarkowanie wilgotne. Utrzymujemy

temperatur« 16-20 st. C lub sta¸ 21 st. C.

W pierwszym przypadku m¸ode roælinki

pojawi si« na kawa¸kach liæci, w dru-

gim Ð w miejscu przeci«cia nerww.

Gdy wytworz si« 2-3 listki (ma to

miejsce w czerwcu-lipcu), ostroýnie

od¸czymy je od starego liæcia i posadzi-

my pojedynczo do ma¸ych doniczek. Ja-

ko pod¸oýe dla ukorzenionych roælinek

zalecana jest mieszanina ziemi wrzoso-

wej, liæciowej i wzbogaconego torfu.

REKLAMA

B egonie ozdobne z liæci, np. bego-

OGRîD Ð SAMA RADOå!

Wtorek, 8 lutego 2005 Nasz Dziennik 9

Kapustne w ogrodzie

Kapustne, a szczeglnie kapusta g¸owiasta bia¸a Ð ulubione warzywo S¸owian

p¸nocnych Ð tradycyjnie znajduj miejsce w polskich warzywnikach. Wydaj ob-

fity plon, cho nie wymagaj specjalnych zabiegw piel«gnacyjnych. Moýemy spo-

ýywa je surowe lub gotowane, utrwalone w przetworach (kwaszone), a niektre

gatunki daj si« bardzo dobrze przechowa przez zim«.

Nie do przecenienia s walory od-

ýywcze warzyw kapustnych. Bogac-

two witamin i soli mineralnych po-

winno wi«c nas zach«ci do corocz-

nego ich uprawiania.

Kapusta Ð g¸owa

wcale nie pusta

Kapusta bia¸a zawiera tyle witaminy

C, ile cytryna, prawie komplet wita-

Cennym rd¸em bia¸ka i witaminy

C jest jarmuý. Jego dodatkowa cen-

na cecha to moýliwoæ zbioru liæci od

jesieni do wiosny Ð prosto z grzdki.

Warzywem zasadotwrczym jest

rwnieý kalafior (+5). Zawiera on

witaminy A, B1, B2, C i PP, a z soli mi-

neralnych Ð wapÄ, fosfor, ýelazo

i magnez. Mniej wi«cej 3/4 witaminy

C kalafiora ginie podczas gotowania,

roæliny dwuletnie. Wyjtkiem s kala-

fiory i broku¸y, ktre zakwitaj

w pierwszym roku uprawy.

D¸ugie ch¸ody

i brak wody

to kl«ska

Dobrze ukorzenionej i zahartowanej

rozsadzie kapusty i kalafiora nie

przynosz szkody krtko trwajce

wiosenne przymrozki do -5 st. C,

a w okresie poprzedzajcym zbir

kapusta znosi spadki temperatury do

-8 st. C. Jednak kalafiory sadzone

przed po¸ow maja zaleca si« os¸o-

ni foli lub w¸knin. Bardziej od-

porna na mrz jest brukselka, ktra

nie tylko bezpiecznie znosi mrozy do

-20 st. C, lecz takýe bez ryzyka utra-

ty wartoæci moýe kilkakrotnie zama-

rza i rozmarza. Jednak d¸uýej

trwajce och¸odzenia wiosenne s

grone dla rozsady i m¸odych roælin

niedawno posadzonych do gruntu.

Ich skutkiem bywa przedwczesne

wybicie w p«dy kwiatostanowe

i utrata plonu, gdyý nie dojdzie juý

do zawizania g¸wek. üatwoæ wy-

bijania w p«dy kwiatostanowe pod

Warzywem lekkostrawnym i zasadotwrczym jest kalafior

wp¸ywem ch¸odw cechuje takýe ka-

pust« pekiÄsk, ktr najcz«æciej

uprawia si« jako poplon.

Podczas miesi«cy letnich u wraýli-

wego na wysokie temperatury kala-

fiora moýe dochodzi do deformacji:

rýe przerastaj liæmi i pokrywaj

si« meszkiem, przez co ich wartoæ

spada. Najkorzystniejsza temperatu-

ra do jego uprawy to 16-20 st. C. Po-

dobnie jak w przypadku kapusty dla

odmian wczesnych kalafiora wybie-

ramy ciep¸e i zaciszne stanowisko,

ærednio wczesne uprawiamy w klima-

cie umiarkowanym o duýej wilgotno-

æci powietrza, natomiast pne Ð

w rejonach o d¸ugiej i ciep¸ej jesieni.

Wymagania wodne s tym, czego

naleýy bezwzgl«dnie przestrzega

w uprawie kapustnych. Od maja do

padziernika, a w przypadku odmian

pnych szczeglnie w lipcu, konieczne

jest systematyczne ich nawadnianie.

DokoÄczenie na s. 10

REKLAMA

W celach leczniczych moýna uýywa takýe mi«sistych liæci kapusty

w¸oskiej

min B, poza tym E i K. Bogactwo soli

mineralnych (wapnia, potasu, ma-

gnezu, siarki, arsenu) plasuje j

w czo¸wce warzyw. Francuzi uwaýa-

j j za skuteczny lek na obrz«ki spo-

wodowane zatrzymaniem wody w or-

ganizmie. Warto, by duýe jej iloæci

spoýywa¸y osoby oty¸e i cierpice na

nadwag«, gdyý syci, nie tuczc Ð

w 100 g zawiera si« tylko 40 kalorii.

Chrupanie g¸bw kapuæcianych

przez ma¸e dzieci bardzo korzystnie

dlatego np. w Szwecji jada si« go na

surowo Ð startego na tarce Ð z dodat-

kiem majonezu. Co ciekawe, naj-

mniej witaminy C jest na obwodzie

rýy kalafiora, a najwi«cej w jej cz«-

æci ærodkowej i w g¸bie. Kalafior to

warzywo lekkostrawne.

Kapust« spoýywamy na surowo,

kiszon, gotowan. Nie zaleca si«

jej osobom ze schorzeniami ýo¸d-

ka i jelit. åwieýe zewn«trzne liæcie

kapusty s nieocenionym materia-

G¸wki kapusty czerwonej osigaj mniejsze rozmiary od g¸wek

kapusty bia¸ej

wp¸ywa na ich rosnce z«by. Ponadto

w g¸bach znajduje si« dwukrotnie

wi«cej witaminy C niý w liæciach.

Z kolei liæcie zawieraj duýe iloæci

b¸onnika, ktry pobudza ruchy ro-

baczkowe jelit.

W brokule wyst«puje ca¸a gama

witamin Ð A, C, B1, B2, PP, i soli mi-

neralnych Ð duýo wapnia, ýelaza,

fosforu, sporo magnezu, siarki, pota-

su. Warto wiedzie, ýe i jednych,

i drugich zawiera on dwukrotnie wi«-

cej niý kalafior, przewyýsza go takýe

zawartoæci bia¸ka. W 100 g broku-

¸w mamy 36 kalorii. Broku¸ naleýy

do warzyw zasadotwrczych (+4).

¸em na ok¸ady Ð moýemy je stoso-

wa np. przy urazach i st¸uczeniach

kolan i innych koæci, pomocniczo

przy migrenach, nerwoblach, uk-

szeniach owadw, nadciænieniu t«t-

niczym krwi, zapaleniu zatok czo¸o-

wych, blu gard¸a podczas anginy.

Wyciæni«ty sok z liæci stosuje si«

m.in. jako ærodek wspomagajcy

przy: grypie (do 3 szklanek dzien-

nie), anemii, wrzodach ýo¸dka (2-

-3 szklanki dziennie), zaparciach,

robakach jelitowych, kamieniach

moczowych (2 szklanki dziennie),

skpomoczu.

Wi«kszoæ warzyw kapustnych to

10 Nasz Dziennik Wtorek, 8 lutego 2005

OGRîD Ð SAMA RADOå!

Kapustne w ogrodzie

DokoÄczenie ze s. 9

cej niý kalafior, przewyýsza go takýe

zawartoæci bia¸ka. W 100 g broku-

¸w mamy 36 kalorii. Broku¸ naleýy

do warzyw zasadotwrczych (+4).

Cennym rd¸em bia¸ka i witaminy

C jest jarmuý. Jego dodatkowa cen-

na cecha to moýliwoæ zbioru liæci od

jesieni do wiosny Ð prosto z grzdki.

Warzywem zasadotwrczym jest

rwnieý kalafior (+5). Zawiera on

witaminy A, B1, B2, C i PP, a z soli mi-

neralnych Ð wapÄ, fosfor, ýelazo

i magnez. Mniej wi«cej 3/4 witaminy

C kalafiora ginie podczas gotowania,

dlatego np. w Szwecji jada si« go na

surowo Ð startego na tarce Ð z dodat-

przy: grypie (do 3 szklanek dzien-

nie), anemii, wrzodach ýo¸dka (2-

-3 szklanki dziennie), zaparciach,

robakach jelitowych, kamieniach

moczowych (2 szklanki dziennie),

skpomoczu.

Wi«kszoæ warzyw kapustnych to

roæliny dwuletnie. Wyjtkiem s kala-

fiory i broku¸y, ktre zakwitaj

w pierwszym roku uprawy.

D¸ugie ch¸ody

i brak wody

to kl«ska

Dobrze ukorzenionej i zahartowanej

rozsadzie kapusty i kalafiora nie

przynosz szkody krtko trwajce

wiosenne przymrozki do -5 st. C,

a w okresie poprzedzajcym zbir

kapusta znosi spadki temperatury do

-8 st. C. Jednak kalafiory sadzone

przed po¸ow maja zaleca si« os¸o-

ni foli lub w¸knin. Bardziej od-

porna na mrz jest brukselka, ktra

nie tylko bezpiecznie znosi mrozy do

-20 st. C, lecz takýe bez ryzyka utra-

ty wartoæci moýe kilkakrotnie zama-

rza i rozmarza. Jednak d¸uýej

trwajce och¸odzenia wiosenne s

grone dla rozsady i m¸odych roælin

niedawno posadzonych do gruntu.

Ich skutkiem bywa przedwczesne

wybicie w p«dy kwiatostanowe

i utrata plonu, gdyý nie dojdzie juý

do zawizania g¸wek. üatwoæ wy-

bijania w p«dy kwiatostanowe pod

wp¸ywem ch¸odw cechuje takýe ka-

pust« pekiÄsk, ktr najcz«æciej

uprawia si« jako poplon.

Podczas miesi«cy letnich u wraýli-

wego na wysokie temperatury kala-

fiora moýe dochodzi do deformacji:

rýe przerastaj liæmi i pokrywaj

si« meszkiem, przez co ich wartoæ

spada. Najkorzystniejsza temperatu-

ra do jego uprawy to 16-20 st. C. Po-

dobnie jak w przypadku kapusty dla

odmian wczesnych kalafiora wybie-

ramy ciep¸e i zaciszne stanowisko,

ærednio wczesne uprawiamy w klima-

cie umiarkowanym o duýej wilgotno-

æci powietrza, natomiast pne Ð

w rejonach o d¸ugiej i ciep¸ej jesieni.

Wymagania wodne s tym, czego

naleýy bezwzgl«dnie przestrzega

w uprawie kapustnych. Od maja do

padziernika, a w przypadku odmian

pnych szczeglnie w lipcu, konieczne

jest systematyczne ich nawadnianie.

Zaniedbanie tego zabiegu uprawo-

wego powoduje, ýe u kapusty nie

Nie do przecenienia s walory od-

ýywcze warzyw kapustnych. Bogac-

two witamin i soli mineralnych po-

winno wi«c nas zach«ci do corocz-

nego ich uprawiania.

Kapusta Ð g¸owa

wcale nie pusta

Kapusta bia¸a zawiera tyle witaminy

C, ile cytryna, prawie komplet wita-

min B, poza tym E i K. Bogactwo soli

mineralnych (wapnia, potasu, ma-

gnezu, siarki, arsenu) plasuje j

w czo¸wce warzyw. Francuzi uwaýa-

j j za skuteczny lek na obrz«ki spo-

Kapusta pekiÄska to zdrowy i smaczny sk¸adnik surwek

Zarwno witamin, jak i soli mineralnych broku¸ zawiera dwukrotnie

wi«cej niý kalafior

zwijaj si« g¸wki, u kalafiora nato-

miast tworz si« drobne, niewy-

kszta¸cone rýe, tzw. poæpiechy. Na

susz« bardziej wytrzyma¸e od kapusty

bia¸ej s brukselska, czerwona i w¸o-

ska. Z kolei nadmiar wody powoduje

p«kanie g¸wek kapust i gnicie rý

kalafiora.

Gleba raczej ýyzna

Warzywa kapustne moýemy upra-

wia na glebach gliniastych, madach,

czarnoziemach, czarnych ziemiach,

lessach, na glebach piaszczysto-gli-

niastych lub wystarczajco ýyznych

i wilgotnych torfach. Najmniejsze wy-

magania maj tu kapusty bia¸a

i brukselska, a najwi«ksze Ð kalafior

i broku¸. Dla wczesnych odmian ka-

pusty wybieramy gleb« lekk i æred-

ni, szybko nagrzewajc si« wio-

sn, nienaraýon na przymrozki i za-

sobn w prchnic«, a stanowisko

wodowane zatrzymaniem wody w or-

ganizmie. Warto, by duýe jej iloæci

spoýywa¸y osoby oty¸e i cierpice na

nadwag«, gdyý syci, nie tuczc Ð

w 100 g zawiera si« tylko 40 kalorii.

Chrupanie g¸bw kapuæcianych

przez ma¸e dzieci bardzo korzystnie

wp¸ywa na ich rosnce z«by. Ponadto

w g¸bach znajduje si« dwukrotnie

wi«cej witaminy C niý w liæciach.

Z kolei liæcie zawieraj duýe iloæci

b¸onnika, ktry pobudza ruchy ro-

baczkowe jelit.

W brokule wyst«puje ca¸a gama

witamin Ð A, C, B1, B2, PP, i soli mi-

neralnych Ð duýo wapnia, ýelaza,

fosforu, sporo magnezu, siarki, pota-

su. Warto wiedzie, ýe i jednych,

i drugich zawiera on dwukrotnie wi«-

kiem majonezu. Co ciekawe, naj-

mniej witaminy C jest na obwodzie

rýy kalafiora, a najwi«cej w jej cz«-

æci ærodkowej i w g¸bie. Kalafior to

warzywo lekkostrawne.

Kapust« spoýywamy na surowo,

kiszon, gotowan. Nie zaleca si«

jej osobom ze schorzeniami ýo¸d-

ka i jelit. åwieýe zewn«trzne liæcie

kapusty s nieocenionym materia-

¸em na ok¸ady Ð moýemy je stoso-

wa np. przy urazach i st¸uczeniach

kolan i innych koæci, pomocniczo

przy migrenach, nerwoblach, uk-

szeniach owadw, nadciænieniu t«t-

niczym krwi, zapaleniu zatok czo¸o-

wych, blu gard¸a podczas anginy.

Wyciæni«ty sok z liæci stosuje si«

m.in. jako ærodek wspomagajcy

Postrz«pione i niezwykle dekoracyjne liæcie jarmuýu mog si«

poszczyci duý zawartoæci bia¸ka i witaminy C

w dalszym cigu zachowywa najkorzyst-

niejsz dla naszych zbiorw temperatur«

i wilgotnoæ powietrza.

W sadzie trwa zimowe ci«cie drzew

owocowych. Cho rozpocz«liæmy je od ga-

tunkw odpornych na mrz, jednak lepiej

b«dzie przeczeka okres niskich temperatur,

by nie ryzykowa uszkodzenia drzew.

Sprawdzamy zabezpieczenie m¸odych drzew

przed zajcami, a ewentualne zranienia po-

krywamy farb emulsyjn z dodatkiem

ærodka grzybobjczego. Jeýeli wapno zosta-

¸o zmyte z pni, bielenie naleýy powtrzy,

gdyý w lutym cz«sto wyst«puj duýe rýnice

temperatur mi«dzy dniem i noc.

plony), sporzdzamy list« zakupw. Weryfi-

kujemy j, przegldajc zapasy. Przetermi-

nowane nasiona, ktrych prba kie¸kowa-

nia wypad¸a niepomyælnie, wyrzucamy.

W po¸owie lutego moýemy wysiewa

w mieszkaniu na rozsad« wczesne odmiany

sa¸aty, kapusty, kalafiora i kalarepy.

Dysponujc wczesnymi odmianami

ziemniakw, od koÄca lutego i w marcu mo-

ýemy przygotowywa sadzeniaki do przy-

spieszonej uprawy. Wybieramy bulwy æred-

niej wielkoæci, o ci«ýarze 40-60 g. Uk¸adamy

je w p¸askich skrzynkach lub innych pojem-

nikach i ustawiamy w pomieszczeniu wid-

nym, umiarkowanie ciep¸ym (10-14 st. C)

i o doæ duýej wilgotnoæci powietrza. W ra-

zie potrzeby co jakiæ czas spryskujemy bul-

wy wod. Dost«p æwiat¸a powoduje wypusz-

czanie silnych, krtkich i grubych kie¸kw

w kolorze ciemnozielonym. Podkie¸kowywa-

nie trwa 30-35 dni. Inna metoda polega na

podkie¸kowywaniu sadzeniakw w wilgot-

nym piasku lub torfie.

Kontynuujemy systematyczne przegl-

dy przechowywanych owocw, warzyw

oraz bulw i cebul roælin ozdobnych. Chore

okazy natychmiast usuwamy, by infekcja

si« nie rozprzestrzeni¸a. Staramy si«

Majc gotowe plany zagospodarowania

ogrodu i roz¸oýenia upraw w cigu sezonu

wegetacyjnego (przedplony, plon g¸wny, po-

Dodatek przygotowa¸a Maria KaliÄska.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: