Peter Zralek bornholm.-wikingowie,-koscioly,-trasy-rowerowe.-przewodnik-rekreacyjny.-wydanie-1 cała książka.pdf

(127051 KB) Pobierz
888436712.035.png
3
Zaproszenie na Bornholm
Bornholm to bez wątpienia miejsce, które zaskakuje różnorod-
nością krajobrazu. Znajdziemy tu piętrzące się urwiska, jaskinie,
do których wpływa się łódką, gęste lasy pełne wiewiórek, rzadkie
orchidee przycupnięte w skalnych załomach czy ruczaje pełne ryb,
które można łowić bez przeszkód.
Bornholm jest tak mały, że paliwo w baku w samochodzie zatan-
kowanym w Polsce starczy na objechanie całej wyspy (może jed-
nak warto samochód zostawić w domu, a wziąć rower lub wypo-
życzyć go na wyspie?).
Bornholmskie miasteczka tchną spokojem i tym co Skandyna-
wowie za Niemcami nazywają gemytlighet („przytulnością”). Więk-
szość ich zabudowy jest niska, parterowa, wzniesiona w drewnie
i kamieniu – materiałach, z którymi mimo epoki komputerów
i rakiet wysyłanych w kosmos czujemy się w dalszym ciągu lepiej
niż z betonem i szkłem. Ściany domostw mają pogodne, wesołe
barwy, na ulicach, rzadko biegnących prosto, jest miejsce na
kocie łby i koślawą ławeczkę w cieniu. Architektura, w połączeniu
z żywą przyrodą, tworzy tu środowisko, w którym, jak w greckich
wioskach, czujemy się bez wyraźnej przyczyny po prostu dobrze
i skąd niechętnie ruszamy.
A tzw. zabytki? – spyta niedowiarek. A co powiedzieć o dwu-
nastowiecznych kościółkach skrywających być może tajemnice
templariuszy (a na pewno intrygujące malowidła sprzed setek lat),
kamieniach ustawionych przez wikingów, z przejęciem opowiada-
jących o łodziach, które poszły na dno, o największym w Europie
północnej średniowiecznym zamku i ufortyikowanym po zęby
archipelagu? A kapelusz samego Diabła, który utknął w murze
pewnej dzwonnicy na wschodzie wyspy?
Bornholm jest wymarzonym miejscem na wakacje. Czytel-
nik znajdzie w niniejszym przewodniku wiadomości praktyczne
niezbędne do przygotowania się do nich. Należy tu z góry uczy-
nić konkretną uwagę: wyspa należy do bardzo popularnych
i wybierając się nań w środku lata, trzeba zarezerwować noclegi
z wyprzedzeniem.
Wybrzeże Bornholmu
888436712.036.png 888436712.037.png 888436712.038.png 888436712.001.png 888436712.002.png
Zaproszenie na Bornholm
Rønne, latarnia morska z 1880 r.
Najpiękniejsze miejsca
Plaże Dueodde
Bajecznie piaskowe, ciągnące się setkami metrów i obmywane
krystalicznie czystymi wodami Bałtyku.
Tour de Bornholm
Czyli rowerowa przygoda na wyspie będącej prawdziwym rajem dla
jednośladów i ich właścicieli.
Zaułki starego Rønne
Spacer w przeszłość, kiedy tempo życia pozwalało nam jeszcze na
zadumę nad krzywym murem domu, studiowaniem nowej witryny
sklepowej lub na krótką drzemkę w cieniu przydrożnego drzewka.
Najwspanialsze zabytki
Kościoły rotundowe
Świątynie w Nylars, Østerlars,
Nyker i Olsker. Cenne historycz-
nie (XI–XII w.) i artystycznie
(częściowo zachowane malowidła
ścienne wnętrz); kto wie, może
także kryjące jeden z większych
nieodnalezionych dotąd skar-
bów Europy – pozostawiony
przez zagadkowych templa-
riuszy!
Zamek Hammershus
Ruiny, których widok wstrząś-
nie nie tylko miłośnikami śred-
niowiecza, jedna z większych
atrakcji architektonicznych
i historycznych Skandynawii.
Działa armatnie
Stanowiska największych na świe-
cie dział armatnich z okresu II wojny
światowej mających bronić dostępu
do Bałtyku (w lesie w pobliżu Dueodde).
888436712.003.png 888436712.004.png 888436712.005.png 888436712.006.png 888436712.007.png 888436712.008.png 888436712.009.png 888436712.010.png 888436712.011.png 888436712.012.png 888436712.013.png 888436712.014.png 888436712.015.png 888436712.016.png 888436712.017.png 888436712.018.png 888436712.019.png 888436712.020.png 888436712.021.png
Hity Bornholmu
5
5
Specjały kuchni bornholmskiej
Wędzone śledzie
Koniecznie po bornholmsku,
czyli w wyspiarskiej wędzarni
z rzodkiewką, żółtkiem i kulem
schłodzonego piwa.
Fiskebufet
Niemal każdy o nim słyszał – to
słynny szwedzki stół! Wiele wędzarni
oferuje w takiej właśnie formie
tradycyjne duńskie przysmaki:
owoce morza, sałatki śledziowe,
wędzoną makrelę z dodatkiem
czosnku, pieprzu i papryki oraz
ciemny chleb i sałatkę ziemniaczaną.
Akvavit
To rodzaj produkowanej na wyspie wódki. Jej wytwórnia, Bornholmske Spiritfabrik,
znajduje się w Nexø. Produkowane są głównie jej trzy rodzaje: Bornholmer
Akvavit (40% czysta wódka z posmakiem kopru i kminku), Bornholmer 1855
Traditionsakvavit (42% wódka wyrabiana wg starej receptury), a także Bornholmer
Bitter – gorzka wódka o mocy 38% z nutą jałowca i cynamonu.
Ser pleśniowy Sct. Clemens Danablu
Powstaje w mleczarni w Klemensker. Wyśmienitym dodatkiem do sera są żytnie
ciasteczka produkowane w rodzinnej irmie w Åkirkeby.
Wędzone śledzie – tradycyjne danie
mieszkańców Bornholmu
Kościół rotundowy w Østerlars
888436712.022.png 888436712.023.png 888436712.024.png
 
888436712.025.png 888436712.026.png
Spis treści
3
Zaproszenie na Bornholm
4
Hity Bornholmu
9
Informacje praktyczne
9
Przygotowania do podróży
9
Wybór czasu podróży
9
Przewodniki i mapy
10
Słowniki i rozmówki
10
Formalności wizowo-paszportowe i celne
11
Pieniądze
11
Zabezpieczenia medyczne
11
Co zabrać?
12
Dojazd
12
Podróż promem
13
Podróż samolotem
14
Podróż samochodem
14
Na miejscu
14
Komunikacja
16
Noclegi
18
Wyżywienie
19
Pamiątki i zakupy
20
Aktywny wypoczynek
22
Informator A–Z
26
Znani Bornholmczycy
26
Christian V (1645–99)
26
Vilhelm Christoffer Herold (1865–1937)
26
Corfits Ulfeldt – duński Judasz (1606–64)
27
Mathias Bidstrup (1852–1929)
27
Jens Pedersen Kofoed (1628–91)
28
Oluf Høst (1884–1966)
29
Informacje krajoznawcze
30
Charakterystyka geograficzna
32
Bornholm i Bałtyk
34
Klimat
34
Przyroda
37
Historia
37
Prehistoria
40
Czasy wikingów i Wenedów
44
Wikingowie
52
Czasy Hanzy
55
Wojny duńsko-szwedzkie
58
II wojna światowa
59
Język
62
Zwiedzanie Bornholmu
62
Rønne
77
Z Rønne do Svaneke
88
Z Rønne do Nexø
888436712.027.png 888436712.028.png 888436712.029.png 888436712.030.png 888436712.031.png 888436712.032.png 888436712.033.png 888436712.034.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin