GRY W HARCÓWCE.pdf

hm Jolanta Kreczmańska

Hufiec Warszawa – Mokotów

( z pisma S.I. Agrikola „Liść dębu” nr. 3/95)

Gry w harcówce

„Kto gra - ten walczy. Zwycięża przeciwnika, przezwycięża siebie samego. A chłopcy

kochają walkę! Dlatego przepadają za grami. Instynktu walki w chłopcu nie zabijemy.

Ani to możliwe, ani pożądane. Więc chęć zmagania się, próbowania sil, trzeba - nie

zwalczyć, lecz przestawić z torów, które mogą być niepożądane (bójki, sprzeczki,

rywalizacja osobista, zazdrość) - na tory dobre. Są nimi w harcerstwie przede

wszystkiem: zawody zastępów, próby na stopnie, gry harcerskie. (...) Treść codzienna,

zapełniająca zbiórki, tok zajęć powszednich - o ile nie ma popsuć, zniekształcić,

skarykaturować naszego harcerskiego sposobu wykorzystania instynktu walki chłopców

na dobre, musi być cała właśnie jedną, wielką, uharcerzoną (to znaczy przerobioną na

harcerski sposób) walką."

Juliusz Dąbrowski "Gry i zabawy w izbie harcerskiej."

Pisałam już o grach terenowych, które są chyba jedną z najwspanialszych i

najefektywniejszych form pracy w harcerstwie. Nie zawsze mamy jednak do nich

warunki. Wtedy gry powinny stać się częścią naszych harców w izbie harcerskiej.

Przecież sama nazwa - harcówka -sugeruje już potrzebę grania. To właśnie w grze

zdobywamy kolejne umiejętności, rozwijamy swoją osobowość, mobilizujemy wszystkie

swoje siły. Wreszcie, po prostu, świetnie się bawimy. Zaś bawiąc się tworzymy po

kawałku siebie. By tak jednak było, musimy zawsze pamiętać o kilku zasadach:

1. Przez gry realizuj wymagania na stopnie harcerskie.

Dobry drużynowy rozpisuje wymagania, z danej próby na stopień młodszoharcerski, na

poszczególne zbiórki i wycieczki. Ich częścią zaś jest gra. Tak więc w grze właśnie,

harcerze zdobywają wiedzę i spraw-dząją swoje umiejętności. Nagrodą za wysiłki i

dalszą motywacjąjest nie tylko wygrana w grze, ale również zaliczenie przez

drużynowego wymagania w karcie próby.

2. Układaj gry w cykle.

Cykle tematyczne - gier z danej dziedziny np. samarytanki czy umiejętności

spostrzegawczości - powinny gwarantować coraz wyższe stawianie poprzeczki do

pokonania. Na początku uczymy w grze rzeczy najłatwiejszych. Potem te umiejętności

przydadzą się w grach o wyższym stopniu trudności. Coraz trudniej zwyciężyć, coraz

wszechstronniej trzeba się wytężyć, by wygrać. W końcu takiego cyklu można wreszcie

zaliczyć wymaganie lub kilka wymagań na stopień.

3. Łącz gry w logiczny ciąg.

Gry muszą tworzyć logiczny ciąg z całą zbiórką. Jeśli następuje po sobie kilka gier, jedna

musi wynikać z drugiej, musi być jej naturalnym następstwem. Często pomocna jest w

tym fabuła zbiórki. Coś jak w serialu telewizyjnym.

4. Pilnuj żelaznej sprawiedliwości.

Zawsze sprawdź, czy wszyscy rozumieją zasady gry. Muszą być one wyraźne i

jednoznaczne. Jednocześnie gra musi być „fair play". Ty zaś, jesteś strażnikiem prawa.

Pamiętaj, że żelazna sprawiedliwość jest konieczna.

5. Przerwij grę w odpowiednim momencie.

Gry należy przerwać zanim się znudzą, tak, by pozostał niedosyt. Przeciąganie nawet

najfajniejszej gry w nieskończoność wywoła znużenie.

6. Dobrze przygotuj grę.

Zrób jej plan z wyliczeniem czasowym. Przygotuj rekwizyty. Wprowadź wcześniej

w zasady gry wszystkich, którzy sąjej organizatorami.

A oto gry ze starych książek. Możesz je wykorzystać lub przerobić dla własnych potrzeb.

Są też świetnym przerywnikiem. Być może podsuną Ci jakiś pomysł.

GRY ĆWICZĄCE BYSTRĄ ORIENTACJĘ, SZYBKĄ REAKCJĘ NA

BODŹCE, UMIEJĘTNOŚĆ WNIOSKOWANIA, KOMBINOWANIA,

SKUPIANIA UWAGI NA KILKU PRZEDMIOTACH JEDNOCZEŚNIE

Kury - koguty

Dwa zespoły stoją w szeregach, twarzami do siebie, równolegle do dłuższych ścian - sali

lub boiska. Jeden zespół to „kury", drugi to

„koguty". Zastępowy, stojąc z boku, udaje gdakanie „ko, ko, ko, ko, ku" - zakańczając je

wołaniem „kury" lub „koguty". Zespół wywołany ucieka co sił do ściany. Kto zeń zostaje

schwytany przez przeciwnika przed dobiegnięciem, traci punkt dla zespołu. Kto, zamiast

uciekać, rzuca się na przeciwnika, sądząc zrazu, że to jego zespół ma gonić, traci punkt,

oczywiście, także.

Zastępowy woła też czasami „kurczęta" - i wtedy wszyscy pozostać muszą bez ruchu.

Kto wybiegnie traci punkt.

Burza na morzu

Wszyscy siedzą, dla jednego brak jest miejsca. Ten chodzi wkoło i opowiada historię, w

której, gdy wypowie „burza na morzu", wszyscy muszą zerwać się i zmienić miejsca, a

opowiadający stara się przytem także znaleźć miejsce. Kto zagapi się i nie zerwie się na

te słowa, traci punkt. Dla kogo brak jest miejsca - ten skolei jest opowiadaczem.

Do wody

Zastęp wkoło zastępowego, poza linią narysowaną na podłodze kredą. Na rozkaz „do

wody" skaczą wewnątrz koła. Na hasło „na ląd" wyskakują. Jeśli rozkaz „do wody" dany

jest, gdy wszyscy są „w wodzie", nikt się nie rusza - i przeciwnie. Dwie omyłki

wykluczają z gry. Kto zostaje ostatni - wygrywa.

Rozrzucone sylaby

Zastępowy pokazuje list, w którym sylaby każdego wyrazu są przestawione. Kto

pierwszy odczyta list?

List na bibule

Kto pierwszy napisze odczytany przez zastępowego wyraz, lub krótkie zdanie, czytane od

końca, jakby z odbicia na bibule.

Utracona pamięć

Zastępowy ogłasza, że znaleziono człowieka, który utracił pamięć -i okazuje zawartość

jego kieszeni. 2 zespoły (lub więcej) na wyścigi usiłują na tej podstawie określić, kim był

ten człowiek i dać o nim maximum informacyj.

O GRY ĆWICZĄCE SPOSTRZEGAWCZOŚĆ

Zmiany w ubraniu

Gra znana powszechnie; pokazujemy zastępowi kogoś dwukrotnie, przyczem drugim

razem robimy pewne zmiany w jego ubraniu. Każdy spisuje zauważone zmiany. Kto

wskaże ich najwięcej - wygrywa. Można grać zespołami, wtedy w każdym zespole wolno

się porozumiewać.

Obostrzenie. Chłopiec może powiedzieć tylko tyle zmian, ile było rzeczywiście zrobione

bez względu, czy mówi dobrze, czy źle, np. zrobiono 5 zmian; chłopak, któremu na

początku mówi się ile zmian zrobiono, wymieni 5 zmian, w tym trzy dobrze, to już dalej

nie może wymieniać, choćby nawet widział prawdziwe 2 dalsze zmiany. GRA UCZY

RZETELNOŚCI OBSERWACJI.

Nawprost - nakrzyż

Zastęp siedzi wkoło. Kilku między nimi wtajemniczonych w sekret gry. Zastępowy

podaje sąsiadowi z prawej strony dwa ołówki, mówiąc „nawprost" - lub „nakrzyż"

zależnie od tego, czy siedząc, trzyma nogi złożone jedna na drugą („nakrzyż") - czy obok

siebie („nawprost") -robi jednak pozory, jakoby zależało to od specjalnego ułożenia

ołówków przy podawaniu. Sąsiad musi podać ołówki swemu skolei sąsiadowi, mówiąc

„nawprost" lub „nakrzyż" - myli się, oczywiście, obserwuje kolegów, zwłaszcza

wtajemniczonych, aż w końcu każdy się domyśli, od czego zależy użycie jednego z

dwóch określeń. Zastępowy powinien określać za każdym razem, czy pny podawaniu

ołówków użyto właściwego powiedzenia. Punktacja, wg spostrzeżeń zastępowego.

O GRY ĆWICZĄCE ZMYSŁ SŁUCHU I PAMIĘĆ SŁUCHOWĄ.

Szukanie zegarka pod czapkami

Na stole leży 6-8 czapek. Pod jedną z nich „tika" zegarek. Każdy po kolei podchodzi,

nasłuchuje i w końcu musi powiedzieć pod którą. Można połączyć z grą

spostrzegawczości, każąc opisać tę czapkę, pod którą zdaniem odpowiadającego, jest

zegarek.

O GRY ĆWICZĄCE ZMYSŁ DOTYKU

Rozpoznawanie monet

Rozpoznawanie monet danych do oglądania w woreczku jest łatwiejsze, gdy monety

sąróżne. Bardzo ttudnojest, gdy monety sąpodobne. Np. 50 groszówki

1 złotówki, 10-cio i 5-cio złotówki.

List na sznurku

O, to trudna gra!!! Żmudna w przygotowaniu. Zawiązujemy na sznurku węzełki:

2 przy sobie - to kreska, jeden - to kropka, i w ten sposób z węzełków tworzymy

tajemniczy list sygnalizacyjny Alfabetem Morse'go. Morowa gra, wymagająca dużego

poświęcenia ze strony zastępowego.

O GRY ĆWICZĄCE ZRĘCZNOŚĆ I ZWINNOŚĆ

Przeszkody we mgle

Rozstawione w izbie krzesła stanowią przeszkody dla brodzących we mgle okrętów -

chłopców z zawiązanemi oczami, startujących z jednego końca izby ku oznaczonej mecie

i podzielonych na dwa zespoły. Kto dotknie jakiejś przeszkody musi ją trzykrotnie

okrążyć. Zespól, którego okręty pierwsze dobiją do portu, wygrywa. Trzeba uważać, aby

zbyt jasne światło nie było wskazówką o kierunku portu.

Gra w kole - ptak

Każdy z grających przybiera sobie nazwę jakiegokolwiek ptaka. Nazwy muszą być różne.

Jeden spośród grających z zawiązanymi oczami staje pośrodku koła i głośno wywołuje

dwa „ptaki". Wywołani szybko zamieniają się miejscami. Stojący pośrodku stara się

jednego z nich złapać. Jeżeli mu się nie udaje, wywołuje następną parę. Złapany

zastępuje stojącego w kole.

O GRY ZESPOŁOWE

Czem okręt naładowany?

Zastęp siedzi wkoło. Obiera się jedną literę np. A. Ktoś zaczyna grę, rzucając w innego

harcerza chustką i pytając: „Czem ten okręt naładowany?" Ten odpowiada wyrazem

zaczynającym się wybraną literą, np. w naszym wypadku: arbuzami. Utrudnić grę można

nie dobierając litery, lecz pozwalając temu, kto rzuca chustkę, określić literę. Na jaką

zaczynać się ma odpowiedź. ODMIANA Rzucając chustkę, nie oznacza się litery, lecz

woła pierwszą sylabę odpowiedzi, którą dokończyć ma partner. Np. A rzucając do B

chustką, woła: Czem okręt naładowany?. „Ce..." a B kończy odpowiedź, mówiąc „ Ce -

bulą" Kto nie odpowie traci fant, lub punkt.

ODMIANA Dobieranie przez grających w powyższy sposób rymów do wypowiedzianego

przez pierwszego - wyrazu.

Stajnia bawołów

Cztery zespoły w czterech rogach sali. Po dwa z nich - przeciwne sobie wedle

przekątnych usiłują przekazać sobie wzajem pytanie i rozsądną odpowiedź, lecz nie

gestami ani sygnalizacją. Zarazem usiłują podniesieniem ogromnej wrzawy przeszkodzić

porozumieniu się przeciwnych dwóch zespołów. Które pierwsze porozumieją się,

wygrywają.

Adwokat

Zastęp siedzi wkoło. Zastępowy zadaje poszczególnym chłopcom szereg pytań.

Zapytanemu nie wolno odpowiadać - czyni to za niego sąsiad z lewej strony, czyli każdy

odpowiada na pytania zadane jego sąsiadów z prawej strony. Kto się zagapi - traci punkt

- lub daje fant.

Ranny w górach

Zespoły składają się z trzech chłopców. Jeden z nich jest ranny, leży w górach na

niedostępnej skale. Sygnalizuje on rękoma oznaczoną przez zastępowego depeszę,

otrzymuje od zespołu odpowiedź, poczem ten po pokonaniu pewnych przeszkód, jak:

przeskoczenie przez stół, przejście w równowadze po przeciągniętej na podłodze linie

itp., dostaje się do rannego i dokonawszy właściwego ratunku (wszystko na wyścigi),

przenosi go na noszach z powrotem. Punktowanie potrójne lub poczwórne (sygnalizacja,

przeszkody, ratownictwo, szybkość).

Wyścig par

Dwa zespoły siedzą na ziemi w rzędach równolegle do siebie. Pierwsi z obu rzędów

otrzymują jakąś literę, drudzy inną itd.. Zastępowy w pewnej odległości przed czołem

obu rzędów sygnalizuje którąś z tych liter. Oznaczona nią para zrywa się, biegnie do

zastępowego, dotyka jego dłoni i pędem wraca na miejsce. Pierwszy z tych dwóch

zdobywa punkt dla swojego zespołu. Gra się do 10 - 15 punktów. Można grę urozmaicić,

zwiększając wymagania przy wyścigu, np.: ścigający się muszą skakać na jednej nodze

lub przeskoczyć przez ławkę, albo biec z jajkiem na łyżce, albo wkoło zastępowego

narysować kredą swoją literę alfabetem Morse'a itd.. Co jakiś czas zastępowy klaszcze.

Znaczy to, że każdy ma teraz literę następną z alfabetu, tj. jak ktoś miał „a" - ma teraz

„b", kto miał „p" ma teraz „r" itd..

Marsz z kompasem

„Ekspedycja" wyrusza - naprawdę - na boisko, albo na niby, ołówkiem po papierze i

otrzymuje „przez radjo" polecenie kierowania się w różne strony świata. Kto poprawnie

wyrysowuje kierunki lub maszeruje po boisku - zdobywa dodatnie punkty. To samo - w

terenie.

Morze

Kapitanowie są już na brzegu, a marynarze toną; aby uratować marynarza, trzeba

zawiązać węzeł - rzucić tonącemu linę, potem węzeł rozplatać. Który kapitan zdąży

pierwszy w ten sposób wyratować wszystkich swoich - wygrywa. Można żądać, by węzły

wiązali i kapitan i tonący. Lina rzucona może być za krótka, trzeba ją dosztukować.

Kapitanami są coraz to inni chłopcy, (są częste bunty).

Wycieczka

„Na tropie" z 1932 r.. Podaje grę następującą: zastępowy czyta ułożoną przez siebie

historię np. o wycieczce harcerza, w czasie której kilkakrotnie potrzebował on użyć liny.

Gdy zastępowy opowiada te przypadki - zastęp wiąże odpowiednie węzły. Kto wszystkie

węzły zawiąże właściwie - wygrywa.

Zmiany w mundurze

Okazujemy chłopca w przepisowym mundurze. Zastęp go obserwuje. Następnie

odchodzimy z nim z pokoju i czynimy mu zmiany w mundurze: krzyż przypinamy w

złem miejscu, listki za lata służby lub cyferki drużyny przypinamy niewłaściwie. Wtedy

okazujemy naszego „modela" po raz drugi na l minutową obserwację, po której każdy ma

napisać na kartce zmiany dostrzeżone.

Lepiej jeszcze odwrócić kolejność, by utkwiły w pamięci nie wady mundurowe, ale

właściwy sposób jego noszenia. Lecz nie jest to nieodzownem.

Odmiana podana w książce „Ćwiczenia i gry" biblioteki „Skrzydeł" polega na tem, że od

razu, bez poprzedniej obserwacji, pokazujemy harcerza w nieprzepisowym mundurze - i

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: