choroby dzieci
wykłady
Studentki Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
wykłady.
MEDYCYNA WIEKU ROZWOJOWEGO – WCZORAJ I DZIŚ. KIERUNKI ZMIAN W OPIECE NAD DZIECKIEM
PEDIATRIA – leczenie dzieci, choroby dzieci.
PEDIATRIA ® medycyna wieku rozwojowego ® nauka o chorym i zdrowym dziecku (profilaktyka chorób, fizjologia).
Medycyna wieku rozwojowego:
§ szeroko pojęta profilaktyka stanu zdrowia i rozwoju (badania okresowe, szczepienia, kontrola wzrostu i rozwoju),
§ wychowanie zdrowotne czyli promocja zdrowia,
§ rozpoznawanie i leczenie dzieci do lat 18.
1. Od starożytności do przełomu XVII – XIX wieku:
§ część składowa medycyny ogólnej.
2. Wiek XIX – okres burżuazji i kapitalizmu:
§ narodziny i rozwój pediatrii jako samodzielnej dyscypliny.
3. Czasy współczesne
§ rozwój medycyny wieku rozwojowego w tym szeroko rozumianej profilaktyki i opieki.
787r. – Mediolan – Dathens organizuje dom dla sierot i dzieci opuszczonych.
FRANCJA – kuźnia pediatrii światowej – tam najlepsza opieka nad dziećmi:
§ 1638r. – dom dla opuszczonych dzieci,
§ Hotel Dieu – szpital, 1200 łóżek, razem z dorosłymi leczono dzieci,
§ 1802r. – dom dla sierot przekształcony w szpital.
1785r. – Paryska Akademia Nauk wyłania Komisję określającą wytyczne dla szpitala dziecięcego:
§ osobne pawilony daleko od chorób zakaźnych,
§ sale do 30 osób,
§ każdy na osobnym łóżku,
§ dzieci oddzielone od dorosłych.
POLSKA
1152r. – Kraków – szpital położniczy.
1292r. – Sandomierz – szpital dla biednych i dla dzieci.
1549r. – Gdańsk – dom dziecka założony przez Zygmunta Augusta.
XVII – XVIII wiek – powstają sierocińce, organizacje, szpitale.
1583r. – pierwsze dzieło pediatryczne.
XIX wiek – Jakub Szymkiewicz – „Nauka o chorobach dzieci”, Jędrzej Śniadecki – „O fizycznym wychowaniu dzieci”.
1864r. – Kraków – pierwsza klinika dziecięca – Maciej Jakubowski.
1845r. – 12 łóżek w lwowskim szpitalu.
XX wiek – Lwów, Warszawa, Wilno, Poznań – powstają kolejne kliniki.
ŁÓDŹ
1905r. – z inicjatywy Józefa Brudzińskiego powstaje szpital Anny Marii (im. J. Korczaka), ufundowany przez Herbstów.
Powstaje „kropla mleka” – stacje rozdająca sterylizowane mieszanki dla niemowląt.
1906r. – pierwsza poradnia dla niemowląt.
1908r. – pierwsze czasopismo „Przegląd Pediatryczny”.
1921r. – Pierwszy Oddział Towarzystwa Pediatrycznego.
1928r. – sanatorium w Sokolnikach.
1930r. – „Pawilon gruźliczy”.
1945r. – I Klinika i Katedra Wydziału Lekarskiego – prof. St. Popwski; II Klinika – prof. Fr. Redlich.
1959r. – Kliniki przeniesiono do Szpitala im. M. Konopnickiej.
1970r. – Instytut Pediatrii AM pod kierownictwem Prof. Sroczyńskiego.
PROBLEMY ZDROWOTNE W OKRESIE POWOJENNYM
§ wysoka umieralność niemowląt (111 ‰),
§ niedobory masy ciała niemowląt,
§ ostre stany biegunkowe,
§ gruźlica,
§ ostre choroby zakaźne (błonica, poliomyelitis),
§ gorączka reumatyczna.
SKUTKI POSTĘPU
1. Spadek zachorowalności:
§ powszechne szczepienia,
§ oświata sanitarna,
§ poprawa warunków higienicznych.
2. Spadek śmiertelności i umieralności niemowląt:
§ wprowadzenie obowiązkowej hospitalizacji niemowląt,
§ antybiotykoterapia,
§ poprawa edukacji lekarzy.
3. Zmniejszenie liczby zgonów z powodów stanu zagrożenia życia:
§ oddziały intensywnej terapii,
§ resuscytacja możliwa do przeprowadzenie przez każdego pediatrę.
4. Zmniejszenie częstości zgonów i powikłań związanych z wadami wrodzonymi:
§ szybka interwencja chirurgiczna.
5. Zapobieganie chorobom uwarunkowanym genetycznie:
§ poradnictwo genetyczne,
§ wczesne wykrywanie wad metabolicznych.
6. Obniżenie częstości występowania chorób niedoborowych:
§ wczesne wykrywanie (hypotyreoza, niedobór Fe),
§ profilaktyka.
7. Przesiewowe badania USG stawów biodrowych u noworodków i niemowląt.
8. Oddziały pracy chronionej i obniżenie liczby porodów przedwczesnych.
9. Wytyczne, zarządzenia i zalecenia Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie (odnośnie żywienia, szczepień, badań przesiewowych).
WSPÓŁCZESNE PROBLEMY
§ wcześniactwo (97 i 98 rok – 11,2 ‰),
§ powikłania wcześniaków i stany zagrożenia życia u noworodków,
§ zakażenia wirusem HBV i HCV,
§ zakażenia wirusem HIV,
§ narkomania i przestępczość wśród młodzieży,
§ stopniowe obniżanie się poziomu wydolności wysiłkowej i sprawności motorycznej,
§ wzrost częstości wad postawy i zaburzeń rozwoju somatycznego (otyłość).
KIERUNKI DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH
§ szczepienia ochronne,
§ opieka lekarsko – pielęgniarska w Poradni D,
§ bilanse zdrowia,
§ dyspanseryzacja – ustalenie postępowania w zaburzeniach rozwoju,
§ wprowadzenie oceny rozwoju somatycznego i licznych poradni specjalistycznych,
§ programy promocji zdrowia,
promowanie regularnej aktywności.
WPÓŁCZESNE METODY OCENY ROZWOJU BIOLOGICZNEGO DZIECI I MŁODZIEŻY
Rozwój biologiczny – wieloetapowy proces ciągłych przemian biologicznych jakie zachodzą w rozwijającym się organizmie, charakteryzuje się powiększeniem wymiarów i masy ciała oraz doskonaleniem struktury i funkcji narządów wewnętrznych i układów.
§ wzrastanie,
§ różnicowanie,
§ dojrzewanie.
Ontogeneza – to rozwój indywidualny (osobniczy) od momenty poczęcia do śmierci. Obejmuje okres prenatalny i postnatalny:
§ faza rozwoju progresywnego,
§ faza stabilizacji,
§ faza starości.
Auksologia – nauka o rozwoju.
Auksopatia – zaburzenia rozwoju, nieprawidłowość.
Tempo rozwoju – szybkość rozwoju cechy w jednostce czasu; ocenia się przyrosty (lub obniżenia) wartości cechy w kolejnych badaniach.
Rytm rozwoju – to występujące okresowo przyspieszenie lub zwolnienie tempa rozwoju.
Uwarunkowania rozwoju biologicznego:
§ czynniki endogenne, genetyczne (determinanty),
§ czynniki paragenetyczne (stymulatory),
§ czynniki egzogenne (modyfikatory).
DETERMINANTY
W sposób nieodwracalny decydują o rozwoju:
§ płeć,
§ kolor oczu,
§ typ budowy,
§ kolor skóry,
§ choroby: hemofilia, mukowiscydoza.
STYMULATORY
Tworzą właściwości środowiska wewnątrzmacicznego i wpływają na rozwój płodu:
§ stan odżywienia matki,
§ tryb życia,
§ stan zdrowia matki,
§ stosowane leki,
§ zakażenia wirusowe, bakteryjne itp.
MODYFIKATORY (czynniki biokulturowe)
1. Biogeograficzne:
§ ukształtowanie terenu,
§ klimat,
§ skład wody, powietrza,
§ flora i fauna,
§ bakterie, wirusy, pasożyty.
2. Społeczno – ekonomiczno – kulturowe:
§ sposób odżywiania,
§ warunki bytowe i sanitarne,
§ poziom wykształcenia i kultury rodziców,
§ tradycje społeczne (zakazy religijne).
3. Aktywność własna:
§ fizyczna,
§ psychospołeczna (kształcenie rozwoju umysłowego).
Określenie aktualnego poziomu wzrastania i dojrzewania – ocena tempa wzrastania i dojrzewania czyli rozwoju jako procesu dynamicznego.
Wskaźniki rozwoju:
§ somatometryczne,
§ dojrzewania.
Biologiczne układy odniesienia:
§ tablice wartości średnich i centylowych,
§ siatki centylowe i standardy,
§ siatki proporcji i harmonii rozwoju,
§ wskaźniki proporcji ciała,
§ morfogramy.
Najczęściej stosowane kryteria:
§ wiek morfologiczny (somatyczny),
§ wiek kostny (dojrzałość szkieletowa),
§ wiek wtórnych cech płciowych,
§ wiek zębowy
WIEK MORFOLOGICZNY
§ masa,
§ wysokość ciała, długość kończyny górnej i dolnej, długość tułowia,
§ obwód głowy, klatki piersiowej, ramienia, uda,
§ szerokość barków, bioder, łokcia, kolana,
§ grubość fałdów skórno – tłuszczow...
mariz.tbg