Podział pierwiastków ze względu na funkcję w organizmie.1. Niezbędne 2. Pierwiastki o określonym znaczeniu3. Pierwiastki toksycznePodział pierwiastków występujących w organizmach zwierzęcych i roślinnych pod względem zawartości :1. Podstawowe pierwiastki biogenne granica zawartości : >1C, H, O, N2. Makroelementy ;granica zawartości : 1-1x10-2, Ca, Cl, K, Mg, Na, P, S3. Mikroelementy ; 1x10-2- 1x10-4,, Al., As, B, Ba, Br, Co, Cr, Cu, F, Fe, J, Li, Mn, Mo, Ni, Pb, Rb, Si, Sn, Sr, Ti, V, Zn.4. Ultramikroelementy;<1x10-4, Ag, Au, Bi, Cd, Cs, Ga, Ge, Hg, La, Nb, Ra, Rb, Sb, Se, Te, Th, Tl, W, U.Metale ciężkie to wszystkie pierwiastki metaliczne, których gęstość jest większa niż 4,5g/cm3, których liczba atomowa jest większa od 20.Zagrożenia metalami ciężkimi . gdzie : CŚ – zawartość pierwiastków w ściekach komunalnych i przemysłowychCt – średnia zawartość pierwiastków w litosferze .Brak zagrożenia jeśli stosunek C Ś:Ct jest równy lub mniejszy od jedności Al., Fe, Si, Ti, Mn, Sr, Zr, V, Rb, Co, Sc, Cs, TaZagrożenie jeśli stosunek CŚ : Ct jest większy od jedności : Ba, Cr, Zn, Cu, Pb, B, Be, Br, Sn, As, W, Sb, Cd, Bi, Ge, Mo, In, Hg, Ag, Se.Opcjonalnie : Ba, Ni, Ga, Hf, Pt, Bi.Wskaźnik względnego potencjału zanieczyszczenia środowiska metalami : Gdzie : Zr – zużycie roczne danego metalu, tonCŚ – stężenie w środowisku , mg/ tonęZnaczenie kontroli jakości analiz w analizie metali ciężkich. Oznaczenie stężenia :- mg/kg lub mg/dm3 (ppm)-μg/kg lub μg/dm3 (ppb)- ng/kg lub ng/dm3 (ppt) - pg/kg lub pg/dm3 - fg/kg lub fg/dm3 (fentogram)Czynniki decydujące o jakości analiz : - pomieszczenia laboratoryjne- wyposażenie- czynnik ludzkiWymagania stawiane pomieszczeniom laboratoryjnym i wyposażeniu : - pomieszczenia muszą posiadać kompletne wyposażenie niezbędne do badań zgodne z deklarowanymi kompetencjami - należy kontrolować : temperaturę, wilgotność, zapylenie, hałas, drgania, zakłócenia elektromagnetyczneSystem jakości (SJ) w laboratorium jako element zmniejszenia wpływu czynnika ludzkiego na jakość analiz:dokumentacja SJ : - księgi jakości - procedury ogólne (systemowe)- procedury badawcze- instrukcje sprawdzania i kalibracji wyposażenia- sprawozdanie z badań -inne zapisyBłędy i ich klasyfikacja ze względu na źródło powstania:- personalne (operacyjne)- metodyczne- instrumentalneUdział błędów na poszczególnych etapach badań : - pobieranie i zabezpieczenie próbek – 60%- przygotowywanie próbek do analizy instrumentalnej – 30%- analiza instrumentalna - 10%Klasyfikacja błędów ze względu na sposób ich występowania w wynikach :- przypadkowe (losowe) „±”- systematyczne „+” lub „-„- grube (wyniki wątpliwe, zdecydowanie odbiegające od zbioru)Parametry jakości wyników, metody : - precyzja- dokładność- powtarzalność (repeatability) = procedura – tor, przyrząd, miejsce, warunki,, krótkie odstępy czasu,- odtwarzalność ( reproducibility) – procedura, operator, przyrząd, miejsce, warunki, czas.Wykrywalność – granica wykrywalności (LD) jest to najmniejsze stężenie analitu w próbce, które może być wykryte w danych warunkach eksperymentalnych LD = 3SX (Fleming i inni)Oznaczalność – granica oznaczalności (LQ) jest to najmniejsze stężenie analitu w próbce, które może być oznaczone z wymaganą dokładnością i precyzją w danych warunkach eksperymentalnych LQ = 6SX (Fleming i inni)Badania biegłości laboratorium.Badania międzylaboratoryjne.Materiały referencyjne, certyfikaty, badania odzysku (R%)
anna.plikowska