FS_FALLS_PL.pdf

Center for Research and Prevention of Injuries-CEREPRI

Department of Hygiene, Epidemiology & Medical Statistics, School of Medicine, Athens University

M. Asias 75 Street, 115 27 Athens-GREECE

tel: +30 210 7462187, fax: +30 7462105

eunese@med.uoa.gr; www.euroipn.org/cerepri

Translated by Dr Szczerbińska Katarzyna, Institute of Public Health,

Jagiellonian University Medical College, Cracow, Poland

ISBN: 978-960-89383-4-2

Arkusz: Zapobieganie upadkom wśród osób starszych

Bezpieczeństwo Osób Starszych – Urazy spowodowane wypadkami

FAKTY

Nieumyślne urazy

wśród ludzi starszych

Wszystkie urazy

 W UE-27 i EEA starsi obywatele stanowią ok. 105,000 poważnych urazów rocznie, z czego

85,000 klasyfikuje się jako niezamierzone, a 20,000 jako zamierzone 1-3

 Osoby starsze są uczestnikami 40% poważnych urazów w UE 1

 W UE-27 występuje czterokrotna rozbieżność w częstotliwości występowania zgonów

urazowych wśród osób starszych. Węgry posiadają najwyższy stopień umieralności, za nimi

Republika Czeska, Francja, Finlandia, Dania, podczas gdy Bułgaria, Grecja, Hiszpania,

Wielka Brytania i Niemcy mają ten współczynnik najniższy 3

 Zgony spowodowane urazami są jedynie wierzchołkiem góry lodowej. W UE każdego dnia

15,000 starszych osób doświadcza urazu wystarczająco poważnego, by wymagał opieki

medycznej, z czego 5,500 ląduje w szpitalu, a 275 w końcu umiera, podczas gdy kilkaset osób

nigdy nie wraca do swoich domów, jako że trafia do domów opieki

 Proporcja osób starszych w populacji UE stale się powiększa, co będzie miało

natychmiastowe przełożenie na wielkość brzemienia urazów w tej grupie wiekowej

Upadki

 W Regionie UE-27 występuje prawie 40,000 zgonów spowodowanych upadkami osób starszych 4,5

 Osoby powyżej 80 roku życia mają sześciokrotnie wyższą umieralność w stosunku do osób

starszych między 65 a 79 rokiem życia, ponieważ nie tylko częściej upadają, ale są także

znacznie wątlejsi niż inni 4

 Rozbieżność w stopniu umieralności z powodu upadków w tym regionie jest najwyższa w

porównaniu z jakimkolwiek innym typem urazów, gdzie Bułgaria, Hiszpania i Grecja posiadają

najniższy stopień (<15), a Węgry, Republika Czeska i Finlandia najwyższy (>100). Ten

rozdźwięk pokazuje wysokie możliwości zapobiegania.

 Urazy wśród osób starszych powodują wysokie koszty leczenia. Największe wydatki szpitali

idą na złamania, głównie bioder. 6

 Duża część krajów UE-27 i EEA wydaje się cieszyć malejącym o jakieś 4% rocznym

wskaźnikiem nieumyślnych upadków w ciągu ostatniej dekady 7,8

Upadki są główną

przyczyną urazów wśród

osób starszych (po 65 roku

życia) spowodowanych:

- wypadkami drogowymi

- oparzeniami i pożarami

- tonięciem oraz

- zatruciami

Dobre praktyki oparte

na badaniach pokazują,

że jest możliwe

zmniejszenie urazów

wśród osób starszych o

38% przez stosowanie

względnie oszczędnych

metod. Zmniejszenie

urazów może polepszyć

jakość życia oraz

zmniejszyć wysokie

k o s z t y l e c z e n i a

s p o w o d o w a n e g o

urazami w tej grupy

wiekowej.

Geograficzne rozłożenie wiekowo zależnych wskaźników umieralności spowodowanej urazami

upadkowymi wśród osób starszych 2

od 75 do100 centzla

od 50 do 74 centyla

od 25 do 49 centyla

od 0 do 24 centyla

Kraje o liczbie mieszkańców

mniejszej niż 1,000,000

zaprośmy starszych

do lepszego,

bezpieczniejszego

życia”

Źródło: Baza danych WHO o umieralności, średnia z ostatnich danych 3 lat dla każdego kraju (ok. 2002-2004),

przygotowane przez CEREPRI

Wiekowo zależne współczynniki umieralności z powodu urazów upadkowych na 100,000 wśród osób starszych w UE-27 i EEA 3

(dane dla Cypru i Lichtensteinu są niedostępne)

Bulgaria

Spain*

13.5

Greece

13.6

Romania

17.3

Sweden*

22.9

UK*

23.2

Iceland

23.2

25.9

Estonia

Portugal*

27.5

Slovakia

29.3

Netherlan

32.2

Lithuania

33.4

France*

37.3

Germany*

39.3

Luxembou

41.9

Ireland

46.3

Latvia

51.3

Austria

56.7

Belgium

57.8

Poland

59.3

Denmark*

68.8

Italy

72.9

Norway*

79.5

Slovenia

85.1

Malta*

93.9

Finland

97.1

Czech

120.2

Hungary

165,5

100

150

200

Źródło: Baza danych WHO o umieralności, średnia z ostatnich danych 3 lat dla każdego kraju (ok. 2002-2004),

przygotowane przez CEREPRI

 Każdego roku mniej więcej co dziesiąta osoba starsza jest

leczona przez lekarza medycyny z powodu urazu, co razem

daje sumę 8 milionów urazów w UE-27 I EEA 2

 Upadki są głównym powodem urazów wśród osób powyżej 65

roku życia i starszych; 4,9,10 W wielu krajach UE upadki stanowią

~75% wszystkich pacjentów wymagających opieki medycznej 2

 Starsi pełnoletni są hospitalizowani z powodu urazów

związanych z upadkami pięć razy częściej niż z

jakiegokolwiek innego powodu 11

 Wiek jest jednym z głównych czynników ryzyka w urazach

upadkowych. 30% ludzi powyżej 65 roku życia i 50% tych

powyżej 80 roku życia co roku upada. 12

 Starsi pełnoletni, którzy upadli raz są dwa do trzech razy bardziej

narażeni na to, że upadną raz jeszcze wciągu tego samego roku. 12

 Dla kobiet powyżej 55 roku życia i mężczyzn powyżej 65

roku życia, wykres zależności śmierci i przyjęć do szpitala

od wieku, rośnie wykładniczo. > 1/3 kobiet odnosi jedno lub

więcej złamań związanych z osteoporozą w ciągu swojego

życia, większość spowodowana przez upadek. 13

 Upadki mają kilka powodów, w tym stan osteoporozy

związany z uwarunkowaniami klimatycznymi i żywieniowymi,

jakość warunków mieszkaniowych oraz wzorce zachowań 3

 ~25% tych, którzy upadają cierpi z powodu urazów

ograniczających mobilność i niezależność oraz

zwiększających ryzyko przedwczesnej śmierci. Upadki są

znacznie częstsze wśród rezydentów instytucji niż wśród

osób funkcjonujących w społeczeństwie. 12,14,15

 ~50% upadku w domu 16

Podział urazów upadkowych wśród osób starszych według miejsca 16

Odsetki :

Miejsce upadku

Austria

Dania

Francja

Grecja

W domu

640

46,2

6943

37,1

6102

54,8

12336

40.2

Sypialnia

246

17,8

3930

1524

13,7

3770

12.3

Kuchnia

110

7,9

252

1,3

286

2,6

2053

6.7

Łazienka

6,2

873

4,7

289

2,6

1480

4.8

Inne w domu

198

14,3

1888

10,1

4003

35,9

5033

16.4

Wokół domu

159

11,5

4132

22,1

678

6,1

7661

25.0

Ulica, chodnik

286

20,6

3286

17,6

1647

14,8

6652

21.7

Obszar gospodarstwa rolniczego

0,4

0,1

778

2.5

Szpital lub dom opieki

117

8,5

2597

13,9

868

2.8

Obszary komercyjne i usługowe 33

2,4

379

1091

9,8

920

3.0

Inne lub nieokreślone

144

0,4

1360

7,3

1598

14,4

1479

4.8

Razem

1384

100

18701

100

11125

100

30694

100.0

Źródło: Baza danych o Urazach w Austrii, Danii, Francji (~2003) oraz Grecji (1996-2003); przedstawione w Portalu Statystyki Urazów, CEREPRI

8.6

WYNIK

CZYNNIKI RYZYKA UPADKU

WŚRÓD OSÓB STARSZYCH

Coraz więcej ludzi cieszy się życiem po osiemdziesiątce i

dziewięćdziesiątce. Jednakże starsi ludzie, zwłaszcza ci

wątlejsi, są bardziej od innych narażeni na urazy upadkowe,

zwłaszcza w domu i jego okolicy. Konsekwencją

niezamierzonego urazu upadkowego może spowodować

poważne obniżenie jakości życia osoby starszej. 17

Poza możliwością śmierci, niektórzy mogą być zmuszeni do

zmierzenia się z niepełnosprawnością na całe życie i ponosić

koszty długotrwałej rehabilitacji. Mogą także wymagać

pomocy i interwencji różnych instytucji, takich jak opieka

zdrowotna i społeczna, domowa, edukacja oraz rehabilitacja. 1

Urazy są jednym z głównych powodów długotrwałej

niepełnosprawności i wywierają gruntowny wpływ na życie

członków rodziny oraz opiekunów. 1

Koszty per capita (tj. całkowite koszty podzielone przez liczbę

mieszkańców danego kraju) są efektem występowania

urazów i średnich kosztów na pacjenta z urazem. Zależność

ta wzrasta wykładniczo w grupach starszych wiekowo z

powodu podwójnego efektu: wysokiej częstotliwości

występowania i wysokich kosztów na pacjenta. 6

Mimo że kobiety stanowią tylko 45% całkowitej liczby urazów,

wymagają 59% kosztów leczenia. Spowodowane jest to

głównie tym, że wiele urazów starszych kobiet wymaga

wysokiego poziomu opieki. 6

Czynniki ryzyka upadków mogą być szeroko sklasyfikowane do

trzech kategorii: wewnętrzne (lub indywidualne) czynniki,

zewnętrzne (lub otoczenia) czynniki oraz narażenie na ryzyko 12

Wewnętrzne czynniki ryzyka

 Historia upadków

 Wiek

 Płeć: kobieta

 Samotne mieszkanie

 Leki psychotropowe

 Wielokrotne zażywanie leków (ponad cztery)

 Dolegliwości chroniczne

 przewlekła obstrukcyjna choroba płuc

 depresja oraz

 artretyzm

 Upośledzony ruch i chód

 Lęk przed upadkiem

 Niedobory żywieniowe

 Niedobór witaminy D

 Upośledzenie poznawcze, demencja

 Upośledzenie wzrokowe (zaćma, jaskra, itd.)

 Problemy stóp (odciski, deformacje palców, wrzody, itd.)

Podział urazów upadkowych wśród osób starszych ze

względu na wynik 16

Wynik

Austria

Dania

Francja

Grecja

 Historia wylewów, choroby Parkinsona

 Ostre infekcje/choroby (infekcje dróg moczowych, grypa itd.)

Przebadanych

0,1

12,1

2,3

6,0

Leczonych

2,8

23,4

22,6

Kontynuujących leczenie 56,3

34,8

36,8

45,6

Hospitalizowanych

40,8

29,7

35,5

25,5

Zewnętrzne czynniki ryzyka

 Zagrożenia otoczenia (złe oświetlenie, śliskie podłogi, nierówne

powierzchni, itd.)

 Nieodpowiednie obuwie i odzież

 Nieodpowiednie pomoce do chodzenia lub urządzenia

pomocnicze

 Upadki przy wsiadaniu i wysiadaniu z autobusów, gwałtowne

zahamowania autobusów I pociągów, upadki z krzeseł, stołków,

łóżka, drabiny, dachu, drzewa, itd., gorąca woda, jako pieszy

bądź kierowca, używanie narzędzi itd 17

Zgonów

0,5

0,3

Nieokreślonych

2,3

Razem

100

Średnia długość

pobytu

8 dni

6 dni

12 dni

Źródło: Baza danych o Urazach w Austrii, Danii, Francji (~2003)

oraz Grecji (1996-2003); przedstawione w Portalu Statystyki

Urazów, CEREPRI 12

Zalecenia

Urazy wśród osób starszych powodują wysokie koszty i

powinny być zagadnieniem priorytetowym w polityce zdrowia

publicznego we wszystkich państwach europejskich.

Główne źródła kosztów hospitalizacji urazów w Europie to

złamania bioder, złamania kolana/goleni, urazy

powierzchowne i rany otwarte, urazy czaszkowo-mózgowe.

Powody i możliwe interwencje tych rodzajów urazów powinny

zatem, priorytetowo, dalej badane. 24

Wystawienie na ryzyko

 Niektóre badania sugerują, że najbardziej bierni I najbardziej

aktywni ludzie są najbardziej narażeni na ryzyko upadku

 Niektóre zajęcia zdają się zwiększać ryzyko upadku, bądź to

przez zwiększenie wystawienia na ryzykowne warunki otoczenia

(śliskie lub nierówne podłogi, miejsca zagracone, zniszczone

chodniki), bądź przez ostre zmęczenie lub niebezpieczne praktyki

podczas ćwiczeń sportowych

ZAPOBIEGANIE UPADKOM

PODSUMOWANIE środków zapobiegawczych do

zastosowania w urazach upadkowych

Zapobieganie upadkom może zostać uzyskane przez

kombinację (wieloczynnikową interwencję): 18-21

 podnoszenie świadomości i środki zmiany postawy takie jak

kampanie medialne, ulotki, wideo

 środki zmiany zachowań takie jak trening i ćwiczenia,

nagrody i zachęty

 środki zmian strukturalnych takich jak zmiany warunków

otoczenia, regulacje

 Aktywność fizyczna i promocja treningu równowagi

 Suplementy dietetyczne

 Ocena i polepszenie wzroku

 Przegląd stóp i obuwia

 Modyfikacja domostwa

 Promocja wyposażenia zabezpieczającego itp.

 Interwencje poznawcze i zachowawcze

Na podstawie wyników systematycznych przeglądów literatury

prowadzonych w kontekście EUNESE 22 , istnieje wysokie bądź

średnie potwierdzenie skuteczności niżej podanych interwencji

zapobiegających upadkom oraz ich konsekwencjom:

PORADY DLA OSÓB STARSZYCH

 Ukierunkowane ćwiczenia i programy treningu chodu, tj.

chodzenie, różnorodne ćwiczenia fizyczne, osteofity, trening

odśrodkowy, zapewnienie pielęgniarki, odstąpienie od leków i

ruchu, tai chi ze skomputeryzowanym programem treningu

równowagi, terapia fizyczna, bieżnia, trening na niskim

obciążeniu.

 Profilaktyka i leczenie osteoporozy: tj. wapń i witamina D,

wapń i ruch, wapń i hormonalna terapia zastępcza, oraz

alfakalcydol.

 Środki zachowania bezpiecznego otoczenia: tworzenie

fizycznego otoczenia – w tym domów, dróg i instytucji –

które minimalizuje ryzyko urazów spowodowanych

upadkami i innymi przyczynami.

 Wielostronne programy zapobiegania upadkom, tj.

stosowanie różnych podejść – klinicznego, edukacyjnego i

związanego z otoczeniem – z akcentem w zależności od

przypadku.

 Noszenie ochraniaczy na biodra u wrażliwszych osób

starszych – zwykle ocenianych w nadzorowanej instytucji

stałego pobytu.

 cykliczny przegląd lekarstw – zwłaszcza leków

psychotropowych, jako że te wiążą się z efektami

ubocznymi powodującymi konfuzję i niestabilność postawy.

Co możesz zrobić, aby zapobiegać upadkom

Być może powinieneś zastanowić się nad niektórymi

ważnymi sprawami i uwzględnić w nich dbanie o formę oraz

unikanie urazów. 17

 Zadbaj o swoją formę! Ruszaj się regularnie. Ruch

utrzymuje cię silniejszym i poprawia twoją koordynację

równowagi.

 Bierz udział w zajęciach społecznych : Istnieje mnóstwo

organizacji, centrów zdrowotnych itd. w każdej

miejscowości, gdzie możesz spotkać innych ludzi i wziąć

udział w różnych zajęciach społecznych. Zrzeszenia

społeczne podnoszą jakość życia i zapobiegają samot-

ności.

 Pomyśl o odżywianiu i napojach: Twoja dieta powinna

zawierać dużo wapnia oraz witaminę D, aby zmniejszyć

ryzyko złamania kości. Mleko, ser i jogurt są źródłami

wapnia, ale spróbuj wybierać ich wersje niskotłuszczowe,

jeśli to możliwe. Witamina D występuje w tłustych rybach

takich jak sardynki czy tuńczyk, oraz w mięsie. Jest także

produkowana przez światło słoneczne, tak więc spacery

w słońcu to nie tylko trening ruchu, ale i dodatkowa porcja

witaminy D! Pij mnóstwo napojów podczas wysiłku

fizycznego. Pij sześć do ośmiu szklanek wody dziennie.

Żywnościowe źródła

witaminy D

Dobra żywność z witaminą D

Zwierzęca

 tłuste ryby

 olej z rybich wątrób

 żółtko jaj

 masło

 mleko powszechnie wzbogacane

w witaminę D

 wątroba

Roślinna

 warzywa liściaste, ciemne

 młode ziemniaki

 mąka owsiana

 oleje roślinne

 kiełki alfalfa

 pietruszka

Bazy danych USDA zestawione w

latach 80-tych przedstawiają

niżej wymienione produkty

spożywcze jako bogate w wita-

minę D. Ilości są podane na 100

gram lub ok. 3,5 uncji. Trzy

porcje śledzi, ostryg, makreli,

zębacza lub sardynek plus

solidne ilości masła, żółtka jaj,

smalcu oraz tłuszczu

bekonowego oraz 2 łyżeczki oleju

z wątroby dorsza (500 iu w

łyżeczce) zawierają ok. 4,000 IU

witaminy D-bardzo bogata dieta,

w rzeczy samej!

 Zadbaj o swoje lekarstwa : Jeśli używasz leków, także

tych bez recepty, przejrzyj je ze swoim lekarzem lub

farmaceutą i zapytaj o skutki uboczne, jako że niektóre z

nich mogą powodować senność bądź zawroty głowy.

Jeśli używasz wielu leków w ciągu dnia lub tygodnia, użyj

dozownika leków, aby uniknąć pomieszania. Zapytaj

także o to w jaki sposób poszczególne leki oddziałują na

siebie nawzajem i czy może to powodować jakieś

niechciane efekty.

Sprawdź swoje otoczenie – Żyj w bezpieczniejszym domu!

Żywnościowe źródła wapnia

Większość z podanych niżej porad to po prostu zdrowy rozsądek. Są tu

zapisane tylko dla przypomnienia. 23

Produkt

Porcja

Miligramy wapnia na

porcję

W łazience:

 Utrzymuj podłogę suchą po wzięciu prysznica. Jeśli to możliwe rozłóż matę

łazienkową, ale zabezpiecz ją tak, aby zmniejszyć ryzyko potknięcia się o nią.

 Zamontuj szyny bezpieczeństwa

 Nigdy nie używaj stojaka na ręcznik, podstawki na mydło, półek czy

podobnych przedmiotów, które nie są wmontowane w ścianę

 Zamontuj paski przeciwpoślizgowe w wannie/podłodze kabiny prysznicowej

 Jeśli czujesz się niepewnie, użyj krzesła prysznicowego i ręcznego zestawu

prysznicowego

 Nie zamykaj się w łazience

 Zamontuj telefon w łazience

 Zamontuj ręczny wąż prysznicowy z dodatkowo długim przewodem.

W sypialni:

 Wstawaj powoli po siedzeniu lub leżeniu. Usiądź na brzegu łóżka/krzesła do

czasu, gdy poczujesz, że nie kręci ci się już w głowie.

 Noś stabilne obuwie z cienkimi, przeciwpoślizgowymi podeszwami

 Polepsz oświetlenie w swojej sypialni

 Wkręć jaśniejsze żarówki. Może zechcesz kupić kompaktowe żarówki

fluorescencyjne, które są bardziej oszczędne. Użyj abażurów, aby zmniejszyć

ostrość światła.

 Zorganizuj swoją odzież w miejscu łatwo dostępnym

 Ułóż odzież w szufladach położonych nie niżej niż twojego kolana ani wyżej

niż twoja pierś

 Nie noś odzieży, która jest zbyt długa lub zbyt luźna

 Miej telefon w miejscu łatwo dostępnym

 Unikaj śliskich materiałów, takich jak satynowe pościele czy kołdry

 Zamontuj lampki nocne

Schody:

 Upewnij się, że stopnie na wszystkich piętrach są równe

 Upewnij się, że stopnie są odporne na poślizgi

 Pomaluj brzegi wszystkich stopni jaskrawą farbą, abyś mógł je lepiej widzieć.

Na przykład, jeśli masz stopnie z ciemnego drewna, pomaluj ich krańce na

jasno.

 Usuń rzeczy, o które możesz się przewrócić (takie jak gazety, książki,

ubrania, buty) z pobliża schodów oraz miejsc, którymi chodzisz

 Usuń małe dywaniki, albo użyj obustronnej taśmy klejącej, aby zapobiec

ślizganiu się dywaników

 Zamontuj zakotwiczone w ścianie poręcze po obu stronach schodów

 Wspinając się po schodach trzymaj się przynajmniej jedną ręką poręczy,

koncentruj się na tym co robisz i nie zwracaj uwagi na dźwięki. Ponadto,

nigdy nie noś paczek, które mogą zasłonić ci widok następnego stopnia.

Oświetlenie:

 Najbezpieczniej jest mieć jednolite oświetlenie w całym pokoju. Dodaj

oświetlenie do miejsc zaciemnionych. Zawieś lekkie firanki lub zasłony, aby

zmniejszyć ostrość światła z jasnych okien i drzwi.

Domostwo:

 Usuń przeszkody.

 Trzymaj przedmioty, których często używasz w miejscach łatwo dostępnych,

do których możesz sięgnąć bez wspinania się na stołek. Zawsze zamykaj

szuflady, aby się o nie nie przewrócić.

 Pozbądź się podartych czy zużytych okryć, a także fałd w dywanie.

 Trzymaj numery alarmowe, napisane dużą czcionką, przy każdym telefonie.

 Używaj przenośnego telefonu i miej telefony alarmowe przy sobie.

 Miej jeden telefon gdzieś na podłodze, w razie gdy się przewrócisz i nie

będziesz mógł wstać.

Produkty mleczne

Mleko (pełne)

1 szklanka

291

Mleko (odtłuszczone)

1 szklanka

302

Wzbogacone mleko sojowe I

ryżowe

1 szklanka

300

Ser cheddar

1 uncja

191

Ser mozarella, półtłuste

1 uncja

207

Ser ricotta, cały

1/2 szklanki

257

Ser szwajcarski

1 uncja

272

Lody

1/2 szklanki

Mrożony jogurt

1/2 szklanki

104

Jogurt, niskotłłuszczowy 1 szklanka

345-415

Żywność białkowa

Fasola (legumes), gotowane

1 szklanka

Soja, gotowane

1/2 szklanki

130

Małże

4 uncje

100

Krab

3 uncje

132

Łosoś z puszki (z ościami) 3 uncje

167

Sardynki z puszki (z ościami) 3 uncje

371

Tofu (jeśli posiada wapń w

składzie)

1/2 szklanki

434

Hummus

1/2 szklanki

Migdały

1/2 szklanki

188

Warzywa

Brokuł, gotowany

1/2 szklanki

Zielenina, gotowana

1/2 szklanki

Kapusta włoska, gotowana 1/2 szklanki

Szpinak, gotowany

1/2 szklanki

Owoce

Rabarbar

1/2 szklanki

174

Suszone figi

1/2 szklanki

144

Pomarańcza

Sok pomarańczowy wzbogacony

wapniem

1 szklanka

300

Zboża

Wszelkie płatki/rodzynki/otręby 1 szklanka

200

Oatmeal

1 szklanka

170

PORADY DLA OPIEKUNÓW

Opiekunowie mogą pomóc w udzielaniu informacji, porad

oraz przedstawianiu statystyk starszym osobom, z

którymi mają kontakt, aby zapobiegać wypadkom I

urazom związanym z upadkami. Jeśli tak, osoba starsza

może:

 uczestniczyć w zajęciach i życiu społecznym

 samodzielnie się przemieszczać

 mieszkać w swoim własnym domu czy mieszkaniu

 cieszyć się życiem i robić co jej się podoba, jak np.

zajmować się ogródkiem, chodzić na zakupy, cieszyć

się towarzystwem dzieci, wnuków I prawnuków,

podróżować z małżonkiem czy przyjaciółmi oraz być

pomocnym dla znajomych, sąsiadów I rodziny.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: