Wprowadzenie do pedagogiki-wykłady.doc

WPROWADZENIE DO PEDAGOGIKI  – WYKŁAD 1

-          Podstawowe pojęcia pedagogiki.

-          Pedagogika jako nauka.

-          Podstawowe dziedziny pedagogiki – wychowanie, kształcenie, samokształcenie.

-          Prawa dziecka.

-          Pedagogika i jej subdyscypliny oraz nauki współpracujące.

-          Współczesne prądy i kierunki pedagogiczne.

-          Badania pedagogiczne.

-          Podstawowe kategorie pedagogiczne.

-          Teoria i praktyka pedagogiczna.

Literatura:

1.      Pedagogika. T. 1 i 2, red. nauk. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, PWN, Warszawa 2004.

2.      Kunowski S.: Podstawy współczesnej pedagogiki. Wyd. Salezjańskie, Warszawa 2000.

ETAPY ROZWOJU REFLEKSJI PEDAGOGICZNEJ

1.      Etap oparty na „mądrości wychowania”.

Obejmuje przejście od prymitywnego pedagogicznego myślenia do myślenia ukierunkowanego doświadczeniem.

2.      Etap nazwany „pedagogiką”.

Obejmuje przejście od opisu konkretnych doświadczeń pedagogicznych do ich wstępnej „kondensacji” w postaci różnych sposobów i przepisów praktycznego działania.

3.      Kształtowanie się pedagogiki jako samodzielnej dyscypliny naukowej.

PODSTAWOWE POJĘCIA PEDAGOGIKI

Termin pedagogika pochodzi od greckiego słowa – paidagogos.

paidos – dziecko

agogos – prowadzący

Jan Komeński (czeski pedagog) – twórca zrębów teoretycznej pedagogiki (XVI w).

Dążył do opracowania uniwersalnej teorii nauczania pozwalającej „uczyć wszystkich wszystkiego”.

Johann Herbart – nadaje pedagogice naukowy charakter poprzez:

­            oderwanie pedagogiki od filozofii,

­            usystematyzowanie,

­            oparcie na etyce filozoficznej (określającej cele wychowania) oraz psychologii (podającej środki do osiągnięcia celów).

DEFINICJE TERMINU PEDAGOGIKA

Pedagogika – nauka, której przedmiot stanowi sprawa praktycznej pedagogii wszelkiego rodzaju, czyli wychowawczego prowadzenia dzieci, młodzieży oraz oddziaływania na rozwój ludzi dorosłych.

(S. Kunowski)

Pedagogika – nauka o wychowaniu, o celach, treści, metodach i formach organizacyjnych procesu wychowawczego.

Odnosi się głównie do dorosłych pokoleń, lecz w pewnej mierze także przynajmniej do niektórych kręgów dorosłych.

(S. Wołoszyn)

Pedagogika – nauka, której przedmiotem badań jest rzeczywistość edukacyjna, jej procesy i konstrukty.

Zajmuje się ona wszystkim, co determinuje środowisko edukacyjne wraz z realizowanymi w nim procesami oraz co determinuje wyniki i efekty tego procesu.

(J. Prucha)

Pedagogika – nauka o:

­            wychowaniu,

­            kształceniu,

­            samokształceniu człowieka w ciągu całego życia.

(S. Palka)

WPROWADZENIE DO PEDAGOGIKI  – WYKŁAD 2

EDUKACJA

·         ogół oddziaływań

­            instytucjonalnych i indywidualnych,

­            świadomych i nieświadomych,

­            systematycznych i niesystematycznych,

­            zaplanowanych i przygodnych.

·         służących formowaniu się – zmienianiu, rozwoju.

Zachodzącym w jakimś konkretnym kierunku lub bez uprzednio wybranego celu.

·         zdolności życiowych człowieka dotyczących funkcjonowania w obszarze np. intelektualnym, emocjonalnym, interpersonalnym.

KSZTAŁCENIE

·         system działań zmierzających do tego, aby uczącej się jednostce umożliwić:

­            poznanie świata,

­            przygotowanie się do zmieniania świata,

­            ukształtowanie własnej osobowości.

UCZENIE SIĘ

·         proces nabywania względnie trwałych zmian w szeroko rozumianym zachowaniu (wiadomości, umiejętności, nawyki, postawy) w toku bezpośredniego i pośredniego poznawania rzeczywistości (doświadczenia i ćwiczenia).

SAMOKSZTAŁTOWANIE

·         samodzielna aktywność wychowawcza (samowychowanie) i kształcenia (samokształcenie) skierowana na samego siebie w celu pełnego rozwoju osobowości.

SYSTEM OŚWIATOWO – WYCHOWAWCZY

·         ogół odpowiednio powiązanych ze sobą placówek i instytucji kształcenia i wychowania.

KLASYFIKACJA DEFINICJI POJĘCIA „WYCHOWANIE”

Podział definicji pojęcia „wychowanie” ze względu na wyróżnione w nich elementy, które występują w zjawisku wychowania.

Wychowanie jako:

1.      Jednostronne oddziaływanie wychowawcy.

Wychowanie jest:

„Formowaniem, kształtowaniem, zmienianiem czyjejś osobowości, spowodowaniem czy wyzwalaniem w niej pożądanych zmian.”

(K. Konarzewski)

2.     
Wzajemne oddziaływanie.

„Szczególny przypadek wzajemnego kontaktu osób, dzięki któremu każda z nich się zmienia.”

(M. Ciuro)

3.      Proces zachodzący w środowisku życia człowieka.

Wychowanie jest:

„Procesem wzrastania jednostki w społeczną świadomość gatunku”

(J.Dewey)

TERMINY ODNOSZĄCE SIĘ DO KONKRETNYCH ETAPÓW ROZWOJU CZŁOWIEKA

Hebagogika – wychowanie młodzieży.

Andragogika – wychowanie i oświata dorosłych.

Gerontagogika – wychowanie i oświata ludzi starszych.

PEDAGOGIKA JAKO NAUKA

Pedagogika opisuje, wyjaśnia i rozumie formy praktyki edukacyjnej:

­            warunki uczenia się ucznia,

­            prawidłowości rozwoju człowieka,

­            poznaje i wyjaśnia kontekst działań pedagogów,

­            poznaje funkcjonowanie instytucji edukacyjnych,

­            odkrywa nierówności w dostępie do oświaty, diagnozuje patologiczne zjawiska.

­            bada edukacyjne oddziaływanie mediów, kultury popularnej, rodziny grup rówieśniczych.

Przesłanki wyjaśniania zjawisk społecznych składających się na paradygmaty

Paradygmat – wzorcowa teoria o zasadniczym znaczeniu dla danej nauki, która umożliwia badaczom określonej dziedziny przyjęcie założeń uznawanych za pewne.

PROCES KSZTAŁCENIA

­            systematyczny,

­            planowy,

­            długotrwały,

­            zbiór czynności nauczyciela i bezpośrednio od nich zależnych czynności ucznia.

KATEGORIE CELÓW KSZTAŁCENIA

­            wiadomości,

­            umiejętności dostrzegania zjawisk i formowanie uogólnień,

­            umiejętności standaryzowane (stereotypowe),

­            umiejętności niestandaryzowane (niestereotypowe),

­            zainteresowanie twórcze,

­            postawy społeczno – zawodowe.

WYODRĘBNIA SIĘ:

­            kształcenie ogólne

umożliwia nabycie wiedzy i sprawności potrzebnych niezależnie od pełnionej roli społecznej

­            kształcenie zawodowe

zapewnia zdobycie kwalifikacji w zakresie wybranej specjalności

PRZYCZYNY NIEPOWODZEŃ SZKOLNYCH:

­            biopsychiczne

­            społeczno – ekonomiczne

­            pedagogiczne

WPROWADZENIE DO PEDAGOGIKI  – WYKŁAD 3

SYNDROM NIEADEKWATNYCH OSIĄGNIĘĆ SZKOLNYCH

...