Aerozoloterapia.doc

AEROZOLOTERAPIA

Wziewania

Wziewania lub inhalacje to metoda lecznicza polegająca na wprowadzeniu leków do układu oddechowego dzięki zastosowaniu urządzeń wytwarzających aerozole lecznicze o różnym stopniu rozproszenia.

Wprowadzenie do róg oddechowych odpowiednich leków w ilości wywołującej dany skutek leczniczy.

Aerozole- są to trwałe układy cząsteczek substancji stałych, płynnych lub gazowych, rozproszonych i zawieszonych w środowisku rozpraszającym, gazowym. Lecznicze zastosowanie mają aerozole powstałe po rozproszeniu cieczy w środowisku gazowym, zwykle  powietrzu.

Trwałość rozpłodzenia kropelek warunkuje występujące na ich powierzchni ładunki elektryczne (zapobieganie sedymentacji i konglomeracji).

PODZIAŁ AEROZOLI W ZALEŻNOŚCI OD ŚREDNICY KROPELEK

W zależności od średnicy aerozole dzielimy na:

• aerozole prawdziwe = suche → od 0,1 do 5 um
• aerozole wilgotne → od 5 do 20 um
• mgła = spray – powyżej 20 um

Aerozole homogeniczne – gdy w aerozolu przeważają kropelki o określonej wielkości cząsteczek

LECZNICZE STOSOWANIE AEROZOLI:

• głębokości wnikania w drogi oddechowe
• szybkość prądu powietrza w drogach oddechowych
• wielkość kropelek aerozolu
• częstość oddychania
• temperatura aerozolu

GŁĘBOKOŚĆ WNIKANIA DO DRÓG ODDECHOWYCH

Głębokość wnikania do dróg oddechowych kropelek aerozolu warunkuje ich średnica:

• kropelki o średnicy 30 μm penetrują tchawicę, oskrzela główne, oskrzela płatowe
• kropelki o średnicy 10 μm penetrują oskrzela segmentowe, oskrzela najmniejsze i oskrzeliki końcowe
• kropelki o średnicy 1 μm penetrują oskrzeliki oddechowe, przewodziki pęcherzykowe
• kropelki o średnicy < 0,3 μm penetrują do woreczków pęcherzykowych

LECZNICZE STOSOWANIE AEROZOLI:

• szybkość prądu powietrza w drogach oddechowych → może ulegać zmianie w wyniku procesów zwężających światło dróg oddechowych, na skutek gorszej wentylacji płuc
• głębokość wnikania w drogi oddechowe → może być ograniczona zwężeniami dróg oddechowych (nacieki zapalne, zaleganie wydzieliny, skurcz oskrzeli)
• częstość oddychania → im częstszy o płytszy oddech, tym gorsze zwilżanie aerozolem dróg oddechowych
• temperatura aerozolu – optymalnie 30ºC

LEKI STOSOWANE DO WZIEWAŃ:

• leki rozkurczowe → metyloksantyny, leki B-adrenergiczne, leki antychoinergiczne
• leki ułatwiające wykrztuszanie wydzieliny → leki ułatwiające oddzialania zaschniętej w świetle drzewa oskrzelowego wydzieliny oraz leki obniżające napiecie powierzchniowe wydzieliny, leki mukolutyczne, solanki izotoniczne
• leki przeciwzapalne – woda wapienna oraz wody mineralne zawierające wapń
• antybiotyki

Inhalacje celkowe

Inhalacje celkowe to stosowanie aerozolu leczniczego w zamkniętej przestrzeni celki – kabiny zabiegowej. Wytwarzany jest aerozol różnokroplisty, przystosowany do rozpylania leków – substancji dodatkowych (często bardzo gęstych i lepkich)

Inhalacje naturalne

Inhalacje naturalne : aerozol morski – przy wietrze od morza o średniej prędkości w odległości ok. 300m od brzegu oddziaływanie wątpliwe

URZĄDZENIA DO WZIEWAŃ

• Za pomocą sprężonego powietrza – o ciśnieniu 1,5 – 3 atm. poprzez dyszę o średnicy 0,3 – 1 mm, wywołuje podciśnienie zasysające cząsteczki wody o średnicy powyżej 10 um i gęstości od 50 – 500 mm3 na 1 litr (urządzenie grzewcze umożliwia osiąganie wymaganej temperatury)
• Za pomocą ultradźwięków – zogniskowanie fal ultradźwiękowych na granicy cieczy z powietrzem, wytwarza mgłę o dużej gęstości. Wielkość kropelek jest zależna od częstotliwości fal ultradźwiękowych np. 1 Mhz → kropelki o średnicy mniejszej niż 1 um. Duża trudność  rozpraszaniu cieczy lepkich.
• Aparat Schnitzlera – wytwarzający spray o średnicy kropelek powyżej 50 um które uderzają pod ciśnieniem w  błonę śluzową nosa i gardła (stosowanie w tzw. Zanikowym nieżycie błon śluzowych)
• Aparat do inhalacji tzw. szkockich – umożliwia zmiany temperatury aerozoli w granicy do 20º do 40º C

·         Aparaty do wytwarzania i wziewań elektroaerozoli

· naładowane ujemnie cząsteczki przyspieszają i ułatwiają oczyszczanie dróg                                              oddechowych, zwiększając wydzielanie śluzu pobudzają ruch mgiełkowy rzęsek

· naładowane dodatnio aerozole oddziałują niekorzystnie (pyły, zanieczyszczenia)

Inhalacje indywidualne

Stanowisko do inhalacji indywidualnej wyposażone jest w aparat zabiegowy, pracą którego steruje nowoczesny, mikroprocesorowy system elektroniczny. System ten zapewnia odpowiednią regulację temperatury aerozolu oraz samoczynne zakończenie zabiegu po upływie nastawionego czasu.

Wskazania do leczenia inhalacjami:

• przewlekły nieżyt nosa i gardła
• dychawica oskrzelowa
• alergiczny nieżyt nosa i zatok przynosowych
• przewlekły nieżyt krtani, oskrzeli nieżyty oskrzelowi kurczliwe, zanikowe, śluzowe i śluzowo ropne
• przewlekłe, nieswoiste stany zapalne nosa, gardła i krtani
• rozedma płuc z objawami nieżytu oskrzeli, pylica płuc
• rozstrzenie oskrzeli, torbielowate zwłóknienia płuc, stany po przebytym zapaleniu płuc
• stany przed po zabiegach operacyjnych dróg oddechowych

Przeciwwskazania:

• choroby górnych dróg oddechowych o przebiegu ostrym
• przewlekłe nieżyty górnych dróg oddechowych w okresie zaostrzeń
• zakażenie bakteryjne narządów sąsiadujących
• przewlekłe nieżyty górnych dróg oddechowych powikłane zaostrzeniem stanu zapalnego oskrzeli
• niewydolność oddechowa i krążeniowa
• choroby nowotworowe
• choroby dróg oddechowych przebiegające z krwotokami i krwiopluciem

KLIMATOTERAPIA

Pojęcie klimatoterapii

Rodzaj terapii stosowanej w leczeniu uzdrowiskowym, wykorzystujący działanie naturalnych czynników klimatu lokalnego, tj. czystość powietrza, temperatura, ciśnienie atmosferyczne, promieniowanie słoneczne itp.

Klimat → oparty na wieloletnich obserwacjach, charakterystyczny dla danego obszaru zespół zjawisk i procesów atmosferycznych, kształtujących się pod wpływem jego właściwości fizycznych i geograficznych

Pojęcie pogody

Stan fizyczny atmosfery, powstający w wyniku występowania na danym obszarze określonych elementów meteorologicznych.

Czynniki klimatyczne – szerokość geograficzna, wysokość nad poziomem morza, wpływ mórz, oceanów czy lądów

Elementy klimatyczne – nasłonecznienie, wilgotność powietrza zachmurzenie opady atmosferyczne

Bodźce klimatyczne:

• Bodźce termiczne – są wynikiem łączenia działania temperatury i wilgotności człowieka, prędkości wiatru oraz promieniowania podczerwonego słonecznego; wpływają na gospodarkę cieplną organizmu człowieka
• Bodźce fotochemiczne – są wynikiem działania promieniowania słonecznego w zakresie widmowym nadfioletu (długość fal 290 – 400nm)
• Bodźce świetlne – promieniowanie słoneczne widzialne ( o długości fal od 400 do 780 nm) oddziałujące na światłoczułe elementy oka; pośrednie pobudzenie układu wydzielania wewnętrznego, wpływ na aktywność procesów biologicznych i przebieg rytmów biologicznych
• Bodźce chemiczne środowiska atmosferycznego → wszelkie zmiany w normalnym składzie powietrza np. obniżenie ciśnienia cząsteczkowego tlenu w powietrzu z wysokością n.p.m., zanieczyszczenia gazowe i aerozolowe; oddziaływanie poprzez drogi oddechowe i skórę
• Bodźce mechaniczne – są wynikiem działania wiatru o dużych prędkościach oraz większych zmian ciśnienia powietrza np. mikromasaż skóry podczas kąpieli słonecznych
• Bodźce elektryczne → zmiany jonizacji powietrza i natężenia pól elektromagnetycznych

Cechy klimatu Polski

Klimatem Polski jest klimat przejściowy – między morskim łagodnym klimatem zachodniej Europy a surowym, kontynentalnym klimatem Europy Wschodniej

• przy przewadze morskich mas powietrza: łagodna zimna i chłodniejsze lato
• przy przewadze wpływu powietrza kontynentalnego: mroźna zima lub upalne lato
• wiosna / jesień : wpływ mas powietrza podzwrotnikowego i arktycznego – „złota jesień: , „babie lato”, wczesne jesienne Lub późniejsze wiosenne przymrozki (przedwiośnie i przedzimie)

REGIONY KLIMATYCZNE POLSKI

Klimat nizinny

• obejmuje największy obszar Polski
• duża zmienność pogody, znaczne zróżnicowanie w skrajnych regionach (Suwalszczyzna, Ziemia Lubuska)
• zima mało słoneczna i niezbyt śnieżna
• słabe oddziaływanie bodźcowe dla organizmu człowieka
• w uzdrowiskach:: osoby w wieku podeszłym, dzieci ze schorzeniami reumatycznymi, wszystkie choroby z przeciwwskazaniem do bodźcowego wpływu klimatu

Klimat nadmorski Polski

• chłodna, słoneczna wiosna, umiarkowane ciepłe o obfitych opadach lato ciepła i słoneczna wczesna jesień, wietrzna i chłodna późna jesień, wietrzna i umiarkowana zima
• walor leczniczy: aerozol morski
• wpływ morza łagodzenie dobowych i rocznych wahań temperatury oraz wilgotność powietrza, wpływ wiatru o dujesz szybkości; duże nasłonecznienie, napływ znad morza czystego powietrza
• przewlekłe choroby układu oddechowego, niedoczynność gruczołu tarczowego, choroby alergiczne, niektóre choroby skóry, krzywice

WSKAZANIA KLIMATYCZNE DLA UZDROWISK NADMORSKICH

• występowanie w powietrzu aerozolu morskiego
• stosunkowo duża czystość powietrza znad morza
• duża, wyrównana wilgotność powietrza

Wszystkie 3 mają wpływ na przewlekłe choroby dróg oddechowych, choroby zawodowe niedoczynność tarczycy

• zmniejszona zawartość w powietrzu zanieczyszczeń mikrobiologicznych i alergenów – przy cyrkulacji powietrza od morza → choroby alergiczne
• zwiększona siła ochładzająca powietrza – pierwszorzędny zespołowy czynnik bodźcowy klimatu nadmorskiego → profilaktyka chorób cywilizacyjnych , hartowanie organizmu (układ termoregulacji)
• duże nasłonecznienie i natężenie promieniowania słonecznego w ciepłych porach roku → niektóre choroby skóry – łuszczyca, trądzik młodzieńczy, krzywica

Klimat górki Polski

• wraz ze wzrostem wysokości np. spadek ciśnienia atmosferycznego, obniżanie temperatury, zwiększenie natężenia promieniowania słonecznego, spadek ciśnienie parcjalnego tlenu
• chłodne lato, długa, bogata w opady śniegu zima
• wiatr halny – ciepły i porwisty wiatr fenowy
• czystość powietrza – przewlekłe choroby układu oddechowego, choroby alergiczne, rekonwalescencja

Zabiegi klimatoterapeutyczne

• kąpiele słoneczne
• różne formy kąpieli powietrznych np. w połączeniu z kinezyterapia
• gry i zabawy ruchowe
• nadzorowane korzystanie ze ścieżek zdrowia
• spacery lecznicze po określonych trasach
• kąpiele morskie, rzeczne, jeziorne
• inhalacje naturalnego aerozolu morskiego