ZABAWY W TEATR

"Pozwólmy dziecku doświadczać, eksperymentować, dowiadywać się i porównywać,
szukać i drążyć w głębinach wiedzy, wyruszać w podróże odkrywcze –

– czasami trudne, ale jakże bogate i fascynujące.”

Z "Gawędy Mateusz” C. Freinet

Zabawy teatralne to bardzo ważny element pracy pedagogicznej przedszkola.  Teatr zaspakaja potrzeby psychiczne i już od najmłodszych lat odgrywa ważną rolę w kształtowaniu osobowości człowieka. Ważne jest:

·         utrzymywanie bezpośredniego kontaktu z teatrem przez oglądanie przedstawień teatralnych,

·         analizowanie i interpretowanie utworów literackich,

·         zachęcanie, inicjowanie i stymulowanie ekspresji teatralnej dzieci.

Należy stwarzać dzieciom warunki do estetycznego obcowania ze sztuką w najbardziej

przystępnych dla nich formach. Punktem wyjścia powinno być zainteresowanie dzieci tekstem literackim, dlatego ważne jest wyposażenie małej biblioteczki w salach przedszkolnych, a następnie w każdej dogodnej sytuacji czytanie  lub opowiadanie dzieciom bajki, baśni wierszy i opowiadań. Często do zilustrowania tekstu wykorzystujemy : pacynki, kukiełki, sylwety, tworząc w ten sposób mini przedstawienie, które sprawia, że zainteresowanie dzieci jest większe i przez dłuższą chwilę potrafią skupić uwagę.

W dalszej kolejności dobrze jest przybliżyć dzieciom świat teatru i zaplanować wycieczkę

do teatru. Zwiedzanie prawdziwego teatru, jego atmosfery, sceny i aktorów, jak również kulis, kostiumy , scenografia jest dla dzieci ogromnym przeżyciem, dostarcza wiele emocji, nowych doświadczeń, ciekawych  i cennych wiadomości, a przede wszystkim zaszczepia w nich chęć do podejmowania zabaw twórczych, inscenizacji i małych form teatralnych.

Kolejne działania to stwarzanie sytuacji i okazji do  podejmowania zabaw twórczych i

inscenizacji; do podejmowania prób grania ról i manipulowania lalkami. Należy zadbać o odpowiednie rekwizyty, stroje, kukiełki i elementy dekoracyjne. Odpowiednie wyposażenie sali i kącików tematycznych. Potrzebne są bowiem akcesoria ułatwiające określenie treści zabawy, a także różnego rodzaju rekwizyty do przebrania się, pozwalające  wyraźnie i jednoznacznie określić role dziecka.

Dziecko w wieku przedszkolnym jest nie tylko dobrym rozmówcą i słuchaczem, jest też dobrym aktorem. Lubi zatem odgrywać różne role wzięte bądź z rzeczywistości, bądź z opowiadań czy bajek. Czasem inscenizacje rodzą się u dzieci naturalnie i spontanicznie, wówczas pomoc dorosłego nie jest potrzebna, czasem jednak właśnie dorosły może stać się ich inspiratorem i organizatorem.
Dzięki swoim wartościom artystycznym i tematyce literatura dziecięca odgrywa ważną rolę w realizacji zadań z wszystkich obszarów edukacyjnych. Właściwie dobrana literatura czyli licząca się z właściwościami psychiki odbiorców, ułatwia kształtowanie zarówno ich postawy odbiorczej jak i postawy czynnej, wyrażającej się w ekspresji odtwórczej i twórczej – wynikającej z własnej inwencji.

Wprowadzenie dzieci w świat sztuki poprzez zabawy teatralne przynosi im wiele

korzyści: rozbudza wyobraźnie i aktywność intelektualną, wzbogaca wiedzę, doskonali mowę, która staje się wyrazista i melodyjna, sprzyja umuzykalnieniu, rozwija płynność ruchów oraz zwiększa poczucie własnej wartości, rozwija kreatywność.  Jest również okazją do wspaniałej zabawy, dającej wiele satysfakcji. Udział dzieci w odtwarzaniu treści utworu skłania je do zapamiętywania, koncentrowania uwagi na określonej działalności, kulturze mówienia i zachowania się. Podczas zajęć z tej dziedziny przedszkolak może dowiedzieć się, jak powstaje sztuka teatralna i wzbogacić swój słownik o takie pojęcia jak np. reżyser, rekwizyty, dekoracja, kostiumy, ruch sceniczny, drama czy pantomima.

Zabawy w teatr  wywierają duży wpływ na postawy moralne dzieci, wyostrzają zmysł obserwacji, kształtują osobowość i rozładowują nagromadzone emocje. Każde dziecko w wieku przedszkolnym pragnie sukcesu i uznania. Właśnie przedszkolne zajęcia teatralne stwarzają ku temu najlepsze warunki.

W wychowaniu dziecka trzeba kłaść duży nacisk na przeżycia emocjonalne – uczyć je cieszyć się i smucić, dostrzegać dobro i zło. Dziecko wcielając się w postać przeżywa losy bohaterów literackich, utożsamia się z nimi, często naśladując ich postępowanie, odnajduje uczucia podobne do własnych, co daje mu pewna wspólnotę z otoczeniem. Pozytywny bohater, z którym dziecko spotyka się na spektaklu teatralnym, zdobywa jego uznanie, pomaga w zrozumieniu, dlaczego takie zachowanie jest dobre. Występowanie negatywnych bohaterów- bo i tacy istnieją w bajkach- ma także duże znaczenie uspołeczniające. Mały widz ocenia bohaterów, usiłuje zrozumieć motywy ich czynów, a to pomaga w zdobywaniu umiejętności oceny własnego postępowania. Teatr umożliwia dzieciom wyrażanie swoich przeżyć, pozwala przenieść się w krainę marzeń i fantazji. Sztuka wyzwala pozytywne emocje, uczy  wrażliwości, wiary we własne siły, poczucia własnej wartości. Dzieci wyzbywają się strachu i wstydu, „ otwierają się”, nawiązują bliskie kontakty z rówieśnikami i nauczycielami.

Tworzenie w przedszkolu mini spektaklów pomaga zrealizować zadania dydaktyczno- wychowawcze, służy uatrakcyjnieniu zajęć.  Dobra ,radosna zabawa dzieci, w której można dostrzec przekazywane im wartości wychowania teatralnego może być źródłem satysfakcji tak dla dzieci rodziców jak i nauczyciela.

W czasie swojej wieloletniej praktyki pedagogicznej jako nauczycieli przedszkola zawsze doceniałyśmy rozwój u dzieci ich umiejętności artystycznych. Wszelkie zajęcia o charakterze twórczym – taniec, muzyka i teatr  zawsze spotykały się z ich wielkim zainteresowaniem i zaangażowaniem.
Zabawa w teatr  to atrakcyjna forma aktywności dzieci. Spełnia ona wiele ważnych funkcji: umożliwia zaspokojenie potrzeb (np. ekspresji twórczej) i zainteresowań dziecka, ułatwia nawiązywanie kontaktów społecznych, przybliża kulturę i sztukę, uczy współdziałania i współpracy, szacunku dla ojczystej mowy. 
W każdym człowieku mocno tkwi upodobanie do wcielania się w cudzą postać. Wypływa ono z natury człowieka, stanowi niemalże pierwotny, odziedziczony instynkt. Dążenie to jest szczególnie silne u dzieci, które w zabawach „na niby” chcą być kimś innym, silniejszym, groźniejszym. Przebywanie w świecie fikcji daje dzieciom możliwości odmiany samych siebie, dostarcza wielu przeżyć i wzruszeń.
Już od najmłodszych lat przedszkolnych dzieci lubią wcielać się w inne postacie. Uwielbiają zabawy w dom, sklep czy szkołę. Podczas tych zabaw nieświadomie stają się aktorami, przebierają się, gromadzą rekwizyty i odgrywają role: mamy, lekarki czy sprzedawcy.
Zabawy dramowe, czy zajęcia teatralne spełniają wiele funkcji: uatrakcyjniają naukę, dają dzieciom możliwość rozwijania swoich zdolności i zainteresowań, dają nauczycielowi szansę na osiągnięcie rezultatów wychowawczych z wychowankami, którzy są nieśmiali, zahamowani lub nadpobudliwi, mają kłopoty  z współżyciem w grupie rówieśniczej.

„Często sama zabawa w teatr jest większym sukcesem niż sam występ przed publicznością”.

Opracowała:

Bożena Nikelska  i  Barbara Bogdanowicz