Produkcja filmowa, producent - definicje.pdf - Organizacja produkcji filmowej i telewizyjnej - Kalietis

http://www.sfp.org.p

16.01

Produkcja filmowa. Producent Filmowy. Elementy technologii produkcji filmu.

1. Definicja produkcji filmu i producenta filmowego

Najpopularniejsze marzenie producenta: zrobić film wybitny artystycznie jak najmniejszym kosztem, z zagwarantowa

dużą widownią... Ba, ale jak do tego doprowadzić? Od czego zacząć? Poniższe uwagi wskazują - często poprzez ty

zasygnalizowanie problemu - najważniejsze zagadnienia dotyczące formalnych aspektów pracy producenta i jego miej

wśród graczy rynkowych.

Każdy kto zamierza zainteresować się poważnie produkcją filmów i stanem rynku filmowego w Polsce, powinien prze

wszystkim zapoznać się z podstawami prawnymi branży filmowej - jednej z ważniejszych społecznie części ryn

audiowizualnego. Na gruncie ustawy - aktu prawnego najwyższej rangi, poza Konstytucją - te podstawy prawne opierają

na nowej, uchwalonej 30 czerwca 2005r. Ustawie o Kinematografii (Dz.U. 132/ 2005), która zastąpiła swą poprzednic

z 1987 roku.

W tym dokumencie znajdują się m.in. podstawowe reguły funkcjonowania branży, poprzedzone najważniejszymi definicja

gdzie produkcja filmowa jest krótko scharakteryzowana jako "zespół czynności twórczych, organizacyjnych, ekonomiczny

prawnych i technicznych, prowadzących do wytworzenia filmu w postaci kopii wzorcowej", Zaś kopia wzorcowa to "ko

filmu stanowiąca wzorzec przy produkcji kopii eksploatacyjnych". W praktycznym znaczeniu, za tak określony efekt produ

filmu uważa się idealny (w wielostronnym zamyśle artystycznym i technicznym) produkt, czyli gotowy film, o parametr

skwantyfikowanych na tyle, aby można było na ich podstawie podjąć jego dalsze powielanie w wielu egzemplarz

(kopiach) celem dystrybucji.

Warto dodać że dotąd kopia wzorcowa w rozumieniu czysto technicznym była finalną kopią na taśmie światłoczułej i j

kopia końcowa była tradycyjnie akceptowana pisemnie przez reżysera i operatora obrazu w laboratorium. Ustawa

kinematografii nie przesądza na jakim nośniku film ma być produkowany i rozpowszechniany, choć w ustawowej defin

samego "filmu" wskazuje się "kino" jako pierwsze miejsce jego eksploatacji. W warunkach stałego rozwoju now

technologii zapisu obrazu i dźwięku jest to słuszne, gdyż nie ogranicza producenta w wyborze nośnika, zwłaszcza w sfe

produkcji; w rozpowszechnianiu w kinach, w Polsce, normą są tradycyjne kopie pozytywowe.

W zależności od przeznaczonego budżetu, produkcję filmową dzieli się umownie na: niskonakładową (niskobudżetow

standardową lub wysokonakładową (superprodukcję, megaprodukcję). Ustawa o kinematografii definiuje jedynie

pierwszą, zaś programy operacyjne Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej określają maksymalne kwoty dofinansowania

i innych rodzajów produkcji.

Produkcja niezależna oznacza w branży produkcję finansowaną środkami pozapublicznymi, zaś produkcja offowa —

produkcja filmowa niskonakładowa oraz tworzona środkami półprofesjonalnymi, ale wykorzystująca niekonwencjona

środki wyrazu.

Ze względu na hierarchię podejmowania podstawowych decyzji dotyczących kształtu filmu i sposobu jego wytworze

rozróżnia się model producencki (typowy dla dużych studiów amerykańskich) i model reżyserski produkcji filmowej (mo

europejski).

Z ogólnej definicji produkcji filmowej wynika także, że jej uruchomienie, kierowanie przebiegiem i szczęśliwe doprowadze

do finału, co umożliwia sprzedaż filmu do kin, telewizji oraz eksploatacji w różnych innych formach, jest wieloetapow

działaniem sprawczym, o wielorakich aspektach, co wymaga wszechstronnych umiejętności, wiedzy i zdolności. Te wszyst

zalety powinien posiadać podmiot organizujący produkcję filmową czyli producent - "geniusz który przypadkowo znalazł

w środowisku filmowym".

Ustawa o kinematografii definiuje producenta jako osobę fizyczną lub osobę prawną, lub jako jednostkę organizacyjn

której mowa w art.33’ § 1 Kodeksu Cywilnego (czyli jednostkę bez osobowości prawnej ale gdy ustawa przyznaje

zdolności prawne, zrównaną w uprawnieniach i obowiązkach z osobami prawnymi), która "...podejmuje inicjaty

faktycznie prowadzi i ponosi odpowiedzialność za kreatywny, organizacyjny i finansowy proces produkcji filmu". Do d

wejścia ustawy w życie, w polskim prawodawstwie medialnym nie było jednoznacznej definicji producenta, nie lic

sformułowań przyjętych na użytek branży telewizyjnej w rozporządzeniach Krajowej Rady Radiofonii i Telew

i zarządzeniach TVP S.A. (producent krajowy, producent zewnętrzny i wewnętrzny).

Ustawa definiuje też koproducenta filmu. Jest to "podmiot, który wspólnie z producentem organizuje, prowadzi i pon

odpowiedzialność za produkcję filmu lub który współfinansuje produkcję filmu oraz nabywa współudział w autorsk

prawach majątkowych."

Definicje te nie wyczerpują skądinąd ciekawego tematu: kim jest lub kim powinien być producent filmu?

Zarówno z definicji ustawowej jak i z praktyki światowej nie wynika bynajmniej że producent musi mieć własne śro

finansowe do wyprodukowania filmu. Dobrze jeśli je posiada, gdyż pozwala mu to na prowadzenie prac literackich (zlece

napisania scenariusza, opłacenie autora adaptacji już istniejącego tekstu na potrzeby filmu, zakup praw do scenariu

istniejącego, itp.) i innych prac wstępnych, prowadzących głównie do wyboru realizatorów i poszukiwania źró

finansowania produkcji. W Polsce po 1989 roku, na palcach jednej ręki można policzyć realizacje fabularne które tra

na duży ekran, sfinansowane w całości ze środków własnych producenta. Normą jest szukanie inwestorów i koproducent

zarówno w sferze finansów publicznych jak i u innych potencjalnych koproducentów (por. punkt 4). Natomiast produc

musi mieć umiejętność zorganizowania i połączenia różnych interesów w celu sfinansowania produkcji filmu. Warto pamię

że produkcja filmu kinowego kosztuje kilka i więcej milionów złotych i jest obarczona przydomkiem risky business, to

pozyskanie różnych wiarygodnych źródeł finansowania jest z jednej strony koniecznością, a z drugiej próbą minimalizowa

ryzyka porażki ekonomicznej. Im jednak więcej koproducentów, tym więcej chętnych do podziału wspólnie upieczone

tortu, wobec zasady podziału praw majątkowych do filmu stosownie do wkładu finansowego. Niekiedy do realiz

pojedynczego projektu powołuje się specjalną firmę, tzw. spółkę celową.

W polskiej praktyce rzadko kiedy producent jest osobą fizyczną działającą zupełnie samodzielnie i na swój rachunek, rac

można mówić o osobach które są prezesami firm podejmujących się produkcji filmu (choć są oczywiście wyjątki i dotyczy

osób niekoniecznie związanymi wcześniej z produkcją medialną). Najpoważniejsi z polskich producentów to jed

doświadczone osoby lub firmy działające od lat w branży. Producenci "multimedialni’, organizują także produkcje aud

i seriali telewizyjnych, świadczą usługi na rzecz kontrahentów zagranicznych, mają firmy z własnym zapleczem techniczn

i inscenizacyjnym.

W dziedzinie finansowania, najdogodniejsze warunki wspierania producentów stwarzają źródła publiczne, a zwłaszcza Po

Instytut Sztuki Filmowej, który oferuje warunki do udzielania dotacji, pożyczki lub poręczenia na wiele p

preprodukcyjnych i produkcyjnych, oraz na dystrybucję i inne cele - opisane w tzw.programach operacyjnych. Produc

rzadko działa sam po skompletowaniu środków finansowych i przystąpieniu do realizacji dzieła. Zakres działa

koproducentów ustala się zawsze indywidualnie w każdej produkcji. W większych realizacjach za przebieg organiz

produkcji filmu odpowiada przed producentem i koproducentami producent wykonawczy czy nadzorujący , a

producent liniowy , o szerszych lub węższych uprawnieniach w stosunku do ekipy filmowej. Z kolei na czele ekipy s

reżyser (nierzadko występujący także w roli producenta lub koproducenta) a jego najbliższym współpracowniki

artystycznym jest zwykle operator obrazu. Obok reżysera, najważniejszym ogniwem władzy w ekipie jest kierownik produ

- zajmujący się bezpośrednią organizacją pracy w grupie produkcyjnej (nazywanej także zwyczajowo grupą zdjęciową).

To kierownik produkcji jest najczęściej najbliższym współpracownikiem producenta, uczestniczy w profesjonaln

sporządzeniu kosztorysu filmu i doborze dalszych realizatorów (m.in. scenografa, kostiumografa, charakteryzato

montażysty, operatora dźwieku) i pracowników "pomocniczo-twórczych" (wielu specjalności). Kierownik produkcji odpowia

przed producentem za sprawne zorganizowanie produkcji filmu, zgodnie z technologią produkcji, w uzgodnionych termin

i według zatwierdzonego kosztorysu, bez straty dla zaplanowanych walorów artystycznych.

2. Podstawowe prawa i obowiązki producenta filmowego

Trzeba jasno stwierdzić, że w wielu dziedzinach produkcji filmowej, także w Polsce, nie ma ani szczegółowych przepis

i wytycznych, regulaminów pracy, norm działania, wzorów umów a nawet skutecznej ochrony większości zawod

filmowych. Debiutujący producent od którego żąda się znajomości nie tylko wszystkich przepisów i ustaw - jak od każde

przedsiębiorcy - ale i sposobów poruszania się w branży gdzie lata praktyki wykształciły swoiste niepowtarzalne obycza

niepisane reguły współdziałania czy nawet fachowe i gwarowe słownictwo, powinien szybko nauczyć się wielu rzecz

których zwykłemu śmiertelnikowi się nie śni. Trudno udzielać tu rad na takim poziomie abstrakcji, więc poprzestań

na uwadze, że warto zaangażować do współpracy doświadczonego kierownika produkcji z jego sztabem, rów

doświadczonego księgowego i prawnika, oraz kierować się zdrowym rozsądkiem, znajomością psychologii, wyczuci

koniunktury, oraz... mieć fantazję i łut szczęścia!

Do podjęcia się produkcji filmu nie potrzebne są żadne formalne kwalifikacje. Wymagane wcześniej upoważnienia (konces

na produkcję filmową i inną działalność gospodarczą w sferze filmu zostały zniesione w Ustawie Prawo Gospodarcze w 19

roku. Z wielu dziedzin jakie producent powinien poznać przynajmniej w podstawowym zakresie to zagadnienia związa

z pozyskiwaniem scenariuszy, oraz najważniejsze elementy rynku filmowego, jak: wytwórnie, inni produce

dystrybutorzy, miejsca zamówień podstawowych usług, itp. Warto znać podstawy techniki filmowej i związaną z nią facho

terminologię.

Producent musi mieć prawa autorskie do materiału literackiego na podstawie którego ma być realizowany film, inaczej

będzie mógł filmu nikomu sprzedać, nie mówiąc o kłopotach w trakcie realizacji. Sam "pomysł na film" w Polsce nie podle

formalnej ochronie, ale już nazwy postaci i intryga fabularna - jak najbardziej. Wybór formy pozyskania praw do tekst

i sposób stworzenia scenariusza jest pierwszą ważną decyzją producenta. Następną jest zaangażowanie reżys

i skojarzenie go z tym scenariuszem (chyba że scenarzysta i reżyser to ta sama osoba). Kolejne etapy pracy to doskonale

scenariusza, uzgodnienie obsady aktorskiej (główne role zwyczajowo są w gestii reżysera) i listy pozostałych potencjaln

członków grupy zdjęciowej oraz "zapinanie budżetu". Ten ostatni element, może najważniejszy dla roli producenta, t

czasem wiele miesięcy lub lat. Listy koproducentów jakie czytamy w napisach czołowych są coraz dłuższe - a przec

z każdym z nich negocjuje się udziały, stawki, kwoty inwestycji, warunki późniejszej dystrybucji...Wymaga to od produce

cierpliwości, samozaparcia i nieustającego entuzjazmu, najlepiej zaraźliwego dla współuczestników przedsięwzię

do całego projektu.

Producent ma prawo i obowiązek określić najważniejsze parametry filmu. Należą do nich: tytuł (najpierw roboczy, pot

ekranowy), gatunek i rodzaj filmu, metraż i ekranowy czas trwania, limit kosztu produkcji, czas i miejsce realizacji, ilość

zdjęciowych, wymiar i wersję nośnika filmu oraz limit jego w zdjęciach, wstępną lokalizację miejsc akcji, standard nagra

dźwięku, wersję językową, liczebność aktorów i scen masowych, a także ewentualne zastosowanie efektów specjaln

i rodzaj muzyki zastosowanej w filmie.

Powołanie grupy zdjęciowej, która nie ma osobowości prawnej, ale działa na rzecz producenta i stanowi tzw, gru

zadaniową, z własnym biurem, subkontem w banku i pełnomocnictwami producenta do zaciągania zobowiązań finansow

- towarzyszy formalnemu - i faktycznemu - rozpoczęciu produkcji, nazywane "skierowaniem filmu do produkcji".

Producent powinien być także, a może przede wszystkim, osobą twórczą, skoro ma ambicje aspirować do miana współtwó

filmu. Producent kreatywny, jako człowiek z krwi i kości a nie jako bezosobowa firma, powinien doskonale orientować się

tylko w niuansach tematyki scenariusza ale także np. w sposobach jego realizacji. Daje mu to obowiązek ale i przyjemn

inspirowania reżysera, lub przynajmniej stworzenia mu najdogodniejszych warunków do stworzenia dzieła. Między model

producenta-kreatora a modelem producenta-finansisty, może być wiele różnych wariantów współpracy z reżyserem i inny

głównymi realizatorami. Relacje te są kształtowane zawsze indywidualnie, zgodnie z predyspozycjami osobisty

i poszanowaniem wkładów twórczych.

W polskim prawie autorskim (Ustawa z 4.02.1994 r z późn.zm.) uprawnienia producenta utworu audiowizualnego są opisa

w art.70-71. Według tych zapisów, istnieje domniemanie że "...producent nabywa na mocy umowy o stworzenie utworu a

umowy o wykorzystanie już istniejącego utworu wyłączne prawa majątkowe do eksploatacji tych utworów w ramach utw

audiowizualnego jako całości." Oznacza to konieczność podpisywania przez producenta poprawnych pod względem praw

autorskim umów z tymi realizatorami, którzy wnoszą wkład twórczy w powstanie filmu. Ustawa wymienia w art.69 Kata

współtwórców (reżyser, operator obrazu, twórca adaptacji utworu literackiego, twórca utworów muzycznych, au

scenariusza), nie traktując go jako spisu zamkniętego. W doktrynie jest spór, kto ma decydować o współtwórczo

w produkcji audiowizualnej i czy np. producent jest współtwórcą filmu, skoro wynikiem jego przedsiębiorczości jest dz

sztuki? W nielicznych precedensach prawnych, producent jest traktowany nie jako twórca lecz jako podmiot p

majątkowych do filmu. Domniemywa się że producentem jest "osoba której nazwisko lub nazwę uwidoczniono w t

charakterze na przedmiotach, na których utwór ustalono, albo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek spo

w związku z rozpowszechnianiem"(art.15). W ten sposób ustawodawca co prawda nie przyznaje przymiotu producent

autorskich praw osobistych (należnych tylko twórcom) ale wskazuje sposób zaprezentowania autorstwa praw majątkow

(tu: w napisach filmu). Producent może także bez zgody twórców utworu audiowizualnego dokonywać tłumaczeń na ró

wersje językowe (art.71). Ponieważ niektórzy współtwórcy filmu (reżyser, operator obrazu, autor scenariusza, kompozy

i artyści wykonawcy) mają prawa do tzw. tantiem z tytułu rozpowszechniania filmu z ich udziałem (art.70 ust.2-4), kt

wypłaca użytkownik filmu za pośrednictwem właściwej organizacji zarządzającej prawami autorskimi, producent

obowiązek sporządzenia po zakończeniu produkcji tzw. metryki filmu i dostarczenia jej tym organizacjom i instytucj

rozpowszechniania (metrykę fizycznie sporządza konsultant muzyczny we współpracy z montażystą i kierowniki

produkcji).

Producent ma prawo i obowiązek - zresztą w swoim własnym interesie - monitorować na bieżąco proces produkcji film

badać ekonomię dnia zdjęciowego, uczestniczyć w przeglądach materiałów roboczych, brać udział w rozwiązywaniu sytu

nietypowych, kontrolować poziom kosztów.

O dystrybucji filmu producent filmu powinien myśleć od początku produkcji. Niekiedy dystrybutor jest koproducentem -

ułatwia proces promocji i przygotowania filmu do różnych form rozpowszechniania (kino, kasety i płyty, telewizja, inne),

nie później niż w momencie rozpoczęcia prac końcowych, gdy film jest gotowy. To umowa z dystrybutorem jest gwaranc

zwłaszcza dla producenta, że osiągnie zyski ze sprzedaży filmu. Formalnie produkcję kończy sporządzenie kopii wzorcowej

czym mówi ustawa), ale w rzeczywistości producent w ostatniej fazie produkcji powinien zamówić kilka kopii pokazow

oraz skompletować tzw. techniczne materiały wyjściowe (zmontowany negatyw, zarchiwizowany dźwięk dialogów, ko

pokazowe, tła pod napisy, zwiastuny i inne) oraz różne materiały informacyjno-reklamowe dla mediów i do ce

dokumentacyjno-archiwizacyjnych.

Z ustawy o kinematografii wynika wprost jeszcze jeden obowiązek: konieczność przekazania Filmotece Narodo

pełnowartościowej kopii filmu wraz z materiałami towarzyszącymi, jak scenariusz, lista montażowa, lista dialogowa, foto

plakaty, lista napisów i inne (art.30). Powinno to nastąpić w ciągu 30 dni od daty zakończenia produkcji, ale nie później

w dniu rozpoczęcia dystrybucji filmu.

Jak wynika z powyższego obowiązki producenta ponoszącego odpowiedzialność materialną (ekonomiczną) i niemateria

(artystyczną i moralną) wiążą się na ogół z ciężką pracą koncepcyjno-organizacyjną, często twórczą i wymagaj

nieustannego zaangażowania. Według obiegowej opinii filmu nie da się zrobić w godzinach nadliczbowych - i trudno

z tym nie zgodzić.

3. Elementy technologii produkcji filmu

Produkcja filmowa jest produkcją prototypową, gdyż poszczególne filmy różnią się znacznie od siebie nawet wówczas gdy

oparte o ten sam scenariusz. Filmy fabularne na całym świecie powstają w identycznym trybie organizacyjnym, określan

u nas jako tok produkcji.

Proces powstania filmu składa się z preprodukcji, tj. fazy opracowań literackich, wstępnych prac przygotowawcz

i poszukiwania źródeł finansowania oraz właściwej produkcji filmu, przebiegającej w etapach: okres przygotowawc

okres zdjęciowy i okres postprodukcji (czyli okres montażu i udźwiękowienia oraz okres prac końcowyc

Anglosasi dzielą proces realizacji filmu na trzy okresy: preparation, production i postproduction.

Okres preprodukcji może trwać bardzo krótko lub - częściej - bardzo długo. Może też zakończyć się fiaskiem, j

producent nie zamknie budżetu. Produkcja filmów fabularnych jest uważana za najtrudniejszą, wymagającą dłuższe

okresu przygotowań i opracowania Szczegółowego Planu Filmu - tj. rozwiniętego kosztorysu (budżetu) składającego

z danych ogólnych, planu produkcji w czasie i zestawienia arkuszy kalkulacyjnych kosztów poszczególnych dzied

(honoraria, wynajmy, różnorodne usługi technologiczne, itd.). Ten wielostronicowy dokument, o kilku, niekiedy zawił

do opracowania załącznikach o charakterze planistycznym, przygotowuje kierownictwo produkcji filmu w okre

przygotowawczym. Odbywa się to wg założeń wstępnych określonych przez producenta - o czym już była mowa - i

współpracy z poszczególnymi "pionami": operatorskim, scenograficznym, dźwiękowym, itd.. Producent angaż

bezpośrednio głównych realizatorów: producenta wykonawczego - o ile jest przewidziany, reżysera, kierownika produkc

a przed zdjęciami także operatora obrazu i ew. scenografa. Okres przygotowawczy zaczyna się w momencie skierowa

filmu do produkcji przez producenta, a kończy w przeddzień pierwszego dnia zdjęciowego - czyli takiego dnia, kiedy kam

jest włączona przed wykonawcami na zainscenizowanym planie zdjęciowym i kiedy pada pierwszy klaps. Ok

przygotowawczy może trwać kilka tygodni lub kilka miesięcy - w zależności od rozmiaru filmu i skali przygotow

Charakteryzuje go wielość poczynań w każdym z pionów grupy zdjęciowej: od castingów po wykonawstwo środk

inscenizacyjnych, zawieranie umów z usługodawcami, itp. W tym okresie powstaje cała koncepcja realizacji filmu, gd

scenariusz, traktowany jako swoista dyspozycja programowa, podlega szczegółowemu opracowaniu i niekiedy przeistocze

w szereg dokumentów przybliżających ekipie kształt audiowizualny filmu, jak scenopis, storyboardy, teczki obiekt

dokumentacje scenograficzne, itd. Okres zdjęciowy - najdroższy w całej produkcji z uwagi na zaangażowanie znacz

ilości współpracowników i kontrahentów zewnętrznych - trwa od pierwszego do ostatniego dnia zdjęciowego. Prace zdjęcio

rzadko odpowiadają chronologii wydarzeń w scenariuszu, co wymaga określonego typu wyobraźni montażowej. Kolejn

zdjęć ustala kierownictwo produkcji na podstawie unikatowego harmonogramu - kalendarzowego planu zdjęć. Bilans okr

zdjęciowego obejmuje dni zdjęciowe (te z klapsem, gdy raportuje się pracę na planie z udziałem ekipy zdjęciowej) i in

dni, jak dni wolne (niedziele i święta), dni rezerwy na niepogodę w plenerze, dni przygotowań i prób oraz tzw. oswojeń ek

w nowym obiekcie zdjęciowym, dni przerzutów i innych dni "niezdjęciowych" (np. wolnych po pracy w nocy). Okres

powinien trwać jak najkrócej i stopień trudności jego organizacji jest wypadkową ilości dni zdjęciowych w kraju i za gran

ilości obiektów i trudności ich przygotowania, ilością scen masowych i z tzw. trudną inscenizacją (zwierzęta, pirotechn

wykonawcy amatorzy, efekty na planie, itp.), ilością dni w plenerze (trudniejszych do realizacji ze względów pogodowych

w dekoracjach czy niektórych wnętrzach naturalnych), trudnościami z terminami aktorskimi, itp. Okres monta

i udźwiękowienia , coraz częściej nazywany w ślad za nomenklaturą światową postprodukcją , zaczyna się pierwszego d

po ostatnim dniu zdjęciowym - nawetjeśli faktycznie jeszcze ekipa zdjęciowa nie została rozwiązana, a kończy się dni

projekcjizmontowanego filmu przez producenta dla koproducentów i współinwestorów (popularna nazwa tego przeglą

kolaudacja). Przegląd ten ma doprowadzić do akceptacji pokazywanej wersji filmu przez uczestniczących w produkcji. J

tej akceptacji nie ma i konieczne jest przemontowanie lub ponowne udźwiękowienie filmu, okres postprodukcji trwa nad

aż do kolejnej kolaudacji. Jeśli poprawki są nieznaczne - sporządza się protokół i można rozpocząć prace kolejnego okre

Okres postprodukcji rozpoczyna się montażem obrazu filmu; po jego zakończeniu można przystąpić do drugiej fa

udźwiękowienia w wybranym standardzie. Po zgraniu filmu, tj. po zmiksowaniu wszystkich ścieżek dźwiękowych (dialog

efektów, muzyki) synchronicznie z obrazem, można dopiero przystąpić do organizowania przeglądu kolaudacyjnego.

Okres prac końcowych rozpoczyna się następnego dnia po przyjęciu filmu, a kończydniem ostatecznego skompletowa

materiałów wyjściowych filmu - o których już byłamowa wcześniej. Potem wkracza do akcji dystrybutor filmu i instytu

rozpowszechniania.

W każdym z tych okresów wykonuje się też inne czynności, wykonywane przez różne osoby pracujące w wielu zawoda

Niektórzy specjaliści są potrzebni jedynie w okresie zdjęciowym, inni tylko w produkcji, jeszcze inni - przez cały c

produkcji.

Grupa zdjęciowa filmu fabularnego liczy średnio 50 osób. Małe ekipy są charakterystyczne dla produkcji niezależ

i offowej. Producent powinien mieć orientację w zakresie obowiązków zarówno głównych realizatorów, jak i tzw. pracownik

pomocniczo-twórcznych, asystentów, techników - lub... zaufać reżyserowi i kierownikowi produkcji. Formy angażowa

współpracowników do ekipy mogą być rozmaite, przy czym coraz częściej na rynku pojawiają się firmy oferuj

kompleksowe usługi w danym module obsługi realizatorsko-technicznej, np. wynajem sprzętu zdjęciowego z obsłu

wynajem sprzętu oświetleniowego z agregatami i obsługą, realizacja nagrań dźwięku do całego filmu, wszechstronne usł

transportowe, usługi budowy dekoracji i zaopatrzenia w środki inscenizacyjne, produkcja komputerowych efekt

specjalnych, itd.

W polskiej praktyce mamy do czynienia z rozwiązaniami mieszanymi, gdzie większość głównych realizatorów osobiś

angażują się w projekt (zawiera się z nimi umowy o dzieło), część asystentów i techników jest freelancerami zatrudniony

czasowo na wykonanie określonych czynności (umowy zlecenia) a część usług wykonują wyspecjalizowane przedsiębiorst

i wytwórnie.

Technika produkcji filmu w ostatnich latach, w ślad za doświadczeniami światowymi w dziedzinie zdjęciowo-montażow

przekształca się w systemy hybrydowe gdzie łączone są rozwiązania klasyczne (związane z taśmą światłoczułą)

współczesnymi formami cyfrowego opracowania dźwięku i obrazu (zapis na planie cyfrową kamerą, cyfrowe teleki

komputerowy montaż nieliniowy, cyfrowe efekty specjalne, transfer zmontowanych materiałów z twardych dysk

na negatyw, itp.).

W miarę rozwoju technologii telewizyjnych i powstawaniu nowych cyfrowych standardów rejestracji, zwłaszcza format

związanych z techniką High Definition (HD), coraz bardziej dostępnych także dla nieprofesjonalistów, produkcja fil

na negatywie 35 mm przestała być jedyną normą. Trzeba pamiętać jednak że z trzech etapów (zdjęcia - postprodukcj

wyświetlanie) o pełnej digitalizacji możemy mówić na pewno w drugim, i częściowo w pierwszym etapie. Dopóki proje

dystrybucyjne w rodzaju Cyber Cinema są zbyt kosztowne, kopie eksploatacyjne do kin będą wykonywane na pozytywo

taśmie światłoczułej. Na tle konwergencji techniki telewizyjnej i wideo z techniką filmową i powszechnym stosowani

komputerów, wykształciła się technika nazwana Digital Intermediate. Proces DI, stosowany początkowo w reklamie, jest

wdrożony do produkcji filmów fabularnych. Polega on, najogólniej mówiąc, na zastąpieniu duplikacyjnych materia

światłoczułych ich cyfrowym odpowiednikiem. Po wykonaniu w postprodukcji wszelkich korekt obrazu i dźwięku, retu

elementów niepotrzebnych, dodaniu efektów specjalnych, itd., całość informacji o filmie, czyli cyfrowe dane z kompute

transferuje się z wybranym poziomem jakości (mierzony rozdzielczością 2K lub 4K) na klasyczny negatyw filmo

w specjalnych urządzeniach, naświetlarkach, które działają odwrotnie niż telekino,czy skaner. Naświetlony tą meto

negatyw 35 mm jest podany dalszej obróbce w laboratorium, a następnie jest standardowo kopiowany celem sporządze

kopii wzorcowej, kopii pokazowych, kopii eksploatacyjnych. Technologia DI dotyczyła początkowo filmów z dużą iloś

efektów specjalnych (trudnych do wykonania inaczej niż komputerowo), ale z czasem staniała i można ją traktować j

perspektywę produkcji filmowej w przyszłości. Do jej zasadniczych wad można zaliczyć (w r.2006) problemy z archiwiza

materiałów wyjściowych, jakość niektórych parametrów rozdzielczości obrazu, wysokie koszty produkcji. Zalety są niema

łatwość dodawania i usuwania szczegółów obrazu i dźwięku z cyfrową precyzją ingerencji w najdrobniejsze detale, wygo

wykonania doskonałej jakości materiałów emisyjnych na potrzeby telewizji i przygotowania authoringu DVD, możliw

przeskalowania obrazu na inne formaty.

W Polsce już wiele filmów wykonano tą technologią, w całości lub w części, we współpracy z firmami TPS, Art. Logic, Dig

Lab, Chimney Pot, TVP S.A., Laboratorium, a od 2005 r. z WFDiF. Udane transfery wykonuje też we własnym studio opera

Krzysztof Ptak.

Wniosek z tego jest następujący: mimo że nadal jakość obrazu gwarantowana przez najnowsze typy taśm negatywow

(firma Kodak jest liderem tego rynku) jest trudna do osiągnięcia przez wszystkie inne formy rejestracji, coraz chętn

producenci myślą o cyfrowych kamerach (gdzie ilość dubli jest praktycznie nielimitowana), gdyż ewentualne niedociągnię

można poprawić na wysokiej jakości urządzeniach montażu nieliniowego. Dla operatorów obrazu pociągająca jest możliw

korekty obrazu na każdym z etapów produkcji DI: zdjęć, przepisaniu do komputera i w trakcie postprodukcji, przy transfe

materiałów na negatyw i podczas klasycznej współpracy z kolorystą w laboratorium przy wykonywaniu kopii.

W innych dziedzinach techniki filmowej, jak oświetlenie, transport, wykonawstwo efektów na planie, itp. nowinki traf

do Polski z pewnym opóźnieniem, ale istniejące przedsiębiorstwa krajowe i z kapitałem zagranicznym są w stanie szy

ściągnąć żądany sprzęt czy usługę - w tych dziedzinach podaż jest uwarunkowana niewielkim popytem. Producent powin

przed wyborem odpowiedniej technologii zrobić research poszczególnych wariantów produkcji. W zależności od możliwo

finansowych, ale i tematyki scenariusza i zakresu spodziewanej dystrybucji, powinien przekalkulować parametry dane

nośnika, sprzętu zdjęciowego, planowanego systemu postprodukcji, itd. aby zagwarantować "na wyjściu" profesjona

produkt - także od strony technicznej.

Michał Zabłocki dla PISF, 2006.

Produkcja filmowa, producent - definicje.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: