Budowa atomów i cząsteczek.doc

2

WYBÓR  ZADAŃ  Z  ARKUSZY  MATURALNYCH

(ZAKRES  ROZSZERZONY)

„BUDOWA  ATOMÓW  I CZĄSTECZEK”

     Zad. 1 (3 pkt.)

Badany pierwiastek jest mieszaniną dwóch izotopów. Jądro lżejszego izotopu składa się z 154 cząstek elementarnych, w tym z 90 neutronów, a jego zawartość w mieszaninie wynosi 51,35% wszystkich atomów. Natomiast jądro drugiego izotopu zbudowane jest ze 156 cząstek elementarnych.

a)     Oblicz masę atomową badanego pierwiastka ……………………………………….

………………………………………………………………………………………………

b)     Podaj liczbę atomową oraz liczby masowe obu izotopów………………………….

……………………………………………………………………………………………….

c)      Jaki to pierwiastek?........................................................................................................

Zad. 2 (1 pkt.)

Amoniak wg teorii dysocjacji Bronsteda jest zasadą, bo przyjmuje proton zgodnie z reakcją:  NH3   +  H2O →  NH4 +   + OH-

Wyjaśnij, dlaczego amoniak może przyjąć proton…………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………...

Zadanie 3. (3pkt)

Podaj skrócony zapis konfiguracji elektronowej atomu żelaza (Fe) oraz jonów Fe2+

i Fe3+. Na podstawie konfiguracji elektronowej wskaż, który z jonów żelaza, Fe2+ czy

Fe3+, jest trwalszy. Odpowiedź uzasadnij.

Fe ...............................................................................................................................................

Fe2+ ............................................................................................................................................

Fe3+ ............................................................................................................................................

Uzasadnienie: ..............................................................................................................................

....................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

Informacja do zadań 4 i 5.

Polon  84 210Po ulega przemianie  α. Okres połowicznego rozpadu tego izotopu wynosi 138 dni.

Zadanie 4. (1 pkt)

Napisz równanie tej przemiany.

Równanie reakcji:  .......................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 5. (1 pkt)

W pojemniku umieszczono 1 gram polonu  84 210Po. Oszacuj  masę tego izotopu,

która pozostanie po upływie 414 dni.

Obliczenia: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 6. (1 pkt)

Właściwości  fizyczne  i  chemiczne  substancji    można  określić  na  podstawie  budowy  ich

cząsteczek.  Masa  cząsteczkowa  etanolu  wynosi  46  u,  a  propanu  44  u,  jednak  etanol  wrze w temperaturze 78°C, a propan w temperaturze -42°C.

Podaj jedną przyczynę tak dużej różnicy temperatur wrzenia tych substancji.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 7. (3 pkt)

Uzupełnij poniższą tabelę, wpisując dane na temat położenia w układzie okresowym

pierwiastków o podanej konfiguracji elektronowej atomów w stanie podstawowym.

Zadanie 8. (1 pkt)

Narysuj wzór elektronowy cząsteczki wody, uwzględniając jej kształt.

Rysunek:

Zadanie 9. (3 pkt)

Pacjentowi choremu na nadczynność tarczycy podano preparat zawierający 0,14 g I 131 .

Okres półtrwania tego radionuklidu wynosi 8 dni.

Narysuj wykres przedstawiający zmiany masy 131I, jakie następują w ciągu 32 dni

od podania preparatu. Z wykresu odczytaj masę 131I, która pozostała po 20 dniach.

Zadanie 10. (2 pkt)

Powstawanie pierwiastków we Wszechświecie ilustruje uproszczony ciąg przemian

termojądrowych zachodzących na jednym z etapów życia gwiazd.

2 4He  + 2 4He  → 4 8Be    4 8Be  + 2 4He → 6 12C     6 12C  +  2 4He → X       X  + 2 4He→10 20Ne

Ustal liczbę atomową, liczbę masową i symbol izotopu X.

Liczba atomowa: ......................... Liczba masowa: ......................... Symbol: ............................

Zadanie 11. (3 pkt)

Pierwiastek E leży w układzie okresowym w 7. grupie i 4. okresie.

Podaj symbol tego pierwiastka i jego liczbę atomową. Napisz skróconą konfigurację

elektronową atomu tego pierwiastka w stanie podstawowym oraz określ dwa

najważniejsze stopnie utlenienia, jakie przyjmuje on w związkach chemicznych.

Symbol: ................................................... Liczba atomowa: .......................................................

Konfiguracja elektronowa: ............................................................................................................

Stopnie utlenienia: .........................................................................................................................

Zadanie 12. (1 pkt)

Podaj liczbę wiązań sigma i liczbę wiązań pi w cząsteczce węglowodoru o wzorze:

CH2 = C(CH3)3 - C ≡ CH

Liczba wiązań sigma: .….…...................................................... Liczba wiązań π: ....................

Zadanie 13. (2 pkt)

Dane są orbitale atomowe oznaczone na rysunkach literami A, B, C i D.

Na podstawie powyższego rysunku uzupełnij poniższe zdania.

1. Orbitale oznaczone literami B i C różnią się wartością ...........................................................

liczby kwantowej.

2. Orbitale o identycznej wartości pobocznej liczby kwantowej, różniące się wartością

głównej liczby kwantowej, to orbitale oznaczone literami ......................... i ..........................

3. Orbitale oznaczone literami ...................... i ..................... różnią się wartością

magnetycznej liczby kwantowej.

Zadanie 14. (2 pkt)

Liczba masowa izotopu pierwiastka E wynosi 196u. Neutrony w tym izotopie stanowią 60,2%

nukleonów.

Na podstawie powyższych danych uzupełnij tabelę, dotyczącą budowy tego izotopu.

Liczba neutronów………………………………………………………………………..

Liczba protonów…………………………………………………………………………

Zadanie 15. (2 pkt)

Napisz pełne równanie reakcji jądrowej podanej w postaci uproszczonej i nazwij

emitowaną cząsteczkę elementarną.

70Zn (p : ?)70 Ga

...............................................................................................................................

Zadanie 16. (2 pkt)

Pierwiastek X znajduje się w trzecim okresie układu okresowego. Atom tego pierwiastka ma

następująca konfigurację elektronową: 1s22s22p63s1.

Określ, do jakiego bloku energetycznego należy pierwiastek X. Za pomocą czterech liczb

kwantowych (n, l, m, mS) opisz stan elektronu walencyjnego pierwiastka X.

Blok energetyczny: .......................

Liczba kwantowa n: ......................

Liczba kwantowa l: .......................

Liczba kwantowa m: .....................

Liczba kwantowa mS: ....................

...