Monarchia patrymonialna.

Ród – zespół rodzin połączonych węzłami pokrewieństwa, tworzył całość osadniczą i gosp., konsumpcyjną. Uprawa wypaleniskowa

Rody łączyły się w plemiona. Na czele plemienia stał naczelnik. Wokół naczelnika stała starszyzna rodowo – plemienna. Wyzyskiwano niewolników

VI – VIIw. – wędrówki ludów – rozbicie, rozproszenie rodów. Więź sąsiedzka zyskuje przewagę nad wspólnotą pochodzenia. Wprowadzona zostaje orka sprzężajna.

Plemiona małe – zgrupowanie rodów, typowe dla ustroju rodowo – plemiennego

Plemiona wielkie – powstałe z połączenia szeregu małych.

Jedne mogły być organizatorami, inne substratem demograficznym ludu.

Opola – wspólnota terytorialna oparta na więzi sąsiedzkiej

Osady jednodworcze i wielodworcze

Ośrodek opola był obwarowywany wałem i palisadą

Było to „czoło opolne”.

Przeważały grupy krewniacze wielkie rodziny (3 – 4 pokolenia). Prowadziły wspólne gosp. Na ziemi ornej,  która była w jej posiadaniu choć wspólnota mogła mieć do niej prawo. Gosp. Miała charakter naturalny, była jednostką życia społecznego.

Małe rodziny – rodzice i dzieci na samodzielnym gosp. Grunty orne i bydło dzielono między małe rodziny, lasy pastwiska i wody były wspólne dla całego opola.

Patronima: więź krewniacza między małymi rodzinami.

Wiec – w opolu zbierali się na  nim wolni mężowie i decydowali o sprawach ogólnych. Decyzje były przygotowywane przez starszyznę. Organizacja wojskowa obejmowała całą ludność była to demokracja wojenna. Zaczęła formować się drużyna.

Książę – wokół niego możni – urzędnicy, dowódcy drużyny i grodów. Utrzymywali się z dochodów państwowych i własnych gospodarstw.

Podst. warstwa ludności posp. – wolna ludność podległa – od niej świadczenia w naturze i posługi, budowa i naprawa grodów, ludzie do straży, nocleg i żywność dla dworów i urzędników.

Drużyna – w głównych grodach. Wyprawy łupieskie z księciem – bydło niewolnicy – najlepsze łupy. Ich część dla starszyzny.

Podst. Masa ludności chłopskiej podlegała bezpośrednio władzy monarchy i jego urzędników.

Rada monarsza – do niej król powoływał osoby zaufane, przeważnie najwyżsi dostojnicy.

Grupy współdziałania – umożliwiały władzy realizację celów politycznych.

1. Drużyna

2. Urzędnicze możnowładztwa – realizowanie celów monarchy, troska o własne  interesy. Była to grupa dziedziczna.

3. Duchowieństwo.

System skarbowy – elita władzy i grupy współdziałanie uczestniczyły w dochodach skarbowych – system eksploatacji scentralizowanej. (zdecentralizowana – w dobrach możnowładców)

Prawo książęce – ogół uprawnień monarchy, władza zwierzchnia i sąd nad ludnością, prawo poboru danin i posług. Z niego wynikało regalia – najważniejsze było regale ziemi – uznane za własność monarchy wszystkich ziem nie należących do możnych, więc terenów zamieszkałych przez wolną ludność ze świadczeniami na rzecz monarchy jak i ziem nieuprawnych, puszcz i wód.

Źródła prawa

Źródła – normy prawne zwyczajowe bądź stanowione

Najwięcej wiemy ze źródeł praktyk

Akty prawne – na podst. Formularzy czynności prawnych