- 1 -
UDZIAŁ RODZICÓW W ŻYCIU PRZEDSZKOLA
mgr Ewa Cinal
1. Współpraca z rodziną
Współpraca nauczyciela z rodzicami jest niezbędnym warunkiem powodzenia
pracy dydaktyczno-wychowawczej. Od chwili przekroczenia przez dziecko progu przedszkola cel pracy pedagogicznej przedszkola i cel rodziny staje się wspólny.
Z wychowawczego punku widzenia jest bardzo pożądane, aby te dwa najważniejsze ogniwa działały wspólnie, wzajemnie się uzupełniały. Tylko wtedy bowiem istnieje szansa na uformowanie dobrego, mądrego i wrażliwego młodego człowieka. Współdziałanie rodziców z nauczycielami nie stanowi celu samego w sobie lecz ma służyć przede wszystkim dziecku, jego wychowaniu, kształceniu i rozwojowi. Przedszkole organizuje swoją działalność w sposób dostosowany do potrzeb i możliwości rozwojowych dziecka w kontakcie z rodzicami i środowiskiem społeczno-przyrodniczym.
Jednym z założeń reformy oświaty jest uczynienie współodpowiedzialnymi za proces edukacyjny wszystkich jego uczestników – nauczycieli, dzieci i rodziców.
Zmiany w treściach edukacyjnych i metodach pracy nauczycieli powinny przyczyniać się do zmian w relacjach dziecko – nauczyciel - rodzice.
Przedszkole, w którym pracuję organizuje swoją działalność tak, aby odpowiedzieć na oczekiwania dzieci i ich rodziców. Jego otwartość polega między innymi na :
- dostosowaniu czasu pracy i przerw w pracy przedszkola do zgłaszanych potrzeb w tym zakresie,
- uwzględnieniu postulatów rodziców w organizacji dnia,
- organizacji zajęć dodatkowych na życzenie rodziców, ale z zachowaniem umiaru, tak by nie obciążać nadmiernie dziecka,
- umożliwieniu rodzicom uczestnictwa w codziennym życiu przedszkola.
i mogą być dla nauczycieli źródłem wiedzy o aktualnych przeżyciach dziecka.
Przedszkole może wspomagać, współpracować, wzmacniać lub kompensować braki w opiece rodzicielskiej. Nie zastąpi jednak rodziców, nie weźmie za dziecko odpowiedzialności. Nauczyciel w przedszkolu opiekuje się dzieckiem w czasie kiedy rodzice pracują, dostarcza dziecku okazji do rozwijania umiejętności, stwarza sytuacje wychowawcze, dba o jakość propozycji programowych. Nauczyciel powinien w ważnych sprawach uwzględniać opinię rodziców, nawet jeśli uważa, że rodzice nie są ekspertami. Nikt nie ma prawa robić dziecku badań lub testów psychologicznych bez zgody rodziców, nie może też wprowadzać żadnych dodatkowych zajęć bez ich akceptacji. Stąd między innymi konsultacje z rodzicami przy okazji zajęć religii, konieczność ich zgody na wycieczki, obecność przy badaniach lekarskich.
W procesie budowania głębszego kontaktu z rodzicami wykonuję kilka kroków:
- diagnozuję wzajemne relacje wraz z analizą czynników blokujących
- uzgadniam oczekiwania
- ustalam jasne reguły współpracy
- ustalam reguły wspólnej pracy nad przekraczaniem trudności i podnoszeniem umiejętności.
Praca z rodzicami wymaga umiejętności, których zwykły nauczyciel nie posiada, chyba że jest niezwykle utalentowany i ma ogromną intuicję.
Umiejętności potrzebne nauczycielowi w pracy z rodzicami to :
- po pierwsze – umiejętność słuchania,
- po drugie – gotowość do kontaktu i sympatia,
- po trzecie – pewność siebie i swoich kompetencji , co w paradoksalny sposób umożliwia konfrontowanie się z krytyką spokojnie, bez tendencji obronnych ani złości,
- po czwarte – umiejętność stawiania granic, żeby rodzice „na głowę nie weszli”
i nie siedzieli godzinami opowiadając o tym „co im ślina na język przyniesie”.
Takich umiejętności nie uczy się nauczycieli. Wymagają one ćwiczeń, najlepiej warsztatowych, wymagają czasu i wsparcia innych osób.
Warto by zastanowić się nad popularyzacją takiej formy warsztatów dla nauczycieli.
2. Początki i kontynuacja współpracy z rodzicami.
Przygotowanie dziecka do rozstania z rodzicami, do pobytu w przedszkolu to zadanie bardzo ważne i jednocześnie trudne. Wymaga wielu przemyślanych poczynań personelu przedszkola oraz dużego zaangażowania ze strony rodziców. Jest to doskonały moment do podjęcia współpracy nauczycieli z rodzicami. Zorganizowanie współpracy z rodzicami nie należy do łatwych przedsięwzięć i trzeba poświęcić na to wiele czasu. Zwłaszcza na początku włożony wysiłek jest nieproporcjonalny do uzyskanych efektów. Łatwo o niepowodzenia i trudności, z drugiej zaś strony daje to duże możliwości twórczych działań. Trzeba też pamiętać, że współpracować z rodzicami w pojedynkę jest bardzo trudno. Dobrze gdy uda się zachęcić innych nauczycieli i zdobyć poparcie dyrekcji.
Współcześni rodzice szukają dla swojego dziecka dobrego przedszkola , nie zawsze zadawala ich to najbliższe domu. Dobre przedszkole zdaniem rodziców powinno:
- zapewniać poczucie bezpieczeństwa i właściwą opiekę,
- oferować dobry program dydaktyczny,
- być zadbane i estetyczne,
- cieszyć się dobrą opinią wśród innych rodziców.
Współpraca z rodzicami zaczyna się w momencie, gdy mama lub tata zjawiają się w przedszkolu po kartę przyjęcia dziecka. Często ten pierwszy kontakt decyduje
o powodzeniu dalszej współpracy, dlatego nie wolno go przeoczyć. W momencie pierwszego kontaktu z jednym z rodziców chodzi o przekazanie uniwersalnej informacji o przedszkolu. Naszą wizytówkę możemy realizować w różnorodnej formie np. :
o ulotek i folderów wręczanych rodzicom wraz z kartą do przedszkola,
o dużego afiszu wywieszonego w gablocie w dostępnym miejscu,
o ustnej informacji.
Wizytówka powinna zawierać wiadomości o specyfice przedszkola, jaki realizuje program, jakie ma osiągnięcia, jakie zajęcia dodatkowe proponuje dzieciom. Powinna zawierać cennik przewidywanych opłat za pobyt dziecka w przedszkolu oraz terminarz wydawania i oddawania kart, a także termin ogłoszenia wyników komisji kwalifikacyjnej.
Najlepiej łączyć różne formy przekazywania wiadomości tak, aby nie zakłócać normalnego funkcjonowania placówki i równocześnie mieć czas dla zgłaszających się rodziców. Atmosfera z jaką spotkają się rodzice, przychylność i otwartość kompetentnego dyrektora zaowocują pozytywnym nastawieniem do placówki.
Należy także odpowiednio przygotować się od strony technicznej, dbając o to, aby wszystkie informacje, które wywieszamy dla rodziców spełniały kilka warunków:
- nie były w swej wymowie nakazowe albo restrykcyjne,
- zawierały zwięzłe i czytelne informacje,
- były właściwie wyeksponowane,
- posiadały estetyczny wygląd,
- terminy były podawane z właściwym wyprzedzeniem.
Po zatwierdzeniu przez komisję list dzieci przyjętych do przedszkola należy zorganizować spotkanie przedwakacyjne, na którym rodzice dowiadują się do jakich grup przydzielone są dzieci, kto jest ich wychowawcą, na którą zmianę będą uczęszczać od września oraz otrzymują listę podręczników i listę wyprawki.
Następny etap współpracy rozpoczyna się we wrześniu wraz z wejściem w progi przedszkola mamy, taty i dziecka. Stres spowodowany pierwszą dłuższą rozłąką z dzieckiem objawia się często zagubieniem, a nawet rozdrażnieniem rodziców. Nauczyciele muszą być bardzo wyrozumiali i z ogromną cierpliwością oraz taktem odpowiadać na pytania rodziców. Dążąc do dobrej współpracy z rodzicami i chcąc stworzyć przychylną im atmosferę w przedszkolu, należy zostawić w rękach rodziców możliwość decydowania o tym czy sami rozbiorą dziecko w szatni, czy osobiście odprowadzą je do sali, czy wreszcie zostaną w sali z dzieckiem.
Możliwość aktywnego uczestnictwa rodziców w czasie pobytu w przedszkolu procentuje ponieważ :
o rodzice dowiadują się jakiej opiece podlega ich dziecko,
o poznają sposób kontaktowania się nauczyciela z dzieckiem oraz metody, jakimi posługuje się on w codziennej pracy,
o mają możliwość porównywania postaw i zachowań własnego dziecka
o z rówieśnikami,
o nie czują się petentem lecz współdecydentem,
o widzą, jakiego trudu wymaga praca pedagogiczna.
Kiedy minie kilka najtrudniejszych dni początku roku szkolnego, nowi rodzice poznają przedszkole, będą spokojniejsi, to jest to najlepszy moment aby zorganizować zebranie rodziców. Zebraniem organizacyjnym na początku roku kończymy drugi etap współpracy z rodzicami, rozpoczynając trzeci, który będzie trwał do ukończenia przedszkola przez dzieci.
3. Znaczenie dobrej współpracy z rodzicami.
Rodzice są naszymi pełnoprawnymi partnerami w wychowywaniu i sprawowaniu opieki nad dziećmi. Im większą uzyskamy zgodność systemów wychowawczych między tym, jaki prezentujemy w przedszkolu, a tym który realizują rodzice w domu, tym bardziej spójny i tym lepszy będzie rozwój dzieci. Problem polega na tym, że prawdziwe partnerstwo i współpraca nie są łatwe. Obie strony wciąż wiele dzieli, obie strony potrzebują wiedzy, umiejętności i okazji aby mogły zbliżyć się do siebie. Dzięki bliskim i
stałym kontaktom obie strony mogą czerpać wiele korzyści. [1]
Tabela nr 1. Korzyści płynące z kontaktów nauczycieli z rodzicami:
Nauczyciele
Rodzice
1. Więcej wiedzą o dziecku, łatwiej im się pracuje.
1. Mają więcej informacji o dziecku, lepiej je poznają, zaspokajają ciekawość i poczucie dumy z dziecka.
2. Czują się bezpieczniej, wiedzą że ich praca znajduje zrozumienie, że nie działają w próżni.
2. Czują się bezpiecznie wiedząc, że w każdym momencie spotkają się ze zrozumieniem i zainteresowaniem u nauczyciela.
3. Mają możliwość korekty działań wychowawczych tak, żeby jak najlepiej zaspokajały potrzeby dzieci.
3. Mają możliwość zwiększania swoich kompetencji wychowawczych, w sytuacjach kryzysowych mogą sprawniej udzielić pomocy dziecku.
4. W trudnych sytuacjach mogą liczyć na współpracę rodziców.
4. Czują się ważnymi osobami, partnerami w wychowaniu.
5. Czują się docenieni , traktowani jak partnerzy.
5. Są śmielsi w proszeniu o pomoc i dzieleniu się trudnościami.
6. Są śmielsi w proszeniu o pomoc i dzieleniu się trudnościami.
Źródło: Monika Rościszewska-Woźniak: Organizacja współpracy w przedszkolu. Edukacja w przedszkolu. Wydawnictwo RABE, Warszawa 1998 r., Rozdział D 2.3, s.5
Budowanie dobrego kontaktu wymaga dobrej woli, otwartości, szacunku i sympatii, prawdy, uczciwości i dyskrecji.
Dobrze zorganizowana współpraca z rodzicami przynosi korzyści każdej placówce oświatowej.
Rodzice mogą być aktywnym ogniwem
w pracy placówki
w całokształt działań, uwzględnić ich potrzeby, sugestie, zaspokoić oczekiwania.
Źródło : Opracowanie własne.
Przedszkole współpracujące z rodzicami odnosi wiele korzyści. Pozorne utrudnienia w efekcie podnoszą jakość pracy przedszkola i ułatwiają oddziaływania wychowawcze w stosunku do dzieci.
· możliwość bliższego poznania przedszkola , jego specyfiki, warunków
i atmosfery
· udział w tworzeniu tradycji placówki poprzez uczestnictwo w uroczystościach
i życiu codziennym przedszkola
· lepsze efekty wychowawcze dzięki ujednoliceniu metod pedagogicznych
w domu i przedszkolu
· wzmacnianie oddziaływania wychowawczego dzięki łatwiejszym kontaktom
z rodzicami
· większy autorytet nauczycieli poprzez docenienie wkładu ich pracy
· mniej nieuzasadnionych pretensji dzięki większej jawności postępowania
ZAKOŃCZENIE :
Rys. 1. Korzyści płynące z wzajemnych kontaktów rodziców i nauczycieli.
Przedszkole jako instytucja otwarta, powinna umożliwiać kontakty każdemu potrzebującemu rady i pomocy w wychowaniu dzieci. Rodzice powinni mieć świadomość, że przedszkola są przyjazne dziecku i rodzinie. Nasze przedszkole dąży do ścisłej współpracy z rodzicami. Staramy się, aby rodzice, nauczyciele i pozostali pracownicy przedszkola tworzyli jedną rodzinę, której głównym celem jest dobro dziecka. Dobre współdziałanie z rodzicami to także możliwość promowania placówki oraz uzyskania pomocy ze strony rodziców, którzy dostrzegając zaangażowanie nauczycieli, podejmują różne działania na rzecz przedszkola. Współdziałanie nauczycieli i rodziców to możliwość lepszego poznania się, działania w miłej i serdecznej atmosferze. Chcąc pozyskać rodziców do partnerskiej współpracy należy zostawić w ich
rękach możliwość decydowania o niektórych sprawach dotyczących organizacji pracy przedszkola oraz uczestniczeniu dziecka w zajęciach dodatkowych proponowanych przez przedszkole. Nie należy obawiać się rodziców, oni znają najlepiej swoje dziecko i mogą nam wiele pomóc w codziennym funkcjonowaniu i w różnych trudnych sytuacjach. Trzeba tylko umiejętnie wciągnąć ich w całokształt naszych działań.
Propozycje, które oferujemy rodzicom naszych dzieci spotykają się z dużym zainteresowaniem i uznaniem. By zasłużyć sobie na opinię dobrego przedszkola musimy stawiać sobie coraz wyższe wymagania. Podjęcie trudu edukacji innych zmusza nas do ciągłego podwyższania własnych kwalifikacji oraz dopinguje do poszukiwania wciąż nowych form współpracy. Pomysłów na nie jest tyle, ilu jest nauczycieli. Warto więc próbować, aby osiągnąć optymalny stan w postaci świadomości rodziców, że drzwi przedszkola są szeroko otwarte na potrzeby i oczekiwania dzieci, i ich rodziców.
Każda propozycja skierowana do rodziców, powinna być przygotowana w sposób profesjonalny z autentycznym zaangażowaniem wszystkich, którzy biorą udział
w przygotowaniach. Stały kontakt z rodzicami daje możliwość weryfikowania na bieżąco ich propozycji, oczekiwań i potrzeb. Pozwala też poznać, jak oceniają naszą pracę.
Opracowała: nauczycielka Przedszkola nr 1 w Andrychowie mgr Ewa Cinal
Bibliografia:
Fragment pracy dyplomowej „Przedszkole w świetle współpracy z rodzicami na przykładzie Przedszkola nr 1 w Andrychowie” kończącej studia podyplomowe w zakresie „Zarządzanie w Oświacie” na Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej w maju 2002 roku.
[1]Opracowała: nauczycielka Przedszkola nr 1 w Andrychowie mgr Ewa Cinal
beata.zach